Genootschap Liefdadigheid naar Vermogen Centram Conferentie 2 november

Genootschap Liefdadigheid naar Vermogen Centram Conferentie 2 november 2016 Dr. Maarten van der Linde

Inhoud • Genootschap LNV 1871 / (Dis-) Continuïteit / Politieke kleur • De oprichters, de wapenfeiten • 1872 -1880 De eerste kern • 1884: Dames Comité • De werkwijze

(Dis-) Continuïteit 1871 -2016 • 1871 Genootschap Liefdadigheid naar Vermogen – vrijwilligerswerk ondersteund door een kantoor • 1945 eerste geschoolde MW’ers in dienst • 1946 nieuwe naam: Genootschap Zorg en Bijstand • 1955 Begin overheidssubsidie • 1969 Zorg en Bijstand wordt stichting en fonds • 1969 Uitvoerend werk wordt: Blankenbergstichting • 2010 nieuwe naam: Centram

Politieke kleur • 1871: Liberaal, sociaal-liberaal. Niet socialistisch gezind. Tegen de antithese. • 1880 jonge progressief-liberale juristen lid • 1887: nogal wat Amsterdamse Radikalen zoals P. L. Tak en Wim Treub sluiten zich aan als lid en zelfs als actieve vrijwilliger-huisbezoeker • 1890 Aletta Jacobs lid • Jaren 1890: beducht voor overheidssubsidie

• De oprichters • De wapenfeiten

Louis Blankenberg (1852 -1927) 1881 1905 1925

Wapenfeiten LNV • Methodiek moderne armenzorg uitwerken • Arbeidsbemiddeling/ schulden / microkrediet • Samenwerking bevorderen: - in Amsterdam - Landelijk • Informeren: wie doet wat • Meningen uitwisselen • Overheidsbeleid beïnvloeden

Acties Louis Blankenberg 1872 -1899 secretaris LNV 1895 mede-auteur Nutsrapport Armenzorg 1899 Vereniging van Amsterdamse armbesturen 1899 Gids der Nederlandsche Weldadigheid 1899 -1907 Lid gemeenteraad 1900 -1916 voorzitter LNV 1900 Tijdschrift voor Armenzorg 1908 Nederlandsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid 1912 Inspirator herziening Armenwet 1912 1913 voorzitter Armenraad Amsterdam

• De vaste kern 1871 -1884 • Jongemannen • Kantoorbedienden • Startende ondernemers

Jongemannen uit de vaste kern 1871 -1880

• Vrouwen • Vanaf begin actief als hulptroepen • Vanaf 1884 als huisbezoeker

Vrouwen in LNV vanaf 1884

• Vereniging met leden en een bestuur • Werk door vrijwilligers • Zoveel mogelijk richtingen vertegenwoordigd • Inkomen uit contributies en giften • Helft bestuursleden begonnen als huisbezoeker • Eerste vrouw in 1946

LNV Bestuursleden 1895: v. l. n. r. jood, katholiek, hervormd, remonstrant, doopsgezind, hervormd, Vrije Gemeente.

Kantoor Raamgracht 4

De werkwijze van LNV 1. Huisbezoekers werken kleinschalig, in teamverband en verantwoorden zich 2. Onderzoek: de gehele situatie, het systeem 3. Hulp bij werk zoeken 4. Hulp bij schulden 5. Hulp bij opzetten eigen bedrijfje d. m. v. microkrediet 6. Aandacht voor kinderen 7. Buurtgericht vanaf 1880

LNV-werkwijze 1 • Huisbezoekers werken kleinschalig, in teamverband en verantwoorden zich - intake altijd door twee - voorstel voor hulp naar bestuur - bestuur neemt besluit - na invoering 34 districten in 1892 besluiten de districtscommissies zelf - maximaal 5 gezinnen per bezoeker

LNV-werkwijze 2 • Onderzoek: de gehele situatie, het systeem - geen hulp zonderzoek - onderzoek om na te gaan of er hulp nodig is - zo ja welke hulp - hele situatie en hele gezin in kaart gebracht - waar zitten de mogelijkheden

LNV-werkwijze 3 • Hulp bij werk zoeken - werk zoeken in het netwerk van de bezoekers - of thuiswerk (naaiwerk, strijken) - 1876 begin afdeling werkverschaffing - men beveelt alleen werknemers aan naar wie onderzoek is ingesteld - Niet bedoeld voor valide werkkrachten die ook op eigen kracht werk kunnen vinden

LNV-werkwijze 4 • Hulp bij opzetten eigen bedrijfje d. m. v. microkrediet: renteloos voorschot. - aanschaf naaimachine, investering in voorraad - deze afdeling al in 1873 ingesteld - sluit het meest aan bij LNV-ideaal van mensen helpen op eigen benen te staan - 1873 -1895: 4. 020 renteloze voorschotten, bij elkaar ruim 345. 000 gulden. - 493 x 25, 00; 730 x 50, 00; 726 x 100, 00; 558 x 200, enzovoort

Werkwijze 5 Hulp bij schulden • Meeste schulden ontstaan door werkloosheid, ziekte, alcohol • Goederen beleend bij pandhuizen / hoge rentes! • LNV saneert de schulden als het vertrouwen heeft in het gezin • LNV verbiedt buiten haar om weer nieuwe schulden te maken.

Werkwijze 6 • Aandacht voor kinderen - LNV stelt als eis dat kinderen van 4 tot 12 jaar naar school gaan. - Zonodig nieuwe schoenen en kleren - LNV betaalt contributie of schoolgeld - Bezoekers adviseren bij vervolgopleiding - LNV bemiddelt bij uitzending naar vakantieweken (m. i. v. 1883) - LNV bemiddelt bij plaatsing in internaat

Werkwijze 7 Buurtgericht: 6 buurtringen vanaf 1880; 34 districten vanaf 1892, met elk 15 -20 bezoekers. • Waarvan 7 een vrouw als voorzitter hebben.

LNV ageert tegen: • Bedelen • Sterke drank • Verzwijgen dat men ‘shopt’ • Verzwijgen dat men schulden maakt • Onzedelijke levenswijze En tegen de Armenwet 1854 - Omdat die gemeentes toestaat alleen bij volstrekte onvermijdelijkheid steun te geven en geen dubbele bedeling toestaat.

Geld inzamelen • LNV haalt alles uit de kast om geld in te zamelen. • Een driedubbelstrategie daarbij: • - de nood schetsen, wat er nodig is • - beroep op de burgers van Amsterdam • - zelf zo respectabel mogelijk zijn • De algemeenheid uitdragen • Prins Hendrik als beschermheer, later de burgemeesters als erevoorzitter • Hemelvaartsdag als stedelijke Liefdadigheidsdag

Dank voor uw aandacht