GENELBYOLOJLAB LABII GENEL DERS 1 MTOZ BLNME GENEL

GENELBİYOLOJİLAB LABII GENEL DERS 1 MİTOZ BÖLÜNME GENEL LABORATUVAR KURALLARI VE EKİPMANLARIN TANITIMI

Mitoz Bölünme Nedir? Mitoz ya da mitoz bölünme, ana hücrenin bölünerek iki yeni hücre oluşturmasına denir. Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlarken , çok hücreli canlılarda büyüme gelişme ve yaraların onarılmasını sağlar.

• Zigot oluştuktan sonra başlayan mitoz bölünme, organizma belli bir büyüklüğe erişinceye kadar tüm somatik hücrelerinde ve bazı hücrelerde (kemik iliği vb. ) hayat boyu devam eder. • Mitozda her hücrenin çekirdeğinde kromozomlar kendini eşler. • Eşlenen kromozomlar , ana hücrenin bölünmesiyle oluşan iki yavru hücreye verilir. Böylece ana hücreye(2 n) benzeyen, diploid sayıda (2 n) kromozomlu iki yavru hücre meydana gelir. • Anahücre(n) => yavru hücre(n) Anahücre(2 n) => yavru hücre(2 n)

Hücre bölünmesi fazlara(evrelere) ayrılır: • Interfaz • Profaz • Metafaz Çekirdek bölünmesi (karyokinez) • Anafaz • Telofaz • Sitokinez (sitoplazmik bölünme)

• Mitoz da çekirdek bölünmesi karyokinez, sitoplazma bölünmesi sitokinez olarak tanımlanır. • Karyokinez başlangıçta interfaz ve sonrasında gerçek bölünme evreleri olan profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olarak görülür. • Mitoz, vücut hücrelerinde görülür. Bir hücrelilerde üreme, çok hücrelilerde büyüme ve gelişmeyi sağlar. Mitoz bölünmede kromozom sayısı sabit kalır (2 n-2 n, n-n). Mitoz bölünmede 1 hücreden 2 hücre oluşur. Mitoz bölünmede kromozom yapısı değişmez. Kalıtsal bilgi aynen kalır. Hızlı çoğalan bir insan hücresinde hücre döngüsü 24 saatte tamamlanırken embriyo hücresinde 30 dakikadan az, maya hücresinde 90 dakika, bakteri hücresinde 20 dakika gibi kısa sürede tamamlanır.

Hücre Döngüsü Ve Mitoz Evreleri • Mitoz, hücre döngüsünün bir parçasıdır. • Hücre döngüsü oldukça uzun olan interfaz evresi ile kısa bir bölünme evresinden oluşur. Mitotik evre (M) evresi çekirdek bölünmesi ve sitoplazma bölünmesinden meydana gelir.

Interfaz Bölünme için hazırlık ve kontrol evresi !! Mitoz evresi hücre döngüsünün görece çok kısa bir parçasıdır. Döngünün büyük kısmını oluşturan evre, hücrenin kendisini bölünmeye hazırladığı interfaz evresidir. Animal & Plant Cell • DNA replike edilir (kopyalama) • Yeni organel yapımı (sentez) • Hücre büyüklüğü artar (büyüme) İnterfaz canlının normal yaşam evresidir. İnterfazda beslenme; büyüme, biyokimyasal tepkimeler gibi olaylar gerçekleştirilir. Fakat hücre bölünmesine kadar verdiği andan itibaren bölünmeye ait olaylar başlar.

• Bu evrede görülen başlıca değişiklikler şunlardır: • – Kromozomlar kendisini eşler. • Kalıtsal madde miktarı iki katına çıkar. • Kromozomun eşlenmesi ile iki iplikli hale gelen kromozomun her bir ipliğine kromatit denir. • Kromatitler birbirlerine sentromerlerle bağlıdır. – Sentroiller kendisini eşler. – Hücrede ATP sentezi, RNA, protein sentezi, büyüme gibi metabolik faaliyetler çok hızlıdır

İnterfaz G 1, S ve G 2 olmak üzere üç evreye ayrılır: • G 1 evresinde ATP sentezi, organel sayısı ve protein sentezi artar. • S evresinde DNA eşlenmesi tamamlanır. • G 2 evresinde hücre, bölünme hazırlığını tamamlar.

• • • G 1 EVRESİ Bu evrede RNA, ATP ve protein sentezler. DNA sentezi yoktur. Organel sayısı artır. Hücre belli bir büyüklüğe erişir. Hücre bölünmek için hücre dışından, komşu hücrelerden, hücre içinden gelen sinyalleri değerlendirir. • S EVRESİ • Hücre dışından, komşu hücrelerden, hücre içinden gelen sinyalleri değerlendirdikten sonra G 1 den S evresine ilerler. • Protein sentezi en yüksek düzeydedir. • RNA sentezi devam etmektedir. • DNA’nın kendisini eşlediği evredir. • Bölünme için gerekli materyallerin sentezlendiği evredir. • G 2 EVRESİ • RNA ve protein sentezi devam eder. • DNA sentezi durmuştur. • ATP sentezi gerçekleşir. • S evresindeki sentezin kontrolü yapılır.

Interfaz Animal Cell Plant Cell

Profaz The cell prepares for nuclear division • Animal & Plant Cell • İnterfazda eşlenmiş durumdaki kromatinler kısalıp kalınlaşarak kromozoma dönüşürler. Çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller eriyerek tamamen kaybolur. Kromozomlar ekvatoral bölgeye hareket etmeye başlarlar. • Kromozomlar görünür hale gelir • Sentrioller ayrılır & iğ iplikleri oluşur • Nüklear zar kaybolur. • Mitozun en uzun evresidir.

• Profaz : Ağsı bir yapı gösteren kromatin ipliği, helezon şeklinde kıvrılarak kısalıp kalınlaşır ve kromozomları oluşturur. Kromozomlar profaz evresinde görülebilir duruma gelir. İnterfazda eşlenen sentroiller (hayvan hücresinde) zıt kutuplara giderken aralarında iğ iplikleri oluşur. Profaz evresinin sonuna doğru çekirdek zarı ve çekirdekçiğin erimeye başladığı görülür.

Profaz Animal Cell Plant Cell

Metaphase: • Animal & Plant Cell • Kromozomlar hücrenin ortasında/ekvator düzleminde sentromer bölgelerinden iğ ipliklerine bağlı olarak dizilirler. • Mitozun en kısa evresidir.

• Kardeş kromotitler ekvatoral düzlemde bir çember gibi, bazen de karışık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler ve sentrozomlar profaz evresinde oluşturmuş olduğu iğ ipliklerini kromozomlara doğru göndermeye başlar. Hücrenin ortasında hafif boğumlanma olur. İğ iplikleri kardeş kromatitlere tutunur. Kromozomların en net görüldüğü safhadır. • İğ ipliklerine tutunan kromozomlar hücrenin ekvator düzlemine dizilir. Kromozomların en belirgin görüldüğü evre metafaz evresidir. Kromatitler sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunurlar ve zıt kutuplara gitmek üzere harekete geçerler.

Metafaz Animal Cell Plant Cell

Anafaz Kardeş kromatidlerin ayrılması • Animal & Plant Cell • İğ iplikleri kardeş kromatidleri kutuplara doğru çeker.

ANAFAZ • Kromozomlardaki sentromerlerin aynı anda ikiye bölünmesiyle kardeş kromatitler tam olarak birbirinden ayrılır. Kardeş kromatidler sentromerleriyle iğ ipliklerine tutunarak zıt kutuplara doğru çekilir. Anafaz evresi kardeş kromatidlerin zıt kutuplara ulaşmasıyla tamamlanır.

Anafaz Animal Cell Plant Cell

Telophase • Animal Cell • DNA çözülür & kromatin tekrar görünür hale gelir • 2 nükleus oluşur • Hücre membranı iki kardeş hücre oluşturmak üzere boğumlanmaya başlar. • Plant Cell • DNA çözülür & kromatin tekrar görünür hale gelir • 2 nükleus oluşur • Yeni hücre duvarı, 2 yeni yavru hücre oluşturmak için iki çekirdek arasında oluşur

TELOFAZ • Profaz evresinde eriyen çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yeniden oluşmaya başlar. • Kutuplara çekilen kromatitler çekirdek zarının içine girer. Kısaca bu evrede Profazda olan her şeyin tam tersi olur. Bu evreden sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. • Sitoplazmik bölünmeyle devam eder

Telofaz Animal Cell Plant Cell

SİTOKİNEZ Çekirdek bölünmesi (karyokinez) gerçekleştikten sonra hayvan hücreleri ortadan boğumlanarak, bitki ve diğer çeperli ökaryotik hücreler ise orta lamel (ara lamel) ile bölünerek iki yeni hücre oluşturur.

Animal Mitosis Interphase Prophase Metaphase Anaphase Telophase Interphase

Plant Mitosis Interphase Prophase Metaphase Anaphase Telophase Interphase

• Hazır preparat inceleme • Soğan kökünde mitoz bölünme evresi inceleme https: //www. britannica. com/science/cell-biology/Cell-division-andgrowth https: //www. youtube. com/watch? v=8 j 7 N 3 x. Vdm. Zw&ab_channel=ZEIS SMicroscopy

DENEYİN YAPILIŞI • Soğanın kökleri 2 gün boyunca suda bekletilir. • Sonra 1 cm kadar uçlardan kesilerek ezme yöntemiyle preparat hazırlanır. • Önce %96 lık alkol ile HCI eşit miktarda karıştırılır. • Orta lameli eritmek için kullanılan bu çözelti içinde uçlar 10 dk bekletilir. • Daha sonra aseo-alkol (1: 3)çözeltisine alınan kök uçları 5 dk bekletilir sonra lam üzerine alınır.

• İki lam arasında iyice ezilir. • Sonra lamlar açılarak asetokarmin boyası damlatılır ve mikroskopta incelenir. • Yada 2. yol • Asetokarmin damlatılır ısıtılır sonra lama alınıp birkaç damla daha boya damlatılarak inceleme yapılır. Asetokarmin boyası : Kromozomlarda ezme preparat yapılmasında kullanılan % 45'lik asetik asit içinde hazırlanan % 5'lik karmin çözeltisinden oluşan boya.

Kolşisin vinblastine