GEWILD GEWELD PHILOS ofisch cafe 19 mei 2009

  • Slides: 31
Download presentation
GEWILD GEWELD PHILOS ofisch cafe 19 mei 2009 www. VANDESANDEINLEZINGEN. nl

GEWILD GEWELD PHILOS ofisch cafe 19 mei 2009 www. VANDESANDEINLEZINGEN. nl

Inhoud Geweld Willen Beleving WIJ-ZIJ

Inhoud Geweld Willen Beleving WIJ-ZIJ

GEWELD

GEWELD

WAT ? • Voorbeelden: • • Fysiek gevecht: zinvolheid, krachtsverschil, spelvorm Verbaal geweld: Echt

WAT ? • Voorbeelden: • • Fysiek gevecht: zinvolheid, krachtsverschil, spelvorm Verbaal geweld: Echt of metafoor? Vandalisme: pubervorm, brandstichting, stadsvernieuwing Oorlog: leger of bevolking, burgeroorlog • Definitie : • • Invloedspoging die zich baseert op (fysieke? ) kracht Geëscaleerde invloedspoging Schade toebrengen aan iets Oorzaak van verschil tussen ideaal en werkelijkheid (Galtung) • Vragen: • Kan een muis geweld gebruiken tegen een kat? (overmacht) • Is een duel geweld? Bestaat overheidsgeweld? (normen & regels) • Is verschil emotioneel-instrumenteel vol te houden?

Perspectieven op geweld • Politiek: middel om eigen wil te laten prevaleren • Sartre:

Perspectieven op geweld • Politiek: middel om eigen wil te laten prevaleren • Sartre: institutioneel geweld rechtvaardigt revolutionair geweld • “For in the first days of the revolt you must kill: to shoot down a European is to kill two birds with one stone, to destroy an oppressor and the man he oppresses at the same time: there remain a dead man, and a free man; the survivor, for the first time, feels a national soil under his foot. ” • • Utopisten: geweld is middel om ideale staat te bereiken Vroege ethologen: geweld is een natuurlijk instinct Lombroso: Geweld is een atavisme Kant: we kunnen het hart van een man beoordelen op grond van zijn behandeling van dieren.

Wat is agressie? © 2006 JP van de Sande Ru. G • • Letterlijk:

Wat is agressie? © 2006 JP van de Sande Ru. G • • Letterlijk: toenaderen (in plaats van vluchten) Alle dieren kennen een Fight/Flight mechanisme Zeer snelle en omkeerbare beslissing ogv schatting Twee soorten A: Binnen Soort (affectief) en Tussen Soorten (prooi) • Affectief Systeem kent vele remmen en controlemechanismen – instinctief: Niet te ver gaan, Dominantie, Schattigheid – Cultureel: normen, formele aspecten, wetten en practische bezwaren (cf Elias) • Prooi systeem veel minder. (cf ontmenselijking)

AGRESSIE: NEUROLOGISCH ONDERZOEK © 2006 JP van de Sande Ru. G (Mc. Ellistrem, 2004)

AGRESSIE: NEUROLOGISCH ONDERZOEK © 2006 JP van de Sande Ru. G (Mc. Ellistrem, 2004) Electrische of chemische stimulering van hersengebieden (Limbisch systeem: Hypothalamus, Amygdala, e. a. ) Gevolg: twee typen agressie (afh. van localisatie): Affectieve aanval (Hypothalamus) Prooi-aanval (Amygdala e. a. ) Vraag is: wat gebeurt bij stimulering: activatie gedragsmechanisme Of verandering waarneming omgeving? (NB: er is altijd omgeving)

Een belangrijk modern probleem? O ja? Kom maar op! Ik waarschouw nog een keer!

Een belangrijk modern probleem? O ja? Kom maar op! Ik waarschouw nog een keer!

Toch niet zo modern © 2006 JP van de Sande Ru. G

Toch niet zo modern © 2006 JP van de Sande Ru. G

Agressie als ‘normaal’ verschijnsel, historie MARTELING DUELS DOODSTRAF VUURWAPENGEBRUIK VUURWAPENBEZIT VERKRACHTING VROUWEN SLAAN KOLONIALISME

Agressie als ‘normaal’ verschijnsel, historie MARTELING DUELS DOODSTRAF VUURWAPENGEBRUIK VUURWAPENBEZIT VERKRACHTING VROUWEN SLAAN KOLONIALISME VECHTERIJ KINDEREN SLAAN VERZET TEGEN OVERHEID Zie ook Pinker, A Hist. of Violence New Republic, 2007 1700 1800 1900 2000

Wat is veranderd? • • Aantal mensen is enorm toegenomen Daarom wordt beheersing van

Wat is veranderd? • • Aantal mensen is enorm toegenomen Daarom wordt beheersing van emoties gevraagd Overheid heeft een bijna totaal geweldsmonopolie De perceptie van geweld is sterk veranderd: • Werkelijk geweld is sterk verminderd • Imaginair geweld is sterk toegenomen • De techniek is enorm dominant geworden • De techniek staat ons ‘onpersoonlijk geweld’ toe •

WILLEN

WILLEN

Wat is waarheid? Twee visies © 2006 JP van de Sande Ru. G •

Wat is waarheid? Twee visies © 2006 JP van de Sande Ru. G • Immanuel Kant: waarheid bestaat wel (das Ding an sich), maar we kunnen hem niet kennen • Daarom zijn vele verschillende meningen over één zaak mogelijk • Daarom is zorgvuldige toetsing van meningen nodig • Wetenschap reduceert chaos maar lost niet op • Thomas: Things that people believe to be real, are real in their consequences • Waarheid is daarom een te abstract begrip • Waarheid is eerder een waarde dan een feit • Feiten kunnen dus meer of minder waar gevonden worden • De verwachte consequenties spelen hierbij een grote rol • 2 dimensies beinvloeden waarheids-gevoel sterk: Angsten en Wensen

Invloed & Macht © 2006 JP van de Sande Ru. G • Machiavelli (1513)

Invloed & Macht © 2006 JP van de Sande Ru. G • Machiavelli (1513) Macht is iets dat je kunt bezitten. Om hem niet te verliezen zijn soms drastische maatregelen nodig • Hobbes (1651) Natuurstaat mens is oorlog van allen tegen allen. Om dat te reguleren is staatsmacht nodig (Leviathan) • Nietzsche (1885) Mens, maar ook natuur, heeft machtswil. Wille zur Macht. Wil is wat een noodzaak heeft. • Adler (1920) Macht is de basis van het menselijke denken en voelen. Minderwaardigheidscomplex.

Conflict (Herakleitos, 600 BC) P nt rei Alles stroomt Men kan geen twee keer

Conflict (Herakleitos, 600 BC) P nt rei Alles stroomt Men kan geen twee keer in dezelfde Rivier stappen De oorlog is de vader van alle dingen, de koning van alle dingen Polemos p nt n men p ter esti P nt n de b sileus © 2006 JP van de Sande Ru. G

conflict (Herakleitos, 600 BC) EENHEID VAN DE TEGENDELEN Tegenovergestelde spanningen zijn op elkaar afgestemd.

conflict (Herakleitos, 600 BC) EENHEID VAN DE TEGENDELEN Tegenovergestelde spanningen zijn op elkaar afgestemd. Is dat het goede van het conflict, dat in de strijd tegendelen samenwerken om een beweging te scheppen die harmonie is? Herakleitos gaat hierin ver: "Goed en kwaad zijn één. " Ook hier zien we weer het Griekse gevoel voor een kosmische rechtvaardigheid: de strijd van de tegendelen zal nooit uitlopen op de volledige overwinning van één er van. Denk ook aan de "struggle for life" van Darwin en aan de dialectiek van Hegel: These en Antithese brengen samen de Synthese voort.

conflict • THOMAS HOBBES De mens is de mens tot wolf De oorlog van

conflict • THOMAS HOBBES De mens is de mens tot wolf De oorlog van allen tegen allen Door ingrijpen staatsmacht [LEVIATHAN] kan dit gereguleerd. © 2006 JP van de Sande Ru. G

Conflict (Nietzsche) © 2006 JP van de Sande Ru. G My idea is that

Conflict (Nietzsche) © 2006 JP van de Sande Ru. G My idea is that every specific body strives to become master over all space and to extend its force (--its will to power: ) and to thrust back all that resists its extension. But it continually encounters similar efforts on the part of other bodies and ends by coming to an arrangement ("union") with those of them that are sufficiently related to it: thus they then conspire together for power. And the process goes on

Twee manieren van denken © 2006 JP van de Sande Ru. G

Twee manieren van denken © 2006 JP van de Sande Ru. G

Idealisme • Georg W. F. Hegel (1770 -1831) • Leende term van Herder (Geist

Idealisme • Georg W. F. Hegel (1770 -1831) • Leende term van Herder (Geist der Völker & Zeite) – Er zijn eeuwige waarden & ideeën – Deze ontwikkelen zich lineair – Doel is “het absolute” • De verandering uit zich in ZEITGEIST – Kracht, stroming, tendens kenmerkend voor tijdperk – Universeel, maar ongrijpbaar en onzichtbaar – Uit zich in: Gedachten, ideeën, emoties, beslissingen, inschattingen, waarderingen, doelen – En dus in het wereldbeeld

BELEVING

BELEVING

Geweldsontwikkeling kent traagheid (Chaos model) STERKTE GEWELD STERKTE CONFLICT

Geweldsontwikkeling kent traagheid (Chaos model) STERKTE GEWELD STERKTE CONFLICT

Plezier in geweld

Plezier in geweld

WIJ-ZIJ

WIJ-ZIJ

GEMEINSCHAFT: GROEP © 2006 JP van de Sande Ru. G KERNGROEP S T A

GEMEINSCHAFT: GROEP © 2006 JP van de Sande Ru. G KERNGROEP S T A T U S PERIFERE LEDEN INCLUSION

Formele vs Informele hierarchie gemeinschaft gesellschaft

Formele vs Informele hierarchie gemeinschaft gesellschaft

Conflict is bron en gevolg van crisis © 2006 JP van de Sande Ru.

Conflict is bron en gevolg van crisis © 2006 JP van de Sande Ru. G VRIEND MENS VERZETSSTRIJDER HELD WIJ goed dapper sterk taai VIJAND ROBOT TERRORIST GEK of ROEKELOZE ZIJ slecht laf zwak MAAR GEVAARLIJK koppig

Intergroepsconflict C COMPETITIE substantial MACHTS TACTIEKEN procedural O MISPERCEPTIE RECIPROCITEIT N F L I

Intergroepsconflict C COMPETITIE substantial MACHTS TACTIEKEN procedural O MISPERCEPTIE RECIPROCITEIT N F L I C CATEGORISATIE EXT. ATTRIBUTIE T © 2006 JP van de Sande Ru. G C O N IN- OUT BIAS STEREOTYPEN F MOREEL L (DIABOLISERING) VIRIEL COMMITMENT COHESIE IN-G-COOPERATIE personal AROUSAL I C T

Conclusies Agressie is normaal Geweld misschien niet Maar beiden zijn van alle tijden Maar

Conclusies Agressie is normaal Geweld misschien niet Maar beiden zijn van alle tijden Maar niet altijd en overal hetzelfde Geweld impliceert krachtsverschil In westen wordt geweld onderdrukt Maar het bestaat wel degelijk Publieke opinie heeft weinig effect