GROEPSBEGELEIDER Een eigen vakidentiteit Sabine Vandoorne Afdelingshoofd Jeugdkliniek
GROEPS(BEGE)LEIDER: Een eigen vakidentiteit… Sabine Vandoorne Afdelingshoofd Jeugdkliniek unit Kortverblijf Afdelingshoofd Volwassenenkliniek unit Jongvolwassenen
“ Alle grote mensen zijn eerst kinderen geweest, maar alleen héél enkele herinnert het zich…”
Beroepsidentiteit � Definitie De groeps (bege)leider BEINVLOEDT op basis van behandelplannen BEWUST en op METHODISCHE WIJZE zowel het LEEFKLIMAAT, DE LEEFGROEP als het INDIVIDUELE kind of jongere en werkt hierin nauw samen met de andere leden van het multidisciplinaire behandelteam en de context.
Beroepsidentiteit � Definitie � BEINVLOEDT: Handelen variabel: coachend, sturend, afwachtend, … Proces �Bewust, doelgericht en actief �Onbewust en zonder vooropgezet doel Spanningsveld ! �Planmatig, gestructureerd en bewust handelen � dagprogramma, (pedagogische) regels, individueel behandelplan op leefgroepniveau, … �Intuïtie, creativiteit en improvisatievermogen �tijdsdruk, groepssfeer, mogelijkheden groep, … Handelen steeds proberen te verklaren en te verantwoorden ‘bewust’ kader
Beroepsidentiteit � Definitie � BEHANDELPLAN: Individuele behandelplan op leefgroepniveau richtsnoer voor beïnvloeding Multidisciplinair opgesteld Werkpunten: individuele begeleider – groepsbegeleiders Beschrijft de (behandel)doelen voor alledaagse situatie
Beroepsidentiteit � Definitie � BEWUST EN METHODISCH: Doelbewust en planmatig handelen: opstelling én uitvoering Niet altijd mogelijk!! Achteraf stilstaan bij handelen (teamvergadering) Goede mondelinge schriftelijke overdracht Intervisiemomenten �reflecteren over eigen handelen
Beroepsidentiteit � Definitie � LEEFKLIMAAT: Geen specifieke therapeutische activiteiten Gewone dagelijkse zaken als eten, slapen, vrije tijd, … Ingezet als instrument in het behandelen � therapeutische waarde (milieutherapie) Materiële en immateriële componenten Groepsbegeleider : �Leefklimaat bewust en methodisch aansturen én �Voorbeeld- en trekkersfunctie
Beroepsidentiteit � Definitie � LEEFGROEP: Idealiter zes à acht jongeren 24 – uursituatie : beleving op zich! �Ingewikkelde groepsinteracties �Instabiele factoren cf. crisis �Wisselende (werk)diensten �Met regelmaat van klok veranderingen in groep én team
Beroepsidentiteit � Definitie � SAMENWERKING: Intensieve ‘interne’ samenwerking op diverse niveaus Contacten met context Outreachend werken Communicatie !! �veelzijdigheid �Grote verschillen in positie en persoonlijkheid van diverse gesprekspartners �! Eigen gevoelens te (her)kennen en te verwoorden
Drie dimensies van het werken… � Niet simpel � Geen solistische klus � Samenwerking heel belangrijk � team groepsbegeleiders in wisselende diensten aanwezig � Daarnaast participatie in multidisciplinair team � Vraagt Engagement én inzet Verantwoordelijkheid én verantwoording Werken vanuit gedeelde en ondersteunde zorgvisie � Aard van werkzaamheden en context vaak vrij gecompliceerd
Drie dimensies van het werken… � Niet simpel 1. Persoonlijke bagage 2. 3. Positionering en professionalisering van de professie 2. Samenwerking en communicatie
Drie dimensies van het werken… � Eerste driehoek: persoonlijke bagage Uitvoerende en organisatorische vermogens Eigen socialisatie en hanteren (tegen)overdracht Professionele visie en attitude
Eerste driehoek: persoonlijke bagage � Eigen socialisatie en hanteren van (tegen)overdracht Socialisatie : �Persoonlijke geschiedenis �= referentiekader hoe je de wereld bekijkt en benadert �Doel: ‘gedifferentieerd zelf’ �Eigen socialisatie goed in kaart gebracht �Eigen (innerlijke) conflicten onderkennen �Daarover openlijk communiceren �Emotionele objectiviteit handhaven te midden emotioneel systeem in beroering �! Hulpvraag van jongere en context goed kunnen verstaan en behandelen!
Eerste driehoek: persoonlijke bagage � Eigen socialisatie en hanteren van (tegen)overdracht Overdracht en tegenoverdracht : �Waarom kiezen voor dit beroep? �Redderfantasieën? ? �Vaak in hulpverlening
Eerste driehoek: persoonlijke bagage � Professionele visie en attitude ‘DENKEN’ : �Opleiding - kennis – theoretische kaders? �Nooit genoeg geleerd : �Ontwikkelingspsychologie : gezond �problematisch �Ontwikkelingspathologie �Communicatietheorie �Groepsdynamica �Observatie -, gesprek – en onderhandelingsvaardigheden – conflicthantering �Methodisch (klinisch) redeneren �Goed kunnen samenwerken…
Eerste driehoek: persoonlijke bagage � Uitvoerende en organisatorische vermogens ‘DOEN’ : �Vanuit twee vorige items vertaling naar ‘het doen’ �Meeste plezier in het ‘direct’ werken met jongeren �Andere aspecten even belangrijk binnen functioneren �Evenwicht �Adequaat handelen = reflectie over wat je deed �Permanent leerproces
Eerste driehoek: persoonlijke bagage
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � Tweede driehoek: samenwerking en communicatie De jongere en zijn sociale context Monodisciplinair team Multidisciplinair team
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � Monodisciplinair team Soms alleen dienst draaien maar In principe nooit alleen �team Communicatie en samenwerking zo optimaal mogelijk laten verlopen Respect voor ieder zijn persoonlijke accenten Onrust binnen het team onmiddellijk invloed op groep Conflicten ‘ geven en nemen’ Teamloyaliteit ! ! goede samenwerking �Zorg voor collega’s �Trouw zijn aan normen, waarden en onderlinge afspraken �Mag ook niet te overheersend aanwezig zijn �stagnatie individuele ontwikkeling �Alertheid voor fenomeen van ‘de apenkooi’
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � Monodisciplinair team � De apenkooi
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � Monodisciplinair team Belangrijk om eigen verantwoordelijkheidsgevoel serieus te nemen Soms verleidelijk om keuzes en besluiten te vermijden � ‘teambeslissing’ is veiliger Is soms ook noodzakelijk als team te beslissen cf. opstellen van de huisregels Daar tegenover kunnen teamleden elkaar mandateren � ‘vertrouwen’ ! Regelmatige toetsing
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � Multidisciplinair team Heldere verwachtingen naar mekaar toe Duidelijke taakafspraken Enkele terugkoppeling – en toetsingmomenten per week � voorkomt eilandencultuur Team in evenwicht hoofd bieden aan moeilijke casuïstiek In de praktijk goed teamevenwicht vaak erg kwetsbaar Niet goed als overlevingsstrategieën teamidentiteit te lang bepalen! Risicofactoren: ziekteverzuim, teamwisselingen, reorganisatie, onvoldoende afgrenzing werk – privé �bondjesvorming en splitting
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � De jongere en zijn sociale context Samenwerking belangrijk Niet de functie van een (t)huis overnemen Verantwoordelijkheid blijft bij ouders Rekening houden met betekenis en gevolgen van problematiek en opname voor het gezin Maar ook belangrijk thuissituatie te (onder)kennen en hun geldende normen, waarden en gewoonten Voldoende evenwicht tussen �Afstand en nabijheid �Betrokkenheid en objectiviteit �Intentioneel opvoeden en spontaan opvoeden � ‘professionele alliantie’
Tweede driehoek: samenwerking en communicatie � De jongere en zijn sociale context Sociale context soms ruimer dan ouders Groepsbegeleider = ‘veelzijdig partijdig’ Elk zijn verhaal en zijn beleving Valkuilen : �Bevindingen relativerend benaderen �Te positief �faalgevoel �Negatief �ouders aanvaarden geen kritiek �Coalitie met zoon/ dochter �stagnatie samenwerking �( Tegen) overdracht � �Loyaliteitsproblematiek �Splitting tussen ouders en team �Splitting in team Communicatie : oog voor incidentniveau maar ook voor functie van incidenten
Derde driehoek: positionering en professionalisering van de professie � Derde driehoek: positionering en professionalisering van de professie Extern niveau Team- of afdelingsniveau Instituutsniveau
Derde driehoek: positionering en professionalisering van de professie � Team – of afdelingsniveau Ervaring �uitgerijpter beeld van visie en eigen mening Ermee aan de slag gaan �‘werkpassie’ Niet evident � �dagelijkse werk vraagt veel energie �Chronisch tijd tekort �Leefgroepwerk �grote ‘zuigkracht’ �Werk nooit af – vaak zware emotionele wissel Afstand nemen belangrijk Richten op verdere professionalisering belangrijk �Eigen werkplezier �Preventie burn – out �Zelfontwikkeling en – ontplooiing Uitdaging: loskomen van teamloyaliteiten - zichzelf durven onderscheiden Rol van leidinggevenden!
Derde driehoek: positionering en professionalisering van de professie � Team – of afdelingsniveau Mentorschap op leefgroepniveau eerste stap Samenkomen van alle vaardigheden op gebied van �Persoonlijke bagage �Mogelijkheden tot samenwerking �Manier van communiceren �Risico’s van overdracht en tegenoverdracht Uitdaging: behandelplan op leefgroepniveau �Uitschrijven �Coördineren �Zorgen dat het voldoende ‘gedragen’ wordt binnen begeleidingsteam �Aansluiting bij werking multidisciplinaire collega’s �Tijdige bijstelling indien nodig �Bespreekbaar maken van eigen interacties en die van collega’s (intervisie)
Derde driehoek: positionering en professionalisering van de professie � Instituutsniveau Afdelingsoverstijgend projectwerk Referentiepersonen Werk – en of vakgroepen � Extern niveau Studiedagen Workshops Supervisies Voordrachten
- Slides: 28