GENEESMIDDELEN IN HET ZIEKENHUIS 1 GENEESMIDDELEN IN HET

GENEESMIDDELEN IN HET ZIEKENHUIS 1

GENEESMIDDELEN IN HET ZIEKENHUIS Apotheek: wat ? Veilig werken met medicatie enkele praktijkvragen met theoretische achtergrond 2

Opdracht apotheek Meewerken aan medisch verantwoorde zorg – Geneesmiddelenverdeling van voorschrift toediening • Manueel – electronisch - automaatkasten 3 – Meehelpen aan controle, opvolging en bijsturen van klinische outcome van geneesmiddelen klinische farmacie – Optimaal administratief en financieel beleid

SAMENWERKING Juiste patiënt Juiste geneesmiddel Juiste dosage Juiste moment metingen: 50 fouten per dienst op 3 maand 4 Samenwerking tussen arts – verpleging – apotheek patiënt

Elk jaar 1. 500 vermijdbare doden in Belgische ziekenhuizen 14 mei 2003 BRUSSEL -- Jaarlijks sterven in de Belgische ziekenhuizen 1. 500 mensen door gebrekkige zorg. De cijfers die vorig jaar uit Amerikaans onderzoek (DS 11 maart 2002) werden afgeleid, zijn nu getoetst aan de Belgische situatie. Wetenschapper Arthur Vleugels pleit voor een betere kwaliteitszorg in ziekenhuizen. … 5

GRAAD VAN ERNST Postop Te vermijden 2 Asp pneum nosoc DVT/PE device Te vermijden 1 decubitus procedural falls Medicatiefouten anaesth 6 Te vermijden 3 frequentie

VERSCHILLENDE STAPPEN opdracht voorschrift Leveren apotheek toedienen factureren 7 klaarzetten

Veilig werken met medicatie Oorzaken medicatiefouten 8

Veilig werken met medicatie Wat kan een verpleegkundige doen om medicatiefouten te voorkomen Wat zijn medicatiefouten? elke vermijdbare gebeurtenis die kan leiden tot onaangepast medicatiegebruik of letsels voor de patiënt Belangrijkste hulpmiddelen: - Kennis – informatie – open communicatie ivm fouten 9

1. Gebrekkige verspreiding van kennis Van elk geneesmiddel dat je toedient moet je weten waarvoor het dient - Continu leerproces - Lees de bijsluiter als je twijfelt - Vraag informatie: geen enkele vraag is dom! Taak van apotheek om dit mee te verzorgen - Intranet: formularium, compendium - Verderzetten project: affiches op dienst. 10 H: beheer apotheekmedicatiefouten2006TCActiefiche kennis medicatie TC (1). doc

1. kennis TESTJE IVM BASISKENNIS 10 vragen Geïnformatiseerd systeem Vorming en opleiding Ivm leveren en toedienen = kennis Omgevingsfactor: verpleegafdeling Betrokkenheid patiënt Melding en analyse fouten 11

1. kennis Wat doen curare zoals Nimbex, Esmeron, Myoplegine Van elk geneesmiddel dat je toedient moet je weten waarvoor het dient Lees de bijsluiter of zoek op in compendium als je twijfelt 12

1. kennis Wat is biologische beschikbaarheid BIOLOGISCHE BESCHIKBAARHEID = concentratie die in de algemene bloedbaan terecht komt hoe hoger, hoe beter IV : 100% zemelen : 0% opmerking: Vancocin IV – oraal Rocephine IV in hersenen 13

1. kennis Verschil in werking tussen Motilium gewone tablet ten opzichte van een smelttablet Het werkt sneller – trager – even snel Welke medicatie mag geplet worden? Depakine Chrono co 500 mg - Adalat oros co 30 mg - Trandate co 100 mg Sublinguale resorptie Basische geneesmiddelen, vetoplosbare Vb Temesta Expidet, Nitrolingual NIET Imodium en Motilium instant Maag-darm resorptie Algemeen: snelst op nuchtere maag : afhankelijk van de presentatievorm, de formulering (RETARDpreparaten) 14

1. kennis Welke pleisters mogen geknipt worden Diafusor – Durogesic - Niquitine Transdermaal • Normaal : enkel lokale werking vb zalven • TTS : Trans Therapeutisch Systeem –Constante plasmaspiegel op lange termijn –Afhankelijk van soort pleister mag er geknipt worden 15

1. kennis Waarom wordt adrenaline toegevoegd aan xylocaïne 1)Omdat het sneller werkt - langer werkt - sterker werkt SC • Trage doorbloeding, dus trage resorptie Opmerking : kan bewust vertraagt worden Vb Adrenaline als vasoconstrictor toevoegen 16

1. kennis Waarom moet men voorzichtig zijn bij toedienen van Diphantoine, Lanoxine en anticoagulantia? Ze worden zeer snel in het bloed opgenomen - Ze zijn zeer toxisch - Ze geven veel interacties met andere geneesmiddelen Waarom interacties ? Eiwitbinding –Wordt uitgedrukt in % in bijsluiter –Enkel vrije moleculen kunnen werken –Gevolgen : • Kan probleem geven met combinatietherapie • Vb lanoxine, diphantoïne, anticoagulantia • Ook enkel vrije moleculen worden geëlimineerd 17

1. kennis Biotransformatie: vooral voor vetoplosbare gmn -Omzetten in hydrofiele moleculen die langs de nier kunnen worden uitgescheiden -Door middel van enzymes die niets te maken hebben met afbraak van lichaamseigen processen zoals koolhydraat- eiwit en lipidenmetabolsatie belangrijkste: Cytochroom P 45 oorzaak van veel voorkomende interactie tussen geneesmiddelen worden omdat beiden zelfde enzyme nodig hebben om afgebroken te Kan leiden tot hogere concentratie dan verwacht Andere vb Enzyme-inhibitie en individuele verschillen 18 vb Flagyl en alcohol : toxische reactie cfr disulfiram alcohol: aziaten cf blanken

1. kennis )Welke toxiciteit is het grootst bij Amukin? 1)nefrotoxiciteit 2)Ototoxiciteit Binding op receptoren –Afhankelijk van oa • Affiniteit vb Penicilline-allergie – niet conc-afh vb Bejaarden - anxiolytica • Concentratie ( vb Amukin: oto- en nefrotoxiciteit) 19

1. kennis Welke posologie is de beste voor Augmentin IV 3 x 2 g - 4 x 1 g Halfwaardetijd –Tijd wanneer de concentratie in het bloed op de helft is terug gevallen –Als groot : intervallen tussen toedieningen groter • Vb Rocephine: 1 x • Vb Penicilline: 6 x daags Opmerking : 3 x daags is niet om 8 -12 -18 uur maar om de 8 uur : vb 6 -14 -22 uur 20

2. Informatie Is order duidelijk? van arts - ivm thuismedicatie - dosis én frequentie toediening Is order duidelijk? - Buscopan comp - Co Diovane - Scopolamine - sopalamine 21

2. Informatie Controleer de dosis en de naam nieuw voorschrift Verknip geen medicatie bij ontvangst uit de apotheek, houdt Unit Dose nieuwe dispensers Etiketteer steeds alle perfusies na bereiding - Patiënt-identificatie - Inhoud van perfusie 22

2. Informatie over patiënt Wat is gekend uit dossier? - Vb nierinsufficiëntie - Vb allergie Observeer de patiënt: nieuwe pathologie kan gevolg zijn van medicatie - Braken - Jeuk en irritatie - Wijziging bloeddruk 23

3. Gebrekkige communicatie tussen diensten Patiënten onder chemotherapie - Alle excreten zijn toxisch - Normale werking van geneesmiddelen kan verstoord zijn. vb Zullen sneller misselijk zijn of braken 24

3. Gebrek aan standaardisatie van procedures omtrent geneesmiddelen Welke geneesmiddelen kunnen in wat opgelost worden – Lasix, diphantoïne, Augmentin: steeds in Na. Cl 0. 9% Hoe lang zijn ze stabiel? Oplostabel antibiotica ter beschikking Hoe worden poeders opgelost – Acetylcysteine – Calcium-Sandoz, Dvital Calcium 25

3. Communicatie ivm mogelijke problemen Melden van fouten - Bijsturen - Vermijden in de toekomst 26

Einde Dank voor de aandacht ! 27