Globalne problemy spoeczne 1 Plan wykadu Problem spoeczny

Globalne problemy społeczne 1

Plan wykładu Problem społeczny Globalny problem społeczny (GPS) Zbiór globalnych problemów społecznych Krótki stronniczy przegląd GPS Dotychczasowy modus operandi rozwiązywania GPS Enviromentalizm jako najsilniejszy ruch na rzecz rozwiazywania GPS i sieci rzecznictwa Przypadek Greenpeace 2

Problem społeczny /kwestia społeczna Maris Ronald W. , 1988, Social Problems, Dorsey Press, Chicago: ujęcie obiektywistyczne (nacisk na obiektywny kształt i charakter zjawiska, które rodzi problem, problemy społeczne jako fakty społeczne, tzn. istniejące obiektywnie i subiektywistyczne (reakcje ludzi wobec konkretnej sytuacji, lub zjawiska, których ludzie myślą lub mówią jako o problemach) Definicja subiektywistyczna: Herbert Blumer, Peter Berger, Thomas Luckmann, za nimi Elżbieta Hałas: najpierw społecznie rozpoznane i podzielane przez ludzi, aby mogły zaistnieć, i w ten sposób publiczna definicja sytuacji decyduje o wyłonieniu się problemu społecznego Konsensus : Paul B. Horton i Gerald R. Leslie 3

zjawisko, które jest niepożądane i społecznie kłopotliwe (ze względu na natężenie, częstotliwość występowania, zasięg, charakter następstw itp. ), porusza znaczną część społeczeństwa (kłopotliwa kwestia musi zaistnieć w świadomości społecznej i uzyskać krytyczną opinię; w ten sposób obiektywnie istniejące zjawisko przeobraża się w subiektywnie odbierany problem społeczny), wydaje się możliwe do przezwyciężenia (musi istnieć przekonanie, e problem można rozwiązać; zwiększa to szanse na autentyczne zaangażowanie członków zbiorowości i wypracowanie praktycznych dyrektyw służących jego eliminacji lub minimalizowaniu negatywnych skutków), przezwyciężenie go jest możliwe poprzez działania zbiorowe (konieczna jest nie tylko aktywność „profesjonalistów od danych problemów”, ale masowe wsparcie, uzyskane dzięki zbliżonym sposobom interpretacji zjawiska) 4

Herbert Blumer, pięć faz w procesie definiowania problemu społecznego: wyłonienie się problemu, uprawomocnienie, mobilizacja do działania, sformułowanie oficjalnego planu działania, empiryczne realizacje planu. 5

Przywoływane w literaturze problemy społeczne Ubóstwo, Bezdomność, dzieci ulicy Problemy rynku pracy: working poor, bezrobocie, prekariat Migracje społeczne Starość Niepełnosprawność Przestępczość, przestępczość zorganizowana, handel ludźmi 6

Problem społeczny przekształcony w problem socjalny Rola instytucji państwa narodowego 7

Globalny problem społeczny (GPS), definicja Skala: problem ogólnoświatowy, ponadpaństwowy, ponadregionalny Konsekwencja nierozwiązania: negatywne skutki dla ludzkości, ostatecznie jej przetrwania Świadomość globalności problemu Przekonanie, ż GPS da się rozwiązać pod pewnymi warunkami Wymagane rozwiązanie: konieczność współpracy społeczeństwa światowego 8

Czas pojawienia się GPS? Epidemie cholery w XIX wieku; kilkadziesiąt milionów ofiar Grypa H 1 N 1 (w Polsce zwana Hiszpanką), początek XX wieku, 50 – 100 mln ofiar w świecie AIDS, początek lat 80. u. w. 25 -30 mln ofiar Znaczenie I i II wojny światowej Pierwsze sztuczne satelity Ziemi (lata 50. u. w. ) i loty w kosmos (1962, Jurij Gagarin) Negocjacje o niestosowaniu broni nuklearnej Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, 1968 -2003, (wyjątki: Korea Płd. , Indie, Pakistan, Izrael, Sudan Płd. , 9

Pojawienie się GPS Początek lat 60. u. w. Zauważenie: zanieczyszczenie powietrza, kwaśne deszcze, zanik lasów tropikalnych, , zmniejszenie się warstwy ozonowej Wcześniej w epoce gospodarki przemysłowej podobna skala problemu w skali świata Podobnie inne problemy: łamanie praw człowieka, nierówności społeczne i ekonomiczne, autorytarne reżimy polityczne, problem położenia kobiet, Rozwiązywanie spraw we własnym domu (kraju), niechęć do korzystania z zewnętrznego wsparcia Rozprzestrzenienie się podobnych problemów społecznych Nieujmowanie ich jako naturalnych i oczywistych („taki jest porządek świata”) 10

Konstruowanie globalnego problemu społecznego: kto śmie to robić? Znaczenie profesjonalnej ekspertyzy Informacyjna integracja światowego społeczeństwa: przyśpieszenie w erze komunikacji elektronicznej Postrzegane problemów jako globalnej natury, „wrzucanie” ich na agendę IGOs oraz INGOs Wysiłki na rzecz globalnego rozwiązywania problemów Znaczenie globalnego społeczeństwa obywatelskiego (global civil society) 11

Przykłady GPS Stosunki etniczne i rasowe, Ubóstwo, złe warunki życiowe, Dezorganizacja społeczności lokalnych, Konflikty zbrojne, wyścig zbrojeń, broń nuklearna i biochemiczna, handel bronią Problemy demograficzne (nadmierny przyrost naturalny, starzenie się społeczeństw, śmiertelność niemowląt) Degradacja środowiska naturalnego planety Wyczerpywanie się surowców naturalnych Choroby i epidemie Przestępczość zorganizowana: narkomania, handel ludźmi, korupcja Terroryzm i kulturowy fundamentalizm 12

Co jest największym problemem globalnym? Niepohamowany rozwój gospodarczy? Klub Rzymski zerowy wzrost gospodarczy Grypa? Zużycie się antybiotyków? Wojny i zbrojenia? Gazy cieplarniane? Atak z kosmosu? Terroryzm? 13

Dotychczasowy modus operandi rozwiązywania GPS Przekonanie że nauka i nowoczesna technologia pozwalają na lepsze zrozumienie rożnych zjawisk globalnych Rządy i międzynarodowe organizacje coraz bardziej przekonane, że problemy nie dają się rozwiązać w skali państw narodowych Rozpowszechnienie globalnych inicjatyw, np. : Globalna Inicjatywa ds. Bezpieczeństwa Żywności, Światowa Komisja ds. Rozwoju i Środowiska Instytucja tzw. Światowych Deklaracji , np. do spraw zrównoważonego rozwoju, praw zwierząt, rodziny, samorządu lokalnego, zdrowia, edukacji dla wszystkich, w sprawie sepsy – ustalanie pożądanych standardów Światowe porozumienia, np. w sprawie ochrony klimatu, handlu produktami rolnymi, niereklamowania wyrobów tytoniowych W sprawie rajów podatkowych ? ? ? 14

Od ochrony środowiska do idei zrównoważonego rozwoju Enviromentalizm jako najsilniejszy ruch na rzecz rozwiązywania GPS i sieci rzecznictwa Przełom: Deklaracja z Rio , 1992 , ONZ 27 zasad polityki rozwoju i �środowiska , które należy brać pod uwagę ze względu na potrzeby przyszłych pokoleń: zrównoważonego rozwoju, prewencji, przezorności, uspołecznienia, zasada �zanieczyszczający płaci 15

Zrównoważony rozwój Sustainable Development W celu zapewnienia dalszej egzystencji życia na Ziemi i możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb wszystkich ludzi i przyszłych generacji, należy zadbać o zrównoważony rozwój wszelkich dziedzin życia i ludzkiej działalności To taki rozwój , w obrębie którego wzrost gospodarczy prowadzi do zwiększania spójności społecznej (np. zmniejszania rozwarstwienia społecznego, wyrównywania szans, przeciwdziałania marginalizacji i dyskryminacji) oraz podnoszenia jakości środowiska naturalnego, m. in. poprzez ograniczanie szkodliwego wpływu produkcji i konsumpcji na stan środowiska i ochronę zasobów przyrodniczych. 16

Greenpeace i polityczny globalizm Początki 1971 rok, Vancouver, jedno biuro i kilku woluntariuszy, widowiskowy sprzeciwko próbom nuklearnym , pierwszy sukces: zakaz testów na wyspie Amczitka w stanie Alaska Ochrona fok, kwestia odpadów radioaktywnych, ochrona waleni, spalania odpadów chloroorganicznych w morzach, wydobycia minerałów na Antarktyce, produkcji freonów, użycia chloru do bielenia w papierniach, produkcji chlorowanych parafin, emisji gazów szklarniowych…. . ochrona pszczół obecnie w 30 krajach ( w tym w Polsce), 1000 pracowników, 8 statków, helikopter, 1 balon Globalne pola kampanii społecznych : substancje toksyczne, energia i atmosfera, sprawy atomu, ekologia morza i lądu 17

Sposób działania: akcyjność: Rada Greenpeace -ustala priorytety Zarząd – koordynuje działania Regionalne trustees: rola mediacyjna Cztery pola kampanii - międzynarodowy koordynator Projekty zarządzane przez dyrektorów Regionalni i narodowi kampajnerzy Woluntariusze: udział w kampaniach 18

Istota polityki Greenpeace Zabiegają o zmianę myślenia o rzeczywistości Dostarczanie świadectwa ekologicznej niesprawiedliwości Angażowanie się w bezpośrednie nieprzemocowe działania , nagłaśnianie ich w mediach Zabieganie o widowiskowość akcji: np. wysyłanie kolorowego, wielkiego balonu w miejsc atestu nuklearnego http: //www. greenpeace. org/poland/pl/wydarzenia/polska/Video-podsumowanie 2015/ Docieranie do coraz większej i zróżnicowanej publiczności W Polsce: Dolina Raspudy, przewożenie odpadów nuklearnych, ochrona pszczół , ekologiczne łąki i ogrody, ochrona Białowieży, czysta energia zamiast spalania węgla, GMO Generalnie: strategia uwrażliwiania na problemy ekologiczne 19