Hatrlatma Ortogonal bazlar ortogonal matrisler ve Gram Schmidt
Hatırlatma Ortogonal bazlar, ortogonal matrisler ve Gram. Schmidt yöntemi ile ortogonaleştirme vektörleri aşağıdaki özeliği sağlıyorsa ortonormaldir: ortogonallik normalizasyon standart baz
Hatırlatma *Ortogonal martis, sütunları ortonormal vektörlerden oluşan kare matristir *Q’nun sütunları ortonormal vektörlerden oluşmuş ise: Neden ortogonal matris denmedi? Q dikdörtgen matris olsa bile QTQ=I ancak QT sadece sol ters
Hatırlatma Varlık ve teklik teoremi Varlık: Ax=b’nin her b için en az bir çözümü x vardır A’nın sütunları Rm ‘i örter Bu durumda r=m’dir ve ve AC=Imxm sağlayan A’nın nxm boyutlu sağ tersi vardır. Bu durum m≤n ise mümkündür.
Hatırlatma Teklik: Ax=b’nin her b için en çok bir çözümü x vardır A’nın sütunları lineer bağımsız Bu durumda r=n’dir ve ve BA=Inxn sağlayan A’nın nxm boyutlu sol tersi vardır. Bu durum m≤n ise mümkündür.
Hatırlatma Sağ ve sol tersleri bulmanın yolu Sol ters Sağ ters
İki örnek Ortogonal mi? Başka ortogonal matris hatırlıyor musunuz?
Ortogonal matris ile çarpma vektörün boyunu korur Nasıl anlarız? Aynı zamanda iki vektörün iç çarpımı ve aralarındaki açıyı da korur
Ortonormal bazın bize sağladığı bir kolaylık…. . V vektör uzayının ortonormal qi vektörlerinden oluşmuş bir bazı olsun. ise şeklinde yazılır Ortonormal baz işte burada kolaylık sağlayacak 1 0 0 ‘leri biliyorsak Ortonormal baz!!!
Benzer şekilde…. . 0. . . 0 1 0 0 1 Tüm bu işlemleri matris şeklinde yazarsak Sütunları baz vektörleri ortonormal olmasaydı nasıl olacaktı? Kazancımız matris tersi hesaplamak yerine…
Bir şeye daha dikkat…… b’nin a’’ya izdüşümü p: Tekrar yazalım : v vektörü için ne diyebiliriz? =1
Q mxn boyutunda ise ne olacak…. Artık QT, Q’nun tersi değil ama hala daha QTQ=I Bunu daha önce gördük Sonuç: ‘nin çözümü Q kare ise tam çözüm, Q dikdörtgen ise en küçük kareler çözümü
Hatırlatma m denklem ve n bilinmeyen içeren, tutarsız Ax=b denklem takımının en küçük kareler yaklaşıklığı ile elde edilecek çözümü x* ATAx*=ATb Eşitliğini sağlar ve A’nın sütunları lineer bağımsızsa, ATA tersinirdir ve x*=(ATA)-1 ATb b’nin sütun uzayına izdüşümü p de p=Ax*=A(ATA)-1 ATb eşitliğini sağlar
Q’ nun sütunları ortonormal ise en küçük kareler problemi basitleşiyor…. . x*=(AT A)-1 ATb yerine x*=(QTQ)-1 QTb ortonormal Q için: Qx=b (dikdörtgen sistemlerde çoğu b için çözüm yoktur) QTQx*=QTb (en iyi x* için denklem) x*= QTb (çözüm) p=Qx* (b’nin sütunlara izdüşümüP=QQT (izdüşüm matrisi) )
Gram-Schmidt Yöntemi Ortonormal vektörler kolaylık sağladığına göre verilen herhangi bir vektör kümesini ortonormal vektörlere dönüştürebilir miyiz? Lineer özelikleri ne? bağımsız verilmiş olsun, nasıl ‘ları elde ederiz Kolay olan q 1’i bulmak: q 2, q 1’e dik olmalı: Doğrultusu v 1 ile aynı, boyu da 1 Bu neye karşı düşüyor? V 2’nin q 1 Peki, neden çıkarıyoruz doğrultusunda ki bileşenine
Ancak ortonormal vektörler kümesine katılması için boyunun 1 olması gerek q 1, q 2 var q 3’ü oluşturalım: Diklik sağlandı birim olma da sağlanmalı
Benzer şekilde…. . Eskisi neydi? Gram-Schmidt bize A matrisi için yeni bir ayrıştırma veriyor
A sütunları lineer bağımsız mxn boyutunda bir matris olsun; Q sütunları ortonormal bir matris ve R tersinir, üst üçgen olmak üzere A’nın A=QR ayrışımı vardır. m=n ise ve tüm matrisler kare ise Q ortogonal matristir. Bu ayrışımı en küçük kareler yönteminde kullanırsak: (ATA)x*=ATb (RTQT QR)x*= (RTQT)b (RTR)x*= (RTQT)b Rx*= QTb
Biraz tekrar A matrisinin sütunlarından Gram- Schmidt yöntemiyle ortonormal bir baz elde ediniz. A=QR ayrışımını elde edniz ve Ax=b’nin en küçük kareler çözümünü belirleyiniz. x 1 ve x 2 R 4 ‘de ortonormal bir küme oluşturmaktadır. Bu kümeyi ortonormal baza tamamlayınız.
- Slides: 18