GWNY INSPEKTORAT OCHRONY RODOWISKA Ochrona powietrza Pawe Cieko

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Ochrona powietrza Paweł Ciećko Główny Inspektor Ochrony Środowiska www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Przyczyny złej jakości powietrza w Polsce „niska emisja” Główną przyczyną złej jakości powietrza w Polsce jest emisja ze spalania paliw stałych w kotłach służących do ogrzewania budynków mieszkalnych. Świadczą o tym m. in. wysokie emisje i stężenia w powietrza wwa, w tym benzo(a)pirenu w pyle PM 10. Udział poszczególnych sektorów w emisji pyłu PM 10 w Polsce w roku 2017 (KOBi. ZE). www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Emisja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych do powietrza w Polsce w ok 84% pochodzi z procesów spalania paliw stałych dla potrzeb ogrzewania budynków Udział poszczególnych sektorów w emisji WWA w Polsce Dane dla roku 2017 (KOBi. ZE). www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Przyczyny złej jakości powietrza w Polsce „transport drogowy” Na jakość powietrza zwłaszcza w dużych miastach duży wpływ mają również emisje z transportu drogowego z tego źródła pochodzi 37% emisji tlenków azotu i 8% emisji pyłu PM 10. Udział poszczególnych sektorów w emisji NOx w Polsce Dane dla roku 2017 (KOBi. ZE). www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Działania Inspekcji związane z programami ochrony powietrza i planami działań krótkoterminowych • GIOŚ wykonuje roczne oceny jakości powietrza, które stanowią podstawę do wykonania/aktualizacji programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych; • WIOŚ uczestniczy w procesie opracowywania oraz wdrażania POP i planów działań krótkoterminowych, a także kontroluje terminowe ich uchwalanie lub aktualizację oraz realizację określonych w nich działań naprawczych przez wójta, burmistrza/prezydenta miasta, starostę oraz inne podmioty. • GIOŚ informuje wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego o przekroczeniach poziomów informowania/alarmowych/dopuszczalnych i o ryzyku wystąpienia takiego przekroczenia. * www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Ocena i zarządzanie jakością powietrza w Polsce Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (centrala i regiony)*: • Monitoring i ocena jakości powietrza w Polsce w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (w tym wykonywanie pomiarów i analiz laboratoryjnych, ocen oraz koordynacja na poziomie krajowym) • Gromadzenie danych o jakości powietrza na poziomie wojewódzkim (techniczne bazy danych CAS) i krajowym (baza danych jakości powietrza JPOAT 2, 0), raportowanie danych do krajowych i zagranicznych instytucji, w tym Komisji Europejskiej (za pośrednictwem portalu EEA) • Zapewnienie jakości pomiarów przez Krajowe Laboratorium Referencyjne do spraw jakości powietrza atmosferycznego Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy: • Wykonywanie modelowania matematycznego dyspersji zanieczyszczeń w powietrzu m. in. na potrzeby ocen jakości powietrza Ministerstwo Klimatu: • Polityka ochrony powietrza, w tym nadzór nad wdrażaniem Programów Ochrony Powietrza i Planów Działań Krótkoterminowych Zarząd Województwa/Sejmik województwa: • Opracowywanie i uchwalanie Programów Ochrony Powietrza i Planów Działań Krótkoterminowych * Zmiany w Inspekcji Ochrony Środowiska od 1 stycznia 2019 na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1479) www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Lokalizacja stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach PMŚ Obecnie w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska funkcjonuje łącznie ok. 280 stacji pomiarowych z czego na ok. 200 prowadzone są pomiary automatyczne lub automatyczne i manualne. www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Monitoring jakości powietrza Liczba stanowisk pomiarowych PM 10 i PM 2, 5 funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Manual measurements of PM 10 and PM 2. 5 Pomiary manualne pyłu PM 10 i PM 2, 5 Automatic measurements of PM 10 and PM 2. 5 Pomiary automatyczne pyłu PM 10 i PM 2, 5 450 400 Liczba stanowisk 350 300 250 200 150 100 50 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Wyniki pomiarów stężenia PM 10 ze stacji PMŚ w Polsce Zmiany stężeń średnich rocznych PM 10 (wskaźnika WSa ) oraz stężeń 24 -godz. PM 10 (wskaźnika WSmax 36) na stanowiskach tła miejskiego i podmiejskiego w Polsce w latach 2005 -2018 www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Wyniki pomiarów stężenia B(a)P w PM 10 ze stacji PMŚ w Polsce Stężenie średnie roczne B(a)P w latach 2009 -2018, uśrednione dla wszystkich stanowisk zlokalizowanych na terenie aglomeracji i dużych miast www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA PM 10 – 2016 (24 h) Klasyfikacja stref dla pyłu zawieszonego PM 10 w latach 2016 -2018 PM 10 – 2018 (24 h) PM 10 – 2017 (24 h)

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Stacje funkcjonujące w ramach PMŚ w 2019 roku Aglomeracja Krakowska 1 ul. Bujaka, 2 ul. Bulwarowa, 3 Al. Krasińskiego, 4 ul. Dietla, 5 os. Piastów, 6 ul. Złoty Róg, 7 os. Swoszowice, 8 os. Wadów miasto Tarnów 9 ul. Bitwy pod Studziankami, 10 ul. Ks. R. Sitko strefa małopolska 11 Nowy Sącz, 12 Bochnia, 13 Gorlice, 14 Kaszów, 15 Niepołomice, 16 Nowy Targ, 17 Olkusz, 18 Oświęcim, 19 Skawina, 20 Sucha Beskidzka, 21 Szarów, 22 Szymbark, 23 Trzebinia, 24 Tuchów, 25 Zakopane, 26 Krynica-Zdrój, 27 Zabierzów, www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Stężenia średnioroczne pyłu PM 10 w woj. małopolskim – znaczny spadek stężeń w roku 2019 w stosunku do roku 2018 i poprzednich lat

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Stężenia dobowe pyłu PM 10 w woj. małopolskim – znaczny spadek stężeń w roku 2019 w stosunku do roku 2018 i poprzednich lat

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Porównanie stężeń pyłu PM 10 w sezonach jesienno-zimowych 2016/2017, 2017/2018 i 2018/2019 Kraków 70 60 Stężenie pyłu PM 10 µg/m 3 50 40 30 20 10 0 Kraków ul. Bujaka średnia w okresie 1. 10. 2016 - 31. 03. 2017 Kraków os. Piastów średnia w okresie 1. 10. 2017 - 31. 03. 2018 Kraków Złoty Róg średnia w okresie 1. 10. 2018 - 31. 03. 2019 www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu w pyle PM 10 w woj. małopolskim – znaczny spadek stężeń w roku 2019 w stosunku do roku 2018 i poprzednich lat na większości stacji

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Wdrażanie programów ochrony powietrza - Małopolska www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Kontrole wójtów, burmistrzów prezydentów przeprowadzone przez WIOŚ w Polsce i w woj. małopolskim w latach 2016 -2019 Rok Liczba kontroli z nieprawidłowościami w realizacji POP Liczba ostatecznych decyzji z karą pieniężną wysokość kar nałożonych przez WIOŚ w tys. zł liczba zaleceń/ zarządzeń pokontrolnych liczba wystąpień do innych organów PL Mp PL Mp 2016 100 45 68 40 1 0 590 580 47 16 28 22 2017 81 18 51 17 9 7 120 100 42 11 23 16 2018 241 27 167 23 24 13 210 100 154 21 13 2 2019 91 19 63 19 21 17 460 42 7 7 2 Suma 513 109 349 99 55 37 1380 1200 285 55 71 42 www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Kontrole starostów w zakresie realizacji POP przeprowadzone przez WIOŚ w Polsce w latach 2016 -2019 Kontrole starostów w zakresie realizacji zadań określonych w POP w Polsce Liczba kontroli w których Rok Liczba kontroli stwierdzono nieprawidłowości w realizacji POP 2016 1 1 2017 3 2 2018 7 4 2019 4 0 Suma 15 7 W województwie małopolskim nie było kontroli sejmiku wojewódzkiego i starostów zakresie terminowego uchwalania POP i realizacji zadań POP w latach 2016 -2019. www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA Podsumowanie 1. W roku 2019 stężenia zanieczyszczeń w powietrzu znacznie się obniżyły. Spadek ten jest szczególnie widoczny w Krakowie i w części gmin małopolskich. 2. Efektywne wdrażanie programów w zakresie wymiany kotłów grzewczych i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w mieszkalnictwie sukcesywnie doprowadzi do zmniejszania emisji z urządzeń grzewczych, co w perspektywie kilku lat pozwoli, na większości dotychczasowych obszarów przekroczeń, osiągnąć normy jakości powietrza. Wyjątek stanowią rejony o dużym natężeniu ruchu komunikacyjnego. 3. WIOŚ w Krakowie zgłosił uwagi do opracowywanego właśnie przez Zarząd Województwa uwagi dot. między innymi takiego opisu zadań planowanych do realizacji do POP, który umożliwi WIOŚ skuteczniejsze egzekwowanie redukcji emitowanych do powietrza zanieczyszczeń. 4. Kolejnym dużym wyzwaniem w zakresie poprawy jakości powietrza będzie wdrażanie programów ograniczania emisji komunikacyjnej. www. gios. gov. pl

GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHORNY ŚRODOWISKA Dziękuję za uwagę www. gios. gov. pl