Gwny Inspektorat Ochrony rodowiska Wzmocnienie systemu oceny jakoci

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Wzmocnienie systemu oceny jakości powietrza i modernizacja sieci pomiarowych w oparciu o doświadczenia norweskie - projekty finansowane ze środków Mechanizmu Finansowego EOG Anna Katarzyna Wiech Barbara Toczko/Tomasz Frączkowski Ewa Palma/Magdalena Brodowska Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1 Wzmocnienie systemu oceny jakości powietrza w Polsce w oparciu o doświadczenia norweskie Projekt 2 Wzmocnienie potencjału technicznego inspekcji ochrony środowiska poprzez zakup urządzeń pomiarowych, wyposażenia laboratoryjnego i narzędzi informatycznych

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Geneza projektów 1. Potrzeba kontynuowania wdrażania metod modelowania dla potrzeb rocznych ocen jakości powietrza zwłaszcza w odniesieniu do pyłu zawieszonego i jego prekursorów. 2. Wsparcie działań KLRi. W oraz WIOŚ na rzecz zapewnienia wysokiej jakości pomiarów z wykorzystaniem doświadczeń z innych krajów. 3. Potrzeba przystosowania polskiego systemu wytwarzania i raportowania danych o jakości powietrza do wymogów nowej decyzji sprawozdawczej KE. 4. Przyjazne dla użytkownika i łatwe do interpretacji prezentowanie danych o jakości powietrza zarówno w trybie on-line jak i danych archiwalnych. 5. Wzmocnienie wojewódzkich sieci monitoringu jakości powietrza poprzez wymianę zużytego sprzętu pomiarowego oraz zapewnienie sprzętu zastępczego

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Podstawowe dane o projekcie 1 Ø Beneficjent-koordynator: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Ø Współbeneficjenci - użytkownicy końcowi: Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska Ø Całkowita wartość projektu: 7 991 323 zł Ø Wartość dofinansowania z MF EOG: 6 792 625 zł Ø Okres realizacji projektu: lata 2013 – 2015 Ø Partner projektu : Norweski Instytut Badań Powietrza (NILU) Ø Umowa partnerstwa podpisana w dniu 24. 08. 2012 r.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Podstawowe dane o projekcie 2 Ø Beneficjent-koordynator: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Ø Współbeneficjenci - użytkownicy końcowi: Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska Ø Całkowita wartość projektu: 29 010 125 zł Ø Wartość dofinansowania z MF EOG: 24 658 606 zł Ø Okres realizacji projektu: lata 2013 – 2015 Ø Partner projektu : Norweski Instytut Badań Powietrza (NILU) Ø Umowa partnerstwa podpisana w dniu 24. 08. 2012 r.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1 Wzmocnienie systemu oceny jakości powietrza w Polsce w oparciu o doświadczenia norweskie

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Cel projektu Dalszy rozwój systemu pomiarów i ocen jakości powietrza w Polsce w oparciu o doświadczenia norweskie, a także zapewnienie społeczeństwu oraz administracji publicznej szerokiego dostępu do informacji o zanieczyszczeniu powietrza zarówno dla potrzeb związanych z bieżącą ochroną zdrowia ludzi, potrzeb edukacyjnych jak i związanych z lokalnym, regionalnym i krajowym zarządzaniem jakością powietrza

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 1 Opracowanie koncepcji optymalizacji/modernizacji sieci pomiarowych z uwzględnieniem rozwiązań w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, serwisowania i obsługi technicznej stacji pomiarowych realizacja lata 2013 -2015 I. Analiza pod kątem aprowizacji sieci z uwzględnieniem urządzeń zastępczych, części zamiennych etc. w celu maksymalnego zapewnienia kompletności serii pomiarowych (maj-lipiec 2013 r. ) 1. Przygotowanie przez Inspekcję Ochrony Środowiska szczegółowej informacji na temat sprzętu pomiarowego pracującego w sieciach wojewódzkich w ramach PMŚ. 2. Wykonanie analizy pod kątem aprowizacji sieci z uwzględnieniem urządzeń zastępczych, części zamiennych etc. w celu maksymalnego zapewnienia kompletności serii pomiarowych - praca analityczna – NILU.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 1 Opracowanie koncepcji optymalizacji/modernizacji sieci pomiarowych z uwzględnieniem rozwiązań w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, serwisowania i obsługi technicznej stacji pomiarowych realizacja lata 2013 -2015 II. Analiza systemu akwizycji danych ze stacji automatycznych pod kątem jego modernizacji (maj-sierpień 2013 r. ) 1. Przygotowanie przez Inspekcję Ochrony Środowiska analizy systemu akwizycji danych ze stacji automatycznych pod kątem jego modernizacji. 2. Analiza opracowania wykonanego na zlecenie GIOŚ i uzupełnienie go o wnioski i doświadczenia wynikające z funkcjonowania tego systemu w Norwegii - praca analityczna – NILU.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 1 Opracowanie koncepcji optymalizacji/modernizacji sieci pomiarowych z uwzględnieniem rozwiązań w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, serwisowania i obsługi technicznej stacji pomiarowych realizacja lata 2013 -2015 III. uwzględnieniem wytycznych dot. lokalizacji stacji (lipiec 2013 – październik 2014 r. ) 1. Wykonanie opracowania prezentującego norweskie doświadczenia i „dobre praktyki” w zakresie podejścia do oceny 5 -letniej - praca analityczna NILU. 2. Aktualizacja wskazówek do oceny pięcioletniej z uwzględnieniem wymogów decyzji 2011/850/WE. 3. Wykonanie narzędzia informatycznego wspomagającego wykonanie przez WIOŚ pięcioletniej oceny jakości powietrza obejmującej lata 2010 -2013 (OW).

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 1 Opracowanie koncepcji optymalizacji/modernizacji sieci pomiarowych z uwzględnieniem rozwiązań w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, serwisowania i obsługi technicznej stacji pomiarowych realizacja lata 2013 -2015 III. uwzględnieniem wytycznych dot. lokalizacji stacji (lipiec 2013 – październik 2014 r. ) 4. Wykonanie wytycznych do lokalizacji stacji monitoringu jakości powietrza z uwzględnieniem doświadczeń norweskich w tym zakresie 5. Warsztaty dla WIOŚ poświęcone wykonaniu oceny pięcioletniej przez WIOŚ z udziałem NILU. 6. Opracowanie raportu krajowego podsumowującego wyniki oceny pięcioletniej wykonanej przez WIOŚ.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 1 Opracowanie koncepcji optymalizacji/modernizacji sieci pomiarowych z uwzględnieniem rozwiązań w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania, serwisowania i obsługi technicznej stacji pomiarowych realizacja lata 2013 -2015 IV. uwarunkowań prawno-organizacyjno-finansowych (styczeń – październik 2015 r. ) Analiza funkcjonowania zmodernizowanej sieci wzmocnionej zakupami sprzętu w ramach projektu 2 (Wzmocnienie potencjału technicznego Inspekcji Ochrony Środowiska poprzez zakup urządzeń pomiarowych) z uwzględnieniem uwarunkowań prawno -organizacyjno - finansowych oraz koncepcja dalszej optymalizacji uwzględniająca doświadczenia norweskie.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 2 Doskonalenie procedur QA/QC realizacja lata 2013 -2015 I. Koncepcja badań porównawczych pyłu PM 10 i PM 2, 5 z uwzględnieniem składu (czerwiec – październik 2013 r. ) Opracowanie koncepcji badań porównawczych pyłu PM 10 i PM 2, 5 wraz z przeprowadzeniem badań zawartości metali ciężkich i B(a)P w pobranym pyle w oparciu o doświadczenia norweskie. II. Analiza metodyk oznaczania składników pyłu drobnego (w tym sposobu mineralizacji prób) w oparciu o polskie i norweskie doświadczenia w tym zakresie. Opracowanie procedur (czerwiec 2013 r. – październik 2014 r. ) 1. Analizy metodyk oznaczania składników pyłu drobnego (w tym mineralizacji prób) w oparciu o doświadczenia wynikające z funkcjonowania systemu w Norwegii – praca analityczna NILU. 2. Opracowanie procedur QA/QC dla pyłu PM 10 i PM 2, 5. 3. Opracowanie oprogramowania do wyliczania niepewności dla zanieczyszczeń gazowych i pyłowych.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 2 Doskonalenie procedur QA/QC realizacja lata 2013 -2015 III. Przeprowadzenie badań porównawczych z udziałem poborników norweskich, analiza wyników i sporządzenie raportu z badań (marzec 2014 r. – kwiecień 2015 r. ) 1. Przeprowadzenie badań porównawczych dla pyłu PM 10 i PM 2. 5, metali ciężkich i B(a)P (udział NILU). 2. Analiza procedur pyłowych pod kątem wyników uzyskanych z badań porównawczych i badań równoważności pyłu PM 10 i PM 2, 5. 3. Opracowanie wyników badań porównawczych, raport końcowy z badań. IV. Warsztaty dla WIOŚ (październik 2013 r. – maj 2015 r. ) Warsztaty dla WIOŚ mające na celu dzielenie się wiedzą i dobrymi praktykami – październik 2013 r. , październik 2014 r. i maj 2015 r.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 2 Doskonalenie procedur QA/QC realizacja lata 2013 -2015 V. PM 2, 5 z uwzględnieniem doświadczeń norweskich (czerwiec 2013 r. – kwiecień 2015 r. ) 1. Opracowanie koncepcji prowadzenia badań równoważności w pomiarach pyłu PM 10 i PM 2, 5 – praca analityczna NILU. 2. Nadzór merytoryczny nad badaniami równoważności z udziałem przedstawicieli NILU. 3. Opracowanie wyników badań równoważności, raport końcowy z badań, w tym analiza NILU. 4. Wizyta studyjna pracowników GIOŚ/WIOŚ w Norwegii.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 3 Dostosowanie oceny jakości powietrza do wymagań określonych w nowej decyzji sprawozdawczej UE, ze szczególnym uwzględnieniem danych przestrzennych i modelowania realizacja lata 2013 -2015 I. Opracowanie wstępnej koncepcji wdrożenia wspomagania systemu oceny jakości powietrza w oparciu o doświadczenia norweskie (czerwiec – październik 2013 r. )

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 3 Dostosowanie oceny jakości powietrza do wymagań określonych w nowej decyzji sprawozdawczej UE, ze szczególnym uwzględnieniem danych przestrzennych i modelowania realizacja lata 2013 -2015 II. Wykonanie pilotażowej oceny jakości powietrza z wykorzystaniem wybranego modelu (wrzesień 2013 r. – wrzesień 2015 r. ) 1. Zgromadzenie niezbędnych danych wejściowych do modelowania (innych niż dane emisyjne). 2. Przetestowanie wybranego modelu poprzez wykonanie pilotażowej oceny jakości powietrza. 3. Analiza wyników z modelowania pod kątem: dotrzymania poprawności otrzymanych wyników, czasochłonności, dokładności metody. 4. Przygotowanie wyników modelowania dla potrzeb rocznej oceny jakości powietrza, w formatach zgodnych z wytycznymi decyzji wykonawczej Komisji 2011/850/WE ustanawiającej zasady stosowania dyrektyw 2004/107/WE i 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do systemu wzajemnej wymiany informacji oraz sprawozdań dotyczących jakości otaczającego powietrza.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 3 Dostosowanie oceny jakości powietrza do wymagań określonych w nowej decyzji sprawozdawczej UE, ze szczególnym uwzględnieniem danych przestrzennych i modelowania realizacja lata 2013 -2015 III. Analiza i aktualizacja wstępnej koncepcji wdrożenia wspomagania systemu oceny jakości powietrza o doświadczenia nabyte w ramach realizacji działania (sierpień – listopad 2015 r. ) - na podstawie zadania I. i II. przygotowanie koncepcji wdrożenia wspomagania systemu oceny jakości powietrza. IV. Warsztaty dla WIOŚ z zakresu modelowania jakości powietrza - październik 2015 r.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 4 Zapewnienie danych o emisji ze źródeł punktowych i powierzchniowych, w tym identyfikacja źródeł emisji realizacja lata 2013 -2015 I. II. Opracowanie założeń do wykonywania inwentaryzacji emisji (lipiec – listopad 2013 r. ) 1. Przegląd istniejących baz emisji do powietrza oraz innych baz zawierających informacje niezbędne do wyznaczenia emisji liniowych i powierzchniowych, pod kątem danych niezbędnych do modelowania. 2. Wytyczne/metodyki do szacowania emisji: zakres i sposób obliczania, gromadzenia danych dla poszczególnych źródeł. Opracowanie formularzy/ankiet do gromadzenia danych (listopad 2013 r. – styczeń 2014 r. )

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 4 Zapewnienie danych o emisji ze źródeł punktowych i powierzchniowych, w tym identyfikacja źródeł emisji realizacja lata 2013 -2014 III. Zgromadzenie danych emisyjnych wraz oceną z ich poprawności kompletności i (listopad -listopad 2014 r. ) 1. Zgromadzenie danych niezbędnych do obliczania emisji liniowej i powierzchniowej; 2. Obliczenie emisji ze źródeł liniowych i powierzchniowych; 3. Zgromadzenie informacji o emisjach ze źródeł punktowych; 4. Oszacowanie udziału poszczególnych emisji w emisji całkowitej; 5. Ocena poprawności i kompletności inwentaryzacji emisji m. in. przez WIOŚ; 6. Korekta ewentualnych błędów w oszacowaniach emisji. IV. Raport podsumowujący działanie (październik – listopad 2014 r. )

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 5 Zapewnienie systemu wizualizacji danych o jakości powietrza dla całej Inspekcji Ochrony Środowiska jako element systemu informacji przestrzennej zgodnie z wymaganiami INSPIRE realizacja lata 2013 -2015 I. Wykonanie założeń do systemu raportowania i udostępniania danych o jakości powietrza na bazie wdrażanych w Inspekcji Ochrony Środowiska technologii (maj 2013 r. – październik 2015 r. ) 1. Wykonanie koncepcji systemu raportowania i udostępniania danych o jakości powietrza na bazie wdrażanych w Inspekcji technologii. 2. Wykonanie założeń technicznych (sprzęt i oprogramowanie) na potrzeby realizacji raportowania danych wg decyzji 2011/850/UE, wytycznych KE do decyzji 2011/850/UE. 3. Zapewnienie wsparcia eksperckiego IT do projektowania systemu raportowania i udostępniania danych na etapie testowania schematów XML i słowników w modelu danych projektowanym przez EEA. 4. Inwentaryzacja danych o jakości powietrza potrzebnych do raportowania wszystkich strumieni danych wymienionych w decyzji 2011/850/UE, wytycznych KE i schematów i wskazówek EEA.

ie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 5 Zapewnienie systemu wizualizacji danych o jakości powietrza dla całej Inspekcji Ochrony Środowiska jako element systemu informacji przestrzennej zgodnie z wymaganiami INSPIRE realizacja lata 2013 -2015 II. NRT i archiwalnych na krajowym portalu jakości powietrza (czerwiec 2014 r. – październik 2015 r. ) 1. Wykonanie modyfikacji w oprogramowaniu portalu jakości powietrza na potrzeby udostępnienia danych archiwalnych i NRT jakości powietrza wraz z zapewnieniem wsparcia przy instalacji nowej wersji portalu w GIOŚ. 2. Uporządkowanie danych archiwalnych jakości powietrza z JPOAT 2. 0 i JPOAT 1. 5 i umieszczenie ich na polskim portalu jakości powietrza. 3. Uruchomienie transmisji danych NRT z JPOAT 2. 0 do polskiego portalu jakości powietrza i wsparcie techniczne administratora krajowego JPOAT 2. 0 w udostępnianiu tych danych.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 5 Zapewnienie systemu wizualizacji danych o jakości powietrza dla całej Inspekcji Ochrony Środowiska jako element systemu informacji przestrzennej zgodnie z wymaganiami INSPIRE realizacja lata 2013 -2015

ie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 1, Działanie 5 Zapewnienie systemu wizualizacji danych o jakości powietrza dla całej Inspekcji Ochrony Środowiska jako element systemu informacji przestrzennej zgodnie z wymaganiami INSPIRE realizacja lata 2013 -2015 III. NRT i archiwalnych - na krajowym portalu jakości powietrza (czerwiec 2014 r. – październik 2015 r. ) 1. Wykonanie modyfikacji w oprogramowaniu portalu jakości powietrza na potrzeby udostępnienia danych archiwalnych i NRT jakości powietrza wraz z zapewnieniem wsparcia przy instalacji nowej wersji portalu w GIOŚ. 2. Uporządkowanie danych archiwalnych jakości powietrza z baz danych o jakości powietrza JPOAT 2. 0 i JPOAT 1. 5 i umieszczenie ich na polskim portalu jakości powietrza. 3. Uruchomienie transmisji danych NRT z bazy danych o jakości powietrza JPOAT 2. 0 do polskiego portalu jakości powietrza i wsparcie techniczne administratora krajowego JPOAT 2. 0 w udostępnianiu tych danych.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 2 Wzmocnienie potencjału technicznego inspekcji ochrony środowiska poprzez zakup urządzeń pomiarowych, wyposażenia laboratoryjnego i narzędzi informatycznych

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Cel projektu Zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości i precyzji pomiarów zanieczyszczeń powietrza prowadzonych w sieciach monitoringu jakości powietrza w Polsce przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska poprzez wzmocnienie infrastruktury pomiarowo-laboratoryjnej.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 2 Zakup urządzeń pomiarowych, wyposażenia laboratoryjnego i narzędzi informatycznych realizacja lata 2013 -2014 W ramach projektu zakupione zostaną : 1. WIOŚ, w tym: - analizatory SO 2, analizatory NO-NOx-NO 2, analizatory O 3, analizatory CO, analizatory BTX oraz urządzenia do automatycznych pomiarów pyłu PM 10/PM 2, 5; - poborniki niskoprzepływowe pyłu PM 10/PM 2, 5 z wymiennymi głowicami; - kalibratory do analizatorów zanieczyszczeń gazowych; - kalibratory przepływu do poborników niskoprzepływowych.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Projekt 2 Zakup urządzeń pomiarowych, wyposażenia laboratoryjnego i narzędzi informatycznych realizacja lata 2013 -2014 W ramach projektu zakupione zostaną : 2. Systemy do transmisji i gromadzenia danych pomiarowych ze stacji monitoringu jakości powietrza dla WIOŚ (CAS/DAS). 3. Zestawy pomiarowych parametrów meteorologicznych poszczególnych WIOŚ. 4. Mineralizatory mikrofalowe do mineralizacji filtrów z pyłem w laboratoriach WIOŚ. 5. Wyposażenie specjalistyczne dla Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorcującego GIOŚ. wraz z masztami do

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Dziękujemy za uwagę