Genel lkyardm Bilgileri lkyardmc lkyardm tanmnda belirtilen ama
Genel İlkyardım Bilgileri
İlkyardımcı İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan en az Temel İlkyardım Kursu alarak ilkyardımcı sertifikası almış kişidir.
Kanamalarda İlkyardım
Kanamalarda ilkyardım • Kanamalar – İç kanama • Büyük kazalarda (Trafik kazası, düşme, vurulma) sık görülür • Acildir, dışardan anlaşılamayabilir • Şüpheniz varsa hemen hastaneye götürün – Dış kanama • Basit müdahale ile durabilir • Büyük kanamalar durdurulmaz ise ŞOK gelişebilir
Kanamalarda ilkyardım • Dış Kanama çeşitleri damarın yapısına göre değişebilir – Atardamar kanamaları – Toplardamar kanamaları – Kılcaldamar kanamaları
Kanamalarda ilkyardım • Kanamalarda İlkyardım Basit ve Tektir • Kanamanın üzerine BASKI uygulayın • Temiz bir bez kullanın • Mümkünse atardamarı bulun üzerine basın • Kanayan yeri yukarı kaldırın – Kırık yoksa – Ödem yoksa – Ağrı yoksa
Kanamalarda ilkyardım • ŞOK bulguları – – – Nabız hızlanır Cilt soluklaşır Soğuk terleme olabilir Tansiyon düşebilir Bilinç kaybı yada geçici baygınlık olabilir • İlkyardım – – – Kazazede düz yatırın Dış kanama varsa baskı ile durdurun Mümkünse ayaklarını 20 cm kadar yukarı kaldırın Kazazedenin ısı kaybını engelleyin Mutlaka acil tıbbi yardım isteyin
Yaralanmalarda İlkyardım
Yaralanmalarda ilkyardım • Yara tanımı – Cilt, organ yada bir uzvun işlevini tam olarak görmesine engel olan dışarıdan kaynaklanan travmanın yol açtığı doku hasarı • Yara tipi – Açık • Ateşli, kesici, delici alet yad cisim yaraları – Künt • Düşme, darbe, vurma vb. nedenlerle olan yaralar
Yaralanmalarda ilkyardım • Yaranın ciddiyeti – Kafa ve omurga yaralanmaları – Göğüs yaralanmaları – Karın yaralanmaları • Her türlü delici yaralanma ciddidir • Yabancı cisim ile olan yaralanmalarda – Asla yabancı cismi yaradan çıkarmayın – Yaranın üzerini ve etrafını temiz bir bez ile kapatın – En kısa sürede acil tıbbi yardım isteyin
Yaralanmalarda ilkyardım • Kafa yaralanmalarında YÜKSEK RİSK – – Bilinç kaybı olan Yaşlılar, çocuklar, ilaç kullananlar (kan sulandırıcı vb. ) Kasksız motosiklet, bisiklet kullanan kazazedeler Mekanik enerjisi yüksek kazalar • Omurga yaralanmalarında YÜKSEK RİSK – Boyun zedelenmesi olan kazazede – Kaza sonrası uzuvlarını hareket kaybı olan kazazede • Uzuvlarda uyuşma, normal hareket ettirememe, – Mekanik enerjisi yüksek kazalar
Yaralanmalarda ilkyardım • Kafa ve omurga yaralanmalarında ilkyardım – Eğitiminiz yoksa asla dokunmayın – Mutlaka boynu koruyun • Mümkünse boyunluk takın • Yoksa kazak, mukavva, karton kullanın – Gerekmedikçe kazazedeyi hareket ettirmeyin – Mümkünse düz bir zeminde yatırın ve taşıyın
Yanıklarda İlkyardım
Yanıklarda ilkyardım • Yanık tipleri – Yüksek Isı yanıkları • Alev yanıkları • Termal yanıklar – Elektrik yanıkları – Kimyasal yanıklar – Radyoaktif yanıklar • Yüksek ısılı yanıklarda derecelendirme (Elektrik ve Kimyasal yanıklarda geçerli değildir) – 1. derece = sadece kızarıklık (güneş yanığı) – 2. derece = baloncuklar (sıcak su yanığı) – 3. derece = ölü, gangren dokular (yüksek enerjili ısı yanığı)
Yanıklarda ilkyardım • Yanıkların ciddiyeti – Derecesi – Yanan cilt alanı – Yanığın derinliği – Yaşlılar, çocuklar – Ek yaralanmalar • Isı yanıklarında ör. duman zehirlenmesi • Elektrik yanıklarında ör. kalp problemleri • Kimyasal yanıklarda ör. asit ve baz dengeleri
Yanıklarda ilkyardım • Isı yanıklarında ilkyardım – Bilinç yoksa önce TYD uygulayın – Akar, temiz ve serin suyla yıkayın – Torba içinde buz uygulayın – Mümkünse yanan uzuvlardaki yüzük, saat vb. maddeleri çıkarın – Birinci dereceden fazla yanıklarda mutlaka acil tıbbi yardım isteyin – Kabarcıkları patlatmayın – ASLA yoğurt, diş macunu vb. yabancı madde sürmeyin
Yanıklarda ilkyardım • Yüksek ısı yanıklarında ilkyardım
Yanıklarda ilkyardım
Yanıklarda ilkyardım • Kimyasal yanıklarda ilkyardım – Mutlaka acil tıbbi yardım isteyin – Güvenliği sağlayın ve kimyasalı uzaklaştırın • Toz kimyasallarda temizlik için su kullanmayın, fırça kullanın • Zift, asit ve baz yanıklarında su ile yıkamayın – Bilinç yoksa önce TYD uygulayın – Kimyasal maddeyi yanınızda götürün – Öncelikle göz etkilemişse yıkayın
Sıcak Çarpmasında İlkyardım
Sıcak çarpmasında ilkyardım Tanımlar : • Sıcak çarpması – Yüksek ölüm oranı olan acil tıbbi durumdur – Terleme ve buharlaşma mekanizmalarının bozulduğu durumlarda görülür • Sıcak bitkinliği – Aşırı tuz ve su kaybı durumlarında görülür – Sıcak ve nemli havada kapalı ortamda çalışanlarda görülür – Bilinç kaybı ve kalp işlevinde bozulma olabilir • Sıcak krampları – – Yüksek efor gerektiren iş yapan kişiler etkiler Su ve tuz kaybının yerine konamadığı durumlarda görülür Karın, Kol ve bacak kaslarını etkiler Ölümcül değildir
Sıcak çarpmasında ilkyardım • Sıcak çarpması belirtileri – Başlangıç ani olur – Kuru, sıcak, kırmızı cilt – Baş ağrısı – Çok yüksek vücut ısısı (> 41°C) – bilinç kaybı gelişir, – Terleme olmaz, adale kasılmaları, kramplar, kusmalar ve şok gelişir • Sıcak çarpmasında ilkyardım – Hemen acil tıbbi yardım isteyin – Serin ortama alın – Hasta soyun ve soğuk su (20°C) banyosuna koyun – Devamlı ıslak örtüler ve buzlarla sarın – 10 dk. bir ateş ölçün; 38°C’ in altına inmesine izin vermeyin
Sıcak bitkinliğinde ilkyardım • Sıcak bitkinliği belirtileri – Soluk cilt, kas krampları, halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı, kusma – Aşırı terleme vardır • Sıcak bitkinliğinde ilkyardım – Sıcak ve kapalı ortamdan uzaklaştırın – İstirahate alın – Sıvı ve tuz içeriği dengeli olan (alkolsüz) soğuk içecekler verin • Ör. Bir saat boyunca her 15 dk. da bir ½ bardak soğuk ayran • Hızlı sıvı verilmesi ŞOK a neden olabilir – Bilinç bulanıklığı başlarsa • Düz zemine sırtüstü yatırın • Hemen acil tıbbi yardım isteyin
Sıcak kramplarında ilkyardım • Sıcak krampları belirtileri – Kramplar ani başlar; kol ve bacak kasları etkilenir, cilt ıslak ve solgundur, bilinç bulanıklığı görülmez, • Sıcak kramplarında ilkyardım – Sıcak ve kapalı ortamdan uzaklaştırın – Tüm aktiviteyi durdurun – 1 saatte geçmeyen kramplarda acil tıbbi yardım isteyin – Sıvı ve tuz içeriği dengeli olan soğuk (alkolsüz) içecekler verin • Ör. Bir saat boyunca her 15 dk. da bir ½ bardak soğuk ayran
Donuklarda İlkyardım
Donuklarda ilkyardım • Donuk belirtileri – En ciddi bölgesel soğuk yaralanmasıdır – Kulak, burun ucu, el ve ayak parmak uçları gibi soğuğa maruz kalan uçlar en çok etkilenir – Etkilenen uzuvda renk değişikliği (kırmızı-beyazsiyah), ağrı, hareket ettirememe, şişlik • Donukta ilkyardım – Soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın – Bilinç yoksa hemen TYD uygulayın – Donmuş uzuvları nefes ve avucunuzla nazik masaj yaparak ısıtın – Donmuş el parmaklarını hastanın kendi koltukaltına koyun – Hemen acil tıbbi yardım isteyin
Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda İlkyardım
Kırıklarda ilkyardım • Kırık – Kırılmış kemik demektir – Dış ortamla ilişki • Açık kırık = kırıkta yada yakınında bir yara varsa • Kapalı kırık = deri yırtılmamışsa • Basit kapalı kırıklarda özensiz müdahale sivri kırık uçlarının açık kırığa dönüşmesine yol açabilir. • Kırılan uzun bir kemik ise ciddi kanamalı açık kırık şoka yol açabilir • Kanama ve Şok en ciddi etkileridir
Kırıklarda ilkyardım • Kırık belirtileri – Vücut, kol yada bacağa ağır bir darbe – Kırılan kemiğin sesi – Bastırmakla yada hareketle artan ağrı – Kırık tarafın normal taraf ile simetrik olmaması – Düzgün olmama – Kullanım kaybı – Şişme ve ödem
Kırıklarda ilkyardım • Kırıklarda ilkyardım – Basit kapalı kırıklarda TESPİT (sabitleme) yapılır • Kırık kemiği olduğu pozisyonda sabitleyin • Kırığı alt ve üst eklemi içine alacak şekilde sabitleyin • Sabitleme için sert ve uzun (tahta, karton vb) kullanın – Ciddi kırıklarda hemen acil tıbbi yardım isteyin • Açık kırık, Uzun kemik kırığı, Kafatası, Leğen kemiği
Kırıklarda ilkyardım
Çıkıklarda ilkyardım • Eklemin normal yerinden çıkmasıdır • Çıkık belirtileri – – – Hareket kısıtlıdır Çok ağrılıdır Çıkık çevresi şiş olabilir Şekil bozukluğu vardır Kırık ve çıkık beraber olabilir • En sık çıkıklar – Omuz ve parmaklar eklemleri • En ciddi çıkıklar – Kalça ve diz eklemleri
Çıkıklarda ilkyardım • Parmak çıkıklarında ilkyardım – Açık kırıklarda yaranın etrafını örtün – Kapalı çıkıklarda • Acil tıbbi yardıma 6 saat içinde ulaşamayacaksanız Oturtmayı deneyin • Unutmayın kırık varsa asla çıkığa dokunmayın • Çıkık eklemi hareket ettirmeyin ve sabitleyin
Çıkıklarda ilkyardım • Omuz çıkıklarında ilkyardım – Açık kırıklarda yaranın etrafını örtün – Kapalı çıkıklarda • Acil tıbbi yardıma 6 saat içinde ulaşamayacaksanız Oturtmayı deneyin • Unutmayın kırık varsa asla çıkığa dokunmayın • Çıkık eklemi hareket ettirmeyin ve sabitleyin
Burkulmalarda ilkyardım • Eklemin ve etrafındaki dokuların zedelenmesidir – Ağrı – Ödem (şişme) – Hareket kısıtlılığı • Burkulmalarda ilkyardım – – Tespit (Sabitleme) Yukarı kaldırma İstirahat Buz
Tespit (sabitleme) yöntemleri • Sert tespitleme – Tahta, mukavva, karton vb. sert cisimlerle yapılan – Genelde kol ve bacaktaki kırık kemikler için kullanılır • Yumuşak tespitleme – Yastık, bandaj, vb. yumuşak cisimlerle yapılan – Genelde eklem burkulmalarında kullanılır
Bilinç Bozukluğunda İlkyardım
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Bilinç kaybı, kazazedenin çevresi ile beyin bağlantısının “tamamen” kesilmesidir. – En ağır formu koma’dır. – En hafif formu bayılma’ dır. • Bayılma (senkop) geçicidir. Kendi kendine düzelir. • Kazazede çevresinde olanların farkında değildir – Konuşulanları duyuyorsa “bilinç kaybı” yoktur
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Bilinç bozukluğunun nedenleri – OKSİJEN olmaması • Kanda yeterli O 2 vardır ama beynin kan akımını bozulabilir – – Beyin kanaması Felç (İnme) Kafa travması Dolaşım yetmezliği (kalp yetmezliği, kalp krizi, kan kaybı, tansiyon düşüklüğü, vb) – Epilepsi nöbeti (sara) sırasında istemsiz kasılmalar • Kanda yeterli O 2 yoktur – Boğulma (yabancı cisimle, suda vb) – Akciğer hastalıkları – Zehirlenmeler (duman, karbonmonoksit vb) – ŞEKER (Glukoz) düşüklüğü / yüksekliği • Şeker hastalığı olanlarda en sık neden fazla dozda ilaç alımıdır – İnsülin – Kan Şeker düzeyini düşürücü haplar • Zehirlenmeler
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Bilinç bozukluğunda ilkyardım – “İyi misiniz? ” diye sorun ve omuzlarından hafifçe sarsın • Yanıt aldıklarınızı “şok” pozisyonunda yatırın • Yanıt alamadıklarınıza “ABC” kontrolü yapın – Solunum ve/veya dolaşımı olmayanlar için TYD başlatın – Solunum ve dolaşımı olanları “iyileşme” pozisyonuna alın – Nedenini bilmediğiniz bilinç kaybında ve bayılma da ASLA ağızdan bir şey vermeyin • Neden şeker düşüklüğü olabilir ise dilaltı şeker • Neden tansiyon düşüklüğü ise olabilir dengeli sıvı ve tuz • Neden oksijen yokluğu olabilir ise oksijenli ortam
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Bilinç bozukluğunda ilkyardım – İyileşme pozisyonunda • Aşırı sıcak yada soğuktan koruyun • Bilinci tamamen kapalı kişilere ağızdan bir şey vermeyin
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Havale, yüksek ateş ile nöbet (istemsiz kasılmalar) ve bilinç kaybı gelişmesidir – 6 aylık bebeklerden 6 yaşındaki çocuklara kadar görülür – Erişkinlerde görülmez – Makattan ölçülen ateş yükselmeye başlar başlamaz müdahale edilmelidir • 2 yaşından küçük bebekler için 38°C • 2 yaşından büyük bebekler için 39°C – Havalede ilkyardım • Giysileri tamamen çıkartın • Soğuk duş aldırın • Gövdeye ve başa ıslak örtüler koyun • Asla soğutma için “alkol, ispirto vb” kullanmayın
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Sara (epilepsi) nöbetlerinde ilkyardım – İstemsiz kasılmalardır • Bebek ve çocuklarda yüksek ateş ile olabilir • Kazalardan sonra olabilir • Genellikle nedeni belirsizdir – Ağzın açılması ve dilin çekilmesine gerek yoktur – Kasılma sırasında baş ve boynu ek yaralanmalardan korumak yeterlidir • Baş ve boyun nazikçe yana çevrilmeli, hasta kusarsa boğazına kaçmasına engel olunmalıdır. – Kasılma genellikle 1 dakika içinde kendiliğinden durur – Hemen acil tıbbi yardım isteyin
Bilinç bozukluğunda ilkyardım • Ani bilinç kaybı ve Kalp krizi – Kalp krizinin en erken belirtisi göğüs ağrısıdır – Göğüs ağrısının ardından bilinç kaybı kalp krizini gösterir • Bulantı • Kusma • Terleme • Ağrının kollara, sırta, mideye yayılması olabilir • Hastayı istirahata alın • Giysilerini gevşetin • Kalabalık ve kapalı ortamdan uzaklaştırın • Göğüs ağrısı olan her hastada erken acil tıbbi yardım isteyin
Zehirlenmelerde İlkyardım
Zehirlenmelerde ilkyardım • Zehirlenme yolları – Hava yolu ile – Mide yolu ile – Cilt yolu ile – Göz teması ile • Her madde alım yeri ve dozuna bağlı olarak zehirli (toksik) olabilir
Zehirlenmelerde ilkyardım • Havayolu ile alınan zehirlerde belirtiler – Nefes alma zorluğu – Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı – Bilinç kaybı • Hava yolu ile olan zehirler – Karbon monoksit – Karbondioksit – Yanıcı gazlar (bütan, metan) • Bazı gazların patlama yanma özellikleri olduğunu unutmayın
Zehirlenmelerde ilkyardım • Havayolu ile olan zehirlenmelerde ilkyardım
Zehirlenmelerde ilkyardım • Havayolu ile alınan zehirlerde ilkyardım – Ortamda kendi güvenliğinize dikkat edin • Hala zehirli gaz varsa ortama girmeyin • Islak bir bez ile ağız ve burnunuzu kapatın – Kazazedeyi temiz ortama çıkarın – Havayolunun açık olduğundan emin olun – Solunum ve dolaşım kontrolü yapın – Mutlaka acil tıbbi yardım isteyin – Ağızdan sıvı yada gıda vermeyin • Yoğurt ve ayranın yararı YOKTUR
Zehirlenmelerde ilkyardım • Mide yolu ile alınan zehirlerde belirtiler – – Bulantı Kusma İshal Bilinç kaybı • Mide yolu ile alınan zehirler – – Bozuk gıdalar İlaç aşırı dozları Kimyasal ve zehirli maddeler Aşırı dozda alınan her şey zehirli etki gösterebilir • Alkol • Su
Zehirlenmelerde ilkyardım • Mide yolu ile alınan zehirlerde ilkyardım – Hastayı kusturmayın • Eğer kendine kusarsa hava yoluna kaçmamasına dikkat edin – Alınan maddeyi öğrenin – Hemen acil tıbbi yardım isteyin – Ağızdan sıvı yada gıda vermeyin • Yoğurt ve ayranın yararı YOKTUR
Zehirlenmelerde ilkyardım • Cilt yolu ile alınan zehirlerde belirtiler – Cilt belirtileri olabilir • kızarıklık, tahriş – Cilt belirtileri olmadan genel belirtiler • uyku hali, halsizlik, bilinç kaybı • Cilt yolu ile alınan zehirler – Zehirli hayvanların ısırma ve sokmaları • Yılan, Örümcek, Akrep, Deniz hayvanları (deniz anası, trakonya), Zarkanatlı hayvanlar (arılar) – Zehirli bitkiler ile temas – Kimyasal maddeler
Zehirlenmelerde ilkyardım • Cilt yolu ile alınan zehirlerde ilkyardım – Ciltte zehirli iğne, diken varsa dikkatlice çıkarın – Bol su ile en 10 dk. yıkayın – Kızarıklık ve yanma için soğuk uygulayın – Alkol ispirto vb maddeleri sürmeyin – Kimyasal yanık oluşmuşsa ilkyardımı uygulayın
Zehirlenmelerde ilkyardım • Göz teması ile zehirlenmelerde belirtiler – Kızarıklık – Gözlerde yaşarma – Ağrı, yanma hissi – Göz kapaklarında şişme • Göz zehirlenmelerinde nedenler – Kimyasal maddeler • Asit yada bazlar • Göz teması ile zehirlenmelerinde ilkyardım – En az 10 dk. su ile yıkayın
Hayvan ısırma ve sokmalarında İlkyardım
Isırma ve sokmalarda ilkyardım • Isırma ve sokmalar – İnsan • Cilt enfeksiyonu riski yüksektir – Köpek • Şüpheli ısırık ise Kuduz riski önemlidir – Kedi • Cilt enfeksiyonu riski yüksektir – Yılan • Tüm engerekler (viper) zehirlidir, cilde etkisi ve ölümcül olabilir – Örümcek • Kahverengi keşiş (cilde etkisi var) ve karadul (ölümcül) Türkiye de vardır – Akrep • Hepsi cilde etkilidir ama erişkinler için Türkiye’ dekiler öldürücü değildir – Deniz hayvanları (deniz anası, trakonya) • Cilde etkilidir, ölümcül değildir – Arılar (balarısı, eşekarısı) • Cilde etkilidir, ölümcül değildir (alerji varsa ölümcül olabilir)
Isırma ve sokmalarda ilkyardım • Isırma ve sokmalarda ilkyardım – Zehirli hayvanı yakalamaya çalışmayın • İkinci kez zehirlenebilirsiniz – Zehirli diken, iğne, diş varsa çıkarın – Bol su ile en 10 dk. yıkayın – Kanama varsa üzerine basarak durdurun – Soğuk uygulama yapın – Turnike uygulamak yararlı değildir – Asla yarayı kesip, kanatıp, emme yapmayın – Yaranın üzerine alkol, yoğurt, diş macunu sürmeyin – Genel belirtiler varsa hemen acil tıbbi yardım isteyin
Göz, Kulak, Buruna Yabancı Cisim Kaçmasında İlkyardım
Gözde yabancı cisimde ilkyardım • Gözde yabancı cisimde ilkyardım – Bol su ile 10 dk yıkayın – Görebiliyorsanız ıslak pamuk ile almayı deneyin – Asla sivri uçlu cisim kullanmayın
Kulakta yabancı cisimde ilkyardım • Kulakta yabancı cisimde ilkyardım – Canlı ise • Önce 2 -3 damla alkol ile öldürün • Bol su ile yıkayın – Nohut, pirinç, bezelye vb ise • Asla su ile yıkamayın • Cımbız ile çıkartmaya çalışmayın
Burunda yabancı cisimde ilkyardım • Burunda yabancı cisimde ilkyardım – – Yabancı cismin arkasına geçerek çıkarılır Asla cımbız ile çıkartmaya çalışmayın Buruna su çekmeyin Görebiliyorsanız diğer deliği kapatıp sümkürerek çıkartmaya çalışın
Boğulmalarda İlkyardım
Boğulmalarda ilkyardım • Boğulma, havayollarının kapanması sonucu akciğerlere hava gitmemesidir – Dışardan kapanma • Ası, sıkma – İçerden kapanma • Nefes borusunun refleks kapanması – Su, vb yabancı madde teması
Boğulmalarda ilkyardım • Suda boğulmalarda ilkyardım – Bilinci Açık – Su sığ ve kazazedenin bilinci açıksa • Kazazedeye yaklaşın ve tutunabileceği bir şey uzatın – Su derin ve tehlikeli ama yaklaşma olanağı varsa • Platformdan yaklaşın ve tutabileceği bir şey uzatın – Su derin ve tehlikeli ve yaklaşma olanağı yoksa • Kazazedeye tutabileceği bir şey atmak en mantıklı yoldur – Sudan çıkardıktan sonra • Bilinç, solunum ve dolaşım kontrolü yapın • Soğuğa karşı önlem alın • Mutlaka acil tıbbi yardım isteyin
Boğulmalarda ilkyardım • Suda boğulmalarda ilkyardım – Bilinç kapalı
Hasta ve Yaralı Taşıma Teknikleri
Genel kurallar • Hastanın yeri değiştirilmemeli, hareket ettirilmemelidir – Daha büyük bir risk varsa – Taşıma hareket ettirme zorunlu ise • Taşıma teknikleri (tek kişi / iki kişi) – Yürüterek – Sürükleyerek – Taşıyarak
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Tek kişi ile – Yürüterek taşıma – Omuzda taşıma • İtfaiyeci yöntemi • İki kişi ile (yada daha fazla) – Kucakta taşıma • Altın beşik – Sırtta taşıma – Sandalye ile taşıma – Kucakta taşıma – Sedye ile taşıma – Sürükleyerek taşıma
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Yürüterek taşıma
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Omuzda taşıma – İtfaiyeci yöntemi
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sırtta taşıma
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sürükleyerek taşıma – Kalça ve dizler bükülmelidir – Yerden destek alacak şekilde bir ayak diğerinin biraz önünde yerleştirilmelidir – Baş her zaman düz tutulmalıdır – Adımlar omuzlardan daha geniş olmamalıdır
İlkyardım Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sürükleyerek taşıma – Yaralıyı battaniye yada perdeye sararak sürükleyin
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • İki kişi taşıma – Altın beşik yöntemi
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sandalye ile taşıma – – Hasta/yaralının bilinçli olması gereklidir. Merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir yöntemdir. İki ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bir ilkyardımcı sandalyeyi arka taraftan, oturulacak kısma yakın bir yerden, diğer ilkyardımcı sandalyenin ön bacaklarını aşağı kısmından kavrayarak taşırlar
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sedye ile taşıma – Hasta / yaralı battaniye ya da çarşaf gibi bir malzeme ile sarılmalıdır, – Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır,
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri – Sürekli değiştirilen adımlar sedyeye sağlam taşıma sağlar • Öndeki ilkyardımcı sağ, arkadaki ilkyardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır – Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir – Güçlü olan ilkyardımcı hasta / yaralının baş kısmında olmalıdır
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Sedye ile taşıma – Başı daima gidiş yönünde olmalıdır – Sedye daima yatay konumda olmalıdır
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Battaniye ile taşıma
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Battaniye ve sopalarla sedye yapma
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Merdivenlerden indirme
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Araç içinden yaralı taşıma tekniği (Rentek manevrası) – Hasta/yaralının ayaklarının pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olunmalıdır – Varsa emniyet kemeri çıkartılmalıdır – Motor kapatılmalıdır – İlkyardımcı, yaralıya yan taraftan yanaşır
Hasta ve yaralıların taşıma teknikleri • Rentek manevrası – Bir eliyle yaralının kolunu, diğer eliyle de çenesini kavrayarak boyun tespiti yapar – Yaralının baş-boyun-gövde eksenini mümkün olduğunca hareket ettirmeden bütün halinde araçtan dışarı çeker – Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur
İlkyardımcı İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan en az Temel İlkyardım Kursu alarak ilkyardımcı sertifikası almış kişidir.
Acil Yardım Akut kaza yada yaralanma durumunda organ yada hayatını kaybetme riski olan hasta yada yaralılara tıbbi araç ve ilaçlar ile yapılan tıbbi müdahalelerdir.
İlkyardımın amaçları • Öncelikli olarak A – B – C – Havayolu (A) açıklığının devam ettirilmesi ile Solunum (B) ve Dolaşım (C) ın desteklenmesini kapsar – İlkyardımcının uygulamaları belirli bir sıra izlemelidir. – A = Havayolu açıklığının sağlanması – B = Solunumun kontrolü ve desteklenmesi – C = Dolaşımın kontrolü ve desteklenmesi
İlkyardım Çantası • Makas (1), • Eldiven (3), • 5 x 5 cm Gazlı Bez (5) • 10 x 10 cm Gazlı Bez (5) • 200 x 10 cm Rulo Sargı (2) è Üçgen Bandaj (2), è Plastik Poşet (2), è Çengelli è Suni İğne (2), Solunum Ağızlığı (1), è TYD Bilgi Formu
Temel Yaşam Desteği
İlkyardım – Acil Yardım • Hayat Zinciri Erken Tıbbi Yardım (112) Erken Temel Yaşam Desteği Erken Defibrilasyon Erken İleri Yaşam Desteği
Temel Yaşam Desteği Uygulama Basamakları • Kendinizi tanıtın ve çevre güvenliğini sağlayın • Bilinç Kontrolü yapın • 112 ye haber verin • Havayolunu Açın (A) • Solunuma Bakın (B) • Dolaşıma Bakın (C)
Çevre Güvenliği • İlkyardımcı mutlaka kendini ve çevreyi güvenlik altına almalıdır. • Çevre güvenliği olmadan ilkyardım uygulamalarına başlamamalıdır. – (Ör. , yangın, patlama, kaza riski olan yerlerde)
Bilinç kontrolü • Omzuna yavaşça dokunun ve hafifçe sarsın • “İyi misiniz? ” diye seslenin • Tepki verip vermediğini belirleyin
Bilinç kontrolü • Bilinç Açık (Tepki var) – Tehlike söz konusu olmadıkça hareket ettirmeyin – Gerekli ise 112 yi arayın – Düzenli aralıklarla Kontrol yapın • Bilinç Kapalı (Tepki yok) – Mutlaka 112 yi arayın – Havayolunu açın (A) – Solunumu değerlendirin (B)
Havayolunun açılması (A) • Hastanın boynunu koruyun • Hastaya sırtüstü pozisyon verin • Hastanın havayolunu açın – Boyun yaralanması varsa yada bilinmiyorsa = Çene itme manevrası – Boyun yaralanması yoksa = Alın – Çene manevrası • Ağız içine bakın • Yabancı cisim görülüyorsa tutup çıkarın
Havayolunun açılması (A) • Çene İtme manevrası • Alın – Çene manevrası
Solunumun Kontrolü (B) • BAK – Yüzünü hastanın göğsüne çevir ve yaklaştır; göğsün inip kalkışına BAK • DİNLE – Kulağını hastanın burnuna ve ağzına yaklaştır; soluk seslerini DİNLE • HİSSET – Nefesini yanağında HİSSET “Değerlendirme 10 sn’ den fazla sürmemelidir”
Solunum kontrolü (B) • Solunum varsa – İyileşme pozisyonuna getirin – Düzenli aralıklarla kontrol edin
Solunum kontrolü (B) • Solunum yoksa – Havayolunu açın • Burnu parmaklarınızla sıkarak kapatın • Derin bir nefes alın • Varsa yüz maskesi kullanın • Dudaklarınızla hastanın ağzını kapatın
Solunum kontrolü (B) • Solunum yoksa – İki kez yavaşça soluk verin • Her birini 1. 5 -2 sn’ de sonlandırın • Her nefes verdikten sonra derin nefes alın • Nefes verirken göğsün kalkışını izleyin • Nefes verdikten sonra göğsün inmesini bekleyin • İki etkin solutma yapabilmek için 5 kereye kadar deneyin – Göğüs kalkmıyorsa havayolu tıkanıklığını düşünün – Başarılı olamasanız da Dolaşımı (C) değerlendirmeye geçin
Dolaşım kontrolü (C) • Yutkunma ve solunum hareketlerini gözleyin • Sadece Karotis nabzına bakmak için eğitildiyseniz karotis nabzına bakın – İki parmağınızı tiroid kıkırdağa yerleştirin – Parmaklarınızı kendinize doğru yavaşça kaydırın “Değerlendirme 10 sn’ den fazla sürmemelidir”
Dolaşım kontrolü (C) • Dolaşım varsa – Spontan solunum başlayana dek yapay solunumu 12/dk olarak sürdürün – Dakikada bir dolaşım belirtilerini kontrol edin – Spontan solunum başlar; bilinç dönmezse = iyileşme pozisyonu • Dolaşım yoksa = Kalp masajı – Kalbin yerini bulun – Ellerinize pozisyon verin – Parmaklarınızı birleştirip masaja başlayın
Dolaşım kontrolü (C) • Kalbin yerini bulmak için – İşaret ve orta parmaklarınızı birleştirin – Parmaklarınızı göğüs kafesinin bir tarafındaki kaburga kemiklerin alt uç noktasından yukarıda kaburgaların ortada birleştiği uca doğru kaydırın. – Bir çentik veya ters dönmüş bir "V" hissedeceksiniz. – İki parmağınızı bu noktanın üzerine yerleştirin
Dolaşım kontrolü (C) • Kalp masajına başlarken – Diğer elinizin topuğunu işaret parmağınıza değecek şekilde sternumun alt yarısına koyun – Diğer elinizi alttakinin üzerine koyun – Parmaklarınızı kenetleyin – Parmaklar doğrudan göğsün üzerinde olmamalıdır
Dolaşım kontrolü (C) • Kalp masajına başlarken – Omuzlarınız dirsekleriniz ve el bilekleriniz hastanın göğsüne dik olmalıdır – Dirseğinizi kilitleyin – Göğüs kemiğini aşağı doğru 4 -5 cm çöktürün – Dakikada 100 ritmik kompresyon yapın – Kompresyon dekompresyon fazları eşit olmalıdır – 1, 2, 3. . . 15 diye saymak yararlı olabilir – Kompresyon / solunum oranı = 15 / 2 olmalıdır
Dolaşım kontrolü (C) • Sadece hasta hareket eder yada spontan solunumu başlarsa kompresyona ara veriniz • Sağlık personeli iseniz her 4 siklusta bir kontrol yapın – Bunun dışında uygulamaya ara vermeyin • Solunumu ve dolaşımı kombine edin – 15 kompresyondan sonra – Başa tekrar pozisyon verin ve 2 etkin solunum yaptırın. – Ellerinizi derhal sternum alt yarısı üzerine getirin. – 15 kompresyon daha uygulayınız. – Kompresyon ve solunumlara 15/2 oranında devam ediniz
Temel Yaşam Desteği ABC
Bebek ve çocukta TYD • Havayolu (A) – Bebek (<1 yaş) • Alın – Çene Manevrası – Düz pozisyona getirin • Çene itme manevrası (Boyun yaralanması varsa) – Çocuk (1 -8 yaş) • Alın – Çene Manevrası • Çene itme manevrası (Boyun yaralanması varsa)
Bebek ve çocukta TYD • Solunum (B) – Bebek (<1 yaş) • 2 başarılı nefes yada 5 deneme • 1 -1. 5 sn süre • 20 / dakika – Çocuk (1 -8 yaş) • 2 başarılı nefes yada 5 deneme • 1 -1. 5 sn süre • 20 / dakika
Bebek ve çocukta TYD • Dolaşım (C) – Bebek (<1 yaş) • Nabız Brakiyal (kol) atardamardan alınır • Kompresyon İKİ PARMAK ile yapılır • Hız 100 / dk • Kompresyon / Solunum = 5 / 1 • Yenidoğan için = 3/1 – Çocuk (1 -8 yaş) • Nabız Karotis (boyun) atardamarından alınır • Kompresyon TEK EL ile yapılır • Hız 100 / dk • Kompresyon / Solunum = 15 / 2
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Solunum yolunda yabancı cisim ile – Kısmi tıkanıklık varsa = • Kazazede soluyorsa ek girişim yapmayın • Kazazede öksürerek çıkarabilir – Tam tıkanıklık varsa = (Evrensel Boğulma İşareti) • Kazazede soluyamıyorsa = Heimlich Manevrası
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Heimlich manevrası – – Hastanın arkasına geçin Hastayı öne doğru eğin Hastanın iki kürek kemiği arasına 5 kez vurun Başarılı olamazsanız karnına bası uygulayın • Bir elinizi yumruk yapın ve göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirin • Diğer eliniz ile bu elinizi kavrayın • İçe, yukarı, kendinize doğru kuvvetlice bastırın – Sırta vurma ve karna bası yöntemlerini 5 kere ardışık devam ettirin
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Heimlich manevrası • Ayakta ya da yerde, Kendi kendine ya da bir kurtarıcı ile yapılabilir
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Çocukta Heimlich manevrası – Çocuğu kucağınıza alın yada diz çökün – Yerde Heimlich için tek elinizi kullanın
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Bebekte Heimlich Manevrası – Karna bası uygulamayın, göğse bası uygulayın – Sırta vurma için tek el kullanın – Göğse bası için iki parmağınızı kullanın
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Gebede Heimlich manevrası – Göğüsten yapılır
Yabancı Cisimle Havayolu Tıkanıklığı • Kazazede bilincini kaybederse Bilinç Kaybı Havayolunu Aç Ağız içini Kontrol Et Solunumu Kontrol Et Başarılı Dolaşım kontrolü TYD 2 Etkin Yapay Solunum Uygula 5 kereye kadar dene Başarısız Göğüs Kompresyonları
Ne zaman yardım çağırmalı ? • Mümkün olduğu kadar çabuk yardım çağırın • Hemen yardım çağırın – Kazazede ERİŞKİN ise – Kazazede KALP ile ilgili sorunu varsa • Önce TYD ye başlayın 1 dakika sonra hızla yardım çağırın – – – Travmatik yaralanmalar Suda boğulma Yabancı cisim ile havayolu tıkanıklığı İlaç yada alkol zehirlenmesi Kazazede BEBEK yada ÇOCUK ise
Sonlandırma Solunum ve Kalp Masajına • İleri Yaşam Desteği (112) verecek ekibin gelmesine • Tek kurtarıcının devam edemeyecek kadar yorulmasına • Kazazede yaşam belirtileri gösterinceye kadar ara vermeden devam ediniz.
Kanamalarda İlkyardım
Kanamalarda ilkyardım • Kanamalar – İç kanama • Büyük kazalarda (Trafik kazası, düşme, vurulma) sık görülür • Acildir, dışardan anlaşılamayabilir • Şüpheniz varsa hemen hastaneye götürün – Dış kanama • Basit müdahale ile durabilir • Büyük kanamalar durdurulmaz ise ŞOK gelişebilir
Kanamalarda ilkyardım • Dış Kanama çeşitleri damarın yapısına göre değişebilir – Atardamar kanamaları – Toplardamar kanamaları – Kılcaldamar kanamaları
Kanamalarda ilkyardım • Kanamalarda İlkyardım Basit ve Tektir • Kanamanın üzerine BASKI uygulayın • Temiz bir bez kullanın • Mümkünse atardamarı bulun üzerine basın • Kanayan yeri yukarı kaldırın – Kırık yoksa – Ödem yoksa – Ağrı yoksa
- Slides: 124