GELM PSKOLOJS r Gr Osman ALBAYRAK 2016 RZE

GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Öğr. Gör. Osman ALBAYRAK 2016 - RİZE

PSİKOLOJİ NEDİR? NE İŞ YAPAR? Psikoloji Bilimi: İnsan ve hayvan davranışlarını ve bu davranışların altında yatan süreçleri bilimsel olarak inceleyen çalışma alanıdır.

BİLİN BAKALIM ? PSİKOLOJİ BİLMEK ÖĞRETMENLERE NE TÜR YARARLAR SAĞLAR?

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Bireylerin doğumdan önce ve sonraki tüm gelişim süreçlerini inceler Bireylerin her alandaki gelişim özelliklerini ve öğrenmelerini inceleyen uygulamalı bilim dalıdır ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ Bireylerin nasıl öğrendiklerini inceler

GELİŞİM PSİKOLOJİSİ

Gelişim; Organizmanın, döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal, sosyal yönden, belli koşulları olan en son aşamasına kadar ileriye ve geriye yönelik sürekli ilerleme kaydeden değişimidir Gelişimde temel kavramlar Büyüme; Bedenin nicel ( boy ve kilo ) değişikliğidir. Olgunlaşma; Vücudumuzun ve organlarımızın öğrenmeden bağımsız olarak kendiliğinden iş görebilecek duruma gelmesidir. Öğrenme; Yaşantı sonucu davranışlarımızda meydana gelen nispeten kalıcı izli değişikliklerdir. Hazırbulunuşluk; ( Büyüme + Olgunlaşma + Öğrenme + Güdülenme )

G e l i ş i m BÜYÜME S ü r e c i OLGUNLAŞMA ÖĞRENME

GELİŞİM İLKELERİ 1. Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür 2. Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir 3. Gelişim nöbetleşe devam eder 4. Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur 5. Gelişim, genelden özele doğrudur 6. Gelişimde kritik dönemler vardır 7. Gelişim bir bütündür 8. Gelişimde bireysel farklar vardır

GELİŞİMİ ETKİLEYEN ETMENLER Kalıtım Anne babadan gelen genetik özellikler Çevre 1. Doğum öncesi etmenler 2. Doğum sırası etmenler 3. Doğum sonrası etmenler Hormonlar 1. a. b. c. d. e. Salgı bezleri Hipofiz bezi Troid bezi Paratroid bezi Pankreas bezi Böbrek üstü bezleri f. Cinsiyet bezleri

GELİŞİM ALANLARI FİZİKSEL GELİŞİM BİLİŞSEL GELİŞİM AHLAK GELİŞİMİ KİŞİLİK GELİŞİM

FİZİKSEL GELİŞİM • Vücudun boy ve kilo artışı demektir. Fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönem. Doğum öncesi dönemdir. Doğumdan sonra ise ilk çocukluk ve ergenlik dönemi en hareketli dönem olarak karşımıza çıkar.

FİZİKSEL GELİŞİM ve DÖNEMLERİ A- Doğum Öncesi Dönem q Ovum (Dölüt) (0 -2 hafta) q Embriyo (3 -9 hafta) q Fetüs (10. hafta ve sonrası) B- Doğum sonrası dönem q Bebeklik (0 -2 yaş) q İlk çocukluk (oyun) (2 -6 yaş) q İkinci çocukluk (okul) (6 -11 yaş) q Ergenlik (11 -18 yaş) q Genç yetişkinlik (18 -30/35 yaş) q Orta yetişkinlik (35 -60/65 yaş) q İleri yetişkinlik (65 yaş ve üstü)

BİLİŞSEL GELİŞİM Bilişsel gelişim, bireyin çevresindeki dünyayı anlama ve öğrenmesini sağlayan, aktif zihinsel faaliyetlerdeki gelişimdir. 13

PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI Jean PİAGET (1896 - 1980) 14

ü Piaget, bilişsel gelişimi biyolojik ilkelerle açıklamıştır. Bilişsel gelişimin beyin ve sinir sisteminin olgunlaşması ve bireyin çevreye uyum sağlaması sonucunda ortaya çıktığını savunmuştur. ü Zekâ; Bireyin çevreye uyum sağlayabilme yeteneğidir 5

PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ DÖNEMLER ORTALAMA YAŞLAR Duyusal Hareket (Motor) Dönemi 0 -2 yaş İşlem Öncesi Dönem 2 -7 yaş Somut İşlemler Dönemi 7 -11 yaş Soyut İşlemler Dönemi 11 yaş ve üstü 16

PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ

PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM İLKELERİ Piaget‘e göre çocuk, basitten karmaşığa doğru bir sıra içinde bilişsel gelişimini sürdürür. Zihinsel gelişim yavaş ve aşamalıdır. Bir aşamada elde edilenler sonraki aşamaların temelini oluşturur. Zihinsel gelişim evreleri hiyerarşiktir. Gelişimde bireysel farklılıklar görülebilir. Dönemlerin sırası değişmez, her birey, evreleri atlamadan sırayla izler. 19

KİŞİLİK, q Bireyi başkalarından ayıran, doğuştan getirilen (Mizaç) ve sonradan kazanılan (Karakter) özellikler bütünüdür. Bireyin HUY KARAKTER KİŞİLİK 21

22

KİŞİLİK GELİŞİMİ KURAMLARI 23

S. FREUD’UN KİŞİLİK GELİŞİMİ KURAMI 24

1. FREUD’UN TOPOGRAFİK KİŞİLİK KURAMI (Bilinç sınıflaması) BİLİNÇ (ŞUUR): Bireyin o an farkında olduğu duyum ve yaşantıların bulunduğu bölgeye bilinç denir. BİLİNÇ (ŞUUR) BİLİNÇ ÖNCESİ: Şu anda bilincinde (farkında) olunmayan, fakat biraz düşünüldüğünde ve zorlanıldığında hatırlanarak bilinç düzeyine getirilebilen, zihinsel olayları ve yaşantıları içeren düzeydir. BİLİNÇ ÖNCESİ ve BİLİNÇ DIŞI 25

2. FREUD’UN YAPISAL KİŞİLİK KURAMI Id – İnsan varlığının ham/ilkel tabiatıdır Haz ilkesi hakimdir. Ego - İdin isteklerini gerçeğe uygun biçimde karşılamak ister. Gerçeklik ilkesi hakimdir Super Ego Id 26 Super Ego - Vicdanın sesi! Nasıl davranmak zorunda Olduğumuz kurallar.

YAPISAL KİŞİLİK 27

YAPISAL KİŞİLİK 28

FREUD’un PSİKO-SEKSÜEL (PSİKOANALİTİK) GELİŞİM KURAMI Freud kişilik gelişimini çeşitli dönemlerle açıklamıştır. Her dönem belli bir kritik gelişimi kapsamaktadır. 1. Oral Dönem (0 -1 yaş) 2. Anal Dönem ( 1 -3 yaş) 3. Fallik Dönem (3 -6 yaş) 4. Gizil (Latent) Dönem ( 6 -12) 5. Genital Dönem ( 12 ve sonrası)

PSİKO-SOSYAL KİŞİLİK KURAMI (ERİKSON) Erik ERİKSON (1902 - 1994) 30

PSİKO-SOSYAL KİŞİLİK KURAM (ERİKSON) ü Erikson, Freud’dan etkilenmiştir. Freud’un kuramını tümüyle reddetmek yerine bu kuramı genişletmiş ve geliştirmiştir. Freud’dan farklı olarak kişilik gelişiminde, biyolojik etmenlerin yanı sıra sosyal çevrenin de etkisini kabul eder. ü Freud normal dışı davranışlar üzerinde dururken, Erikson daha çok normal ve sağlıklı gelişim üzerinde durmuştur. 31

B. ERİKSON’UN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ 0 -1 yaş • Temel güvene karşı güvensizlik (Bebeklik dönemi) 1 -3 yaş • Özerkliğe karşı kuşku ve utanç çocukluk dönemi) 3 -7 yaş • Girişimciliğe karşı suçluluk (Okul öncesi dönem) (İlk 7 -11 yaş • Başarıya karşı aşağılık/yetersizlik duygusu (İlköğretim dönemi) 11/12 -18 yaş • Kimliğe karşı kimlik-rol karmaşası (Ergenlik dönemi) 18 -35 yaş • Yakınlığa karşı uzaklık-yalnızlık-yalıtılmışlık (Genç-İlk yetişkinlik) 35 -65 yaş • Üretkenliğe karşı durgunluk (Orta yetişkinlik dönemi) 65 yaş ve üstü • Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk (İleri yetişkinlik-Yaşlılık dönemi) 32

AHLAK GELİŞİMİ

AHLAK GELİŞİMİ Ahlak; bir toplumda bireylerin benimsedikleri, uymak zorunda oldukları değerler/kurallar bütünüdür. Ahlak gelişimi ise; bireyin yaşamında değer verdiği kuralları geliştirmesi ve içselleştirmesi sürecidir. Ahlak gelişimi; bireyin doğru ile yanlışı ayırt edebilmesinde yardımcı olan ilkeler ve değerler sistemini oluşturma sürecidir. 35

AHLAK GELİŞİMİYLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR DEWEY’İN AHLAK GELİŞİMİ PİAGETİN AHLAK GELİŞİMİ KOHLBERG’İN AHLAK GELİŞİMİ GİLLİGAN’IN AHLAK GELİŞİMİ 36

KOHLBERG’İN AHLAK GELİŞİMİ Kohlberg de tıpkı Piaget gibi ahlak gelişiminin bilişsel gelişime paralel olduğunu savunur. Kohlberg’e göre birey, karşıya kaldığı bir durum hakkında ahlaki yargıda bulunurken, bir ikilem içindedir ve bu ikilemlere vereceği ahlaki tepkiler ile kendi ahlak anlayışını oluşturmaktadır. Lawrence KOHLBERG (1927 -1987) Kohlberg, ahlak gelişiminin üç düzeyde ve her bir düzeyin de içerisinde bulunan ikişer ahlak evre olmak üzere 6 evrede gerçekleştiğini belirtmiştir. 37

38

SON