Gjimnazi Vasil Kamami Fusha Shkenca natyrore Lenda KIMI

Gjimnazi “Vasil Kamami “ �Fusha : Shkenca natyrore �Lenda : KIMI �Shkalla VI �Klasa : 12 �Tema 1: Shperbashkimi I ujit. Shkalla e p. H. Njehsimi I perqendrimit te joneve te hidrohjenit ne nje tretesire. �Tema 2: Konstantja e shperbashkimit per acide dhe baza. �Pergatiti Mesuesja: Violeta Avllazagaj

Situata e te nxenit �Konstantja e ekuilibrit per shperbashkimin e ujit �Percaktimi I produktit jonik te ujit. �Ndryshimi I konstantes se pergjithshme dhe p. H te ujit ne lidhje me temperaturennjehsimi I perqendeimit te joneve hidroksid ne nje tretesire duke perdorur konstanten e pergjithshme / produktin jonik. �Krahasimi I shkalles se p. H me perqendrimin e joneve hidrogjen. �Njehsimi I perqendrmit te joneve hidrogjen ne nje tretesire �Konstantja e shperbashkimit per nje tretesire ne ekuliber �Krahasimi I vlerave te konstantes se shperbashkimit per nje tretesire ne ekuliber te disa acideve.

Rezultate te te nxenit; �Shpjegon dhe përdor nё llogaritje termat: p. H, Ka, p. Ka dhe Ku; �Jep kuptimin e p. H dhe tregon marrëdhëniet p. H me p. OH, [H+], [OH-] �Llogarit p. H e një tretësire: a) acid/bazë e fortë, b) acid/ bazë e dobët duke u nisur nga Ka, Kb �Përshkruan bazat e analizës së asnjanësimit dhe ndërton lakoret e titullimit acido-bazik duke u nisur nga të dhënat eksperimentale; �N 2 -jep kuptimet për produktin jonik të ujit, Ku dhe p. H �N 3 - relaton mbi vlerat e p. H dhe karakterin e mjedisit �N 4 -njehson në lidhje me [H+]; [OH-]; p. H, Ku

Lidhja me fusha te tjera : Matematike , TIK , industri Burime dhe mjete : Kompjuter, telefon, internet , teksti etjjj

Fjale kyce. �Percjellshmeri , shperbashkim , konstatja e shperbashkimit , konstante e pergjithshme , produkt jonik ,

Lindin pyetje te tilla si : �Cfare kuptojme me percjellshmeri? �Cilat substanca konsiderohen percjellese? �Po uji a e percjell rrymen elektrike ? Nese po si ? ? �Pasi tu keni dhene pergjigje pyetjeve te mesiperme ju lutem pergjigjuni edhe kesaj pyetjes tjeter �Cili mes ujerave te meposhtem eshte percjelles me I mire dhe pse? ? �A)uje I distiluar �B) uje shiu �C) uje lumi

Shperbashkimi i ujit �

Shkalla e p. H �Cfare eshte p. H �Si ndryshon p. H dhe Ku me rritjen e temperatures ne A)tretesira asnjeanese ? B)Ne tretesira acide? C)dhe alkaline ? - A)Vereni me kujdes tabelen 1 ne liber per vlerat e Ku ne disa temp te dhena dhe gjykoni ndryshimin e Ku me rritjen e temp. - ( Ku rritet me rritjen e temp ) - Ne 25 0 celcius p. H = 7 - Ne 50 0 celcius p. H = 6. 6 - 100 0 celcius p. H = 6. 1

p. H dhe Ku. Ne tretesisa acide apo alkaline pervec ujit burime te joneve jane edhe baza dhe acidet por megjithate sistemi I shperbashkimit te ujit mbetet ne ekuiliber. Domethene Ku mbetet konsatnte per te gjitha tretesirat ne te njejten temperature. Keshtu qe ne mund te percaktojme [H⁺ ] edhe [OH⁻ ] ne cdo tretesire. Ne tretesira acide? Ne tretesira alkaline ? � [H⁺ ] > [OH⁻ ] � p. H < 7 ne 25 0 C � [H⁺ ] < [OH⁻ ] � p. H > 7 ne 25 0 C � Shikoni ne liber shembullin me HCl � [H⁺ ] = _______ � [OH⁻ ] =____ � Shikoni ne liber shembullin per Na. OH � [H⁺ ] =_____ � [OH⁻ ] = ______- � p. H=2 � p. H=13

Njehsimi I perqendrimit te joneve hidrogjen ne tretesire. p. H meter �Per kete perdoret elektroda e hiodrogjenit e cila lidhet me nje elektrode reference qe nuk ndikohet nga jonet hidrogjen por per disa arsye eshte I papershatshem per tu perdorur. �Arsyet ; ________________________________________ Ne praktike ne vend te saj perdoret nje elektrode qelqi e cila perbehet nga nje tel Ag I veshur me Ag. Cl ne tretesire HCl me perqendrim 0. 1 M I vendosur brenda mbeshtjelles se xhamit e depertueshme vetem per jone H⁺. Elektroda prej qelqi kombinohet me nje elektrode reference dhe nje volmeter te ndjeshem per te lexuar p. H. (p. H meter)

Konstantja e shperbashkimit per acide dhe baza �

Ka e nje acidi te dobet �Per Ka e acideve te dobet perdoret ekuacioni I mesiperm nese dime perqendrimin e tij dhe p. H. �Ky rast ilustrohet me shembull ne liber , shkruaje shembullin ne fletore

�Detyra dhe puna ne shtepi 1) Mbeshtetur te fi 2 fq 244 Gjykoni per fortesine e acidit dhe bazes me rritjen e p. H. 2) Mbeshtetur te tabela 1 fq 246 Vlera e Ka per disa acide Ju lutem krahasoni vleren e Ka te tyre ne te njejten temperature dhe gjykoni per fortesine e acideve. 3) Ushtrimi 1 fq 247 4) Ushtrimi 4 fq 247

�Ushtrimi 2 : �Sa është grada e shpërbashkimit të acidit acetic 0, 1 M , kur në tretësirë kanë kaluar 1, 34× 10 -3 mol/litër jone acetat ? �Zgjidhje : Acidi acetic CH 3 COOH 0, 1 M , shpërbashkohet sipas barazimit: � CH 3 COOH <-> CH 3 COO- + H+ dhe meqenëse në tretësirë kanë kaluar 1, 34× 10 -3 mol/litër jone acetat , atëhërë grada e shpërbashkimit a do të shprehej : �a – numri I molekulave të shpërbashkuara / numri I përgjithshëm I molekulave × 100 pra : � = 1, 34%

� USHTRIMI 1: � Shkruani dhe emërtoni tri elektrolite të forta dhe tri elektrolite të dobëta. Shkruani barazimet kimike për shpërbashkimin elektrolitik të tyre. � Zgjidhje : Elektrolite të forta quajmë të gjitha ato përbërje kimike që në tretësirat ujore shpërbashkohen plotësisht në jone dhe e përcjellin shumë mirë rrymën elektrike. Në këtë grup bëjnë pjesë acidet dhe bazat e forta , si edhe kripërat. Le të ilustrojmë me nga një shembull , duke shkruar shpërbashkimin e tyre me një shigjetë : � Acidi klorhidrik , HCl , shpërbashkohet sipar barazimit : � HCl -> H+ + Cl� Hidroksidi I kalciumit Ca(OH)2 shpërbashkohet sipas barazimit : � Ca(OH)2 -> Ca 2+ + 2 OH� Nitrati I natriumit Na. NO 3 shpërbashkohet sipas barazimit : � Na. NO 3 -> Na+ + NO 3 - � Elektrolitët e dobëta nuk shpërbashkohen plotësishtë në tretësirat ujore , por vetëm pjesërisht dhe vendosin një ekuilibër midis joneve të veta të shpërbashkuara dhe molekulave të pashpërbashkuara. Në këtë grup bëjnë pjesë acidet dhe bazat e dobëta. Le të ilustrojmë me nga një shembull , duke shkruar shpërbashkimin e tyre me dy shigjeta , që tregojnë system ne ekuilibër : � Acidi acetic CH 3 COOH shpërbashkohet sipas barazimit : � CH 3 COOH <-> CH 3 COO- + H+ � Acidi sulfuror H 2 SO 3 shpërbashkohet sipas barazimit : � H 2 SO 3 <-> 2 H+ + SO 32� Hidroksidi I amonit NH 4 OH shpërbashkohet sipas barazimit : � NH 4 OH <-> NH 4+ + OH-