HASTALIKLARA LKN GSTERGELER BES 102 DEMOGRAF VE SALIK

HASTALIKLARA İLİŞKİN GÖSTERGELER (BES 102. DEMOGRAFİ VE SAĞLIK DERSİ) BESLENME VE DİYETETİK BÖLÜMÜ (8) Prof. Dr. Ömer R. ÖNDER Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi 2016 -2017 Bahar Dönemi 1

KÜRESEL ÖLÜM NEDENLERİ, DÜNYA, 2008 2

ÖLENLERİN HASTALIKLARA GÖRE DAĞILIMI TÜRKİYE, 2008 3

ULUSAL DÜZEYDE ÖLÜME NEDEN OLAN HASTALIKLAR VE CİNSİYETE DAĞILIMI TÜRKİYE, 2008 4

ICD-10 ANA TANI GRUPLARINA VE CİNSİYETE GÖRE ÖLÜM NEDENLERİNİN DAĞILIMI, (%), TÜRKİYE, 2009 ICD-10 Ana Tanı Kodları Erkek Kadın Toplam Dolaşım Sistemi Hastalıkları 36, 21 44, 39 39, 86 Neoplazmlar (Kanserler) 24, 88 16, 45 21, 12 Solunum Sistemi Hastalıkları 10, 06 7, 45 8, 89 Endokrin, Beslenme ve Metabolizma Hastalıkları 4, 81 8, 33 6, 38 Semptomlar, Belirtiler ve Anormal Klinik ve 4, 88 4, 83 Laboratuar Bulguları, (Başka Yerde Sınıflanmamış) Dışsal Yaralanma Nedenleri ve Zehirlenmeler Sinir Sistemi ve Duyu Organları Hastalıkları 2, 65 3, 31 2, 95 Genitoüriner Sistem Hastalıkları 2, 64 2, 87 2, 74 Sindirim Sistemi Hastalıkları 2, 55 2, 51 2, 53 Perinatal Dönemden Kaynaklanan Bazı Durumlar 2, 52 Bazı Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar 1, 65 1, 58 1, 62 Konjenital Malformasyonlar, Deformasyonlar ve Kromozom Anomalileri Kaynak: TÜİK Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2009 4, 92 1, 28 2, 83 4, 86 1, 48 3, 98 1, 37 5

BESLENME İLGİLİ BAZI HASTALIKLAR Obezite, Kalp-Damar Hastalıkları, Kanser, Hipertansiyon, Diyabet, Osteoporoz, Osteomalazi, Stres ve Sinirsel Bozukluklar, Hoşimato Troiditi, ü Besin Ögeleri Eksiklik/Yetmezlik Sorunları; Anemi(Demir Eksikliği, Megaloblastik Anemi, Pernisyöz Anemi, vb. ) Protein-Enerji Malnütrisyonu(Kwaşivorkor, Marasmus), Ragat, Kseroftalmi, vb. Besinlere İntolerans; Çölyak Hastalığı, ü Laktoz İntoleransı, vb. ü ü 6

15 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERİN GENEL SAĞLIK DURUMUNUN İYİ/ÇOK İYİ OLDUĞUNU İFADE EDENLERİN CİNSİYET VE YAŞ GRUBUNA DAĞILIMI, (%), TÜRKİYE, 2010 Yaş Erkek Kadın Toplam 15 -24 87, 1 82, 9 84, 9 25 -34 85, 8 75, 3 80, 5 35 -44 75, 5 54, 8 65, 2 45 -54 67, 5 40, 0 53, 8 55 -64 52, 6 28, 3 40, 1 65 -74 43, 1 17, 8 28, 6 75+ 22, 3 13, 5 17, 5 Toplam 73, 5 56, 7 Kaynak: TÜİK, Sağlık Araştırması 2010 65, 0 7

15 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERDE HASTALIK/SAĞLIK SORUNU YAŞADIKLARINI BELİRTENLERİN CİNSİYETE DAĞILIMI, (%), 2010 KAYNAK: TÜİK, SAĞLIK ARAŞTIRMASI 2010 Hastalık /Sağlık Sorunu Erkek Kadın Toplam Bel Bölgesi Kas İskelet Sistem Problemleri (Bel Ağrısı, Bel Fıtığı vb. ) 12, 4 20, 2 16, 4 Hipertansiyon 8, 9 17, 3 13, 2 Romatizmal Eklem Hastalığı (Romatoid Artrit) 6, 9 14, 7 10, 9 Mide+Duedonal Ülser Kireçlenme (Osteoartrit, Artroz, Dejeneratif Eklem Hastalığı) 8. 6 5, 0 12, 9 11, 7 10, 7 8, 4 Boyun, Kas, İskelet, Sistem Problemleri (Boyun Ağrısı, Boyun Fıtığı vb. ) 4, 4 11, 0 7, 8 Sinüzit (Sinüs Yollarının İltihabı) 6, 9 8, 6 7, 8 Kansızlık (Demir Eksikliği Anemisi) 2, 1 13, 0 7, 6 Migren ve Benzeri Şiddetli Baş Ağrısı 3, 6 10, 8 7, 3 7, 8 6, 4 Alerji (Alerjik Rinit, Dermatit, Yiyecek vb. Alerjisi) Şeker Hastalığı Astım (Alerjik Astım Dahil) 5, 0 4, 6 3, 8 7, 7 6, 2 6, 5 5, 2 Koroner Kalp+Enfarktüs Hastalığı 6. 4 5. 9 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, Amfizem 4, 5 4, 4 Tiroid Hastalığı 1, 1 5, 7 3, 4 İdrar Kaçırma, İdrarı Tutamama Kronik Depresyon +Kaygı +Diğer Ruhsal Sorunlar Kronik Kalp Yetmezliği Kaza Sonucu Sürekli Yaralanma veya Sakatlık Durumu 1, 8 3. 5 1, 5 2, 3 4, 6 7, 8 2, 0 0, 7 3, 2 5, 7 1, 8 1, 5 Hepatit 1, 8 1, 2 1, 5 Karaciğer Sirozu, Karaciğer Yetmezliği 0, 5 Kanser (Malign, Kötü Huylu, Lösemi ve Lenfoma Dahil) 0, 4 0, 5 8

15 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERDE HEKİM TARAFINDAN TEŞHİS EDİLEN HASTALIK/SAĞLIK SORUNLARININ CİNSİYETE DAĞILIMI(%), 2010 KAYNAK: TÜİK, SAĞLIK ARAŞTIRMASI 2010 Hastalık /Sağlık Sorunu Erkek Kadın Toplam Bel Bölgesi Kas İskelet Sistem Problemleri (Bel Ağrısı, Bel Fıtığı vb. ) 9, 3 16, 5 12, 9 Hipertansiyon 8, 4 16, 8 12, 7 Romatizmal Eklem Hastalığı (Romatoid Artrit) 5, 4 13, 1 9, 3 Mide+Duedonal Ülser 15, 4 Kireçlenme (Osteoartrit, Artroz, Dejeneratif Eklem Hastalığı) 4, 1 12, 0 10, 8 9, 9 7, 5 Boyun, Kas, İskelet, Sistem Problemleri (Boyun Ağrısı, Boyun Fıtığı vb. ) 3, 1 8, 9 6, 1 Sinüzit (Sinüs Yollarının İltihabı) 5, 4 8, 1 6, 7 Kansızlık (Demir Eksikliği Anemisi) 1, 7 12, 2 7, 0 Migren ve Benzeri Şiddetli Baş Ağrısı 2, 4 8, 7 5, 6 Alerji (Alerjik Rinit, Dermatit, Yiyecek vb. Alerjisi) 3, 9 6, 3 5, 1 Şeker Hastalığı 4, 5 Astım (Alerjik Astım Dahil) 3, 6 7, 5 6, 0 4, 8 Koroner Kalp+Enfarktüs Hastalığı 5, 9 5, 0 5. 4 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, Amfizem 4, 2 Tiroid Hastalığı 1, 0 İdrar Kaçırma, İdrarı Tutamama 1, 3 5, 5 2, 9 Kronik Depresyon +Kaygı +Diğer Ruhsal Sorunlar 2, 8 6. 8 Kronik Kalp Yetmezliği 1, 5 2, 0 Kaza Sonucu Sürekli Yaralanma veya Sakatlık Durumu 2, 1 0, 7 3, 3 2, 2 4. 7 1, 4 Hepatit 1, 8 1, 2 1, 5 Karaciğer Sirozu, Karaciğer Yetmezliği 0, 5 Kanser (Malign, Kötü Huylu, Lösemi ve Lenfoma Dahil) 0, 4 0, 5 9

BAZI ENFEKSİYON HASTALIKLARININ VAKA SAYILARI, 2011, TÜRKİYE Hastalık Adı Yerli AIDS Kızamık Tüberküloz Sıtma 66 0 14 852 4 Vaka Yabancı 14 111 202 128 Toplam 80 111 15 054 132 10 Kaynak: Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu,

KİMİ HASTALIK İNSİDANSLARI (MORBİDİTE) 100 000’DE / VAKA(ADET) Kızamık Tetanoz Neonatal Tetanoz Boğmaca Hepatit B Difteri HIV AIDS Tüberküloz(2009) Tüberküloz(2011) Sıtma(2009) Sıtma(2011) 0. 1 111 0. 03 25 0. 16 2 0. 07 48 4. 2 3 099 0. 0 0 0. 76 557 0. 11 80 29. 0 16 757 28. 0 15 054 0. 1 84 0. 2 132 11

YILLARA GÖRE AIDS İNSİDANSININ ULUSLAR ARASI KARŞILAŞTIRMASI, (100. 000 NÜFUSTA) KAYNAK: DSÖ HFA VERİ TABANI, TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU 12

YILLARA GÖRE TÜBERKÜLOZ İNSİDANSININ ULUSLAR ARASI KARŞILAŞTIRMASI, (100. 000 NÜFUSTA) KAYNAK: DSÖ GLOBAL HEALTH OBSERVATORY VERİTABANI 13

YILLARA GÖRE KIZAMIK İNSİDANSININ ULUSLAR ARASI KARŞILAŞTIRMASI, (100. 000 NÜFUSTA) KAYNAK: DSÖ HFA VERİ TABANI, TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU 14

YILLARA GÖRE SITMA İNSİDANSININ ULUSLAR ARASI KARŞILAŞTIRMASI, (100. 000 NÜFUSTA) KAYNAK: DSÖ HFA VERİ TABANI, TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU 15

OBEZ (VÜCUT KİTLE İNDEKSİ ≥ 30) BİREYLERİN CİNSİYETE GÖRE ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMASI, 2010 KAYNAK: TÜRKİYE BESLENME VE SAĞLIK ARAŞTIRMASI 2010, DSÖ WORLD HEALTH STATİSTİCS 2012 16

KAYNAKLAR Sağlık Bakanlığı. (2012). “Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011”, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayın No : SB-SAG-2012/01, Ankara: Semih Ofset Matbaacılık. Sağlık Bakanlığı. (2011). “Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 201”, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfsıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 832; HHM Yayın No: HHM-2011 -29. Ankara: Kalkan Matbaacılık San. Ve Tic. Ltd. Şti. Tezcan, S. , (1992). “Epidemiyoloji Tıbbi Araştırmaların Yöntem Bilimi” Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı Yayın No: 92/1. Ankara: Üçbilek Matbaası. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü(2009). “Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi. Yayın No: NEE-HÜ. 09. 01. ISBN 978 -975 -491274 -6 Sümbüloğlu, K. , (1990). “Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler” Hatiboğlu Yayınları: 59, Yüksek Öğretim Dizisi: 13. 3. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi. Dünya Sağlık Örgütü Cenevre Ofisi’nin online veri tabanı, 194 ülke verisi, “Global Health Observatory”(http: //www. who. int/gho/en/), DSÖ Avrupa Bölge Ofisinin veri tabanı, DSÖ’nün yaptığı projeksiyonlar, (Health for All-HFA, http: //data. euro. who. int/hfadb/) Dünya Sağlık Örgütü’nün 2010 yılı verileri “World Health Statistics” raporu (http: //www. who. int/gho/publications/world_health_statistics/en/index. html), OECD online 2010 veri tabanı “OECD Health Data”da “OECD Health Data 2012”, “OECD Health at a Glance”, 17

TEŞEKKÜRLER 18