GNMZDE ARATIRMACI GAZETECILIIN DURUMU VE YENI MEDYA Yeni

GÜNÜMÜZDE ARAŞTIRMACI GAZETECILIĞIN DURUMU VE YENI MEDYA

Yeni Medya ve Araştırmacı Gazetecilik ■ Gazeteciliğin güncel durumuna ilişkin tartışmalar ■ Küçülen haber odaları ■ Artan gazeteci işsizliği ■ İçerik bağımsızlığı başta olmak üzere hak ve sorumluluklarla ilgili ilke ve standartların daha fazla aşındığı çalışma ortamı ve koşulları ■ Gazeteciliğin krizi ■ Gazetecilik için yeni olanaklar ■ Belirsizlik

■ Kendine has nitelikleri nedeniyle, yasal ve mali açıdan her zaman daha fazla tehdit altında olan araştırmacı gazeteciliğin payına bu tartışmalardan daha fazlası düştüğü söylenebilir. ■ Araştırmacı gazetecilik günümüz gazetecilik ortamında daha fazla risk altında. ■ Kimi bağımsız gazeteciler gibi, araştırmacı gazeteciler de ayakta kalmanın çeşitli yollarını arıyorlar.

■ Son yıllarda yaygın medyada kendine alan bulamayan gazeteciler bir araya gelerek kar amacı gütmeyen haber merkezleri kuruyorlar. ■ Bu merkezler daha çok yeni medyanın sunduğu olanakları kullanarak izleyici, okuyucu ve/veya dinleyicilere ulaşmaya çalışıyor. Haber içeriklerinin oluşturulmasına gönüllü çalışan gazeteciler ya da vatandaşlar da katkıda bulunuyor.

■ Ancak kaynak bulmakta güçlük çeken bu girişimlerin geleceğinin ne olacağı belirsiz gibi görünüyor. ■ Yeterli reklam geliri elde edemeyen bu girişimler, gönüllülük esasıyla çalışan gazetecilerin desteğiyle, bireysel ya da kurumsal bağışlarla ayakta kalmaya çalışıyorlar.

■ Brant Houston’a göre (2017) günümüzde daha fazla araştırmacı gazeteci kar amacı gütmeyen gruplar ve kuruluşlardan finansal destek aramaktadır. Houston, araştırmacı gazeteciliğin geleceğini yaratmada aşağıdaki üç başlığın rol oynayacağını söylüyor. – Kar amacı gütmeyen kuruluşların yükselişi – Makinelerin yükselişi – Ağların yükselişi

■ Araştırmacı gazeteciliğin geleceğinin nasıl şekilleneceğini gazeteciliğin geleceğinin nasıl şekilleneceği belirleyecek gibi görünüyor. ■ Gazeteciliğin varolan yapısıyla demokrasinin reformuna hizmet edeceğine, dördüncü güç olacağına ilişkin iyimser yorumlar sınırlara dayanmış gibi görünüyor. ■ Son yıllarda yukarıdaki örnekte olduğu gibi gazeteciliği can çekişmekten kar amacı gütmeyen sivil kuruluşların kurtaracağına ilişkin tezlere sıkça rastlıyoruz. ■ Bu sivil kuruluşların bağımsız gazeteciliği neden ve nereden gelen kaynaklarla destekleyeceği, bunun gazetecilik faaliyeti için uygun olup olmadığı başta olmak üzere pek çok soru cevaplanmayı beklese ve tartışmalar hali hazırda sürse de pratikte böylesi örnekler artmaya başladı bile.

■ Araştırmacı gazeteciliğin güncel durumu ve yeni medya başlığı altında tartışılabilecek başka bir konu da bilgi ve belgelere ulaşmakta kullanılan kaynakların çeşitlenmesi. ■ Gerekli bilgi ve belgelere ya da başka kaynaklara ulaşmak elektronik ortamın sağladığı olanaklarla daha fazla kolaylaştı. ■ Elektronik veri tabanları, elektronik arama motorları, sosyal ağlar ve bu ağlar aracılığı ile sızdırılan belgeler araştırmacı gazetecilikte önemli kaynaklar haline geldi. ■ Gazeteciler için dijital okur-yazarlık, veri madenciliği gibi kavramlar önemli hale gelmeye başladı.

■ Son yıllarda ses getiren araştırmacı gazetecilik örnekleri elektronik ortamda sızdırılan belgeler aracılığı ile yapıldı. ■ Wikileaks Belgeleri ■ Panama Belgeleri ■ Bahama Belgeleri

■ Milyonlarca metni içeren ve enformasyon yığını denebilecek bu belgeler içinden araştırmacı gazetecilik için önemli olabilecek bilgi ve belgeleri ayıklamak iyi bir veri madencisi olmayı gerektirdiği gibi gazeteciler arasında da rekabetten ziyade işbirliğini beraberinde getirdi. ■ Veri analizi araştırmacı gazeteciler tarafından daha fazla kullanılırken bilgi paylaşımı için kurulan ağlar araştırmaların niteliğini arttırdı, maliyetleri düşürdü.

■ Panama Belgelerinin haberleştirilmesinde Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu - International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) aracılığı ile gazeteciler yeni medya teknolojilerinden faydalanarak belgelerin analizinde ilk kez bu çapta küresel bir işbirliği yaptı. ■ 80’den fazla ülkeden 100 medya kuruluşunda çalışan 400 gazeteci Panama Belgeleri’ni inceleyerek bilgi paylaşımında bulundular. Bu deneyim büyük veri ile nasıl baş edilebileceğini de gösteren önemli bir örnek oldu. ■ 2017 yılında Panama Belgeleri’nden yola çıkarak yapılan haberler nedeniyle Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu “açıklayıcı habercilik” dalında Pulitzer ödülünü aldı.