HACI HALT ERKUT LSES ENERJ TASARRUFU HAFTASI Hazrlayan

HACI HALİT ERKUT LİSESİ ENERJİ TASARRUFU HAFTASI Hazırlayan Şehriye Işık 25. 9. 2021 1

BU SUNUDA: l 1 -Enerjiyi verimli kullanmanın gerekçeleri, l 2 -Konutların l 3 - aydınlatılmasında enerji tasarrufu, Ev aletlerinde yapılan enerji tasarrufu, l 4 -Evlerin ısıtılmasında enerji tasarrufu , l 5 - Ulaşımda enerji tasarrufu konuları açıklanacaktır. 25. 9. 2021 2

Niçin Enerjiyi Verimli Kullanmalıyız? Enerjinin fazla kullanılması sonucunda; I-DOĞAL KAYNAKLAR HIZLA TÜKENİYOR. II- ÇEVRE KİRLENİYOR. III-ENERJİ İÇİN YÜKSEK MİKTARDA PARA ÖDÜYORUZ. 25. 9. 2021 3

DÜNYADA ENERJİ TÜKETİMİ l l Dünya'da enerji tüketiminin bu şekilde devam etmesi durumunda , 2020 yılında fosil yakıt kaynaklarının yarısının tüketilmiş olacağı tahmin edilmektedir. . 25. 9. 2021 Fosil kaynaklar, sadece yakıt olarak değil, aynı zamanda başta ilaç olmak üzere kimya sektöründe pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu yönü ile de korunması en azından tüketiminin azaltılması önemlidir 4

Yenilenemeyen enerji kaynaklarının aşırı kullanılmasının sonuçları: l Kömür, petrol, doğal gaz vb. fosil yakıtlar ve nükleer enerji gibi yakıtların yanması sonucu, daima CO 2 oluşur. Karbondioksit diğer sera gazlarına göre %55'lik bir oranla, doğal sıcaklık dengelerinin bozulmasında en büyük etkiyi yaparak Küresel Isınmaya neden olmaktadır. • Küresel Isınma'nın oluşumunda Sera Etkisi'nin rolü büyüktür. "Sera Etkisi" güneşten gelen kısa-dalga ışınlarının geçmesine izin veren gaz tabakasının, dünya üzerinden yansıyan uzun-dalga ışınlarının büyük bir kısmını tutması sonucu meydanagelen atmosferik dengesizliktir. 25. 9. 2021 5

Dünyamızı yaşanamayacak şekilde kirletiliyoruz. l Atmosfere atılan diğer sera gazları ise CO, SO 2, NO gibi zehirli gazlar ve radyoaktif maddelerdir. Termik santrallarda, sanayide ve binalarda yakıt olarak kömür kullanıldığında, bu kirlilik etmenlerinin yanı sıra kül de açığa çıkar. Kül cıva, kurşun, arsenik ve kadmiyum içermesi nedeniyle yüksek oranda kirletici etkiye sahiptir. 25. 9. 2021 6

Dünyanın doğal dengesi bozuluyor! Fosil yakıtların bu şekilde kullanılmaya devam edilmesi durumunda, aşırı kuraklık, deniz seviyesinde yükselme sonucu su baskınları, fırtınalar ve ültraviyole ışınlarının artması gibi küresel değişmeler sonucu, doğanın ekolojik dengesinin bozulması kaçınılmazdır. l 25. 9. 2021 7

Ekonomik üretimin ana unsuru olan ve hayat kalitemizi iyileştiren enerjinin kullanımından vazgeçemeyeceğimize göre ENERJİYİ VERİMLİ KULLANALIM. 25. 9. 2021 8

Enerji tasarrufu: l l l Enerji tasarrufu, üretimde, konforumuzda ve iş gücümüzde herhangi bir azalma olmadan enerjiyi verimli kullanmak, israf etmemektir. Aynı işi daha az enerji kullanarak yapmaktır. Gereksiz ve bilinçsiz enerji tüketimini önleyerek, mümkün olan en az enerji ile gerekli olan işlerimizi yapmaktır. 25. 9. 2021 9

l Evde toplam enerjinin yaklaşık % 40’ı sıcak su sağlama, yiyecek hazırlama ve pişirme, bulaşık yıkama, çamaşır yıkama, aydınlatma, kişisel bakım, eğlenme gibi faaliyetler için kullanılır. l Özellikle konutlarda tüketilen enerjinin , toplam enerji tüketiminin yaklaşık 1/3 oranında olduğu dikkate alınırsa, bu alanda yapılacak olan tasarruf hem aile açısından önemlidir. Hem de çevre açısından önemlidir. 25. 9. 2021 10

Konutların aydınlatılmasında enerji tasarrufu için yapabileceklerimiz: l Kullanılmayan alanları aydınlatmayın. l Çok sayıda ufak ampul yerine büyük bir ampul kullanın. 25. 9. 2021 11

l Duvarları açık renklere boyayarak, daha çok ışık yansıması sağlayın. l Merdiven aydınlatılmasında küçük ampullerin kullanılmasına özen gösteriniz. l Evimizde enerji kaybına engel olmak için halojen ve normal ampuller yerine floresan lambalar kullanın. Böylece % 40 oranında enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz. l Odadan 25. 9. 2021 ayrılırken lambalar kapatınız. 12

l Çalışırken masa lambası kullanın. l Ampullerin üzerine ışığı az geçiren abajurlar kullanmayın. l Genel ışıklandırma yerine kısmi ışıklandırmayı tercih edin. l Gün ışığından mümkün olduğunca fazla faydalanılmalıdır. Odalar doğal aydınlık avantajını daha iyi kullanacak şekilde düzenlenmelidir. 25. 9. 2021 13

Ev aletlerini kullanırken enerji tasarrufu yapmanın püf noktaları: Buz Dolaplarının kullanımında: 1. Koruyucu Bakım Buzdolaplarının verimli kullanılmasında düzenli bakım esastır. Düzenli bakım proğramı sistemin verimliliğini arttıracak ve aletin ömrünü uzatacaktır. örneğin, serpantinler aylık olarak metalik olmayan bir fırça ile temizlenmeli, otomatik defrost yılda bir servis elemanına ayarlatılmalı ve kapıların açık pozisyondan otomatik olarak kapanması için seviye ayarı yapılmalıdır. 25. 9. 2021 14

2. Hava alacak şekilde yerleştirilmeli. l Serpantinli buzdolaplarının arkasında duvar ile en az 10 cm mesafe olmalıdır. Buzdolabının etrafı toz ve hava sirkülasyonunu etkileyici diğer maddelerden uzak tutulmalıdır. Hava ne kadar rahat sirküle ederse, serpantinler de ısıyı o kadar iyi yayacaktır. 25. 9. 2021 15

3. Isı kaynaklarından uzak tutulmalı, Fırın ve diğer ısı kaynaklarından gelen sıcak hava, buzdolabınızın serin kalmak için daha çok çalışmasına neden olacaktır. Buzdolabınızı güneş alacak yere, soba veya radyatör yanına yerleştirmemelisiniz. l 4. Fazla paketleri kaldırmalı Koruyucuların kalınlığı arttıkça, buzdolabı içindekileri serin tutmak için daha çok çalışacaktır. Buzdolabına koymadan önce, gıdaların fazla olan paketleri çıkarılmalıdır. Boşluk kadar enerji tasarruf edeceğinden ince plastik filmlerin kullanılması daha iyi olacaktır. l 25. 9. 2021 16

5. Buzdolabındaki derin dondurucudan çıkaracağınız donmuş bir malzemeyi bir gün önceden alarak buzdolabınıza koyunuz ve orada çözülmeye bırakınız, dolayısıyla dolaba soğukluk vereceği için buzdolabınızın daha az enerji harcamasını sağlamış olursunuz. Yani buzluktaki malzemeyi doğrudan açığa koyarak enerji kaybına sebep olmayınız. 6. Buzdolabınızdaki buz kalınlığının 5 mm' yi geçmemesine dikkat ediniz 25. 9. 2021 17

l 7. Buzdolabının kapağını mümkün olduğu kadar az açınız veya uzun süre açık tutmayınız. Buzdolabının dondurucu ve gövde kapısının açılıp kapanması esnasında önemli ölçüde soğuk hava kayıpları olur. Bu yüzden kapıları mümkün olduğu kadar az açık tutmaya özen gösterilmelidir. l 8. Buzdolabına sıcak malzeme koymayınız. Aksi halde üniteniz ısıyı uzaklaştırmak için daha uzun süre çalışarak enerjiyi fazla tüketecektir. 25. 9. 2021 18

9. Sıvı yiyeceklerin üzeri kapatılmalıdır. Aksi halde dolabın içindeki nem oranını arttırarak kompresörün daha fazla çalışmasına neden olur. KLİMALARDA ENERJİ TASARRUFU NOKTALARI: • 1. Koruyucu Bakım Düzenli olarak filitrelerin değiştirilmesi, sistemin kontrol edilmesi ve fan kayışının ayarlanması yanlızca enerji tasarrufu sağlamaz, aynı zamanda verimliliği arttırır ve klimanın ömrünü uzatır. En iyi enerji tasarrufu sonuçlarını elde etmek için kullanım broşüründeki bakımları periyodik olarak yapılmalıdır. 25. 9. 2021 19

2. Gölgeleme l Evin güneş alan kısımlarının ağaçlarla gölgelenmesi, cam filmleri, pencere ve duvar tenteleri pasif soğutma yöntemlerinin uygulanması önemli ölçüde soğutma yükünü azaltacaktır. 25. 9. 2021 20

Ocak Ve Fırınlar Enerji Tasarruf Noktaları : 1. Modern fırınlarda, ön ısıtma oldukça hızlıdır. Bu nedenle, çok gerekli değilse ön ısıtma yapılmamalı, yapılsa bile bu süre 10 dakikayı geçmemelidir. Aynı anda birden fazla yiyecek pişirilebilir. Fırın kapağının her açılışında % 20 oranında ısı kaybı olması nedeniyle, kapak, pişme süresinin sonuna kadar açılmamalıdır. 25. 9. 2021 21

2. Eğer evde birkaç tane fırın varsa daima küçük olanı tercih edilmelidir. Büyük bir fırını yarı kapasite ile kullanmak yerine, küçük bir fırının tam kapasite ile kullanılması yine elektrik faturalarında azalma sağlayacaktır. 3. Mikro dalga fırınlarda pişirme 2 -10 dakika, ısıtma ise 10 -30 saniyede gerçekleşir. Bu nedenle geleneksel fırınlara göre % 50 daha az elektrik harcarlar. Ancak fazla miktarda yiyeceklerin pişirilmesinde durum tersine döner daha fazla elektrik tüketirler. Az miktarda yiyeceklerin pişirilmesinde tercih edilmelidir. 25. 9. 2021 22

Çamaşır Makinelerinde Enerji Tasarruf Noktaları Yüksek sıcaklıkta yıkamak yerine ılık veya soğuk suyla yıkamalı, durulama ise soğuk su ile yapmalıdır. 2. Yıkama programları tam kapasite çalıştırılmalıdır. 3. Önden yüklemeli makineler, üstten yüklemeli makinelere göre daha az enerji tüketirler 1. 25. 9. 2021 23

4. Eğer mümkünse çamaşırlar dışarıda güneş ve rüzgardan yararlanarak kurutulmalıdır. Zorunlu olmadıkça kurutma makineleri kullanılmamalıdır. 5. Kurutmalı çamaşır makinası alınacak ise bunların çamaşır kuruduğu zaman üniteyi kapatan, nem sensörlü olanları tercih edilmelidir. 25. 9. 2021 24

Bulaşık Makinelerinde Enerji Tasarruf Noktaları 1. Bulaşıkları ön durulamaya tabi tutmak gereksizdir, gerektiği durumlarda sıcak su yerine soğuk su kullanılmalıdır. 2. Bulaşıkların sanitasyonu için yüksek sıcaklıkta yıkama arzu edilmedikçe 55°C su sıcaklığı yeterlidir. 3. Tam kapasite dolmadıkça çalıştırılmamalıdır. 25. 9. 2021 25

Elektrikli Süpürgelerinde Enerji Tasarruf Noktaları 1. Elektrikli süpürgenin torbası sık boşaltılmalıdır. Bu işlem, süpürgenin emme gücünü yükselteceğinden daha verimli ve daha çabuk temizlemeyi sağlayacaktır. 2. Eskimiş fırçalar yenilenmelidir 3. Yılda en az bir kez motor bölümü açılıp, buradaki toz ve pamukçuklar temizlenmelidir. 25. 9. 2021 26

Ütü ve Saç Kurutma Makinası için Enerji Tasarrufu Noktaları : l Çamaşırların nemli olarak ütülenmesi, buharlı ve termostatlı ütülerin tercih edilmesi önemli faktörlerdir. ütüleme işini, ütüyü tekrar ısıtmak gerekmeyecek şekilde bir defada yapmaya çalışınız. l Saç kurutma işlemi mümkün olduğu kadar havlu ile makina kullanmadan yapılmalıdır. 10 dakika çalışması 60 Watt'lık bir lambanın 3 saat yanmasına eşdeğer bir elektrik tüketir. 25. 9. 2021 27

MUTFAKTA ENERJİ TASARRUFU: l Yiyecek hazırlama ve pişirme faaliyetlerinde doğru tipte pişirme araçlarının kullanımı ile de enerjiden tasarruf sağlanır. l Herşeyden önce yemekler mümkün olan en az suyla pişirilmeli ve tencerenin kapağı sıkı bir şekilde kapalı tutulmalı, yemek kaynamaya başladıktan sonra ocak iyice kısılmalı. Çünkü kaynama başladıktan sonra verilen yüksek ısı daha çok suyun buharlaşmasından, dolayısıyla da enerjinin boşa harcanmasından başka hiç bir işe yaramaz. 25. 9. 2021 28

l Ayrıca kapların sadece tabanına ısı verecek şekilde alev ayarlaması yapılmalı. Kabın kenarlarından alev taşmamalıdır. l Düdüklü tencere olarak adlandırılan basınçlı tencereler, özellikle uzun süre pişirilmesi gereken yiyeceklerin pişirilmesinde yakıt tasarrufu sağladığı için tercih edin. l Ocakların verimli yanmalarını sağlamak için daima temiz tutun. 25. 9. 2021 29

l Basınçlı tencerelerin kullanılmadığı pişirme işlemlerinde ise pişirmenin daha kolay ve kısa sürede olması için kenarları kıvrımsız, tabanı düz, yan yüzleri dik ve tabanla birleştiği yerde hafif yuvarlak olan kapları kullanın. l Yiyecekler pişerken fırın kapağını sık açmak her seferinde soğuk havanın fırın içine girmesine, dolayısıyla da enerji kaybına neden olur. Bu nedenle kapağı gereğinden fazla açmayın. l Birçok yiyecek için pişirilirken fırının önceden ısıtılmasına gerek yoktur. 25. 9. 2021 30

DİĞER EV ARAÇLARI Televizyon, Bilgisayar, Yazıcı, VCR, CD gösterici, Radyo Bilgisayarların kullandığı enerjinin çoğu, bilgisayar kullanılmadığı esnada açık olmasından dolayı kaybolmaktadır. l TV'ler, VCR'ler, CD göstericiler , kablosuz telefonlar, soygun alarmları, mikro dalga fırınlar, çalışmadıkları zaman da, stand-by modunda enerji tüketmeye devam ederler. Bu enerji saat göstergesi, hafıza chipi ve uzaktan kumanda fonksiyonu için harcanır. Bu tip enerji tüketimine leakage (sızıntı) adı verilmektedir ve aletin kendi enerjisinin yaklaşık % 5'i kadardır. l 25. 9. 2021 31

İzlenmeyen programlarda TV' yi kapatınız. l Radyolar 100 saat kullanıldığında, renkli televizyonlar ise 5 -7 saat kullanıldığında 1 k. Wh elektrik enerjisi tüketirler. Küçük ekranlı televizyonlar büyük ekranlılara göre daha az elektrik enerjisi tüketirler. Ses düzeyinin düşük tutulması da elektrik enerjisi tüketimini azaltır. l 25. 9. 2021 32

EVLERİN ISITILMASINDA ENERJİ TASARRUFU l Isı elde etmek için elektrikli sobalar yerine gaz sobaları tercih edin. l Kötü takılmış kapı ve pencerelerdeki boşluklar ve hava girişleri kontrol edilerek gerekirse izolasyonlarını sağlayın. l Yerleri halı kaplamak zeminde ısı kaybını azaltır. 25. 9. 2021 33

l Kalın astarlı perdeler kullanılarak pencerelerden ısı kaybı azaltılabilir. l Perdeleri radyatör önlerini örtmeyecek şekilde kapatın. Odaları havalandırmak için pencereleri uzun süre açmayın. 3 -4 dakikalık süre bunun için yeter. l Radyatörleri yaldız boya ile boyayın. l 25. 9. 2021 34

l Radyatörlerin üst tarafına mermer levha veya kafesler koymayın. l Çamaşırları radyatörün üzerinde kurutmayın. l Kullanılmayan odaları ısıtılmayın ve kapıları kapalı tutun. Ancak bu odaların sıcaklığının 10 derecenin altına düşmemesine de dikkat edin. 25. 9. 2021 35

Kullanılan odaların sıcaklığını 18 -21 derece arasında tutun. l Pencerenizin ve kapılarınızın kenarlarından olan hava sızıntılarını önlemek için pencere bandı ve süngerler kullanınız. l l Bacaları kış aylarına girmeden önce kontrol ettirilerek temizlettirin Bu nedenle öncelikle çatının yalıtılması gerekir. Evimizi yalıtmak demek evi battaniye ile sımsıkı örtmeye benzer. l 25. 9. 2021 36

ULAŞIMDA ENERJİ TASARRUFU 1. Aracınızı gerekmediği zamanlarda kullanmayın. 2. Toplu taşım araçlarını tercih ediniz. 3. Gereksiz yere ani olarak fren ve gaza basmak benzin tüketimini % 5 arttırır. 25. 9. 2021 37

l Camları açık olarak Saatte 100 Km'lik bir hızla otomobilinizi sürmeniz % 4 aşırı yakıt tüketimine sebep olur. Camlarınızı kapatınız Lastiklerin hava basınçları düşük olduğu zaman yakıt tüketimi artar. 25. 9. 2021 38

BİLİNÇLİ TAKİP ETTİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. ŞEHRİYE IŞIK FİZİK ÖĞRETMENİ l KAYNAKÇA: 1. TUBITAK-TTGV ENERJİ TEKNOLOJİLERİ POLİTİKASI ÇALIŞMA GRUBU 1998, ANKARA l 2. DR. AKŞİT TAMER -NÜKLEER SANTRALLARIN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ VE BUNLARIN İRDELENMESİ ( METEOROLOJİ MÜHENDİSLİĞİ DERGİSİ- 1995/1) 25. 9. 2021 39