HASTAYA YAKLAIM SSTEM SORGULAMASI Prof Dr Blent Erbay
HASTAYA YAKLAŞIM SİSTEM SORGULAMASI Prof. Dr. Bülent Erbay
Doktorun görevi Hastalığın tanısını koymak Tedaviyi yönlendirmek
Tanıya ulaşım, hasta ile ilk karşılaşıldığı anda başlar. Hasta ile sessiz, sade döşeli muayene odasında yalnız görüşülür. Gerekirse yakınıda alınır. Doktor, hastaya güven vermeli, inandırıcı olmalı ve iyi iletişim kurmalıdır.
Ø Doktor hastaya yeterli zaman ayırır ve bunu ona hissettirir. Ø Mesleği ve onunla ilgili bilgileri, nereli olduğu, yaşı, medeni durumu, sosyoekonomik durumu, sosyal güvencesi, gibi görüşmeler, hasta iletişim kurmada yardımcı olur (bu bilgileride hastalığın tanısında da gerekli olabilir). Ø Hastayı dinler, gerekli notları alır. Ø Yeri geldikçe hastanın anlattıklarını özetler.
Hasta özellikleri-1 Ø Çocuk hasta Ø Suskun hasta Ø Çok konuşan hasta Ø Sinirli hasta Ø Paranoid hasta Ø Dengesiz hasta Ø Saldırgan hasta Ø Yardımı reddeden hasta
Hasta özellikleri-2 Ø Demanslı hasta Ø Alkol vs. almış hasta Ø İyileşmeyeceğini-öleceğini bilen hasta Ø Komada olan hasta Ø Ölmekte olan hasta Ø Doktor hasta
Hastanın hastalığına yaklaşımı ØEndişe, korku ØDepresyon ØReddetmek ØProjeksiyon ØRegresyon
Ø Önce, hastanın doktora başvuru nedeni olan yakınmaları sorulur ve kaydedilir. Ø Bu yakınmaların öyküsü alınır. Bu yakınmalar başlamadan önce, eskiye yönelik başka bir hastalığı olup olmadığı sorulur. Bu sıradaki yakınmaları, geçirilmiş veya süregen hastalıkları ile ilişkili olabilir. Öykünün değerlendirilmesi ve detaylandırılması doktorun kontrolü altında olmalıdır. Yakınmanın özellikleri, arttıran veya azaltan etkenler araştırılır. Ø Bu yakınmaları nedeni ile başka bir doktora gidip gitmediği, tanı ve tedavileri sorulur.
ØKullandığı ilaçlar ve diyet programı ØÖz geçmişi - Medeni durumu - Geçirdiği önemli hastalıklar - Geçirdiği kaza ve operasyonlar - Allerji ØAlışkanlıkları (sigara, alkol, ilaç) ØSoy geçmişi 1. , 2. , 3. derece kan akrabaları Genetik geçiş özelliği olan hastalıklar (D. Mellitus, hipertansiyon, ateroskleroz, malignite, . . . )
Doktor, Tanıya ulaşmak için; Hasta ile ilgili klinik (yakınma, öykü, fizik muayene) ve laboratuvar verilerini bilinçli toplayan, değerlendiren ve yorumlayan çok iyi bir istihbaratçı olmalıdır.
Sistemlerin sorgulanması Ø Hastanın, öyküsünü anlatırken vermeyi unuttuğu veya doktorun sormayı unuttuğu noktaları hatırlatmak amacıyla tüm sistem sorgulaması yapılmalıdır. Ø Bu sorgulama, hastanın doktora güveni ve psikolojik yaklaşımı üzerine de olumlu etki yapmaktadır. Ø Tanıya ulaşmada önemli ipuçları vermekte ve klinik ayırıcı tanıyı kolaylaştırmaktadır
Sistemlerin sorgulanması (deri) ØKaşıntı ØDöküntü ØKuruluk ØRenk değişikliği ØCild altı kanama (ekimoz) ØSaçların durumu ØGeçirdiği cild hastalıkları
Sistemlerin sorgulanması (baş) ØBaş ağrısı ØBaş dönmesi ØDenge bozukluğu ØKafa travması
Sistemlerin sorgulanması (göz) ØGözlük kullanıyormu ? ØBulanık görme ØÇift görme ØYarım görme ØGöz yaşı akıntısı ØGlokom ØKatarakt ØGöz ağrısı
Sistemlerin sorgulanması (kulak- burun) Ø Kulaklık kullanıyormu ? Ø İşitme Ø Kulak akıntısı Ø Kulak çınlaması, uğultusu Ø Kulak infeksiyonu Ø Burun akıntısı Ø Burun kanaması Ø Burun tıkanıklığı Ø Sinüzit Ø Allerjik rinit
Sistemlerin sorgulanması (ağız ve boğaz) ØDişlerin durumu ØAğız hijyeninin durumu ØDiş etlerinin durumu ØSes kısıklığı ØPostnazal akıntı ØDilde büyüme ØKonuşma güçlüğü ØSık tekrarlayan üst solunum yolu infeksiyonu
Sistemlerin sorgulanması (boyun) ØGuatr ØLenfadenopati (servikal, submandibuler, retrooriküler)
Sistemlerin sorgulanması (göğüs) ØÖksürük ØBalgam ØHemoptizi ØNefes darlığı ØAstım bronşiale öyküsü ØTüberküloz öyküsü ØDiğer akciğer hastalıkları
Sistemlerin sorgulanması (kalp) ØHipertansiyon ØGöğüs ağrısı ØÇarpıntı ØNefes darlığı ØPND, ortopne ØMiyokard infarktüsü ØBayılma
Sistemlerin sorgulanması (meme) ØMemede kitle Øİnfeksiyon ØAkıntı ØÇocuk emzirme
Sistemlerin sorgulanması (damar) ØKlaudikasyo ØAyakta şişlik ØVaris ØAyakta soğukluk Øİyileşmeyen yaralar ØAyak ve el parmaklarında siyanoz
Sistemlerin sorgulanması (gastrointestinal sistem) Ø İştah Ø Bulantı Ø Kusma Ø Yutma güçlüğü Ø Kabızlık Ø Diyare Ø Karın ağrısı Ø Hematemez Ø Melana Ø Geğirme Ø Meteorizim Ø Pirozis Ø Dispepsi Ø Hemoroid Ø Rektal ağrı Ø Rektal kanama Ø Hepatit Ø Safra kesesi hast.
Sistemlerin sorgulanması (üriner sistem) Øİdrar sıklığı ØDizüri ØHematüri Øİdrar tutamama ØNoktüri Øİnfeksiyon Øİdrar tutukluğu ØÖdem
Sistemlerin sorgulanması (genital organlar) ØPeniste yara ØVulvada yara ØAkıntı Øİmpotans ØAğrılı koitus ØSkrotal kitle, şişlik ØMens durumu
Sistemlerin sorgulanması (adele-iskelet sistemi) Ø Halsizlik Ø Adele güç kaybı Ø Paralizi, parestezi Ø Kas tutukluğu Ø Kramp Ø Hareketlerde kısıtlanma Ø Eklem ağrısı Ø Eklem şişliği Ø Aksiller ve inguinal lenfadenopati
Sistemlerin sorgulanması (nöroloji) ØBaş dönmesi ØBaş ağrısı ØDenge bozukluğu Øİnme(felç) ØTremor ØBilinç kaybı ØUnutkanlık ØPsikiatrik bozukluk
►Sistemlerin sorgulanmasında elde edilen bulgular açıklanmalı, yorumlanmalı ve yakınmaları ile ilgisi araştırılmalıdır. Örneğin: Baş ağrısı Ø Başlatan etkenler Ø Başlama yeri, yayılımı Ø Arttıran, azaltan etkenler Ø Eşlik eden diğer semptomlar Ø İlaç kullanıyorsa, yanıtı
ØSistemlerin sorgulanmasında elde edilen , yorumlanmış, pozitif bulgular, hastanın öyküsü ile tekrar birleştirilir ve aralarında varsa ilşki kurularak, hastanın öyküsü son şeklini alır. Hastanın öyküsü ile bağlantısı kurulamayan diğer spesifik semptomlar önem durumuna göre sıralanarak kayıt edilir.
ØHastanın yakınmaları ve öyküsünden elde edilen spesifik bulgular, kronolojik olarak sıralanarak yazılır. ØBu bulgular, daha sonra yapılacak sistemik fizik muayenede elde edilen bulgular ile birlikte Klinik ayırıcı tanıda kullanılacaktır. Bundan sonra yapılacak olan işlem; SİSTEMİK FİZİK MUAYENE
- Slides: 29