HAVZA MESLEK YKSEKOKULU TERAP VE REHABLTASYON BLM FZYOTERAP

HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU TERAPİ VE REHABİLİTASYON BÖLÜMÜ / FİZYOTERAPİ PROGRAMI FTP 126 - ORTEZ, PROTEZ VE YARDIMCI CİHAZ Öğr. Gör. Seda KARAMAN

Protezin Tanımı ve Özellikleri FTP 126 - ORTEZ, PROTEZ VE YARDIMCI CİHAZ Hafta-2

Protez Tanımı • Protez: Doğuştan veya sonradan kaza, hastalık gibi nedenlerle kol veya bacağını kaybeden kişilere o uzvun fonksiyonlarını ve/veya görünümünü tamamlamak amacı ile yapılan yapay uzuvlardır.

Tarihçe • • • İnsanlık tarihi kadar eski Cerrahi müdahelelerin en eskisi Cezalandırma yöntemi Savaşlar, kazalar 16. yy’da Ambroisé Paré : bilinen ilk diz eklemli diz protezi • 19. yy’da James Pott: eklemli diz protezini, soket ve baldır kısmı eklemli olarak yeniden yapmış.

Amputasyon ve Dezartikülasyon • ✓Bir ekstremiteyi cerrahi yöntemlerle kemikten keserek vücuttan ayırma işlemine Amputasyon denir • ✓Aynı işlemin eklem düzeyinden yapılmasına Dezartikülasyon denir

• Amputasyonda amaç: beslenmesi düzelmeyecek bir şekilde bozulmuş, varlığı yaşam için tehlike oluşturan ve gerekli fonksiyonları engelleyen bölgeyi vücuttan uzaklaştırmaktır.

• Amputasyon cerrahisinde hayat kurtarmak esas olmakla beraber, hastanın ilerde rehabilite edileceği de göz önünde bulundurulur. • Özellikle ekstiremite amputasyonlarından sonra yapılacak protezle hastanın aktif durumuna getirilebilmesi amputasyonun yeri, seviyesi ve güdüğün hazırlanmasıyla yakından ilgilidir.

Amputasyon Nedenleri 1. Periferik Damar Hastalıkları – Arteryel tıkanıklıklar: aterosklerozis, diabet, trombus, emboli – Venöz tıkanıklıklar: enfeksiyonlar ve buna bağlı tromboflebit 2. Travma – Trafik, tren, iş kazaları, kurşun yaralanmaları

3. Kronik enfeksiyonlar: kronikleşmiş ve engellenemeyen 4. Tümörler 5. Sinir yaralanmaları 6. Konjenital anomaliler: protez uygulamasında uygun güdük elde etmek için amputasyon yapılabilir 7. Yanık

Amputasyon Seviyeleri

Üst Ekstiremite Amputasyon Seviyeleri 1. Parmak (Metakarpofalangial Dezartikülasyon)

2. Parsiyel El Amputasyonları – – – Transkarpal Transmetakarpal Transfalangial

3. El Bileği Dezartikülasyonu – Bu yöntemde distal radioulnar eklem korunarak pronasyon ve Supinasyon hareketi sağlanır.

4. Dirsek altı amputasyonlar – – – Uzun dirsek altı (%80) Orta dirsek altı (%55 -80) Çok kısa dirsek altı (%35)

5. Dirsek Dezartikülasyonu

6. Dirsek Üstü Amputasyonlar – Standart dirsek üstü (%50 -90) – Kısa dirsek üstü (%30 -50)

7. Omuz Dezartikülasyonu

8. Forequarter – Humerus ile birlikte skapula ve klavikulanın çıkarılması

Alt Ekstiremite Amputasyon Seviyeleri 1. Parmak (Metatarsofalangial Dezartikülasyon)

2. Parsiyel Ayak Amputasyonları – Transmetatarsal amputasyonlar

2. Parsiyel Ayak Amputasyonları – Lisfranc amputasyonu (tarsometatarsal dezartikülasyon)

2. Parsiyel Ayak Amputasyonları – Boyd amputasyonu (Tibianın distal ucuna kalkaneusun distal parçası eklenerek yapılır) – Pirogof amputasyonu (Tibianın distal ucuna kalkaneusun posterior parçası eklenerek yapılır) (bacak uzunluğu korunur)

3. Syme (Transmalleolar) amputasyon – Modifiye ayak bileği dezartikülasyonu

4. Diz Altı Amputasyonları – Güdük ucu yük taşımaya uygun değildir. – Vücut ağırlığı patellar tendonda taşıtılır.

5. Diz Dezartikülasyonu – Yük güdük ucundan taşıtılır

5. Diz-üstü Amputasyonu

7. Kalça Dezartikülasyonu 1. Trokantör minorun üzerinden yapılan çok kısa diz üstü 2. Kalça ekleminden yapılan kalça dezartikülasyonu

7. Hemipelvektomi – Pelvis kemiklerinin bir kısmının veya tamamının çıkartılması

Protez Malzemeleri 1. Metaller 2. Plastikler 3. Diğer malzemeler

1 -Metaller Demir İçeren • Demir-karbon alaşımları • Çelikler Demir İçermeyen • Alüminyum • Titanyum • Karbon

2 -Plastikler Termoset Plastikler • Poliester • Silikon • Poliüretan köpük Termoplastikler • Yüksek Isılı; – – – Polietilen Polipropilen Akrilikler PVC (polivinil klorid) PVA (polivinil alkol) • Düşük Isılı; – Plastazot – Poliform

3 -Diğer Malzemeler • • • Tekstil ürünleri Cam elyafı Ağaç Deri Katalizörler Alçı

Son