GEMTEN GNMZE EKONOMK FAALYETLER Mehmet Ali ERCAN Balkesir

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EKONOMİK FAALİYETLER Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi www. cografyakulubu. com www. cografya. biz Bu Sunu En İyi Ofis 2007 Yüklü Bilgisayarlarda Görüntülenir

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE GEÇİM TARZLARI 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 2

Ekonomik kaynakların işletiliş şekillerine, mal ve hizmet etkinliklerine ekonomik faaliyet denir 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 3

Paleolitik Çağ (Kaba Taş Çağı) Bu çağda insanlar avcılık ve besin toplayıcılığı ile geçiniyorlardı. Barınakları kaya sığınaklarıydı. Küçük gruplar halinde ve göçebe olarak yaşarlardı. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 4

Paleolitik Çağda İnsan; 10: 38 1 İlk aletleri yapar 2 Ateşi bulur 3 Dikiş dikebilmek için kemik iğneler 4 Mağara duvarlarına resimler icat eder Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 5

Mezolitik Çağ(Yontma Taş Çağı) Göç etmeden yaşamak için doğal şartları uygun yerler buldular Bu yerler, doğal yiyeceklerin ve av hayvanlarının bulunduğu verimli sulak alanlardı. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 6

Mezolitik Çağda Beslenme çeşitlendi Tarıma geçiş aşamasına gelindi Köpek evcilleştirildi 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 7

Neolitik Çağ (Yeni Taş Çağı) 10: 38 1 Tarıma geçildi 2 Hayvanlar evcilleştirildi 3 Kerpiç evler yapılmış, köylerin oluşturulmuştur 4 Seramik yapan zanaatkarlar ortaya çıktı 5 Takas başladı. Böylece ticaret doğdu. Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 8

Kalkolitik Çağ (Maden Çağı) 10: 38 1 Tarım ve hayvancılık daha da gelişti 2 Köylerin etrafı surlarla çevrildi 1 3 Köyler kentlere dönüştü. 4 Devletler ortaya çıktı 1 5 Maden işleme, tarım, el aletleri 6 Silah yapımında gelişmeler oldu 7 Silahların gelişmesiyle güçlü imparatorluklar kuruldu 8 1 Meslekler ortaya çıktı 1 9 Devletlerarası iyi örgütlü ticari ilişkilerin doğdu Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 9

EKONOMİK FAALİYETLERİN ÇEŞİTLENMESİ 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 10

İnsanlar yaşamlarını kolaylaştırmak için sırasıyla HAYVAN GÜCÜ BUHAR ELEKTRİK kullandılar 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 11

M. S. 11 ve 12. yüzyılda, MS 11 ve 12 yy. da tarım ve hayvancılık önemini korumakla birlikte ticaret de çok önemliydi 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 12

TİCARET 10: 38 Gelişince YOLLAR Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Gelişti 13

Hititler döneminde var olan yollar, Roma döneminde geliştirildi ve yeni yollar yapıldı 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 14

Ticaret yollarının güvenliği için Selçuklular döneminde kervansaraylar, Osmanlılar döneminde Hanlar yaptırıldı. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 15

İpek Yolu, Asya ve Avrupa arasındaki toplumsal değişim ve etkileşim açısından önemli bir yere sahip olmuştu. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 16

16. yüzyılda, 16. yy. da, toplumlar arası ticaretin gelişmesiyle ülkeler arasında ekonomik ilişkiler de gelişmeye başlamıştır. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 17

Ekonomik yaşam, Batı Avrupa'da buhar makinesinin icadı ile değişmeye başladı. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 18

Sanayi Devrimi'nden önce insanlar için sahip oldukları toprağın ve yaşadıkları yerlerin büyüklüğü önemli bir güç kaynağıydı. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 19

17. yüzyılda, 17. yüzyılda başlayan hızlı bilimsel gelişmeler tarım ve ticaret gelirlerini arttırmış, böylece Sanayi Devriminin temelleri atılmıştır. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 20

Sanayi devrimi ile Üretim arttı İnsan emeğine ihtiyaç azaldı Ulaşım araçları gelişti Nüfus patlaması yaşandı Hammadde ve ürünlerin taşınması kolaylaştı Köyden kente göç arttı Makineleşmeyle tarımsal gelir arttı Hammadde ve Pazar ihtiyacı sömürgeciliği yaygınlaştırdı 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 21

20 yy. sonları ve 21. yy başlarında; Bilgisayarın icadı, bilgi paylaşımında önemli bir adım olmuştur. Bilgisayarın ve İnternet bilgi paylaşımı çok kısa sürede gerçekleştirmektedir. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 22

Son yıllarda, biyoteknoloji ile gen aktarımı yapılarak hastalıklara daha dayanıklı ürünler elde edilmektedir. Biyoteknolojinin temel amaçları arasında yeni çeşit geliştirmek ve mevcutlarda genetik çeşitlilik oluşturmak da sayılabilir. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 23

Günümüzde kaybolmakta olan türlerin korunmasında, çoğaltılması zor olan türlerin üretiminde, çeşitli doku kültürü yöntemleri uygulanmaktadır. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 24

Ders Kitabı: Sayfa 101 Tarihsel Süreçte Ekonomik Faaliyetler DÖNEM Paleolitik Etkin Ekonomik Faaliyet Avcılık Toplayıcılık Tarım ve Ekonominin Temel Gücü Yaşam Ham madde Göçebe Neolitik Hayvancılık Ham madde Köyler Sanayi Devri Sanayi Ticaret Enerji ve Ulaşım Kentler Bilgi Çağı Hizmet, bilgi, iletişim Teknoloji Kentler 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 25

Ders Kitabı: Sayfa 101 Aşağıda verilen özeliklerin hangi çağlara ait olduklarını bulalım Sanayi Dön. ve Sonrası İlk ve Orta Çağ Kalkolitik Çağ Neolitik Çağ Mezolitik Çağ Paleolitik Çağ Özellikleri Kas gücünün yerini buhar aldı Tekerlek bulundu Tam olarak tarım üretimine geçildi Maden işlenmeye başlandı Hayvanlar evcilleştirildi 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 26

Ders Kitabı: Sayfa 101 Aşağıda verilen özeliklerin hangi çağlara ait olduklarını bulalım Sanayi Dön. ve Sonrası İlk ve Orta Çağ Kalkolitik Çağ Neolitik Çağ Mezolitik Çağ Paleolitik Çağ Özellikleri Yerleşik Hayata Geçildi Seramik Üretildi Yazı İcat Edildi Mağara yaşamı başladı Avcılık Yapılmaya Başlandı 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 27

Ders Kitabı: Sayfa 101 Aşağıda verilen özeliklerin hangi çağlara ait olduklarını bulalım Sanayi Dön. ve Sonrası İlk ve Orta Çağ Kalkolitik Çağ Neolitik Çağ Mezolitik Çağ Paleolitik Çağ Özellikleri Esnaf Sınıfı Doğdu İlk Köyler Ortaya Çıktı Kent Devletleri Ortaya Çıktı Tarıma Geçiş Dönemi Başladı Köpek Evcilleştirildi. 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 28

EKONOMİK FAALİYETLERİN SINIFLANDIRILMASI 10: 38 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 29

İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunurlar. 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 30

Bu faaliyetler; İkincil (Sanayi) Birincil (Tarım) Üçüncül (Hizmet) Olmak üzere üç ana grupta incelenebilir 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 31

Birincil Faaliyetler Balıkçılık Ormancılık Tarım Avcılık 10: 39 Madencilik Hayvancılık Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 32

İkincil Faaliyetler İnşaat Kimya Sanayi Otomotiv Sanayi Tekstil Sanayi 10: 39 Metal İşleme Makine Sanayi Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 33

Üçüncül Faaliyetler Pazarlama Ulaşım Bankacılık Eğitim 10: 39 Turizm Sağlık Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 34

Şimdi sizinle küçük bir etkinlik yapalım 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 35

Herkes kendine bir meslek belirlesin 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 36

Sorduğumuz arkadaşımız bize o meslekle ilgili ipucu versin Biz de bu mesleğin hangi faaliyet grubunda olduğunu bulalım? 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 37

MESLEĞİ SEÇİP BURADAN BAŞLAYALIM 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Bu etkinlikte ilgili yerlere fare ile tıklatın 38

Topraktan veya Denizden mi elde ediliyor EVET 10: 39 HAYIR Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 39

Bir şey imal ediliyor mu? EVET 10: 39 HAYIR Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 40

İnsanlara hizmet ediliyor mu? EVET 10: 39 HAYIR Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 41

BİRİNCİL FAALİYET YENİ BİR MESLEK SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Konuya devam 42

İKİNCİL FAALİYET YENİ BİR MESLEK SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Konuya devam 43

ÜÇÜNCÜL FAALİYET YENİ BİR MESLEK SEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Konuya devam 44

TEKRAR DENE Konuya devam 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 45

Şimdi de az önceki etkinliğimizden yararlanıp bazı meslekleri faaliyet grubuna ayıralım 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 46

BİRİNCİL FAALİYETLER İKİNCİL FAALİYETLER ÜÇÜNCÜL FAALİYETLER BALIKÇI ÇİFTÇİ FABRİKA İŞÇİSİ DEMİRCİ POLİS BANKACI MADEN İŞÇİSİ ÇOBAN ORMANCI AVCI MOBİLYACI FIRINCI DEMİR ÇELİK İŞÇİSİ İNŞAAT USTASI OTOBÜS ŞOFÖRÜ İTFAİYECİ DOKTOR ÖĞRETMEN 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 47

AKTİF NÜFUSUN EKONOMİK FAALİYET GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 48

Çalışan nüfusun ekonomik faaliyetlere göre dağılım oranları bir ülkenin kalkınma düzeyini gösterir. 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 49

Örneğin; ABD Mali İngiltere Nijerya Norveç Somali Japonya Çin İtalya Bangladeş gibi ülkelerde çalışan nüfusun ekonomik faaliyetlere dağılımı birbirinden farklıdır 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 50

Gelişmiş ülkelerde ilk sırayı Hizmet, Gelişmemiş ülkelerde ise Tarım alır GELİŞMİŞ ÜLKELER GELİŞMEMİŞ ÜLKELER Üçüncül(Hizmet) Birincil(Tarım) İkincil(Sanayi) Birincil 1% Üçüncül 25% İkincil 31% Üçüncül 68% 10: 39 İkincil 10% Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Birincil 65% 51

Farklı ülkelerdeki çalışan nüfusun sektörlere dağılımını inceleyelim 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 52

10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 53

Şimdi de aşağıdaki resim ve metinlerden yararlanarak ekonomik faaliyetlerin az önce gösterdiğimiz hangi ülkeye ait olabileceğini bulalım 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 54

Birinci Ülkemizde, Birinci Ülke Hayvancılık, Balıkçılık, Ormancılık, Madencilik önemli geçim kaynaklarındandır. Ekonomimizde işçi gücüne ihtiyaç duyulur 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 55

Birinci Ülke İhracatımızda ham maddeler, İthalatımızda ise sanayi ürünleri önemli yer tutar Sanayimizi geliştirip, geçim standardımızı yükseltebilmek için gelişmiş ülkelerden mal ve makineler satın alırız 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 56

Ancak Birinci Ülke Eğitim, Sağlık, Ulaşım ve İletişim hizmetlerinde bazı sorunlar yaşanmaktadır 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 57

İkinci Ülkemizde, İkinci Ülke İnsanların büyük çoğunluğu çeşitli sanayi kollarında çalışır İhracatımızda artmaktadır 10: 39 işlenmiş mamullerin Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi payı giderek 58

İkinci Ülke Ulaşım, İletişim, Sağlık ve Eğitim alanında önemli gelişmeler olmaktadır. Bu gelişmelerde, bulunmaktadır 10: 39 sanayinin büyük Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi bir katkısı 59

Üçüncü Ülkemizde, Üçüncü Ülke İnsanlarımız genellikle, Hastanelerde, Okullarda, Ofislerde, Turizm ve Bilimsel araştırma gibi alanlarda çalışırlar 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 60

Üçüncü Ülke Eğitim, Sağlık, Ulaşım, İletişim ve Kültürel etkinlikler insanlarımız için önemlidir 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 61

Üçüncü Ülkemizde yaşam standardı oldukça yüksektir Gelişmiş sanayimizin ihtiyacı olan ham maddeleri diğer ülkelerden satın alırız 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 62

Gelişmiş Ülkeler • Sanayi ürünleri ihraç eder • Ürün değeri yüksektir • Nüfus artış hızı düşüktür • Nüfusun önemli bir kısmı hizmet sektöründe çalışır • Gazete ve dergi okunma oranı çoktur • Ömür uzun ve yaşam standardı yüksektir 10: 39 Gelişmemiş Ülkeler • Genelde tarım ürünleri ihraç eder • Sanayileşme sınırlıdır, • Teknolojik alt yapı bakımından dışa bağımlıdır • Nüfus artış hızı fazladır • Beslenme yetersizdir • Hastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektir • Ömür kısa ve yaşam standardı düşüktür Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 63

Şimdi İngiltere’de 1790, 1890, 1990 yıllarında Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı grafiklerini inceleyelim. 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 64

İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005) 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi 65

İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005) Yıllar 1790 1890 1990 10: 39 Birincil Faaliyet %75 %4 %3 İkincil Faaliyet %15 %56 %32 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi Üçüncül Faaliyet %10 %40 %65 66

KAYNAKLAR • Komisyon, Coğrafya 10 MEB Ders Kitabı, İstanbul 2009 • M. Köroğlu- S. Köroğlu, 10. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara, 2008 • Komisyon, 10. Sınıf Coğrafya, Coşku Yayınları, İstanbul, 2009 • Komisyon, 10. Sınıf Coğrafya, Zambak Yayınları, İzmir, 2007 • Komisyon, LYS Coğrafya, Güvender Yayınları, İstanbul, 2009 67 10: 39 Mehmet Ali ERCAN Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi