GELM VE RENME DUYULARIN GELM 1112022 Prof Dr

GELİŞİM VE ÖĞRENME DUYULARIN GELİŞİMİ 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 1

Bilgilerimiz algılarımıza, algılarımız duyularımıza bağlıdır. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 2

Doğduğumuzda, şu anda bildiğimiz şeyleri bilmiyorduk. Doğduğumuzda, bazı reflekslerin dışında bir şey yapamayız. Zihnimiz adeta boş bir levha gibidir. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 3

Yetişkin olduğumuzda, zihnimizde bazıları son derece önemli, bazıları önemsiz bir çok bilgi vardır. Bu bilgiler zihnimize nasıl yerleşir? 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 4

Bildiğimiz her şey, zihnimizdeki bütün bilgiler duyu organlarımız vasıtasıyla gelir. Duyu organlarımız, çevremizdeki tabiatta değişik şekillerde bulunan fiziksel enerjiyi beynimizin anlayacağı biçimlere çevirir ve sinir sistemi vasıtasıyla beyne gönderir. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 5

Duyu organlarımız, çevremizdeki fiziksel dünyayı zihnimizdeki psikolojik dünyaya çevirir. Duyu organlarımız, fiziksel dünyadaki değişik enerjileri sinirsel enerjiye çevirir (ampul, radyo, tv, elektrik sobası vs) 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 6

Beş duyu organının en hassas değerleri Görme karanlık ve berrak bir gecede bir mum ışığı 48 km öteden görülebilir. İşitme Sessiz bir ortamda saat tiktakları 610 m öteden işitilebilir. Tatma 7. 5 litre suda bir çay kaşığı şeker eritilirse tadı algılanabilir. Koklama Üç odalı bir evde bir damla parfüm kokusu algılanabilir. Dokunma Yüzünüzden 1 cm uzaktan geçen arının hava akımı hissedilebilir. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 7

Duyu organlarımızın alt ve üst duyum eşikleri vardır. Özellikle görme ve işitme alanlarında, doğadaki enerjinin çok sınırlı bir kısmını alabiliriz. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 8

Görmenin uyaranı ışıktır. Işık: 380 - 760 nanometre arasında değişen dalga boyu ile temsil edilen bir radyan enerjidir. Görme, ışık dalgası enerjisinir enerji sistemine çevirmedir. Bu enerji değişmesi gözlerde olur. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 9

1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 10

Bilgimizin en önemli kaynağı göz ve görmedir. Bilginin nitelik ve niceliğini en çok bu duyu organı belirler. Ama her duyu organı, kendi alanında hayati öneme sahiptir. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 11

Görme, bir çok insan için, en önemli duyu organıdır. Ailemizi ve arkadaşlarımızı onun sayesinde tanırız, onların yüz ifadelerini ve hareketlerini onun sayesinde görürüz, okumayı öğreniriz, dokunamadığımız nesneleri algılarız, çevremizde olan bitenleri onunla anlarız. Göz bize şekiller, ölçüler, renkler ve hareketler hakkında bilgi sağlar. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 12

Görme, nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasını sağlar. Ayrıca çok değişik uzaklıklarda, çok farklı renk ve dokularda nesnelerin anlaşılmasını sağlar. Diğer duyu organları çok daha basit uyaranları analiz eder veya zamana ve karmaşık organizmalardaki değişmelere bağlıdır. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 13

Bir çok insan için işitme duyumu görmeden sonra- ikinci derecede önemlidir. Hatta bazı anlarda (körler için) birinci derecede önemlidir. Gözlerimiz beynimize çok daha fazla bilgi aktarmasına rağmen, kulaklarımız çok daha önemli sosyal iletişim biçimlerini yürütür. (Hayvanlar koklaşa, insanlar konuşa) 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 14

İŞİTME, İNSAN VE UYGARLIK İÇİN ÇOK ÖNEMLİ OLAN DİL VE KONUŞMADA DA TEMEL ROL OYNAR. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 15

Kulak da -göz gibi- ses dediğimiz enerji dalgalarını değerlendirir. Gözümüzün her radyan enerjiyi algılayamadığı gibi, kulağımız da her ses frekansını işitemez. Sağlıklı bir insan, 20 - 20. 000 hertz arasındaki frekansları duyabilir. Bazı hayvanlar daha yüksek ses frekanslarını duyabilirler. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 16

60 desibel düzeyindeki bir ses normaldir. Ama jetlerin, rock konserlerinin sesleri insana “acı” verir. 0 60 Sessiz fısıldama bir ofis Normal sohbet Trafik futbol stadyumu 120 Jetler rock konseri Desibel seviyesi 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 17

Tat ve koku, kimyasal duygulardır. Dil, sıvı içinde çözülen kimyasalları; burun havada çözülen kimyasalları algılar. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 18

Sadece dört tat kalitesi ve bunların binlerce bileşenini algılayabiliyoruz: ekşi, tatlı, tuzlu ve acı. Dil üzerinde tatlı dil ucunda, tuzlu dilin ön gerisinde, ekşi orta yan taraflarda ve acı dilin gerisinde algılanır. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 19

Koku duyumu insanlar için çok önemli gibi gözükmüyor. Ancak bazı hayvanlar için göz kadar önemli bir duyumdur. Yıllardan beri temel kokular üzerinde çalışılmasına karşın, bu alanda henüz kesin bulgulara ulaşılamamıştır. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 20

Bu beş duyumun dışında beden duyumu veya pozisyon duyumu denen bir duyu topluluğundan bahsedilir. Bu dokunmaya, titreşime, acıya, sıcaklığa, soğukluğa tepki; bedenin pozisyonunun farkında olma (denge), başın sallanması ve dönme hızındaki değişmeleri vs. kapsar. 1/11/2022 Prof. Dr. Mustafa Ergün 21