HAYAT BLGS KONULAR 1 EVREMZDEK MADDELER 2 MADDENN

HAYAT BİLGİSİ KONULAR 1. ÇEVREMİZDEKİ MADDELER 2. MADDENİN HALLERİ 3. MADDENİN ÖZELLİKLERİ 4. ÇEVREMİZDEKİ MADDELERDEN YARARLANMA

HEDEF VE DAVRANIŞLAR • HEDEF 1: ÇEVREDEKİ MADDELERİ TANIYABİLME • DAVRANIŞLAR: • 1. Çevresinde gördüğü her şeyin madde olduğunu söyleme/yazma • 2. Çevresindeki maddelere örnekler verme. • 3. Maddenin yer kapladığını söyleme/yazma.

HEDEF 2: MADDENİN HALLERİNİ TANIYABİLME DAVRANIŞLAR: 1. Maddelerin katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç çeşit olduğunu söyleme/yazma 2. Katı maddelere çevresinden örnek verme. 3. Sıvı maddelere çevresinden örnek verme. 4. Sıvıların akışkan olduğunu söyleme/yazma. 5. Sıvıların bulunduğu yerin şeklini aldığını söyleme/yazma. 6. Nefes alırken, ciğerlerimize hava dolduğunu söyleme/yazma. 7. Gaz halindeki maddelere çevresinden örnek verme.

HEDEF 3: ÇEVREMİZDEKİ MADDELERDEN YARARLANMA BİLGİSİ. DAVRANIŞLAR : 1. Çevresinde gördüğü değişik cisimlerin, hangi maddelerden yapıldığını söyleme/yazma. 2. Okulun/evin yapımında kullanılan maddelere örnekler verme. 3. Ev/okul mobilyalarının yapımında kullanılan maddelere örnekler verme. 4. Sıvı halinde bulunan maddelerin kullanıldığı yerlere örnekler verme. 5. Gaz halinde bulunan maddelerin kullanıldığı yerlere örnekler verme.

HEDEF 4: KATI MADDELERİ ÖZELLİKLERİYLE BELİRLEYEBİLME DAVRANIŞLAR: 1. Maddelerin ağır ve hafif olabileceklerini söyleme/yazma. 2. Birden çok maddeyi el ile kaldırarak ağır ve hafif olanı söyleme/yazma 3. Maddelerin terzi ile tartıldığını söyleme/yazma 4. Verilen maddeleri terazi ile tartarak ağır ve hafif olanı söyleme/yazma 5. Verilen katı maddeleri sert ve yumuşaklığına göre ayırt etme. 6. Katı maddelerin yüzeylerinin pürüzlü ve pürüzsüz olduğunu fark etme.

1. ÇEVREMİZDEKİ MADDELER. Çevremizdeki bütün varlıklar maddelerden yapılmıştır. Kullandığımız eşyalar, yediğimiz besinler çeşitli maddelerden yapılmıştır. Maddeler boşlukta yer kaplarlar. Herhangi bir varlığın madde olması için boşlukta yer kaplaması gerekir.

Su, hava ve şeker gibi varlıklar maddeye örnektir. Fakat, ses ve ışık boşlukta yer kaplamadığından madde değillerdir.

MADDENİN HALLERİ KATI MADDELER: Çevremizde gördüğümüz tahta, toprak, demir, kağıt gibi maddelere katı maddeler denir. Her katı maddenin belli bir şekli, hacmi ve kütlesi vardır. Her katı madde farklı sertliktedir. kağıt ve tahta katı maddelerdir. Kağıt tahtaya göre daha yumuşak bir maddedir.

SIVI MADDELER İçinde bulunduğu kabın şeklini alan akıcı maddelere sıvı maddeler denir. Sıvı maddeler, akışkan özelliğe sahiptir. Sıvıların da bir kütlesi ve hacmi vardır. Su, süt, ispirto, kolonya , zeytinyağı, gazyağı gibi maddeler sıvı maddelerdir.

GAZ MADDELER Nefes alırken, ciğerlerimize hava dolar. Hava, gaz halinde bir maddedir. gaz halindeki maddelerin belli şekli ve hacmi yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar. Hava, su buharı, mutfak gazı gaz maddelere örnektir.

Katı, sıvı ve gaz halindeki maddeler bazı etkiler sonucu hal değiştirebilirler. Su, sıvı bir maddedir. Sıvı haldeki su, buzdolabında buz halini alır. Buz, katı bir maddedir. Buz oda sıcaklığında eriyerek sıvı hale dönüşür. Su ısıtılınca buharlaşır. Bu duruma MADDENİN HAL DEĞİŞTİRMESİ denir.

MADDENİN ÖZELLİKLERİ Maddelerin ağırlıkları ve biçimi belirgin özellikleridir. Maddeleri ayırt edebilmek için bu özelliklerinden yararlanılır. Her maddenin bir ağırlığı vardır. Bazı maddeler hafif, bazı maddeler ağırdır.

Aynı yeri kaplayan iki farklı maddenin ağırlıkları kıyaslandığında farklılıklar olabilir. Şekildeki şişeler aynı yeri kapladıkları halde ağırlıkları farklıdır.

Maddelerin ağır ya da hafif olduklarını öğrenmek için kütlelerini terazi ile tartarız. Örneğin; terazinin bir kefesine taş; diğerine sünger koyarsak taşın kütlesi daha ağır olduğundan taşın bulunduğu kefe aşağıda kalır.

Maddelerin bazı özelliklerini duyu organlarımızla algılarız. Örneğin elma ve cevizin büyüklüğünü gözümüzle algılarız. Maddelerin yüzeylerine dokunarak pürüzlü ya da pürüzsüz, sert ya da yumuşak olduğunu anlarız. Örneğin pamuk yumuşak, demir serttir.

ÇEVREMİZDEKİ MADDELERDEN YARARLANMA Maddeler ve cisimler yaşamımızı kolaylaştırır. Bunlardan yararlanarak bir çok ihtiyacımızı karşılarız. Maddelerden mobilya yapımında, sanayide , dokuma vb. alanlarda yararlanırız.

Gaz madde olan hava, canlı yaşamının devamını sağlar. Hava olmadan yaşayamayız. Ayrıca uçak ve yelkenli gibi araçlarla yapılan ulaşım hava yardımıyla olur.

Sıvı madde olan petrol taşıtlarda yakıt olarak kullanılır ve ulaşım sağlanır.

NELER ÖĞRENDİK ?

A. Aşağıda verilen soruları cevaplayınız. 1. Maddeler hangi hallerde bulunur ? 2. Sıvı maddeler nelerdir ? 3. Çevremizdeki gaz maddelere örnek veriniz. 4. Katı maddelerin ağır ve hafif olduklarını hangi yöntemlerle anlarız ?

B. Doğru seçeneği söyleyiniz. 1. Aşağıdaki maddelerden hangisi katı haldedir ? A. HAVA B. TAHTA C. SÜT

Doğru seçeneği söyleyiniz. Aşağıda verilenlerden hangisi, maddelerin hal değişimini belirtir ? A. Sürahideki suyun bardağa konulması. B. Buzun eritilerek su haline getirilmesi. C. Kağıda resim yapılması.