HAVA YOLU LE BULAAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1

AMAÇ Hava yolu ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Ø Hava yolu ile bulaşan hastalıkları sayabilmeli, Ø Bu hastalıkların önemli belirtilerini söyleyebilmeli, Ø Bu hastalıklardan korunma yollarını açıklayabilmelidir. 3

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR Nezle (soğuk algınlığı), Ø Grip, Ø Verem, Ø Bademcik iltihabı (streptekok anjini), Ø Suçiçeği, Ø Kızamıkçık, Ø Kabakulak, Ø Boğmaca, Difteri (kuş palazı), Ø Menenjit. Ø 4

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI Etkeni: Çeşitli virüsler. Bulaşma Yolu: Solunum Kirli eller Ortak kullanılan bardak, mendil, havlu gibi malzemeler de bulaşmada önemlidir. 5

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI BELİRTİLERİ Ø Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, Ø Boğazda yanma, Ø Gözlerde sulanma, Ø Kulaklarda basınç hissi, Ø Hâlsizlik, Ø Bebeklerde ve yaşlılarda hafif ateş. 6

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI ÖNEMİ Başka bulaşıcı hastalıklara zemin hazırlar Yaşlılarda, çocuklarda ve kronik hastalığı olanlarda ağır seyreder Kapalı alanlardan (kahvehane gibi), mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Antibiyotik kullanmanın hiçbir yararı yoktur. Hatta zararlı olabilir. 7

GRİP (İNFLUENZA) Etkeni: Grip virüsü. Bulaşma Yolu: Ø Solunum Ø Kirli eller Ø Ortak kullanılan bardak, mendil, havlu gibi malzemeler de bulaşmada önemlidir. 8

GRİP (İNFLUENZA) BELİRTİLERİ Ø Nezleye benzer, daha ağır seyreder Ø Yüksek ateş Ø Şiddetli baş, kas ve eklem ağrıları Ø Hasta yatma gereksinimi duyar 9

GRİP (İNFLUENZA) ÖNEMİ Ø Başka hastalıklara yol açar Ø Aşısı vardır Ancak herkese önerilmemektedir 10

VEREM (TÜBERKÜLOZ) Etkeni: Bakteri. Bulaşma Yolu: Ø Solunum yolu Ø Nadiren de olsa çiğ süt ile sindirim sistemine bulaşabilir. 11

VEREM (TÜBERKÜLOZ) BELİRTİLERİ Ø Halsizlik, yorgunluk Ø İştahsızlık, kilo kaybı Ø Ateş, gece terlemesi Ø Kanlı balgam 12

VEREM (TÜBERKÜLOZ) ÖNEMİ Ø Önemli bir halk sağlığı sorunudur. Ø En çok akciğerlerde yerleşerek hastalık yapar. Ø Uygun ilaç dozları ve süreye uyulmalıdır. Ø Tedavi, Verem Savaş Dispanserleri kaydı altında, mutlaka hekim kontrolünde yapılmalıdır. 13

VEREM (TÜBERKÜLOZ) ÖNEMİ Ø Tedavi edilebilir bir hastalık olmasına karşın, ihmal edilmesi halinde ölümlere neden olabilir. Ø Veremden aşı ile korunmak mümkündür. Sağlık Bakanlığı aşı takviminde “BCG Aşısı” olarak yer almaktadır. Ø Yeterli ve dengeli beslenme vücut direncini artırır. Ø Erken tanı ve tedavide başarı şansı yüksektir. 14

KIZIL VE STREPTEKOK ANJİNİ Etkeni: Bakteri (A grubu beta-hemolitik streptokok). Bulaşma yolu: Ø Solunum yolu Ø Ortak kullanılan kaşık, çatal ve havlu gibi malzemelerle bulaşır. 15

KIZIL VE STREPTEKOK ANJİNİ BELİRTİLERİ Ø Boğaz ağrısı, yüksek ateş, yutma güçlüğü Ø Dil başlangıçta beyaz paslı, sonra kırmızı çilek görünümde Ø Bademciklerde iltihap, beyaz tabaka ve kızarıklık Ø Vücutta toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı renkli döküntüler 16

KIZIL VE STREPTEKOK ANJİNİ KIZIL DÖKÜNTÜSÜ KIZILDA ÇİLEK DİL 17

KIZIL VE STREPTEKOK ANJİNİ ÖNEMİ Tedavi edilmezse ; Ø Kalp kaslarında, Ø Eklemlerde ve Ø Böbreklerde hasara neden olabilir. Ø Hastanın tedavisi ve kontrolü mutlaka doktor gözetiminde olmalı 18

SU ÇİÇEĞİ Etkeni: Virüs. Bulaşma yolu: Ø Solunum yoluyla (öksürük, aksırık) bulaşır. Ø Döküntülere temas eden duyarlı sağlam kişilere de bulaşabilir 19

SU ÇİÇEĞİ Ø BELİRTİLERİ Ø Nezleye benzer belirtilerle başlar Ø Ateş Ø Deri döküntüsü Ø İçi berrak su dolu, 1 -2 mm büyüklüğünde kabarcık şeklinde sivilceler Ø Döküntüler kaşıntılıdır 20

SU ÇİÇEĞİ ÖNEMİ Ø Bulaşıcıdır ve hızla yayılır Ø Vücut direncini düşürür Ø Başka hastalıklara yol açar (zatürre, menenjit) Ø Aşısı vardır Ø Tırnaklar kısa kesilmeli, eller temiz tutulmalı Ø Kaşınmaya karşı önlem alınmalı Ø Ateş düşürücü olarak aspirin verilmemeli, diğer ateş düşürücüler verilebilir. 22

KIZAMIK Etkeni: Virüs. Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük, aksırık) bulaşır. 23

KIZAMIK BELİRTİLERİ Ø Öksürük, gözlerde sulanma, nezle belirtileri Ø Yüksek ateş Ø Alın ve kulak arkasından başlayarak 24 -48 saat içinde yüz, boyun ve gövdeye yayılan kırmızı döküntüler 24

KIZAMIK 25

KIZAMIK ÖNEMİ Aşısız çocuklarda hastalık tablosu ağır geçirilir ve aşısız toplumda salgınlara neden olur Hastalık vücut direncini düşürdüğü için zatürre, ortakulak iltihabı gibi hastalıklara zemin hazırlar Aşı ile korunulabilir. Kızamık aşısı yapılmayanların kızamık geçirmesi durumunda, beyinde hasar oluşturarak ölümcül olabilir. 26

KIZAMIKÇIK Etkeni: Virüs. Bulaşma yolu: Solunum yolu ile (öksürük ve aksırık) bulaşır. 27

KIZAMIKÇIK BELİRTİLERİ Ø Nezleye benzer belirtilerle başlar Ø Baş ve yüzden başlayarak vücuda yayılan kırmızı seyrek deri döküntüleri ile seyreder. 28

KIZAMIKÇIK EMBRİYOPATİSİ 29

KIZAMIKÇIK ÖNEMİ Ø Yetişkinlerde de görülebilir Ø Gebelikte geçirilmesi durumunda, ölü ve sakat doğumlara neden olabilir Ø Aşı ile korunulabilir Ø Çocukluğunda kızamıkçık geçirmediği saptanan kadınlara gebe kalmadan önce kızamıkçık aşısı önerilebilir. 30

KABAKULAK Etkeni: Virüs. Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük ve aksırık) bulaşır. 31

KABAKULAK BELİRTİLERİ Ateş, halsizlik, üşüme ve yemek yerken özellikle kulak arkasında ağrı Parotis denilen tükürük bezini tutar ve kulak arkasından boyuna doğru inen şişlik 32

KABAKULAK 33

KABAKULAK ÖNEMİ Salgın yapabilir Kısırlığa neden olabilir Aşısı vardır 34

BOĞMACA Etkeni: Bakteri. Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük, aksırık) bulaşır. 35

BOĞMACA BELİRTİLERİ Öksürük nöbetler halinde gelir ve nöbet sırasında çocuk morarabilir, havale geçirebilir 36

BOĞMACA ÖNEMİ Kış mevsiminin sonlarında ve ilkbaharın başlangıcında görülür Aşısı vardır Difteri-Boğmaca-Tetanos (DBT) karma aşısı uygulanır. 37

PALAZI 38

DİFTERİ(KUŞPALAZI) Etkeni: Bakteri. Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük, aksırık) bulaşır. 39

DİFTERİ(KUŞPALAZI) BELİRTİLERİ Ağız içerisinde yutak, gırtlak ve bademcikler, yumuşak damak ve burun mukozasında gri-yeşil tabaka, Ateş, boğaz ağrısı, ağrılı öksürük, ses kısılması, Deri ve gözde de hastalık görülebilir. 40

DİFTERİ(KUŞPALAZI) BADEMCİK DİFTERİSİ FARENKS DİFTERİSİ 41

DİFTERİ(KUŞPALAZI) ÖNEMİ Ø Aşısı vardır Difteri-Boğmaca-Tetanos (DBT) ve Difteri. Tetanos (Td) karma aşısı biçiminde uygulanır. Ø Tedavi edilmezse kalp ve beyinde hasara neden olabilir. 42

MENİNGOKOKSİK MENENJİT Etkeni: Bakteri. Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük, aksırık) bulaşır. 43

MENİNGOKOKSİK MENENJİT BELİRTİLERİ Ateş yükselmesi, kusma, baş ağrısı Şuur değişikliği Vücutta döküntü olabilir 44

MENİNGOKOKSİK MENENJİT DÖKÜNTÜLERİ 45

MENİNGOKOKSİK MENENJİT ÖNEMİ Ø Bulaşma önemli bir özelliktir. Bu nedenle hasta ile yakın teması olanlara koruyucu amaçlı ilaç verilir Ø Körlük, sağırlık gibi sakatlıklara neden olabilir Ø Tedavi edilmezse öldürücüdür 46

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Ø Öksürürken, aksırırken ağız kapatılmalı, Ø Yerlere tükürülmemeli, Ø Kâğıt mendil ya da kâğıt havlu kullanmaya özen gösterilmeli, Ø Odalar havalandırılmalı, 47

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Ø Tozdan kaçınılmalı, halılar ve kilimler toz kaldırmayacak biçimde temizlenmeli, Ø Eller, sabun ve bol su ile 15 -30 saniye iyice yıkanmalı, Ø Beden temizliğine özen gösterilmeli, 48

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Ø Kapalı ortamlardan (kahvehane gibi), mümkün olduğunca uzak durulmalı, Ø Hasta ile yakın temastan kaçınılmalı, çatal, kaşık ve havlu gibi ortak malzeme kullanımından sakınılmalıdır. Ø Hava yolu ile bulaşan hastalıkların çoğundan aşı ile korunmak mümkündür. 49

UNUTMAYIN! HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARIN ÇOĞU VİRÜSLER TARAFINDAN OLUŞTURULDUĞUNDAN RASTGELE ANTİBİYOTİK KULLANIMI YARARLI OLMADIĞI GİBİ ZARAR DA VEREBİLİR. BU NEDENLE ANTİBİYOTİKLER HEKİMİN UYGUN GÖRMESİ HALİNDE KULLANILMALIDIR. 50

ÖZET Nezle, grip, verem, difteri, boğmaca, kızıl, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği ve menenjit gibi hastalıklar, vücudumuza hava yolu ile bulaşır. Bu hastalıklardan korunmak için öksürürken, aksırırken ağız kapatılmalı; salgın sırasında toplu yerlerden kaçınılmalıdır. El yıkama ve kişisel temizliğe özen gösterilmelidir. Aşı ile korunulabilir hastalıklara karşı zamanında aşılama yapılmalıdır. 51