HASTALIKTAN KORUNMA PRENSPLER VE KORUNMA TEKNKLERNN UYGULANMASI Dr

HASTALIKTAN KORUNMA PRENSİPLERİ VE KORUNMA TEKNİKLERİNİN UYGULANMASI Dr. Sadiye YILMAZ 6331 sayılı «İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası» Uyarınca, «Tüm Çalışanlara» Verilmesi Zorunlu İş Sağlığı Güvenliği Eğitimi Kapsamında

Sağlıklı kalmada alternatife ihtiyaç yoktur

En Önemli 10 Sağlık Riski 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Beslenme bozukluğu Güvensiz Cinsel İlişki Yüksek kan basıncı Sigara / Tütün kullanımı Alkol Güvensiz İçme Suyu ve Yetersiz Çevre Hijyeni Kolesterol Yüksekliği Kapalı Ortam Hava Kirliliği Demir Eksikliği Kansızlığı (Anemisi) Aşırı Vücut Ağırlığı (Tartı fazlası ya da şişmanlık) 3'ü dışında 7 sorun doğrudan ya da dolaylı besinler ve beslenmeyle ilgili. . . • Dünya Sağlık Örgütü’nün 30 Ekim 2002 tarihli açıklaması

Koruyucu sağlık hizmetleri nelerdir? • Koruyucu sağlık hizmetleri, Sağlığın korunması, hastalıkların önlenmesi için verilen hizmetler ile yapılan düzenlemeler koruyucu sağlık hizmetleridir. Sağlığı koruyucu önlemler başlıca üç düzeyde ele alınmaktadır. • Primer (Birincil) Koruma: • Kişisel ya da toplumsal düzeyde sağlığı geliştirmek amacıyla, aşılanma, dengeli beslenme, çevrenin güvenli hale getirilmesi, fiziksel ve duygusal yönden iyi durumda olmak için gereken önlemlerin alınmasıdır. • Sekonder (İkincil) Koruma: • Sağlığın bozulma olasılığı karşısında erken tanı ve tedavi önlemlerinin kişisel ve toplumsal düzeyde alınmasıdır. • Tersiyer (Üçüncül) Koruma: • Hastalığa bağlı olarak gelişebilecek sakatlık ve kalıcı bozuklukların en aza indirgenmesi, hastanın yeni duruma uyumunun sağlanarak yaşam kalitesinin arttırılması için alınması gereken önlemlerdir. Bir anlamda rehabilite edici hizmetlerin alanına girmektedir. En az mailiyetli, en güvenli, en zararsız sağlık hizmeti, koruyucu sağlık hizmetidir.

A) Çevreye yönelik KSH • Çevrede sağlığı olumsuz etkileyen biyolojik, fizyolojik ve kimyasal etkenleri yok ederek veya bu etkenlerin kişileri etkilemelerini önleyerek, çevreyi olumlu hale getirmektedir. Bu hizmetlere çevre sağlığı hizmetleri denir. • Bu hizmetler, bu konuda özel eğitim almış mühendis, kimyager, veteriner, biyolog, çevre sağlık teknisyeni vb. meslek üyeleri tarafından sağlanır. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Su kaynaklarının sağlanması ve denetimi Katı atıkların denetimi Zararlı canlılarla mücadele (vektör) Besin sanitasyonu, kontrolü ve güvenliği Hava kirliliğinin denetimi Gürültü kirliliğini denetimi Radyolojik zararların denetimi İş sağlığı Konut sağlığı

B) Kişiye yönelik KSH • Hekim, hemşire gibi sağlık meslekleri üyelerinin yürüttüğü hizmetlerdir. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Bağışıklama İlaçla koruma Hastalıkların erken tanı ve tedavisi Beslenmeyi düzenleme Ana çocuk sağlığı hizmetleri Aşırı doğurganlığın denetimi Kişisel hijyen Sağlık eğitimi

Nelere dikkat! • • • Sigara! Anlatmalı mıyız? Sofradan tuzluğu kaldırın, yemekleri normal tuzlu yiyin; çayı şekersiz için! Her gün en az 1, 5 - 2 Lt. su için; Her gece 5 -7 saat nitelikli uyku uyuyun. Kırmızı et yerine beyaz et ürünlerini (balık, piliç) yeğleyin. Tuz, yağ, şeker, un. . 4 beyazı olabildiğince sınırlayın. Yürüyün, asansör kullanmayın. . Spor yapın, yüzün, bisiklete binin! Stresle başa çıkma donanımınızı geliştirin; birbirinizle Dostluk edin. . Sorunlarınızı, sıkıntılarınızı paylaşın. Başkalarından yardım isteyin. . Sigara, alkol, uyuşturucu ve uyarıcıya «HAYIR» deyin. . Özellikle bebek ve çocukların, gebelerin aşılarını tam ve düzenli yaptırın. Bebeğinizi 1 -2 yıl emzirin. 45 yaş sonrası yılda 1 kez denetim muayenesine gidin,

• Yatmadan önce mutlaka dişlerinizi kuralına uygun fırçalayın. • Gıda maddelerini elden geldiğince mevsiminde ve doğal, işlenmemiş olarak tüketin • Yağda kızartma, kömürde pişirme değil ızgara-haşlama yapın. • Her gün 1 kase dolayında yoğurt yiyin, 1 su bardağı süt için. • Beslenmede sebze yemekleri ve meyveye her gün yeterince yer verin. Haftada en az 1 kez balık - deniz ürünü yiyin. • Ne kadar ergonomik bir çevreniz var? • 'COLA'LARIN YERİNİ AYRAN ve SÜT (+ spor ve güneş) ALDIĞINDA OSTEOPOROZ BELKİ DE HİÇ KALMAYACAK! • Düzenli egzersizle (iyi kolesterol HDL'yi artırır!) birlikte sağlıklı bir diyet uygulamak, genel sağlık durumunuzu desteklemek için ' yapabileceğiniz en önemli katkılardan biridir.

• Diyetle aldığınız yağ miktarını azaltmanız, belirli kanser türlerini (midebağırsak) ve kimi kalp hastalıkları riskini de azaltır. • Yemekten hemen sonra çay içmeyiniz. • Et ürünleri ile süt ürünlerini beraber tüketmeyiniz. • Antibiyotiklere direnç sorunu! • “Eğer staflar vankomisine direnç geliştirirlerse, bu bir halk sağlığı karabasanı (kabusu) olacaktır. ” • Robert Gaynes, CDC • Farklı kitaplar okuyun, bulmaca çözün, satranç oynayın, hobiler edinin; içerikli tartışmalar yapın. • Olabildiğince gülümseyin, olumlu olun ve sağlıklı ilişkiler-dostluklar kurun, işinizi severek yapın. • Ölçüsüz borçlanmayın; tasarruflu ve çevreye saygılı yaşayın. • Sinema, tiyatro, bale, konser, müzeler, sergiler, Dernekler. . Bilim, sanat ve kültür etkinliklerine yer verin; AVM gezmeyin.

DSÖ'nün, Besin Hazırlanmasında Uyulmasını Önerdiği 10 Altın Kural 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Kaynakta güvenli besin üretim tekniğinin seçilmesi Besinin doğru biçimde pişirilmesi Besinin hemen tüketilmesi Besinin dikkatli bir biçimde depolanması Besin doğru olarak ısıtılması Pişmiş besinin pişmemişlerden ayrı saklanması El temizliğine dikkat edilmesi Mutfağın ve tüm gereçlerinin temiz tutulması İnsektisit, kemirici ve öbür hayvanlardan korunma Temiz su kullanılması. . .

Mikroorganizmalar ve enfeksiyonlar • Bakteriler • Virüsler • Mantarlar • Parazitler • Mayalar ve küfler

Mikkroorganizmalar çoğalması için • Gıda • Nem • Sıcaklık • Zaman

Unutmayalım • Enfeksiyonlarından korunmada • • En UCUZ En KOLAY En ETKİLİ En VERİMLİ yol EL YIKAMADIR! • Sorumluluk ortaktır • Sıvı sabun ve kağıt havlu kullanmak daha hijyeniktir. • Sabun el temizliği için yeterli olup; deterjan ve deri antiseptiklerinin belirgin üstünlüğü kanıtlanmamıştır. .

Şarşırtıcı gerçekler • Gıda servisi yapan personelin % 60’ı tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamamaktadır • 5 kat tuvalet kağıdı bile , parmak ucundaki birkaç hastalık yapıcı mikroorganizmanın sızmasını ve bulaşmasını engelleyemez • %40’dan fazla yetişkin ağız ve burunlarında staphylococcus mikrobu taşımaktadır

1. Eller su ile ıslatılır Elleri temizlemek için sıvı temizleyiciler kullanılır. 5. Parmak uçları temizlenir. 10. Kurulama işlemi için mutlaka kağıt havlu kullanılmalı. 2. Sıvı temizleyicilerin dezenfektanlı olanları seçilmeli ve bir dispenser kullanılmalıdır. 6. Parmaklar kapalı hale getirilerek işlem sürdürülür. 11. Yan kısımları dahil eller kurulanır. 2. Sıvı sabun bilekler dahil, elin her yerine yayılır. 7. Başparmaklar avuç ile ovuşturulur. 12. Parmak uçları ve tırnak çevreleri kurulanır. 3. Avuç içleri ovuşturulur. 8. Parmak uçları avuç içi yardımı ile temizlenir. 13. Musluk ellerin kurulandığı kağıt ile kapatılır. 4. Parmak araları temizlenir. 9. Bileklerden başlanarak elller durulanır. 14. Kağıtların atıldığı çöp kutusuna ellerle dokunulmamalıdır.

TUVALET HİJYENİ BÜTÜN PERSONEL TARAFINDAN İYİ ANLAŞILMALIDIR • Tuvalet ortamında her zaman mikrop vardır • Mikroplar tuvalet kağıdından da ellerimize geçer • Tuvalet temizliğinde kullanılan ekipmanlar başka bir yerde kullanılmamalıdır • Temizlenen tuvalet kuru olarak bırakılmalıdır

El Yıkama Zamanı. . Göreve başlarken Sağlık biriminden ayrılırken Ayırma (tecrit, izolasyon) odalarına girip çıkarken Her türlü yara ile değinimden (temastan) önce ve sonra. . Yiyeceklere dokunma öncesi Kan, idrar, balgam, dışkı gibi tıbbi atıklarla değinim (temas) öncesi-sonrası Eldiven giymeden önce-sonra Tuvaleti kullanmadan önce-sonra Hastaya sürgü, ördek verip-alma sonrası Mikro canlılarla bulaş (kontaminasyon) olasılığı yüksek gereçlerle değinim (temas) sonrası • Bulaşlı olduğu bilinen veya enfeksiyon gelişmesi beklenen hastalarla değinim öncesi-sonrası. . • • •

Mikroorganizmaların en çok ürediği yerler • % 63 Tezgahlar, % 50 Lavabo musluğu • (Lejyonlella pnömonisinden korunmak için su sıc. > 60°C olmalı) • Bu tür yüzey temizliğinde % 5’lik çamaşır suyunun 1/10 çözeltisi çok etkin ve ekonomiktir. . Güvenle ve yaygınlıkla kullanılmalıdır. • % 49 Aşçının eli, % 28 Garsonun eli. . • Yasa, bu çalışanlara düzenli hijyen eğitimi öngörüyor. . • (1593 s. Umumi Hıfzıssıhha Yasasının 126 -127. md. lerini değiştiren 663 s. YGK)