Grlt Basn Titreim Fiziksel Risk Etmenleri Termal Konfor

Gürültü Basınç Titreşim Fiziksel Risk Etmenleri Termal Konfor Radyasyon Aydınlatma KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Gürültü: Hoş olmayan ses! KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Rahatsız edici gürültü • Çeşitli formlarda olabilir: Sürekli tekrarlayan ritmik ses ( damlatan musluk) İstenmeyen müzik (oda arkadaşının dinlediği) • Gürültü algılanması kişiden kişiye değişir Çalıştığınız tezgahın gürültüsü sizi rahatsız etmeyebilir. Yüksek sesle müzik dinlemeyi sevebilirsiniz. • Alçak düzeydeki gürültü bile rahatsız edici olabilir. Arka plandaki müziği bir kişi beğenirken başka bir kişi rahatsız edici bulabilir. KİGUDER

Maskeleyici Gürültü • İşitmek istediğimiz sesin başka bir ses tarafından boğulmasıdır. • Sesli ikaz ve diğer işaretlerin duyulmasını engellediği için kazalara neden olur. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Yaralayıcı Gürültü • Gürültü düzeyi işitme duyusunu hasara uğratabilir. • 85 d. B (desibel) düzeyindeki veya daha yüksek düzeydeki sürekli gürültü kulağa zararlıdır. Basınçlı hava ile çalışan makineler Metal dövme v. d. • Bu düzeyde 5 saatten daha uzun süre çalışmak işitme duyusunu riske atar. • Kulak yakınında ani yüksek patlama işitme ani yüksek patlama duyusunu hasara uğratabilir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Geçici İşitme Kaybı • Gürültülü ortamdaki kısa bir süreden sonra sessiz bir ortama gidildiğinde önce hafif sesleri duymayız, bu durum işitmenin azalması olup gürültüye bağlı geçici işitme kaybıdır. • Bu tür kayıplar düzeltilebilir • Dinlendikten sonra normal işitme geri gelir. işitme Kalıcı İşitme Kaybı • Çalışan, kulağının işitme yeteneğinin azaldığının farkında değildir. • Odyometrik muayene ile Odyometrik muayene ortaya çıkar. • Kulakta uğultu vardır. uğultu Çalışan gürültülü ortamdan uzaklaştırılsa da iyilik sağlanamaz. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

İşitme Organının Zedelenmesi Kişisel etkenler Ses yükü Yüklenme düzeyi Ses şiddeti (d. B) Yüklenme süresi Frekans (Hz) Zaman içinde değişim KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği Etki süresi

İnsan Sesi Frekansı: 175 Hz- 7500 Hz Şiddeti: 25 d. B- 65 d. B KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Sessiz Oda: 30 d. B(A) Şehir Gürültüsü: 65 d. B(A) Normal Konuşma: 50 d. B(A) 24. 11. 2020 Buldozer: 85 d. B(A) Uçak: 130 d. B(A) KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 10

Maruziyet Eylem Değeri Maruziyet Sınır Değeri Gürültü Ölçümü Gürültünün zarar verip vermemesi ve rahatsız edip etmemesi; düzeyi, süresi ve frekansı ile ilişkilidir. • En düşük maruziyet eylem değeri: (LEX, 8 saat) = 80 d. B(A) • En yüksek maruziyet eylem değeri: (LEX, 8 saat) = 85 d. B(A) • Maruziyet sınır değeri: (LEX, 8 saat) = 87 d. B(A) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi kullanılabilir. 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 11

Risk Değerlendirmesi Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi Maruziyet sınır ve eylem değerleri Özel politika gerektiren gruplar İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkındaki imalatçı bilgileri Normal çalışma saatleri dışında da devam edip etmediği Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup bulunmadığı • Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgiler • Yeterli korumayı sağlayabilecek KKD bulunup bulunmadığı • • • 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 12

Gürültünün İnsan Sağlığına Etkisi Geçici veya kalıcı işitme bozukluğu Aşırı sinirlilik, stres Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Gürültü Maruziyetinin Önlenmesi • Maruziyet süresi ve düzeyi sınırlandırılmalı • Gürültüden uzak dinlenme yerleri sağlanmalı, yeterli dinlenme araları ve iş organizasyonu ile çalışma süreleri düzenlenmeli • Gürültüye maruz kalınan çalışma yerleri uygun şekilde işaretlenmeli, bu alanlara girişler kontrollü olmalı • Kişilere uygun KKD temin edilmeli ve kullanımı sağlanmalı • Gürültüye maruz kalan çalışana eğitim verilmeli 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 15

Gürültü Kontrol Yöntemleri KAYNAĞINDA : ØGürültü düzeyi düşük makineler seçilmeli ØGürültü düzeyi daha az olan yöntem seçilmeli ØGürültü kaynağı izole edilmeli Gürültünün 55 d. B düşürülmesi mümkün ! KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Gürültü Kontrol Yöntemleri ORTAMDA : Ø Makinelerin yerleştirildiği zemine, Ø Gürültü kaynağı ile maruz kalan kişi arasına, ses emici malzeme kaplanmalı ya da uzaklık artırılmalı Gürültülü bölümün/hattın yalıtılması KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Tıbbi Korunma • Gürültülü işlerde çalışacakların, işe giriş muayenelerinde odyogram testleri istenmelidir. • İş kazalarına karşı kesin denilebilecek yeteri kadar önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılması da düşünülebilir. 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 18

Kişisel Koruyucu Donanım • İşyerindeki gürültü şiddeti 85 d. B(A)’yı aşıyorsa kişisel koruyucu donanıma başvurulur. • En çok kullanılan donanımlar: • Köpük tıkaçlar • PVC tıkaçlar • Muff tipi kulaklıklar Bunlar, doğru kullanıldıkları takdirde, işitme kaybını önler. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Titreşim Araç, gereç ve makinelerin, çalışırken oluşturdukları salınım hareketleri sonucu meydana gelir. Çalışmakta olan ve iyi dengelenmemiş araç ve gereçler genellikle titreşim oluştururlar. • Titreşimin Frekansı: Birim zamandaki titreşim sayısına, titreşimin frekansı Titreşimin Frekansı: denir. Birimi: Hertz (Hz) • Titreşimin Şiddeti: Titreşimin oluştuğu ortamda, titreşen enerjinin Titreşimin Şiddeti: hareket yönüne dik, birim alanda, birim zamandaki akım gücüne, titreşimin şiddeti denir. Birimi: m/s 2 İnsan vücuduna belirgin etkisi olan titreşimin frekansı 1 - 100 Hz. arasındadır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

El Kol Titreşimi İnsanda el–kol sistemine aktarıldığında, çalışanların sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de; damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi ifade eder. Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s 2 Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 2, 5 m/s 2 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Tüm Vücut Titreşimi Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanların sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de, bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi ifade eder. Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1, 15 m/s 2 Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 0, 5 m/s 2 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Titreşimin İnsan Sağlığına Etkisi Doku yapılarının deformasyon u Enerji tüketiminin artması Solunum hızının ve kan basıncının artması Uyku bozuklukları, baş ağrısı, yorgunluk KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

Titreşim Maruziyetinin Önlenmesi • Titreşime maruziyeti azaltan başka çalışma yöntemlerini seçmek. • Titreşimi kaynağında azaltmak • Makine ve ekipman dizaynı sırasında titreşimi azaltacak zeminler yapmak ve titreşimi az olan makineler satın almak. • Kullanılan makinelerin bakımlarını zamanında yapmak, vuran ve titreşen kısımlara izolasyon uygulamak. • Bütün vücut titreşimini etkili bir biçimde azaltan oturma yerleri, el-kol sistemine aktarılan titreşimi azaltan el tutma yerleri ve benzeri yardımcı ekipman sağlamak. • Maruziyet süresi ve düzeyini sınırlandırmak. Yeterli dinlenme araları sağlamak. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Tıbbi Korunma • İşe giriş muayenelerinde; sinir sistemi, kalp, damar ve sindirim sistemleri sağlam olan genç çalışanların seçilmesine dikkat edilmelidir. • Periyodik muayenelerde titreşimin etkilerinin klinik muayeneler uygulanarak aranması, el, bilek ve dirsek eklemlerinin dikkatle muayene edilmesi gerekir. 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 26

Termal Konfor • Termal konforu etkileyen hem çevresel hem de kişisel etkenler vardır. Bu faktörler birbirinden bağımsız olmakla birlikte, bir araya geldiğinde çalışanın termal konforunu belirleyen unsurlardır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Hava akım hızı Nem Radyan ısı Hava sıcaklığı Giyim TERMAL KONFOR KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği Metabolik sıcaklık

Hava Sıcaklığı • Hava sıcaklığı insan vücudunu çevreleyen havanın sıcaklığıdır. Santigrat (°C) veya Fahrenayt (°F) olarak ifade edilir. • Yapılan işin niteliği, çalışanın fiziki ve ruhi yapısı, sağlık ve beslenme durumu; sıcaklığın çalışan üzerindeki etkisini belirleyen faktörlerdir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Radyan Isı • Radyan ısı sıcak bir nesneden yayılan (ışıyan) ısıdır ve ortamda ısı kaynağı varsa mevcuttur. • Bu ısı, vücudumuzu çevre ile yapılan ısı alışverişinde, hava sıcaklığına göre daha fazla etkiler. • Güneş, ateş, elektrik yangını, ocak, buharlı makineler, kurutucular, sıcak yüzeyler, makineler ( bilgisayar, televizyon, vs) radyan ısı kaynaklarıdır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Hava Akım Hızı • Hava hızı ortamda hareket eden havayı belirtir ve eğer hava hızı ortamdan daha serin ise çalışanın serinlemesine yardımcı olur. Hava hızı, termal konfor için önemli bir etkendir, çünkü insanlar hava hızına karşı oldukça duyarlıdır. • İşyerinde oluşan kirli havanın dışarı atılması, yerine temiz havanın alınması için, ortamda, uygun bir havalandırmanın olması, dolayısıyla uygun bir hava akımının olması zorunludur. • Ancak bu hava akımı 0, 5 m/sn aşması durumunda rahatsız edici esintiler m/sn meydana gelir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Hava Değişimi İhtiyacı Alan Hava Değişimi/ Saat (defa) Akümülatör İmalatı 5 -10 Boyahaneler 5 -15 Bürolar 3 -6 Püskürtme boya işleri 20 -50 Garajlar 4 -6 Lokanta ve kantinler 4 -8 Fabrika mutfakları 6 -8 Laboratuvarlar 5 -10 Tuvalet Banyo ve Duşlar 4 -8 Çamaşırhaneler 5 -15 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Nem • • Su kaynatıldığı zaman oluşan su buharı, havayla karıştığı zaman havadaki nemi oluşturur. Nem oranı havadaki nem miktarının, havanın içinde bulunabilecek maksimum nem miktarına oranıdır ve barometre ile ölçülür. %40 ile %70 nem oranı termal konfor’a fazla etki etmez. Birçok ofiste bilgisayar kullanımı nedeniyle nem oranı bu aralıkta tutulur. Buhar geçirmez kişisel koruyucu donanımlar kullanıldığı zaman, giysinin içindeki nem artar çünkü çalışan teri buharlaşmaz. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Olumsuz Termal Konfor Şartlarının İnsan Sağlığına Etkisi İşe uyumsuzluk Yorgunluk, uyku Bitkinlik, ciltte kızarıklıklar İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

Toz • Tane büyüklüğü genellikle 300 mikronun- 1 mm arasındadır. • Görüş sahasını azaltmakta, çalışanları rahatsız etmekte, iş randımanını düşürmekte, meslek hastalıklarına sebep olmaktadır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Tozların İnsan Sağlığına Etkisi 5 mikrondan büyük tozlar Üst solunum yolunda tutulur, alveollere gidemez. 0. 5 - 5 mikron tozlar Alveollerde birikerek pnömokonyoz hastalığı yapar. 0. 5 mikrondan küçük tozlar Öksürme, aksırma yoluyla dışarı atılırlar. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Aydınlatma • Bütün algılamaların %80 ile %90’ı görme ile gerçekleşmektedir. • Çalışanların optimal aydınlatma koşullarında çalışması onların göz sağlığı ve görme yeteneğini koruması açısından önemlidir. • Işık şiddeti: Nokta şeklindeki kaynağın belirlenmiş Işık şiddeti: yönde ışık yayını. (mum) • Işık akısı: Bir kaynağın belirli bir açı içerisinde yaydığı ışık miktarı. (lümen) 24. 11. 2020 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 40

Aydınlatma Yapay Aydınlatma Doğal Aydınlatma • Direkt gün ışığı ile aydınlatma (güneş ışığının doğrudan çalışma yerine gelmesi) • Genel Aydınlatma • Lokalize Aydınlatma • Lokal Aydınlatma • Dolaylı aydınlatma (yayılmış ve yansımış ışının iş yerine gelmesi) KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Doğal Aydınlatma • Aydınlatmanın en etkin yoludur. Çalışanların moralini yükseltir. • Ekonomiktir. • Pencereler ve çatı kaplama malzemeleri iyi seçilmelidir. • Çalışma alanları pencere yanında konuşlandırılmalıdır. • Parlayıcı maddelerin direkt ışıktan etkilenmesi ve gün ışığının kontrol edilememesi, doğal aydınlatmanın dezavantajlarındandır. 42 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Genel Aydınlatma KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 43

Lokalize Aydınlatma KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 44

Lokal Aydınlatma KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği 45

Aydınlatmada Dikkat Edilecek Hususlar • İş yerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. • İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından faydalanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, yapay ışıkla yeterli aydınlatma sağlanacaktır. • Gerek doğal ve gerek yapay ışıklar, çalışanlara yeter derecede ve eşit olarak dağılmayı sağlayacak şekilde düzenlenecektir. • İçinde kolayca parlayıcı veya patlayıcı maddeler ile ilgili işler yapılan yahut parlayıcı, patlayıcı maddeler bulunan yerler, sağlam cam mahfazalara konulmuş lambalarla, ışık dışarıdan yansıtılmak suretiyle aydınlatılacaktır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

• Elektriğin sağlanabildiği yerlerde elektrik ışığı kullanılacak ve tesisat, teknik usul ve koşullara uygun bir şekilde yapılmış olacaktır. • Yapay ışık tesis ve araçları; Havayı kirletecek nitelikte gaz, koku çıkararak çalışanların sağlığına zarar vermeyecek şekilde olacaktır. • Keskin, göz kamaştırıcı ve titrek ışık meydana getirmeyecek şekilde olacaktır. 47 KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Yetersiz Aydınlatma Hatalı çalışma Psikolojik etkilenme İş veriminin düşmesi Aşırı yorgunluk KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

Radyasyon • Radyasyon veya ışınım, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçimindeki enerji yayımı ya da aktarımıdır. • Radyoaktif maddelerin alfa, beta, gama gibi ışınları yaymasına radyasyon denir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

İyonlaştırıcı radyasyon: Çarptığı maddede iyonlar oluşturabilen radyasyon demektir. İyonlaştırıcı radyasyon: İyonlaştırıcı olmayan radyasyon: Düşük frekanslı, bir başka deyişle düşük enerjili İyonlaştırıcı olmayan radyasyon: elektromanyetik dalgalardır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Radyasyon Giriciliği KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkisi Sakat ve ölü doğumlar Katarakt Erken ölümler Kanser KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

Radyasyondan Korunma Yolları Radyasyon yayımı fazla olan cihazlar, bertaraf edilmeli, onun yerine radyasyon yayımı en az olan cihazlar kullanılmalı KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

• Radyasyon kaynağından uzak durulmalı, gerekmediği müddetçe radyasyona maruz kalınmamalıdır. • Bu ortamları çevreleyen duvarların yeterli beton kalınlığı ve kurşun izolasyonu olmalıdır. • Özel giysiler (kurşun önlük, özel maske) kullanılmalıdır. • Kişisel dozimetre kullanılmalıdır. • Radyasyon alanında yemek yenmemeli ve sigara içilmemelidir. • Radyasyon ortamında çalışanlara gerekli eğitimler verilmelidir. • Radyasyon ortamları uygun sağlık-güvenlik işaretleriyle işaretlenmelidir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Dozimetre • Dozimetre: Radyasyon Dozimetre: kaynakları veya radyasyon kaynağı içeren cihazlar ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozu miktarının belirlenmesi için kullanılan kişisel izleme cihazlarıdır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Dozimetre Kullanım Şekli Çalışma sırasında kurşun önlük giyiliyorsa; • Dozimetreler önlük üst cebine, yakaya veya kemere (dozimetre öne gelecek şekilde) klips ile takılarak tüm vücudu temsil eden radyasyon dozunun ölçülmesi sağlanır. Kullanım sırasında dozimetrenin önüne herhangi bir cisim (kalem, isimlik vb. ) gelmemesine dikkat edilmelidir. • Dozimetre kullandığı sırada önüne metal cisimler (anahtar vb. ) koyulmaz. Kimyasal malzemelerden uzak tutulur. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Basınç • Birim alana yapılan kuvvete basınç denir. Birimi: bar veya N/m 2 • İş güvenliğinde basınç, normal hava basıncının (atmosfer basıncı) daha fazla veya daha az olması gereken veya olan işyerlerindeki basınçtır. • Normal şartlarda hava basıncı 76 cm civa basıncına eşittir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Alçak ve Yüksek Basıncın İnsan Sağlığına Etkisi Kulak ağrıları Kol ve bacaklarda ağrılar Bulanık görme Kalp, dolaşım, solunum rahatsızlıkları KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği İş kazalarının artması

Alçak ve Yüksek Basınçtan Korunma Yöntemleri • Düşük ve yüksek basıncın gerektirdiği işlerde, çalışanlar mümkünse genç ve tecrübeli isçilerden seçilmelidir. • Basınç altında kazaya uğrayanlarla, hastalananlar yeniden işe döndürülmemelidirler. • Çalışanlar, basınç altında çalışırken uyması gereken kurallar, alması gereken önlemler hususunda eğitilmelidir. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği

Tıbbi Korunma • İşe giriş muayenelerinde tam sistemik muayene yapılmalı, akciğer ve sinüs grafisi çekilmelidir. • Bu işlerde çalışmanın devamı süresince periyodik muayeneler, oldukça hassas yapılmalı, kulak, burun, boğaz ve solunum sistemine ilişkin akut yakınması olanlar iyileşinceye kadar işten uzak tutulmalıdır. • Bu inceleme çalışan işten ayrıldıktan sonra da iki yıl tekrarlanmalıdır. • Ayrıca, bu işlerde çalışacakların şişman, alkolik ve solunum sistemine ilişkin kronik hastalıkları olmamalıdır. KİGUDER Kamuda İş Güvenliği Uzmanları Derneği