Gemiten Gelecee Projeksiyonlar Bilgi lem Birimleri in Yol

Geçmişten Geleceğe Projeksiyonlar: Bilgi İşlem Birimleri İçin Yol Haritaları Murat Ulubay ulubay@metu. edu. tr ODTÜ Bilgi İşlem Daire Bşk. ODTÜ Enformatik Enst. Bilişsel Bilimler 1 Cengiz Acartürk acengiz@metu. edu. tr ODTÜ Bilgi İşlem Daire Bşk. ODTÜ Enformatik Enst. Bilişsel Bilimler

Projeksiyonlar, Yol Haritaları Sunuş Planı l l l 2 l Giriş (sunuşun “öngörü” yaklaşımı) Değişim Gelişim ve Belirsizlikler - Kullanıcı tarafında donanım düzeyinde radikal değişim, yaygınlıkta radikal artış, ağ erişiminde teknolojik kaos ve belirsizlik. - “Ağ – İnternet – Telekomünikasyon” teknolojilerinde ve bunlara erişimde devrim. Yol Haritaları - Çevrim içi eğitim - Web tabanlı eğitim - Talep patlaması, kitlesel erişim - Genel altyapı üniversite bilişim servisi arabirimi olarak Bidb Sonuç

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l l l 3 Değişim: Geçmiş ve bugün karşılaştırması Projeksiyon: Geleceğe dönük tahminler Öngörü: Geleceği planlama, belirleme, önlem alma (foresight-forecast)

Projeksiyonlar, Yol Haritaları - Yakın geçmişten bugüne değişmeyenler: Ağ yapısı, pc standardı (kullanım teknolojisi), dağınık-ayrık ağ ve iletişim teknolojileri… - Değişenler: Niceliksel değişim, hız (cihaz ve ağ hızı), kapasite yaygınlık, kullanıcı sayısı, bilinirlik (“artık her şey bilgisayarla”). Fonksiyonlarda niteliksel değişim; iletişim ve eğlence için bilgisayar, günlük hayatla ilgili bilişimsel kullanım. Üniversite = İnternet denkleminin kısmen bozulması. Ücretsiz yüksek kapasiteli ticari hizmetler. vs. 4

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l l 5 Yaklaşım: - Neler değişti? - Neler beklenenin aksine değişmedi? - Hangi öngörüler, tahminler boşa çıktı? - Nerede kapasite fazlası, fuzuli altyapı kuruldu? - Nerede öngörü eksikliğinden geride kalındı? Strateji: - Neler değişir? - Neler değişmez? - Bunlara göre hangi konuda mevcut hizmetleri iyileştirme, genişletmeye çalışmalı? - Hangi yeni alanlarda şimdiden kaynak ve istihdam çalışması yapmalı? (durdurun? )

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 6 Değişim Gelişim ve Belirsizlikler -Kullanıcı düzeyinde, tarafında donanım teknolojisi yönelimleri: 1 – Taşınabilirlik, (ofislerde) masaüstü yerine dizüstü, pc --> taşınabilirlik taşınabilir cihaz --> bilgisayarlaşma 2 – Klavye, ekran teknolojisinde devrim 3 – Genel kullanılabilirlik devrimi (donanımsal, teknik ve kullanım desteği ihtiyacı) 4 – Bu cihazlar ve talebe uygun bütünleşik ağ erişimi gereksinimi 5 – Ekonomik erişilebilirlik 6 – Pc salonu veya kütüphane, kantin, koridor bahçe

Projeksiyonlar, Yol Haritaları 7

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 8 Ağ – İnternet – Telekomünikasyon Teknolojileri - Çeşitlilik, yaygınlık - Teknolojik kaos ve serbest piyasa, serbest piyasa ve verimlilik - Televizyon (analog), radyo, GSM, kablo-tv, kablonet, sabit telefon hattı, yerel ağ, …, (dijital) uydu yayını. - Örnekler: Wimax ve 3 G

Projeksiyonlar, Yol Haritaları Wimax, Intel: Şehir ölçeğinde (50 km çapında) bütünleşik kablosuz ağ – internet erişimi. Tek baz istasyonu. l 3 G, Üçüncü Nesil Geniş bant GSM. Görüntülü telefon, cep telefonu ile hızlı internet. l 9

Projeksiyonlar, Yol Haritaları Şehir Ölçekli Kablosuz Ağ Senaryosu: Telefon (GSM, sabit hat), İnternet, yerel ağ, Televizyon (hatta) bütünleşik hizmet. (Bütünleşik ultra-taşınabilir cihazlara uygun şekilde). --- > Üniversite ağ alt yapısının genel internet servis sağlayıcılık anlamında boşa çıkması (? ) pc destek ihtiyacında azalma veya niteliksel değişim. Bidb’ler yerel, akademik hizmetlerle genel altyapı uyumu arayüzü. Güvenlik ve kimlik doğrulama l 10

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 11 Bilişim Hizmetlerin Olası Dışsal Trendler: - “dışsal” akademik bilişim dışı - ticari ve ücretsiz e-posta, anlık mesajlaşma, veri arama hizmetleri gibi reklam tabanlı, kaliteli, güvenilir ve kalıcı web alanı, çevrim içi veri saklama, arşivleme hizmetleri - Bidb’ler için yük azaltıcı, yönlendirme bilgilendirme görevi. - Bidbler yerel hizmetlere, akademik bilişime özel veri paylaşımı ve iletişime odaklanabilir.

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l Yol Haritaları --- Çevrim içi eğitim --- Akademik birimler bölümler yöntem ve içerikten sorumlu, - Bidb’ler altyapı hizmetleri ve yaygın erişimi sağlar (bölümler ve son kullanıcının erişimi) - Eğitim Destek Ofisleri (Bidb içinde olmalı mı? ) 12

Projeksiyonlar, Yol Haritaları 13 l Web Tabanlı Yayın Teknolojileri l Dağıtık Servisler - Bölüm düzeyinde web, e-posta, veri tabanı sunucuları uygulaması, kaliteli merkezi hizmet özendirmesi, ancak genel politika ve standart belirleme dışında tamamen merkezileştirmek Bidb’lerin kapasitesi ötesinde - Ekonomik olarak maliyeti düşürmek, verimliliği, güvenilirliliği, kesintisizliği artırmak. - İş gücü ve Bidb’ler için sorunları azaltmak.

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 14 Güvenlik - Kişisel bilinçlenme artışı - Virüs ve trojan tehdidinin pcden ve bireysel kullanıcıdan ağa ve İnternete yönelmesi - İşletim sistemlerinin otomatik güncellenmesinde iyileşmeler - Fiziki güvenlik sorununda süreklilik

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 15 PC Destek Servisleri - Bütünleşik, teknik müdahale imkanı olmayan (kullan-at) donanım, - Klasik pc destek yerine uygulamalar erişim gibi problemleri konusunda uzman işgücü - Eğitim desteği

Projeksiyonlar, Yol Haritaları l 16 Ağ Servisleri - Harici altyapı, ağ servisleri -- > yetkilendirme, kimlik doğrulama, güvenlik - Yerel uygulamalar, kütüphane, online ücretli dergi veritabanları, Oibs gibi hizmetleri yeni ağ alt yapısı ve son kullanıcı niteliği ile uyumlu hale getirme, “Arayüz” geliştirme

Projeksiyonlar, Yol Haritaları Sonuç Somut öngörüler: 1 - PC salonları 2 - Ağ alt yapısı (kablosuz ve/veya harici kablosuz) 3 - Kullanıcı sayısında artış, servislere talep artışı, 4 - Son kullanıcı erişimi ve talebinde niteliksel değişim. 5 - Pc destek ihtiyacında azalma (kullanılabilirlik, teknoloji) Somut öneri: Öngörü çalışmaları, Akademik Bilişim etkinliklerinde makale sunumu şeklinde değil, çalışma grubu oturumları halinde, alanda faal katılımcıların toplu fikir üretmesi ile yapılmalı. l 17

l l l l 18 Kaynaklar: http: //www. csmonitor. com/2004/0108/p 14 s 01 -stct. html (ince ekran teknolojileri) http: //www. virtualdevices. net/ (sanal klavye) http: //www. virtualdevices. net/keyboard. htm http: //www. wimaxforum. org/home/ (wimax) http: //www. wimaxforum. org/news/downloads/supercomm_2005 /WF_Day_in_a_Life_with_Wi. MAX_Final. pdf http: //vizyon 2023. tubitak. gov. tr/ http: //www. i-glasses. com/ (HMD)