GINEKOLOGIA OPERACYJNA Metody operacji w ginekologii I III

GINEKOLOGIA OPERACYJNA

Metody operacji w ginekologii: I. III. Laparotomia ( przez otwarcie jamy brzusznej) � Nowotwory złośliwe macicy i jajników � Guzy przydatków � Mięśniaki macicy � Endometrioza narządu rodnego � Korekcja wad wrodzonych narządu rodnego � Uwalnianie zrostów pozapalnych, plastyki jajowodów Laparoskopia (operacja z użyciem endoskopu, ze specjalnym układem optycznym) � Niepłodność � Zespół bólów miednicy mniejszej � Podejrzenie ciąży ektopowej � Różnicowanie guzów przydatków Per vaginam ( przezpochwowo) � Plastyka szyjki macicy ( zastarzałe, poporodowe peknięcia szyjki) � Plastyka przedniej i tylnej ściany pochwy z powodu wysiłkowego nietrzymania moczu

Usprawnianie przedoperacyjne – znaczenie: ü Przygotowanie do usprawniania po operacji ze względu na łatwiejszy kontakt niż bezpośrednio po operacji ü Wyuczenie pacjentki: �Prawidłowego oddychania oraz ćwiczeń oddechowych przydatnych podczas okresu wczesnooperacyjnego, �Ćwiczeń odcinków dystalnych kończyn górnych i dolnych poprawiających pracę układu krążenia �„techniki kaszlu” �Umiejętności rozluźniania mięśni �Właściwego sposobu wstawania z łóżek w zależności od rodzaju planowanego zabiegu operacyjnego

Usprawnianie pooperacyjne – znaczenie: ü Uzdrawiający wpływ na wszystkie narządy ustrojowe przez: �Szybkie usuniecie środka znieczulającego z organizmu �Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym układu oddechowego, układu krążenia ü Utrzymanie prawidłowej perystaltyki jelit ü Zapobieganie zrostom pooperacyjnym ü Utrzymanie sprawności układu ruchowego ü Znaczenie psychoterapeutyczne, polegające na wyprowadzaniu pacjentek przez szybkie uruchomienie z błędnego przeświadczenia o swojej nieprzydatności życiowej po operacji ü Brak obrzęków umiejscowionych szczególnie w okolicy umieszczania wenflonów – uelastycznienie ścian naczyń krwionośnych

RODZAJE ĆWICZEŃ LECZNICZYCH PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM: 1. 2. 3. Ćwiczenia ogólnokondycyjne – zwiększające ogólną sprawność i kondycję pacjentki Ćwiczenia krążeniowe – ćwiczenia części dystalnych ( zmiany pozycji w łóżku) jako profilaktyka przeciwzakrzepowa: � Na plecach, nogi podkurczone � Na boku � Pozycja półsiedząca � Przejście do pozycji stojącej poza łóżkiem Ćwiczenia prawidłowego odkasływania � w pozycji leżącej na plecach pod katem 45 o, przy zgiętych kończynach dolnych ( rozluźnienie mięśni brzucha) i stabilizacji rany pooperacyjnej ( pacjentka dłońmi zbliża brzegi rany i ją przyciska), na szczycie wydechu wykonywane jest skuteczne odkasływanie, � w razie zabiegu per vaginam pacjentka przed odkasływaniem wciąga jednocześnie pochwę i odbyt do środka ( stabilizacja mięsni krocza i dna miednicy) i również na szczycie wydechu odkasłuje

RODZAJE ĆWICZEŃ LECZNICZYCH PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM: 4. 5. 6. Ćwiczenia oddychania � W razie laparotomi – torem piersiowym � Po zabiegu per vaginam – torem mieszanym Ćwiczenia prawidłowego odwracania się na boki � Pacjentka z leżenia na plecach ze zgietymi kończynami dolnymi w stawach kolanowych i biodrowych- co powoduje rozluźnienie mieśni brzucha – całym tułowiem obraca się na boki Ćwiczenia prawidłowego wstawania z łóżka � W razie laparotomii: po prawidłowym ułożeniu na boku pacjentka przesuwa podudzia poza krawędź łóżka, a następnie, opierając się na dłoni i łokciu, unosi tułów bokiem w górę, przechodząc do siadu ze spuszczonymi nogami – w ten sposób eliminuje pracę mięśni brzucha; w pozycji siedzącej wykonuje kilka ćwiczeń oddechowych; jeżeli nie ma powikłań, to może wstać i chodzić; � W przypadku operacji per vaginam pacjentki przez kilka dni nie powinny siadać, dlatego przed zabiegiem uczy się je wstawać z łóżka z ominięciem pozycji siadania

RODZAJE ĆWICZEŃ LECZNICZYCH PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM cd: 7. Sposoby wstawania z pominięciem siadania: � I - Z pozycji klęku podpartego pacjentka wstaje z łóżka bokiem lub tyłem i przechodzi do pozycji stojącej przed łóżkiem. Wchodząc do łózka ruchy wykonuje w odwrotnej kolejności � II – Z pozycji leżenia na boku pacjentka zsuwa się z łóżka po zewnętrznej powierzchni uda. Opierając się na łokciu i dłoni, przechodzi do pozycji stojącej przed łóżkiem.

Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego: Zmniejszenie powikłań związanych z układem krążenia obwodowego – zapobieganie stanom zapalnym a. a. Chorobie zakrzepowo-zatorowej, którym sprzyjają: � � � � b. Żylaki kończyn dolnych Otyłość Zaburzenia krążenia obwodowego Niewydolność krążenia Odwodnienie Niewydolność nerek Operacje usunięcia mięśniaków Postępowanie przedoperacyjne � Zakładanie pończoch przeciwżylakowych � Bandażowanie kończyn dolnych z żylakami podudzi � Tak zabezpieczone kończyny podtrzymuje się do chwili pionizacji, czy do momentu rozpoczęcia chodzenia � Istotne jest wczesne uruchomienie pacjentki

Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego cd. : 1. 2. Zmniejszenie powikłań związanych z układem oddechowym (niedodma, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc) i poprawa wentylacji. a. Na powikłania płucne mają wpływ: � Infekcje w okresie okołooperacyjnym � Bóle w okolicy rany pooperacyjnej ( przyczyna ograniczonej wentylacji płuc – płytkie oddechy i brak prawidłowego odksztuszania zalegającej wydzieliny � Palenie tytoniu ( powikłania 5 -6 razy częściej niż u niepalących) � Wiek pacjentki 9 starszy sprzyja niedodmie i zapaleniu płuc) � Otyłość, zakrzepica żylna, zapalenie otrzewnej, wzdęcie brzucha Zapobieganie skutkom długotrwałego ograniczenia aktywności – zrosty pooperacyjne ( przyczyna zespołu bólowego); odleżyny.

Schemat postępowania po zabiegu operacyjnym: Rehabilitacja wewnątrzszpitalna Rehabilitacja pozaszpitalna Przed zabiegiem Operacyjnym sanatorium po zabiegu operacyjnym (od 1 -9 doby) ambulatorium

Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii Ø I doba ( czas ćwiczeń 20 -30 minut), pacjentka wykonuje ćwiczenia w pozycjach: �Leżenie tyłem i na boku �Siad na łóżku ze spuszczonymi nogami Ø Stosowane ćwiczenia: �Porawiajace krązęnie krwi �Oddechowe ( torem piersiowym) �statyczne - zwane gimnastyką przekrwienna czyli izometryczną; ćwiczenia wykonuje się z ostrożnością w pozycji leżącej lub siedzącej �dynamiczne – wprowadzane z chwilą wystąpienia ppoprawy w umiejscowionym odczuciu bólu; wykonuje się je w bezbolesnych odcinkach układu ruchowego �Czynne mięśni i szyi �Czynne kończyn górnych

Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii Ø Stosowane ćwiczenia cd: �Czynne kończyn dolnych ( bez angażowani mięśni brzucha) �Czynne mięśni grzbietu ( izomteryczne, w niepełnym zakresie) �Izometryczne ( mięśnie pośladków, czworogłowe uda, trójgłowe łydki) �Prawidłowego i skutecznego odkasływania �Częste odwracanie się na boki ( zapobiega powstawaniu zrostów, poprawia perystaltykę jelit) �Prawidłowy siad na łóżku ze spuszczonymi nogami ( w tej pozycji niektóre ćwiczenia oddechowe oraz niektóre czynne) �Pełna pionizacja – stanie, chodzenie Zaleca się powtórzenie ćwiczeń w ciągu dnia, szczególnie przeciwzakrzepowych, oddechowych, częstą zmianę pozycji i chodzenie.

Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii Ø II doba – powtarza się ćwiczenia z pierwszej doby i dodaje indywidualne ćwiczenia kształtujące, pamiętajac o przeciwskazaniach Ø III doba - powtarza się ćwiczenia z pierwszej doby i dodaje ćwiczenia ogólnokondycyjne. Po ćwiczeniach należy ułożyć pacjentkę na brzuchu mniej więcej na 20 -30 minut, płasko na brzuchu, z podłożoną poduszka pod ranę pooperacyjną. Ma to na celu: �Zapobieganie tworzeniu się zrostów pooperacyjnych �Poprawę perystaltyki jelit �Poprawę pracy trzewi �Poprawę samopoczucia Zaleca się powtarzać przez kilka dni 2 xdzienie ułożenie na brzuchu , s pacjentka może spać na brzuchu.

Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii Ø IV –IX doba: �Powtarza się poprzednie ćwiczenia �Włącza się ćwiczenia w pozycji leżenia na brzuchu �Ćwiczenia izometryczne mięśni prostych brzucha i ćwiczenia czynne mięśni skośnych brzucha �Ćwiczenia poprawiające sylwetkę Ø X doba – jeżeli nie ma przeciwwskazań pacjentka wychodzi do domu z zaleceniami kontynuowania rehabilitacji oraz z instruktażem fizykoterapeutycznym dotyczącym pielęgnacji blizny pooperacyjnej w domu ( masaż, rozgrzewanie lampą)

Usprawnianie po zabiegu operacyjnym per vaginam: Ø Postępowanie jest takie samo jak po laparotomii ( wg schematu) ze szczególnym uwzględnieniem: �Pionizacji – odbywającej się wg zasad wyuczonych w i lub II dobie po zabiegu operacyjnym ( decyduje o tym lekarz) ze względu na wybrana metodę operacyjną. �Skutecznego odkasływania �Zastosowania ćwiczeń Kegla w III dobie po zabiegu operacyjnym �Siadania oraz ćwiczeń w pozycji siedzącej - wprowadzanych indywidualnie Jeżeli nie ma przeciwwskazań pacjentka wypisywana jest do domu w X dobie po operacji, z zaleceniami dalszej rehabilitacji, szczególnie wykonywania mniej więcej przez 2 miesiące ćwiczeń wzmacniających mięśnie krocza i dna miednicy.

Ciąża i poród

Zmiany w postawie i statyce w czasie ciąży: Środek ciężkości u ciężarnej kobiety przemieszcza się wraz z upływem ciąży wskutek powiększania się macicy ku przodowi. Następuje kompensacja przez postępującą lordozę w obrębie lędźwi oraz zwiększona kifozę w obrębie piersiowym kręgosłupa Zmiany te prowadzą do zwiększonego obciążenia mięśni i więzadeł układu kostnego bóle w obrębie odcinka szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa

Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu: Ćwiczenia oddechowe: Wyjaśnić i uświadomić normalny sposób oddychania ( wdech/wydech/przerwa po wydechu max. ) �Postrzegać ruchy przy oddychaniu (położyć dłonie na brzuchu, klatce piersiowej, na bokach) �Nauczyć się postrzegać zmiany ruchów oddechowych i rytmu oddechowego ( w czasie napięcia, wysiłku, bólu, strachu) �Odczuwać płaszczyzny odniesienia przepona miednicy -przepona-jama ustna (np. . mm. przepony miednicy mocno napiąć, jednocześnie mocno zacisnąć usta; utrzymać napięcie w obu płaszczyznach, a następnie rozluźnić napięcie tylko ust napięcie przepony miednicy ustąpi automatycznie)

Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu: Ćwiczenia relaksujące , wykorzystujące trening autogenny Shultza To specjalna technika pozwalającą dość szybko i skutecznie uzyskać efekt "spokojnego ciała, a w ślad za tym - efekt wyciszenia psychicznego. . . W trakcie treningu dążymy do uzyskania rozluźnienia mięśni kończyn i tułowia, a w efekcie - do uzyskania odprężenia emocjonalnego. Odbywa się to poprzez przekazywanie sobie autosugestii związanych z odczuwaniem ciężaru, a potem ciepła w ciele Ćwiczenia rozluźniające mięśnie dna miednicy, szczególnie w pozycjach: �Leżącej na plecach, górna część tułowia lekko uniesiona , podudzia na wałeczku, lekko rozwarte �Kolankowo- łokciowej �Kucznej �Półskośnej leżąc na boku �Siadu na podłodze z przywiedzionymi i złąćzonymi odeszwami �Siadu skrzyżnego z możliwie dużym rozchyleniem kolan Ćwiczeń rozciągających mięśnie dna miednicy

Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu: W dalszej kolejności występują ćwiczenia: �Zwiększające przemianę materii ( pobudzenie krążenia i wzmożenie przemiany materii – wykonujemy obszerne, forsowane ruchy rąk, przedramion, stóp, ud) �Ćwiczenia gibkościowe mające na celu rozluźnienia mięśni grzbietu, brzucha i dna miednicy, wykonuje się je z odpowiednio dobranymi ćwiczeniami oddechowymi jako małe ruchy prostujące, zginające, skrętne tułowia w pozycji siedzącej, na boku, klęku podpartym leżeniu na plecach z wysoko uniesionymi nogami czy w pozycji stojącej. �Ćwiczenia mięśni brzucha i dna miednicy (powodują zwiększenie ich rozciągliwości i elastyczności oraz usprawnienie naprzemiennego rozluźniania i napinania ich) �Ćwiczenia powłok brzusznych i dna miednicy ( w celu usprawnienia ich napinania i rozluźniania, wykonywane są z zaangażowaniem toru brzusznego ze zwróceniem uwagi na pracę mięśniową w pozycjach: siedzącej, leżącej na plecach; przerwa oddechowa z równoczesnym utrzymaniem napięcia powłok brzusznych – rozluźnienie)

Gimnastyka w okresie połogu: Ø Początek 24 h po porodzie Ø Czas trwania : aż do pełnej rehabilitacji mięśni brzucha i przepony miednicy ( do 6 miesięcy) Ø Cel: �Dobrze zwinięta macica �Normalnie funkcjonujące mm. przepony miednicy �Normalnie funkcjonujące mm. brzucha �Profilaktyka, mająca na celu przeciwdziałanie wypadnięciu macicy. �Profilaktyka przeciwzakrzepowa

Gimnastyka w okresie połogu: Ø Nauka oddychania: oddychanie żebrowo-brzuszne, oddychanie kontaktowe Ø Wypracowanie napięcia mięśni przepony miednicy �Wyćwiczenie izolowanego napięcia mm. przepony miednicy leżąc na plecach z podniesionymi nogami. �Unikać używani mm. pośladkowych i przywodzicieli. Ø Wypracowanie napięcia synergistycznego mięśni brzucha �Wyćwiczenie synergistycznego napięcia mm. Brzucha, leżąc na plecach z podniesionymi nogami. �Kręgosłup lędźwiowy „wciskać” w podłoże w celu uniknięcia lordozy.

Gimnastyka w okresie połogu: Ø Wypracowanie napięcia podstawowego Ćwiczyć napięcie podstawowe a różnych pozycjach (kolejność wg wzrostu trudności) leżenie na plecach z podgiętymi nogami-wygodna pozycja leżąca na boku- leżenie na plecach z wyprostowanymi nogami - siedzenie –stanie. Ø Odciążenia przepony miednicy; rozciąganie skróconych mięśni grzbietowych (np. . Leżenie na plecach z podniesionymi nogami. Unieść miednicę, potem kręgosłup opuszczać kręg po kręgu i w końcu położyć pośladki ponownie na podłożu) Ø Wzmocnienie mięśni brzucha i przepony miednicy • Ćwiczenia mm. Poprzecznych brzucha rozpocząć wtedy, gdy może być utrzymane napięcie mieśni przeppony miednicy przy unoszeniu głowy. • Ćwiczenia wykonywane nieprawidłowo lub zbyt cieżkie mogą sprzyjać wypadaniu macicy