H 15 De Bespiegeling vwo MASSAMEDIA VERMAAK EN

H. 15 De Bespiegeling. vwo MASSAMEDIA, VERMAAK EN VERZET POP IN DE TWEEDE HELFT VAN DE TWINTIGSTE EEUW Dal/Rvp

The American Dream Gemak en vermaak: Amerika: nieuw, modern en appealing Oorzaken: rol bij de bevrijding, economische hulpprogramma’s (Marshall-hulp) en de koude oorlog. ‘The American dream’: koelkasten, bier in blik, filtersigaretten, jeans, petticoats, kauwgom, televisie, wasmachines, auto’s, instantsoep, Donald Duck, popcorn, Cola, enz.

MASSAMEDIA, VERMAAK EN VERZET -Kunst steeds vaker een intellectuele aangelegenheid. -Massamedia spreken het gewone publiek veel meer aan. -Film, radio en televisie zijn voor iedereen : vermaaksfunctie van de kunst. -Vanaf jaren zestig wel kruisbestuivingen tussen avant-garde en populaire kunst. De kracht van massamedia Groot publiek, voor tv en radio. Orson Welles: ‘War of the worlds’. Tv series (soaps) Films Fragment ‘Batman’

Televisie versus Hollywood Golden Age of Hollywood Studio system en production code. - Niet te lang zoenen. Seks buiten beeld. Misdaad mag niet lonen. Religie mag niet bespot worden. Cary Grant (Archibald Alexander Leach) Marilyn Monroe (Norma Jeane Mortenson)

Televisie versus Hollywood Elke dag zeep Irna Philips Oude bekende van de radio. Standaard verhaallijnen Geen echte hoofdpersonen ( meestal 2 families) Cliffhanger (hierna wordt het nog spannder!) Gemakkelijk te volgen.

Televisie versus Hollywood Alfred Hitchcock; master of suspense - Groot publiek Psycho (de douche scène) Publiek wordt actief betrokken. Camera speelt de hoofdrol. Suspense! (niet de moord levert spanning op, maar het moment daarvoor. Fragment ‘Psycho’

The wild one James Dean in rebel without a cause Method acting, als acteur wordt je één met je personage. Marlon Brando in The wild one Brando: An actor is at most a poet and at least an entertainer. Fragment The wild one

The wild one Elvis Presley; A white boy who sounded black! Rock ‘n Roll doorbreekt de barrière tussen witte en zwarte muziek. That’ All Right, Mama

The wild one Chuck Berry Groot voorbeeld voor latere rockers zoals The Beatles en The Rolling Stones. Sweet little sixteen

The wild one Musical, dankzij televisie beleeft Broadway topjaren! - Fragment west side story 1957 Moderne Romeo en Juliet Rebelse jongeren Componist Leonard Bernstein Chorograaf Jerome Robbins

The American Dream This is tomorrow: Richard Hamilton ‘Just what is it that makes today’s homes so different, so appealing’. Pop Art Richard Hamilton: ‘Just what is it that…. . ’

Pop art The Factory: Pop art overbrugt de kloof door de massamedia als onderwerp te kiezen. Pop art gebruikt voorstellingen uit de tweede hand. Andy Warhol ( zelf afkomstig uit de reclamewereld) - Zeefdrukken - Factory (medewerkers knappen het werk op). Andy Warhol Videofragment: Andy Warhol

Pop art Blow-up: Roy Lichtenstein : blow-up, de stijl van de strip inclusief de effecten van de drukrasters. Hamilton, Warhol, Lichtenstein en andere pop-art kunstenaars illustreren de algemene kenmerken van de pop art: Persoonlijke zienswijze is ondergeschikt aan het gevonden voorbeeld, als individu telt de kunstenaar niet. Reclame, pop- en filmsterren zijn de symbolen van The American Dream. De geleende afbeeldingen ondergaan een vervreemding door de techniek, door herschepping in een ander materiaal, door herhaling of door uitvergroting. Roy Lichtenstein

Pop art Jasper Johns: Vervreemding van het alledaagse. Willem de Kooning: ‘That son of a bitch, you could give him two Bérenger cans and he could sell them’ Jasper Johns ‘Targer with four faces’ Three Flags Painted bronze: ‘Ale’ , ‘Brushes’

Britse popmuziek Beatles: Can’t buy me love Beat: Beatles en Rolling Stones een vaste basisbezetting: drums en drie gitaren. De beatmuziek is nogal simpel, ongepolijst met eenvoudige, onschuldige teksten ( i love you). Invloeden van rock-’n-roll en blues zijn hoorbaar. Opvallend kenmerk van deze beatbandjes is hun lange haar. My generation: de strijd tegen de oudere generatie ( oud is ouder dan 25 jaar!!) I can get no satisfaction (the stones) The Who verwoordt het generatieconflict in ‘My Generation’. The Rolling Stones Satisfaction Pete Townshend ( the Who) : uit ‘My Generation’: ‘I hope i die before i get old’.

Britse popmuziek Sgt. Pepper: Het image is van belang. Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band. De hoes, popkunstenaar Peter Blake. De plaat is kunst: teksten staan afgedrukt, een symfonieorkest speelt mee, een veelheid aan stijlen, ongebruikelijke instrumenten (sitar, draaiorgel, melotron- voorloper van de synthesizer), fragmenten van alledaagse geluiden enz. Alle onderdelen zijn onlosmakelijk onderdeel van één concept. Lonely Hearts: het is eenzaam aan de top. De Beatles plaatsen zich in een rij personen die publiek bezit zijn, wier identiteit door de media geofferd is voor de massa. Ravi Shankar

Love and peace Bob Dylan 28 -8 -1963 protestmars met 200. 000 mensen > Martin Luther King; I have a dream. Bob Dylan treed op. Een der grootste songwriters van Amerika. ‘Blowin’in the Wind’ worden filosofische vragen aan de orde gesteld over vrede, oorlog en vrijheid. Het lijflied van de beweging voor de burgerrechten en de vredesbeweging. Speech Martin Luther King 1963 Bekende protestsongs : Donovan: Universal Soldier 1965 John Lennon: Imagine 1971 Armand: Ben ik te min 1966 U 2: Sunday Bloody Sunday 1985 The Doors: Unknown Soldier 1968. The Who: My Generation 1965 Doe Maar: De Bom 1982

Love and peace Hair: James Rado en Gerome Ragni Fragment Geruchtmakende musical Hair Generatieconflict, Kakelbonte kleding, blote lichaamsdelen en lange haren zijn schokkend voor het klassieke theaterpubliek. Drugs zijn bevrijdend, blank en zwart zingen, dansen en vrijen met elkaar. De muziek is afgeleid van de rockmuziek. Afzetten tegen Broadway? !

Love and peace Woodstock: 1969 een driedaags popconcert voor een half miljoen mensen > Hippiebeweging. Veel muziekstijlen: Britse pop, folkrock, sitarspeler, country rock. Jimi Hendrix (1942 -1970) is de sensatie. Zijn muziek is een combinatie van rhythm and blues en de psychedelische rock. Hij geselt zij gitaar zodanig dat het lijkt of het geluid van de B-52 bommenwerpers in het Amerikaanse volkslied doorklinken. Woodstock huilt om Vietnam. The Doors: the End Fragment Jimi Hendrix

De storm Confrontatie Joni Mitchell: “By the time we got to Woodstock we were half a million strong… and I dreamed I saw bombers riding shotgun in the sky. And they were turning into butterflies above our Nation. “ Christo: 1962, Rideau de Fer. Gestapelde olievaten barricaderen een weg in Parijs.

De storm Wurggreep Loek Zonneveld (theater criticus): …De schok zat in wat voor de voorstelling met de toeschouwers gebeurde. Ik was met een vriendin. In de verduisterde gang naar de zaal werden we in de wurggreep genomen, en van elkaar gescheiden naar een plaats op de balkons gevoerd. Niks ‘gezellig’ naar het theater… Fernando Arrabal (1932) 1955 vanuit Spanje naar Parijs gevlucht. 1969 Toneelgroep Studio speelt zijn stuk.

De storm Aktie Tomaat: Toneelgroep studio staat bekend om voorstellingen waarin bestaande toneel wetten worden overtreden. Dit is een uitzonderlijke positie! 1969 Aktie tomaat, protest tegen het gezapige jubileum prgramma ter gelegenheid van 75 jaar Amsterdamse schouwburg.

Drempels weg Vlakke vloer theater: Toneelgroep studio, theater de Brakke grond. Geen traditionele schouwburgzaal. Wim Vesseur (Toneel- decorontwerper): “Actueel theater moet onherroepelijk de kijkkast uit; ik ben voor een moderne versie van het Elisabethaans theater met het publiek om het speelvlak gespreid (. . ) Dat schept een gunstige gemiddelde afstand tussen speler en toeschouwer. ”

Drempels weg Locatie theater: BEWHT (bewegingstheater) Het Werktheater Een coöperatieve vereniging die zich laat leiden door maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Thema’s zoals: democratie, psychiatrie( ‘Toestanden’), bejaardenzorg (‘Avondrood’). fragment Spelen buiten het theater in ziekenhuizen, scholen, gevangenissen e. d. De democratische ideologie verbiedt het gebruik van hoofdrolspelers.

Drempels weg De meerpaal: Frank van Klingeren. Muren en drempels moeten verdwijnen. Multifunctioneel centrum; theater, sport, scholen, supermarkt. t Speelhuis, Helmond een multicultureel centrum, een benaming die te elitair is, vandaar de naam ‘t Speelhuis. Er is geen echte hoofdingang, heel vertrekken, van alle kanten toegankelijk.

Musicaldans George Balanchine (1904 -1983) Russische choreograaf - Showdansen in musical (Chorus line) Snel benenwerk Swingende heup en bekkenbewegingen Kenmerken van Russische volksdans en Jazz dans Fragment Apollo van Balanchine Fragment Agon van Balanchine

Pop om op te dansen Dansrage Gezelschapsdans: dansen voor je eigen plezier. foxtrot, quickstep, tango, rumba en paso doble. De dansen krijgen steeds meer een sensueel karakter. In 1960 lanceert Chubby Checker de twist, een dans bijna zonder lichamelijk contact. nieuwe dansen volgen: de Hully Gully, Locomotion, Bird, Pony, Mashed Patato en Watusi. Het gaat bij al deze dansen vooral om de combinatie van een pakkende naam met een bijbehorend pasje. Fragment: Chubby Checker CD 3 nr 16 Fragment: Hully Gully

Pop om op te dansen Soul Twee richtingen in de popmuziek: de progressieve rock- luistermuziek en de commerciële pop. 1965 soul Zwarte artiesten veel blaasinstrumenten vanuit de gospel de ritmiek van de rhythm and blues. Motown The Surpremes – de bekendste zwarte act van de sixties - zijn de simultane danspasjes, modieuze outfit en een strakke regie. CD 3 nr 17 Fragment: Supremes: Baby Love

Pop om op te dansen James Brown is de grondlegger van de Funk - Een repeterend, opzwepend ritme. - Bas en drums bepalen de groove, de ritmische basis waarop je kunt dansen, de andere instrumenten leggen hun accenten over dit ritme. - Rauwer dan de Soul. Say it loud, I’m black and I’m proud! Fragment: James Brown

Pop om op te dansen Disco: - Donna Summer. De producer is verantwoordelijk! Disco beat Basdrum op iedere tel van de maat - Saturday Night Fever 1978 Beegees Fragment: Donna Summer, I feel love Fragment: Saterday Night Fever

Stromingen in de rock Symfonische rock: Queen is een van de bekendste symfonische rockbands. Doet denken aan opera door gebruik van klassieke muziek/instrumenten en meerdere muzikale thema’s binnen een nummer. Van de elpee A Night in the Opera komt het nummer ‘Bohemian Rhapsody. CD 3 nr 20 De botte bijl: ‘ I am an antichrist’ schreeuwt Johnny Rotten van de Sex Pistols. Tekst en het rauwe agressieve geluid veroorzaken een golf van verbijstering. ’No future’ (economische crisis) Punk verzet zich tegen alles wat maar commercieel en geïnstitutionaliseerd is Do it yourself is de levenshouding CD 3 nr 21 Fragment: Sex Pistols: Anarchy in the U. K.

Stromingen in de rock Reggae - afkomstig van Jamaica. oprechtheid. Reggae weerspiegelt de smeltkroes van culturen- Afrikaanse, Caribische en westerse invloeden. Strakke ritmische bas, herhaald melodisch motief. Accent op de tweede helft van ieder tel. Bob Marley UB 40: ‘Wise men say’

Samenvatting *Na 2 e W. O. Am. Cultuur bepalend. *Technische ontwikkelingen in stroomversnelling: Film, radio, Televisie. *Massamedia en Massacultuur. Batman. *Kunst sluit daar bij aan. Musicals. *Grote invloed van de commercie. Soaps. *Ontstaan Pop-Art. The American Dream. *Ontstaan Rock-‘n-roll 1954: eerste popster Elvis Presley. *Ontstaan pop-muziek. *Na 1960 Britse pop-bands. Beat-muziek. Beatles, Rolling Stones. *Anti-burgerlijke popconcerten: The Who. *Afzetten tegen Vietnam-oorlog: Love and peace, Hair, Woodstock. *Democratisering van het toneel. *Maatschappelijk betrokken collectief. *Pop om te dansen: Twist, Soul en Disco. *Ontstaan Symfonische rock. *Punk tijdens Britse crisis. *Regae. Heavy metal.