Gnc hri 9 nmrli tam orta mktbin Kimya

Gəncə şəhəri 9 nömrəli tam orta məktəbin Kimya müəllimi Səttarlı Bahar Rüfət qızı

Fənn : Kimya Mövzu : Oksigen

Sıra nömrəsi 8 Nisbi atom kütləsi 16 Elektron formulu 1 s 22 p 4 Oksidləşmə dərəcəsi -2, -1, 0, +1, +2

İzotopları Oksigenin 3 izotopu var: 16 O , 17 O, 18 O Ən çox yayılan izotopları 16 O və 18 O -dir.

Təbiətdə tapılması Təbiətdə ən çox yayılmış elementdir. Həm sərbəst, həm də birləşmələr şəklində tapılır.

Atmosferdə həcmcə 21%

Hidrosferdə suyun tərkibində

L itosferdə duzların tərkibində Na. NO 3, KNO 3, Ca. NO 3, KCl. O 3, KMn. O 4 ve s.

Allotropik şəkildəyişmələri Oksigenin 2 allotropik şəkildəyişməsi vardır:

Ozon O 3 atmosferin yuxarı təbəqəsini təşkil edir və yer kürəsini günəşin zərərli təsirlərindən qoruyur.

Oksigen molekulunun quruluşu

Alınması Laboratoriyada: 1. Suyun elektrolizindən: 2. Bəzi oksigenli birləşmələrin parçalanmasından: 2 H 2 O 2 � 2 H 2 O+O 2 2 KCl. O 3 � 2 KCl+3 O 2 2 KMn. O 4 �K 2 Mn. O 4+Mn. O 2+O 2 H 2 O� H 2+O 2 Sənayedə: 1. Suyun elektrolizindən 2. Maye havanın fraksiyalı distilləsindən

Təbiətdə oksigen fotosintez nəticəsində əmələ gəlir. Günəş şüalarının təsiri ilə yaşıl yarpaqlarda karbon qazı udulur, oksigen sintez olunur. 6 CO 2+6 H 2 O �C 6 H 12 O 6+6 CO 2 Sualtı qayıq və kosmik gəmilərdə 2 Na 2 O 2+2 CO 2 � 2 Na 2 CO 3+O 2 2 K 2 O 4+2 CO 2 � 2 K 2 CO 3+3 O 2

Fiziki xassələri Oksigen rəngsiz, iysiz, dadsız qazdır. Suda pis həll olur, bərk halda molekulyar kristal qəfəs əmələ gətirir.

Kimyəvi xassələri Adi şəraitdə passivdir, qızdırıldıqda aktivləşir. 1. Metallarla: Ag, Au, Pt ilə reaksiyaya girmir. 2 Li+O 2 �Li 2 O 2 Na+O 2 �Na 2 O 2 K+O 2 � KO 2 3 Fe+2 O 2 � Fe 3 O 4 2. Qeyri-metallarla: Hallogenlərlə reaksiyaya girmir. 2 H 2+O 2 � 2 H 2 O C+O 2 � CO 2 S+O 2 � SO 2 N 2+O 2 � 2 NO 3. Mürəkkəb maddələr oksigendə yanır: 2 H 2 S+O 2 � 2 SO 2+2 H 2 O CH 4+O 2 �CO 2+2 H 2 O

Tətbiqi Tibbdə oksigen balışlarında istifadə olunur. Metalların qaynaq edilməsində, yanacaqların yandırılmasında, allotropik şəkildəyişməsi olan ozon isə dezinfeksiya edici kimi istifadə olunur.

Diqqətinizə görə minnətdaram.