Hatrlatma Dinamik sistemin kararlln incelemenin kolay bir yolu
Hatırlatma Dinamik sistemin kararlılığını incelemenin kolay bir yolu var mı? niye böyle bir soru sorduk? Teorem 1: (ayrık zaman sisteminin sabit noktasının kararlılığı için yeter koşul) kararlıdır
Bir örnek: Henon Dönüşümü Hatırlatma http: //www. webgraphing. com/graphing_basic. jsp
Teorem 2: (Ayrık zaman sisteminin sabit noktasının varlığı ve kararlılığı için yeter koşul) tam metrik uzay bu metrik uzayda tanımlanmış bir metrik Ayrık zaman dinamik sisteminin bir sabit noktası Teorem 1’den farklı ne söylemekte? vardır
Sürekli zaman dinamik sistemlerinin kararlılığını nasıl inceleyeceğiz? Öncelikle , çözümün varlığından tekliğinden ve ilk koşullara sürekli bağımlılığından emin olmalıyız Teorem 3: (Sürekli zaman dinamik sisteminin çözümünün varlığı, tekliği ve ilk koşullara sürekli bağlılığı için yeter koşul ) açık bölge ‘de için aşağıdaki koşulları sağlayan tek bir ‘da başlayan çözüm vardır.
trajectory çözümü her için neleri belirliyor? çözüm orbit yörünge ilerleme işlemi Peki, ayrık zamanda ne oluyordu? Artık çözümlerin varlığı ve tekliğini biliyoruz , yeniden kararlı değişmez kümelere bakalım Ayrık zaman için yazılan Teorem 1 gibi bir teorem sürekli zaman için de var mı? Teorem 4: (Lyapunov ) kararlıdır
Bir örnek: Lorenz Osilatörü http: //upload. wikimedia. org/wikipedia/commons/e/ef/Lorenz_Ro 28 -200 px. png
Teorem 5: (Lyapunov’un ikinci metodu) Bu teorem benzer şekilde ayrık zaman içinde var kararlıdır Lyapunov fonksiyonunu nasıl bulacağız? Simetrik, kesin pozitif
Teorem 5: (Lyapunov’un ikinci metodu) Bu teorem benzer şekilde ayrık zaman içinde var kararlıdır Lyapunov fonksiyonunu nasıl bulacağız? Fiziksel sistemin davranışına ilişkin denklemler Fiziksel sistemde depolanmış enerjiye ilişkin denklemler Sakınımlı sistemler Gradyen sistemler
Hamiltonyan Sistemler LC devresi Sürtünmesiz Sarkaç
Bir örnek : Sarkaç
Gradyen Sistemler E(x)’in zamana göre türevi çözümler boyunca Gradyen sistemlere ilişkin özellikler Teorem 6: (Hirsh-Smale-Devaney, sf. 205) E(x)’in olağan noktası dinamik sistemin denge noktaları ‘in izole minimumu ise asimptotik kararlı denge noktasıdır
Bir örnek daha E(x)’e ilişkin eş düzey eğrileri Durum portresi M. W. Hirsh, S. Smale, R. L. Devaney, ”Differential Equations, Dynamical Systems and An Introduction to Chaos”, Elsevier, 2004.
Lineer sistemler için Lyapunov fonksiyonunu Ne olmalı? Teorem 7: (Pozitif Reel Lemma- Khalil sf. 240) pxp boyutlu transfer fonksiyonu matrisi yönetilebilir gözlenebilir olmak üzere aşağıdaki eşitlikleri sağlayan bulunabiliniyorsa G(s) pozitif reeldir. P, L, W matrisleri
Tüm bu teoremler, denge noktası veya sabit noktadan oluşan değişmez kümelerin kararlılığına ilişkin yeter koşulları veriyor. Limit çevrim, veya daha başka çözümler için ne yapılabilinir? Teorem 8: (Poincare-Bendixson) kapalı, sınırlı Değişmez küme de ya denge noktası yok ya da Çevrim
Liénard’ın denklemi f, g є C 1, f, g: R+ R g tek, f çift fonksiyon Ayrıca g(x)>0, t orijin civarında kararlı limit çevrim var
özel olarak. . Van der Pol Osilatörü
Dinamik sistemlerin genel, niteliksel özelliklerini belirlemek istiyoruz. . . Topolojik Eşdeğerlilik: h homeomorfizm Zamanla değişimin yönünü koruyarak ve topolojik eşdeğerdir Hatırlatma h homeomorfizm h 1 -e-1 ve üstüne h sürekli h h -1 sürekli http: //en. wikipedia. org/wiki/Homeomorphism
Sürekli zaman Ayrık zaman ¤ * ¤¤ ** ¤ ¤¤ (*) sistemi (**) sistemine düzgün “eşdeğer”dir. smoothly equivalent (¤) sistemi (¤¤) sistemine “eş”dir conjugate
Topolojik Eşdeğerliliğe ilişkin başka tanımlar da var: yörüngesel eşdeğerlilik, C k eşdeğerlilik yerel eşdeğerlilik. . . Denge noktası civarında faz portresinin yapısı nasıl incelenebilir? Sürekli zaman Ayrık zaman * x* denge noktası olmak üzere ¤ x* sabit nokta olmak üzere Özdeğerlerden negatif , sıfır ve pozitif reel kısımlara sahip olanların sayısı sırası ile Özdeğerlerden birim daire içinde, üstünde ve dışında olanların sayısı sırası ile olsun.
Hiperbolik denge noktası Bir denge noktası (sabit nokta)’na ilişkin ise o denge noktası (sabit nokta) hiperbolik denge noktası olarak adlandırılır. ise, hiperbolik eyer olarak adlandırılır. Sürekli Zaman ‘ın kararlı değişmez kümesi ‘ın kararsız değişmez kümesi Y. A. Kuznetsov, “Elements of Applied Bifurcation Theory”, Springer, 2004.
Ayrık Zaman ‘ın kararlı değişmez kümesi ‘ın kararsız değişmez kümesi Y. A. Kuznetsov, “Elements of Applied Bifurcation Theory”, Springer, 2004.
- Slides: 21