GENEL KMYA IV ORGANK KMYA ALKANLARIN ADLANDIRILMASI YAPI
- Slides: 34
GENEL KİMYA IV ORGANİK KİMYA
• • • ALKANLARIN ADLANDIRILMASI YAPI İZOMERLERİ SİKLOALKANLAR ALKAN VE SİKLOALKANLARIN TEPKİMELERİ • ALKİL HALOJENÜRLER
Organik Kimya Organik kimya yapısında karbon, hidrojen ve bazı birkaç farklı atom içeren (azot, oksijen, kükürt vs. ) bileşiklerin yapı ve özelliklerini inceleyen kimya dalıdır. İlk organik sentez Friedrich Wöhler (1828) tarafından gerçekleştirilmiştir.
Karbon Atomu • Hayatın kaynağıdır. • Karbon atomu diğer karbon atomlarıyla kovalent bağ oluşturabilir. • Tekli, ikili ve üçlü bağ yapabilir. • Uzun zincirli moleküller oluşturabilir. • Bir çok farklı türde elementle bileşik oluşturabilir. • Milyonlarca farklı bileşik yapmak mümkündür.
Karbonun Allotropları 1. 2. 3. 4. Allotrop bir elementin atomlarının farklı şekillerde birlerine bağlanarak oluşturdukları farklı yapısal modifikasyonlardır. Karbonun dört allotropu vardır: Amorf (düzenli bir yapı yok) Grafit (altılı halkaların tabakalı katmanları) Elmas (düzgün dörtyüzlü örgü) Küresel (halkalardan oluşmuş küre)
Amorf yapılı karbon
elmas grafit
Küresel (Buckministerfullerene, C 60)
Organik Kimyanın Önemi Organik kimyanın bir çok kullanım alanı vardır: Tıp Petrol Biyoloji ve Biyokimya Genetik Mühendislik Tarım Tüketim Malları Plastikler …
Organik Bileşiklerin Formüllerle Gösterimi Diğer kimyasal bileşikler gibi organik bileşiklerin de formüllerle sembolize edilmesi gerekmektedir. Bunun birkaç farklı yolu vardır. Doğrusal gösterim: • Tüm atomları peşe bir satıra yazılır. • Atomların sayısını, sırasını ve bağlanma düzenini göstermek için alt sayı, simge, ve parantez kullanılır.
Doğrusal Gösterim Örnek: Kapalı formülü C 5 H 12 olan bileşik için olası doğrusal gösterimler: CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 n-pentan CH 3 CH(CH 3)CH 2 CH 3 (CH 3)4 C 2 -metilbutan 2, 2 -dimetilpropan Bu formüllerin hepsi de C 5 H 12 ‘in yapı izomerleridir.
Yapı İzomerleri • Aynı sayıda atom ve bağlara sahip, ancak bu atom ve bağların düzeninde farklılaşan moleküller birlerinin yapı izomerleridir. n-pentan 2 -metilbütan 2, 2 -dimetilpropan
Yapı Formülü Tüm atomların ve bağların gösterildiği formüldür. Bağlar çizgilerle gösterilir. Örnek: etan
Organik Moleküllerin Şekilleri (Molekül Geometrisi) • Organik bileşiklerin kimyasal ve fiziksel özellikleri molekül geometrileriyle yakından ilgilidir. Molekül geometrilerini belirlemede bağ derecelerinden yararlanırız. Karbon-karbon bağı tekli bağ => bağ derecesi 1 çift bağ => bağ derecesi 2 üçlü bağ => bağ derecesi 3 Molekülleri üç boyutlu olarak algılamada molekül modelleri kullanmak yararlı olacaktır.
Molekül Modelleri Molekül modelleri molekül formüllerinin üç boyutlu gösterimleridir. çubuk modeli top-çubuk modeli uzay-dolgu modeli
Metan Karbon-karbon tekli bağı ile bağlanmış, bağ derecesi 1; molekül geometrisi düzgündörtyüzlü
Melez Obitaller Eğer karbon atomunun elektron dağılımı şu şekildeyse: 2 2 s 2 2 p 1 C: 1 s 6 x y Değerlik elektronlarından 2 tanesi s, 2 tanesi de p orbitallerindedir. Bu durumdan metanın molekül geometrisi nasıl düzgündörtyüzlü olabilir. • Bunun açıklaması melez orbitaller teorisiyle yapılmıştır: s ve p orbitalleri karışarak 4 tane özdeş yeni orbital oluştururlar. • Oluşan bu yeni orbitallerin şekil ve enerjileri kendilerini oluşturan s ve p orbitallerinkine yakındır.
Melezleşme %25 s %75 p karakterli Bir karbon atomu 4 tane tekli bağ yapıyorsa bağ yapan orbitallerinin hepsi de sp 3 melezleşmesine uğramıştır.
Metanın sp 3 moleküler orbitalleriyle gösterimi
Eten C-atomu çift bağ yapmış, bağ derecesi 2; molekül geometrisi düzlemseldir. sp 2 melezleşmesi vardır.
Etin (asetilen) Karbon-karbon üçlü bağı var. Bağ derecesi 3. Molekül geometrisi doğrusal. sp melezleşmesi.
Bağ Uzunluğu ve Kuvveti Bağ uzunluğu Bağ yapan iki atom arasındaki mesafe. Tekli bağ > çift bağ > üçlü bağ Bağ kuvveti Bir bağı koparmak için gerekli enerji. üçlü bağ > çift bağ > tekli bağ
Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması Ornagik bileşikler fonksiyonal (işlevsel) gruplara göre sınıflandırılırlar. Fonksiyonal Grup: Belirli kimyasal davranış gösteren atom grupları. Bazı fonksiyonal gruplar: R, R’: Hidrokarbon zinciri
Hidrokarbonlar Yapısında sadece H ve C barındıran bileşiklerdir. Üç gruba ayrılırlar: • Alkanlar • Alkenler • Alkinler
Alkanlar Hidrokarbon ailesinin en basit yapılı bileşikleridir. • Sadece C ve H atomu barındırırlar. • Atomlar birine sadece tekli bağ ile bağlanmışlardır. Genel bileşik formülleri: Cn. H 2 n+2
Alkanlar Alkan ailesinin ilk beş üyesi: Kapalı Formül Adı CH 4 metan C 2 H 6 etan C 3 H 8 propan C 4 H 10 bütan C 5 H 12 pentan C sayısı 1 2 3 4 5
Alkanlar Fiziksel Özellikleri • Apolar bileşiklerdir • Suda çözünmezler • Düşük yoğunluk • Düşük erime noktası • Düşük kaynama noktası C sayısı arttıkça bu özelliklerde artış olur.
Alkanlar Bazı alkanların erime (mavi) ve kaynama (pembe) noktalarının Csayısına göre değişim grafiği. T (°C) CSayısı
Organik Bileşiklerin Adlandırılması Organik bileşiklerin adlandırılması molekül boyutuna ve ihtiva ettiği işlevsel gruplara bağlı olarak zorlaşır. Organik bileşikleri adlandırmada genel olarak: • En uzun karbon zinciri belirlenir • Yan (varsa) zincirlerin yerleri belirlenir • İşlevsel grupların (varsa) yerleri belirlenir IUPAC adlandırma sistemi adlandırmada karmaşayı ortadan kaldıracak bir dizi kurallar seti ortaya koymuştur.
Organik Bileşiklerin Adlandırılmasında Temel Alınan İsim Kökleri: İsim Kökü metetpropbütpenthekzheptoktnondek- C-Sayısı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Alkanların Adlandırılması • En uzun C-zincirini bulun, C-sayısına karşılık gelen isim kökünün sonuna –an soneki getirin. • Ana zincir üzerindeki yan zincirleri (takıları) belirleyin, yan zincirin Csayısına uygun isim kökünün sonuna –il soneki getirin. • Aynı yan zincirden birden fazla varsa bunların adedini di-, tri-, tetra-, penta-, vs. uygun son ekle belirtin. • Her bir yan zincirin yerini rakamla belirtin. • Birde fazla yan zincir varsa bunların isimlerini alfabetik sıraya göre sıralayın (di-, tri-, . . Hariç).
Adlandırma Örnekleri Karbona bağlı hidrojenleri şimdilik dışarıda bırakalım. C−C−C Bu 5 -karbonlu bir alkan. Uygun isim kökü pent-. Tüm karbonlar tekli bağ yaptığı için bu bir alkan. Dolayısıyla –an soneki eklenir. Bileşiğimizin adı: pentan
Örnek: 2 -metilhekzan
Örnek: 4 -etil-2 -metilheptan
- Doymuş hidrokarbonlar
- Alkanların adlandırılması
- Bromlu suyun rengini giderenler
- Li2s sistematik adı
- Anyon nedir
- Metanın klorlanması
- Polar aprotik çözücüler
- Alkanların halojenlenmesi
- Kompasite formülü
- Frank krallığı
- Hegzagonal yapı
- Artvn
- Salih emre önal cümle türleri
- Yibf girişi
- Evre yapı
- Sosyal yapı nedir
- Sıfatta yapı
- Edilgen yapı
- Martenzit yapı
- çok bölümlü yapı
- Ordu yapı denetim firmaları
- Yapı yüksekliği
- Kale köşk han hamam anıt gibi yapı adları
- Sitoplazma içinde bulunan ağsı ve lifsi yapı
- Boşluksuz seramik yapı
- Roman türleri
- Deprem derzi
- Yap kredi
- Perlitik yapı
- Dr volga baştan
- Feodal yapı ne demek
- Bromlu suyun rengini giderenler
- Yapı karakterlerine göre standartlar
- Paragrafın yapı yönü
- Yapı kayıt belgesi örneği