GELM ZELLKLER OLUMLU OLUMSUZ ALE TUTUMLARI DSPLN ETKL

*GELİŞİM ÖZELLİKLERİ *OLUMLU- OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI *DİSİPLİN *ETKİLİ İLETİŞİM Ağa Ceylan İlkokulu Okul Rehberlik Servisi

ÇOCUK NE YAŞARSA ONU ÖĞRENİR Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse, Kınama ve ayıplamayı öğrenir. Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa, Sıkılıp, utanmayı öğrenir. Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse, Kendini suçlamayı öğrenir. Eğer bir çocuk hoşgörü ile yetiştirilmişse, Sabırlı olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse, Adil olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse, Kendini sevmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk aile içinde dostluk, arkadaşlık görmüşse, Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir.

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ 7 -11 yaş çocuğu; Okul çağı çocuğun ailesinden çıkıp dış dünyaya açıldığı; Toplumsal çevreye iyice karıştığı bir dönemdir.

1. , 2. , 3. sınıf çocuğunun gelişim özellikleri � Çok etkin ve hareketlidir. � Oyun hala öğrenmek için en etkili yoldur. Elleri ile çalışmaktan keyif alır. � Yaşına göre sorumluluklar alabilir. � Mizah duyguları gelişmeye başlar. � Kolaylıkla gururu zedelenir. � Para ile ilgilenmeye başlar. � Böcek ve hayvanlara karşı büyük bir ilgi vardır. � İyilik ve kötülük kavramları genişler ve genelleşir. � Yetişkinlerin görüşlerini önemser. İlgi merkezi olmak ister � Sevilmek, değer verilmek ve başarılı olmak bu dönemin en temel ihtiyacıdır.

4. -5. sınıf çocuğunun gelişim özellikleri �Göz –el ilişkisi gelişmiştir. �Arkadaşlıklar daha anlamlı hale gelmeye başlar. �Dikkatini daha uzun süre yoğunlaştırabilir. �Spor ve çeşitli etkinliklere karşı ilgi ve eğilimi artar. �Yaptığı işler konusunda titiz davranır. �Yavaş yetişkinleri eleştirmeye başlar. �İlgi alanları belirmeye başlar. �Artık anne babadan daha bağımsızdır. �Hızlı boy uzamaları görülebilir. �Daha fazla sorumluluk alabilir.

Aile Tutumları ve Çocuğun Gelişimine Etkileri

Aile Tutum Modeli Çocuğun anne-babadan aldığı iki şey vardır: Sevgi ve Eğitim

Aşırı sevgi gevşek eğitim tutumunda: Sevgi aşırı, disiplin yok denecek kadar azdır. Her istediği yapılır, kusurları görmezden gelinir. Aile aşırı koruyucudur. Bu durumda sorumluluk almama, bebeksi davranışlar, öfke nöbetleri, bencillik görülür. Çocuk bağımsız hareket edemez.

Aşırı sevgi sıkı eğitim tutumunda: Sevgi yine aşırıdır ama herşey ailenin kontrolündedir. Çocuktan hiçbir şey esirgenmez. Karşılığında da yüksek başarı beklenir. Bu durumda çocuklarda anne babaya aşırı bağımlılık, aşağılık duygusu, hoşgörüsüz ve anlayışsız bir kişilik gelişir.

Yetersiz sevgi ve aşırı disiplin tutumunda: Aile sevgisiz ve ilgisizdir. En küçük hatalar bile şiddetle sonuçlanır. Sürekli yasaklar konur. Çocuk çoğunlukla aşağılanır. Bu durumda çocukta; utangaçlık, hırsızlık, yalancılık saldırganlık davranışları görülür.

Gevşek eğitim yetersiz sevgi tutumunda: Aile sevgisiz ve ilgisizdir. Gevşek ve tutarsız bir disiplin vardır. Bu durumda çocuklarda; disiplinsizlik, otoriteye karşı geliş, genellikle başarısız, pasif, içine kapalı bir kişilik gelişir.

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ v Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık v Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar v Aile içi kutuplaşmalar

Sağlıklı Tutum Gevşek Eğitim Biraz olumsuzluk Yetersiz Sevgi Yeterli hoşgörü Yeterli sevgi SAĞLIKLI TUTUM Aşırı Sevgi Yeterli disiplin Sıkı Eğitim

Sağlıklı Tutum Çocuğa şartsız sevgi verilir. Sorumlulukları vardır. Çocuğun uyması gereken kurallar ve sınırlar belirlenmiştir. Anne baba ve çocuk arasında sevgi ve saygıya dayanan bir iletişim vardır. Sevgi ve disiplin temel öğelerdir. Bu çocuklar; Sorumluluk sahibi, çevresi İle dengeli ve uyumlu ilişkiler kurabilen, kendine güvenen, yaşamda başarıyı yakalamış insanlar olarak karşımıza çıkar.

DİSİPLİN Sevgi ve hoşgörüyü içinde barındıran, tutarlı ve esnek bir disiplin anlayışı ile çocuklara davranış kazandırılmalıdır.

Tutarsız Yaklaşımlar *Aşırı hoşgörü, *Bir gün izin verilen bir davranışa bir başka gün ceza uygulanması, , *Anne baba arasında ağız birliğinin olmaması, *Anne babanın kendini acındırması, *Çocuğa sürekli bağırıp çağırmak, *Anne babanın küsmesi, sevgiden mahrum bırakmakla tehdit etmesi, *Dayak

Nasıl Olmalı? *Disiplin yaşamın bir parçası olmalı, *Çocuğa sorumluluklar verilmeli, *Çocuk aile içinde değerli olduğunu bilmeli, *Anne baba arasında uyum olmalı, *Kurallar duruma göre olmamalı, *Çocuklara örnek olunmalı, *Aile içi saygı olmalı, *Ceza kişiliğe değil, davranışa yönelik olmalı.

Ona sevginizi gösterin. Göz teması kurun, çocuğunuzun yüzüne bakarak ve onunda sizin gözlerinize bakmasını sağlayarak konuşun. Normal ses tonu ile konuşun, anlaşılır ve ciddi bir ifade kullanın (kızmak, yalvarmak yok!) Basit cümlelerle ne yapmasını istediğinizi belirtin.

Gerekirse söylediğinizi tekrarlatarak doğru anlaşıldığınızdan emin olun. Birlikte çözüm bulun. Etkin dinlemeyi kullanın Ben ileti dilini kullanın.

Suçlamadan, kızmadan, “ben söylemiştim. . . ” le başlayan cümleler kurmadan, hemen bir çözüm önermeden, sadece durumu empatik olarak anlamak ve kendi sözlerinizle geri iletmek.

Etkin dinleme “Anne bugün okulda yaptığım resim panoya asıldı. ’’ “İyi, aferin. ’’ ‘‘Resmin panoya asılsa ne olacak, hala çarpım tablosunu ezberleyemedin. ’’ ‘‘Öyle mi, ablanda dersanede birinci olmuş. ’’

‘‘Yaptığın resmin beğenilmesi seni çok mutlu etmiş. ’’

Ben dili; Karşıdaki kişiyi suçlamadan, yaşanan problem karşısında ne hissedildiğini ifade etmektir. Ben dili yapılan davranışa yöneltilen bir eleştiridir.

Sen dili; Suçlayıcı ifadelerle kişiliğe yönelik eleştirilerin ifadesidir. Saldırgan tavırlar içerdiği için aynı tavrı doğurur.

“Ben” dilini kullanmak Uygun olmayan davranış karşısında ne hissettiğini ifade etmektir. Koltukların üzerinde oradan oraya zıplayan çocuğunuza; ‘‘Yeter artık otur şuraya’’, “Beni deli ediyorsun. ’’, ‘‘Akşam baban gelince görürsün. ’’ • “Koltukların üzerinde zıpladığın zaman sinirleniyorum. Çünkü düşüp bir yerini incitmenden korkuyorum. ’’

Ödevlerini yapmayan çocuğunuza; ‘‘Sorumsuz’’, ‘‘Tembel’’, ‘‘İşe yaramaz’’ ‘‘Ödevlerini yapmadığın zaman başarısız olacağını düşünüyorum ve üzülüyorum. ’’

Ben dili; Sen dili; Duyguları ifade eder. Suçlayıcı ifadeler Davranışa yöneliktir vardır Ne beklenildiğini Kişiliğe yöneliktir ifade eder. Kişiyi savunmaya Kişiyi değişime açık geçirir hale getirir Problem çözümüne katkı sağlamadığı gibi, yeni problemlere neden olabilir

DUR • Çatışma anında konuşmaya, söylenmeye, bağırmaya başlamadan önce 5 -10 dk durun. Kendinize ve çocuğunuza sakinleşmek için zaman tanıyın. • “MOLA istiyorum” , ”Önce sakinleşelim, sonra konuşalım”

TEŞEKKÜRLER