Gospodarowanie wodami w dorzeczu rodkowej Odry na terenie

Gospodarowanie wodami w dorzeczu środkowej Odry na terenie województwa opolskiego mgr inż. Barbara Mońka „Wiosenna Konferencja Rybacka” w Łosiowie, 30 marca 2012 r.

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne wprowadziła szereg zmian, których celem jest wdrożenie postanowień wodami Ustawa reguluje gospodarowanie Dyrektywy Wodnej zgodnie. Ramowej z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi

Gospodarowanie wodami: • jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości, • uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizowane przez współpracę administracji publicznej, użytkowników wód i przedstawicieli lokalnych społeczności tak, aby uzyskać maksymalne korzyści społeczne,

Gospodarowanie wodami: • jest prowadzone w taki sposób, aby działając w zgodzie z interesem publicznym, nie dopuszczać do wystąpienia możliwego do uniknięcia pogorszenia ekologicznych funkcji wód oraz pogorszenia stanu ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio zależnych od wód • jest oparte na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych, uwzględniających koszty środowiskowe i zasobowe

Ustawa reguluje sprawy własności wód oraz gruntów pokrytych wodami, a także zasady gospodarowania tymi składnikami w odniesieniu do majątku Skarbu Państwa. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy oraz regiony wodne i służy zaspakajaniu potrzeb ludności, gospodarki, ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami

Zaspakajanie potrzeb w szczególności w zakresie: 1) zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności; 2) ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewłaściwą eksploatacją; 3) utrzymywania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych; 4) ochrony przed powodzią oraz suszą; 5) zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu; 6) zaspokojenia potrzeb związanych z turystyką,

Organami właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są: • • • Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej (obecnie Minister Środowiska), Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW), jako centralny organ administracji rządowej, nadzorowany przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, jak organ administracji rządowej niezespolonej, podlegający Prezesowi KZGW, Wojewoda, Organy jednostek samorządu terytorialnego.

Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2000 r. RDW • Na poziomie krajowym - na obszarach dorzeczy za wdrażanie RDW odpowiedzialny jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (powołany z dniem 1 -go lipca 2006 r. ) • Na poziomie regionów wodnych za działania wdrażające RDW odpowiadają Dyrektorzy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej

Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 1 lutego 1991 r. w sprawie utworzenia regionalnych zarządów gospodarki wodnej (M. P. z 1991 r. Nr 6, poz. 38) Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej we Wrocławiu powołana jako jednostka budżetowa Uchwałą Rady Ministrów Nr 328 z dnia 22 grudnia 1972 r.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 1999 r. w sprawie organizacji i zakresu działania regionalnych zarządów gospodarki wodnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 101, poz. 1180) uchylony 1. 01. 2003 r. RZGW + ODGW REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu jest państwową jednostką budżetową podległą Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, utworzoną do realizacji zadań z zakresu gospodarowania wodami Obszarem działania RZGW we Wrocławiu jest dorzecze Odry od Kędzierzyna Koźla do ujścia Nysy Łużyckiej oraz dorzecze Łaby w granicach państwa.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. Nr 126, poz. 878) Regiony wodne: • • • Środkowej Odry - dorzecze Odry Morawy - dorzecze Dunaju Izery - dorzecze Łaby i Ostrożnicy (Upa) - dorzecze Łaby Metuje - dorzecze Łaby Orlicy - dorzecze Łaby

Charakterystyka RZGW we Wrocławiu obejmuje województwa: dolnośląskie (50, 5%) lubuskie (18, 7%) wielkopolskie (9, 5%) opolskie (18, 9%) (ok. 80% pow. woj. ) śląskie (2, 3%)

RZGW we Wrocławiu: - administruje ciekami o łącznej długości 3 204, 5 km - posiada 4 zarządy zlewni oraz 12 nadzorów wodnych - zatrudnia ok. 690 osób Siedziba przy ul. Norwida Na ciekach administrowanych przez RZGW we Wrocławiu znajduje się: • 1 080 jazów i stopni (H>2 m) • 10 zbiorników retencyjnych wielozadaniowych • 11 suchych zbiorników przeciwpowodziowych • zabudowa regulacyjna Na rzece Odrze znajduje się: • 37 jazów • 47 śluz żeglugowych Jaz Lipki Zbiorniki Topola-Kozielno

Zadania dyrektorów RZGW można podzielić na trzy grupy związane z: • planowaniem w gospodarowaniu wodami • gospodarowaniem mieniem skarbu państwa w stosunku do wód istotnych do kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej • wykonywaniem kompetencji organu administracji rządowej niezespolonej

Instrumentami zarządzania zasobami wodnymi (art. 2, ust. 2 ustawy Prawo wodne) są: - planowanie w gospodarowaniu wodami - pozwolenia wodnoprawne - opłaty i należności w gospodarce wodnej - kataster wodny - kontrola gospodarowania wodami

Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następujące dokumenty planistyczne: 1. program wodno-środowiskowy kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy, 2. plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, 3. plany zarządzania ryzykiem powodziowym, 4. plan przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze dorzecza, 5. warunki korzystania z wód regionu wodnego, 6. sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód zlewni.

• Na obszarze RZGW we Wrocławiu znajduje się 12 jednostek bilansowych • łączna powierzchnia wynosi 39 480 km², co stanowi 12, 6% powierzchni kraju

Obszar działania RZGW we Wrocławiu obejmuje w całości bądź we fragmencie 38 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP), tj. : • 24 zbiorniki czwartorzędowe • 6 zbiorników trzeciorzędowych • 4 zbiorniki kredowe • 3 zbiorniki triasowe • 1 zbiornik w starszych utworach krystalicznych (Pz)

Wody dzielą się na powierzchniowe i podziemne (art. 5) Wody powierzchniowe dzielą się na: • wody płynące, do których zalicza się wody: - w ciekach naturalnych, kanałach oraz źródłach - w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych - w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących, • wody stojące, do których zalicza się wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych nie związanych bezpośrednio, w sposób naturalny z wodami płynącymi.

Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych (stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego) wykonują: • • minister właściwy do spraw gospodarki morskiej prezes KZGW w stosunku do wód istotnych dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej oraz wód podziemnych dyrektor parku narodowego w stosunku do wód w granicach parku, marszałek województwa, jako zadanie wykonywane przez samorząd województwa, w stosunku do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa.

Uprawnienia dyrektorów RZGW do wydawania rozporządzeń mających charakter aktów prawa miejscowego w zakresie: Ø ustanawiania stref ochronnych ujęć wody Ø ustanawiania obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych Ø określenia wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych Ø wprowadzania programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych Ø ustanawiania i znoszenia obwodów rybackich Ø czasowego ograniczenia w korzystaniu z wód w przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej

Lp. Rozporządzenie Dyrektora RZGW Miejsce publikacji 1 Z dnia 22 kwietnia 2003 r. w sp. ustanowienia Dz. Urz. Województwa Opolskiego strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w m. z dnia 18. 06. 2003 r. Nr 47, poz. 1010 SZUMIRAD, powiat Kluczbork 1 2 Z dnia 15 grudnia 2004 r. w sp. ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody z rzeki Białej Głuchołaskiej w BIAŁEJ NYSKIEJ dla miasta i gminy Nysa, powiat Nysa Dz. Urz. Województwa Opolskiego z dnia 07. 01. 2005 r. Nr 1, poz. 24 1 3 Z dnia 30 czerwca 2005 r. w sp. ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych w miejscowości GIERSZOWICE gm. Olszanka pow. brzeski Dz. Urz. Województwa Opolskiego z dnia 20. 07. 2005 r. Nr 48, poz. 1496 0 4 Nr 02/2006 z dnia 1 lutego 2006 r. w sp. ustano-wienia strefy ochronnej ujęcia wody z utworów czwartorzędowych w PRUDNIKU, pow. prudnicki Dz. Urz. Województwa Opolskiego z dnia 24. 02. 2006 r. Nr 14, poz. 446 1 5 Nr 14/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. w sp. ustano-wienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych w OBÓRKACH, gmina Olszanka, powiat brzeski Dz. Ur. Województwa Opolskiego z dnia 17. 01. 2007 r. Nr 2, poz. 22 0

Lp. Rozporządzenie Dyrektora RZGW Miejsce publikacji 6 Nr 2/2007 z dnia 26 lutego 2007 roku w sprawie Dz. Urz. Województwa Opolskiego ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody z dnia 9. 03. 2007 r. Nr 17, poz. 615 podziemnej z utworów czwartorzędowych w miejscowości BRZEZINKI, gmina Wołczyn, powiat Kluczbork 0 Nr 3/2007 z dnia 15 marca 2007 roku w sprawie Dz. Urz. Województwa Opolskiego ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody W okresie od stycznia 2010 roku do grudniaz dnia 4. 04. 2007 r. Nr 25, poz. 1049 2012 roku wpłynęło podziemnej przy ul. Jana Pawła II w do RZGW 12 wniosków o ustanowienie stref ochronnych ujęć NAMYSŁOWIE, gmina Namysłów 1 7 8 Nr 8/2007 z dnia 3 lipca 2007 roku w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w miejscowości MARKOTÓW Dz. Urz. Województwa Opolskiego z dnia 18. 07. 2007 r. Nr 54, poz. 1705 1 9 15 Nr 12/2007, Nr 5/2008, Nr 2/2010, Nr 5/2010, Nr Dz. Urz. Województwa Opolskiego w 1/2011, Nr 5/2011, Nr 6/2011, latach 2007 -2011 0

Zmiany w przepisach PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy Prawo wodne art. 2 Strefy ochronne sprzed 2002 r. stają się strefami w myśl nowego Prawa wodnego = bezterminowe Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne art. 21 Strefy ochronne ustanowione przed 2002 r. wygasają z dniem 31 grudnia 2012 r. „Wiosenna Konferencja Rybacka w Łosiowie”, 30 marca 2012 r.

Na terenie działania RZGW we Wrocławiu Dyrektor ustanowił 104 obwody rybackie (Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 6 stycznia 2004 r. w sprawie ustanowienia obwodów rybackich) 44 obwody rybackie w województwie dolnośląskim 42 obwody rybackie w województwie lubuskim 9 obwodów rybackich w województwie wielkopolskim 8 obwodów rybackich w województwie opolskim 1 obwód rybacki w województwie śląskim

Rozmieszczenie 104 obwodów rybackich ustanowionych przez Dyrektora RZGW we Wrocławiu

Lp. Nazwa obwodu Województwo Użytkownik 1. I. 1. Obwód rybacki rzeki Odra nr 1 opolskie PZW Opole 2. I. 2. Obwód rybacki rzeki Odra nr 2 opolskie PZW Opole 3. I. 11. Obwód rybacki rzeki Osobłoga nr 1 opolskie PZW Opole 4. II. 2. Obwód rybacki Zbiornik Turawa na rzece Mała Panew nr 2 opolskie i śląskie* PZW Opole 5. III. 3. Obwód rybacki Zbiornik Otmuchów na rzece Nysa Kłodzka nr 3 opolskie i dolnośląskie PZW Opole 6. III. 4. Obwód rybacki Zbiornik Nysa na rzece Nysa Kłodzka nr 4 opolskie PZW Opole 7. III. 5. Obwód rybacki rzeki Nysa Kłodzka nr 5 opolskie PZW Opole 8. V. 2. Obwód rybacki Zbiornik Michalice na rzece Widawa nr 2 opolskie PZW Opole

Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1471 z późn. zm. ) określa zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych, w wodach znajdujących się w urządzeniach wodnych oraz w obiektach przeznaczonych do chowu lub hodowli ryb. Art. 6 ustawy zobowiązuje uprawnionego do rybactwa do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim.

Art. 13 ustawy Prawo wodne jest istotny z punktu widzenia użytkownika rybackiego, określa zasady i warunki rybackiego korzystanie z wód. Wskazuje, że ryby i inne organizmy wodne stanowią pożytki, do pobierania których jest uprawniony właściciel wody. Publiczne śródlądowe wody powierzchniowe płynące, stanowiące własność Skarbu Państwa, dyrektor RZGW oddaje do rybackiego korzystania w drodze oddania w użytkowanie obwodu rybackiego ustanowionego na podstawie ustawy o rybactwie śródlądowym.

Oddanie w użytkowanie następuje w drodze Oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego konkursu ofert. następuje za opłatą roczną, na czas nie krótszy niż 10 lat, na podstawie umowy, do zawarcia której jest upoważniony dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Warunkiem oddania w użytkowanie obwodu rybackiego jest przedłożenie pozytywnie zaopiniowanego operatu rybackiego, o którym mowa w ustawie o rybactwie śródlądowym.

Operat rybacki jest podstawowym dokumentem, określającym zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim (art. 6 a). Nie ma możliwości prowadzenia gospodarki rybackiej bez posiadania ważnego, pozytywnie zaopiniowanego operatu rybackiego. Zasady pisania tego dokumentu dokładnie reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie operatu rybackiego (Dz. U. z 2002 r. Nr 44, poz. 414)

W latach 2005 -2011 pracownicy RZGW skontrolowali dokonywanie zarybień w 7 spośród 8 obwodów rybackich uczestnicząc w 24 zarybieniach. Do Dyrektora RZGW we Wrocławiu wpłynęły pozytywne oceny prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w 3 obwodów rybackich, dokonane przez Zarząd Województwa Opolskiego (obecnie Marszałka Województwa Opolskiego). PZW w Opolu w 2011 r. z powodu niskiego poziomu wód w zbiorniku Otmuchów uzyskał zgodę RZGW na uzupełnienie brakujących zarybień w 2012 r.

Kompetencje dyrektorów RZGW to m. in. • prowadzenie katastru wodnego dla regionu wodnego • uzgadnianie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu • wykonywanie kontroli gospodarowania wodami

Kompetencje dyrektorów RZGW c. d. • planowanie przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez eksploatację zasobów wodnych • koordynowanie działań związanych z ochroną przed powodzią oraz suszą w regionie wodnym, w szczególności prowadzenie ośrodków koordynacyjno-informacyjnych ochrony przeciwpowodziowej • uzgadnianie projektów uchwał rad gmin dotyczących wykazu kąpielisk

Kompetencje dyrektorów RZGW wynikające Z ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko • Wydawanie pozwoleń wodno-prawnych na szczególne korzystanie z wód lub wykonywanie urządzeń wodnych na terenach zamkniętych • Funkcja organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do starostów realizujących zadania zakresu administracji rządowej (organ odwoławczego od decyzji wodno-prawnych) • Uzgadnianie projektu planu aglomeracji

Złożoność planowania gospodarki wodnej polega nie tylko na usuwaniu naturalnych i technicznych trudności istniejących w układzie sieci wodnej i naszym klimacie, lecz również na konieczności pogodzenia sprzecznych często interesów rozmaitych użytkowników wody.

Dziękuję za uwagę zasoby. wodne@wroclaw. rzgw. gov. pl barbara. monka@wroclaw. rzgw. gov. pl