Guzy torbielowate trzustki Epidemiologia v 0 7 zmian
Guzy torbielowate trzustki
Epidemiologia v 0, 7% zmian torbielowatych w grupie 24 039 pacjentów v powiększanie się zmian o 19 % przez 16 miesięcy v zmiany nowotworowe częściej (60%) u pacjentów powyżej 70 roku życia Spinelli KS, et al. Ann Surg, 2004, 239(5), 651 -7
Klasyfikacja zmian torbielowatych Guzy nowotworowe nabłonkowe - Łagodne, z pogranicza, złośliwe v Guzy nowotworowe nienabłonkowe - łagodne (lymphangioma), złośliwe (sarcoma) v Guzy nabłonkowe nienowotworowe (m. in. : torbiele retencyjne, torbielowate hamartoma) v Guzy nienabłonkowe nienowotworowe ( pseudotorbiel) v Brugge WR. , Cystic Neoplasms of the Pancreas, N Engl J Med. , 2004 351, 1218 -1226.
Klasyfikacja histologiczna (WHO) Nowotwory surowicze trorbielowate (cystadenoma serosum microcysticum, oligocysticum, macrocysticum, , cystadenocarcinoma serosum). v Nowotwory śluzowe torbielowate: cystadenoma mucinosum, cystadenoma mucinosum +dysplasia, cystadenocarcinoma mucinosum ( bez naciekania i z naciekaniem). v v Wewnątrzprzewodowy brodawkowo-śluzowy nowotwór trzustki (IPMN) v Intraductal papillary mucinous adenoma Intraductal papillary mucinous tumors with moderate dysplasia Intraductal papillary mucinous carcinoma (not infiltrating, infiltrating). v v
Cystadenoma serosum – obraz mikroskopowy Zbudowane są z licznych, małych (od 1 mm do 2 cm) torbielek wyścielonych przez niski sześcienny nabłonek, o jasnej cytoplazmie zawierającej glikogen. Atlas histopatologii trzustki, Katedra Patomorfologii Collegium Medicum UJ. Doc dr hab. med. Romana Tomaszewska
Cystadenoma mucinosum – obraz histologiczny Torbiele wyściela nabłonek walcowaty śluzotwórczy, sześcienny lub spłaszczony, który może tworzyć brodawkowate wyrośla oraz zawierać komórki kubkowe i komórki Panetha Atlas histopatologii trzustki, Katedra Patomorfologii Collegium Medicum UJ. Doc dr hab. med. Romana Tomaszewska
Zmiany torbielowate w trzustce Typ Potencjał złośliwy * Komunikacja z przewodem Wirsunga Etiologia Torbiel prosta, retencyjna Niekiedy Rozwojowa Pseudotorbiel Nie Często Pozapalna Cystadenoma serosum Niski Rzadko Nowotworowa Cystadenoma mucinosum Wysoki Czasami Nowotworowa IPMN Wysoki Tak Nowotworowa Lite guzy pseudobrodawkowate Średni Czasami Nowotworowa *Tada M. Pancreatic cancer in patients with pancreatic cystic lesions: a prospective study in 197 patients. Clin Gastroenterol Hepatol, 2006, 4, 1265 -70
Nowotwory surowicze torbielowate serous microcystic adenoma v Częstość - kobiety: mężczyźni : 9: 1 v Wiek : 45 -91 (średni 71) lat. v Lokalizacja: > 75% w trzonie-ogonie trzustki, charakterystyczna gwiazdkowata blizna- „plaster miodu”, zwapnienia, wielkość 2 -16 cm v Rokowanie : dobre v Bezobjawowe, niespecyficzne dolegliwości
Nowotwory surowicze torbielowate serous oligocystic adenoma Równie często u kobiet i mężczyzn v Wiek 38 -85 (średnio 63) lat v Lokalizacja: głowa trzustki (60%), brak gwiazkowatej blizny v Rokowanie dobre v ~35% w grupie guzów surowiczych v Objawy niespecyficzne, żółtaczka- ucisk przewodu żółciowego v
Nowotwory surowicze torbielowate trzustki w chorobie von Hippel-Lindau Von Hippel-Linadu associated cystic neoplasm v Równie często u kobiet i mężczyzn v Wiek: 30 -70 (średnio 42) lat v Lokalizacja: rozlane zmiany w trzustce v Rokowanie: dobre
Wewnątrzprzewodowy brodawkowośluzowy nowotwór trzustki (IPMN) Częstość – mężczyźni: kobiety : 1. 5 : 1 v Wiek: 35 -85 (średnio 64) lat v Lokalizacja: 74% w obrębie głowy trzustki v Morfologia: wzrost wewnątrzprzewodowy, produkcja śluzu v Rokowanie : korzystne u przynajmniej 70% pacjentów v Objawy u >70%, dolegliwości bólowe, żółtaczka, cukrzyca (11%), przypadkowe rozpoznanie u 30 -35%. v
IPMN w badaniu ECPW
Tomografia komputerowa: wewnątrzprzewodowy brodawkowo –śluzowy nowotwór obejmujący przewód główny
EUS - IPMN
Ultrasonografia jamy brzusznej -IPMN Poszerzony przewód Wirsunga Zmiana torbielowata w głowie trzustki
Nowotwory śluzowe torbielowate (mucinous cystic neoplasm) v Częstość – kobiety: mężczyźni : 9: 1 v Wiek: 23 -78 (średnio 47) lat v Lokalizacja > 90% trzon-ogon trzustki v Morfologia : torbiel śluzowa – bez komunikacji z przewodem trzustkowym v Rokowanie : dobre po całkowitej resekcji v Objawy skąpe, niespecyficzne.
Markery w surowicy v CEA (czułość 17%) v CA 19 -9 Czułość 13%, Swoistość 100% v CA 125 Bassi C, Salvia R, Gumbs AA. , The value of standard serum tumor markers in differentiating mucinous from serous cystic tumors of the pancreas: CEA, Ca 19 -9, Ca 125, Ca 15 -3. Langenbecks Arch Surg. 2002, 872, 281 -5
Badania obrazowe v Ultrasonografia v Tomografia komputerowa (TK) v Tomografia rezonansu magnetycznego (MRI) v Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) v Endospowowa ultrasonografia (EUS)
1 cm cystadenoma mucinosum EUS FNA William R Brugge, Pancreatic Fine Needle Aspiration: To Do or not To Do? JOP. J Pancreas (Online) 2004; 5(4): 282 -288.
Badania laboratoryjne płynu z torbieli Rozpoznanie Lepkość Amylaza CA 72 -4 CEA** Cutoff 192 ng/ml pseudotorbiel niska wysoka niskie cystadenoma serosum niska zmienna niskie cystadenoma mucinosum często wysoka zmienna wysokie cystadenocarcinoma mucinosum wysoka zmienna wysokie **Brugge WR, Diagnosis of pancreatic cystic neoplasms: a report of the cooperative pancreatic cyst study. Gastroenterology, 2004, 126, 1330 -6
Pseudotorbiele v Leczenie zmian objawowych lub zainfekowanych v Tradycyjne „ więcej niż 6 cm , dłużej niż 6 tygodni”nie jest sztywnym kanonem v Drenaż endoskopowy – metoda z wyboru u większości pacjentów z pseudotorbielami v Bezwzględne p-wskazanie do leczenia endoskopowego-pseudotętniak
Pseudotorbiele v Obserwacja zmian leczonych zachowawczo : co 36 mc- TK, pojawienie się objawów- interwencja zabiegowa v Przerwanie ciągłości przewodu trzustkowego – protezowanie i przy dużych p- torbielach drenaż , przy niepowodzeniu – operacja v Zmiany martwicze w świetle torbieli – leczenie operacyjne lub endoskopowe z płukaniem
Pacjenci z pseudotorbielami < 6 cm i z komunikacją z przewodem trzustkowym są kandydatami do drenażu – protezowania -przez brodawkę Vatera US 24, 7 mm proteza 15 mm EUS After 8 weeks
- Slides: 23