GELM PSKOLOJS 1 R GR Mehmet Bnyami ZMEN

GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 1 ÖĞR. GÖR. Mehmet Bünyami ÖZMEN

“İnsanın ömrü kendini öğrenmeye çalışmakla geçer; en zor iş ise, kendini öğrenmektir”

Psikoloji, bir davranış bilimidir. Psikoloji, davranışların ve zihinsel süreçlerin bilimsel incelenmesidir. Psikoloji, sinir sistemi gelişmiş ve merkezileşmiş, dış etkileri ayırt edebilen organizmaların tepkilerini inceler.

Bilim, farkın peşindedir. Farkın nedenlerini arar ve başka türlü nasıl farklılıklar yaratabileceğini araştırır. Değişmeyen ve gelişmeyen, tek düze olan hiçbir şey, bilimin konusu olmaz. Bilim o şeyi sadece tanımlar ve bırakır.

Organizmanın sinir sistemi geliştiği ve merkezileştiği ölçüde psikolojiye konu olabilecek davranışlarda bulunabilir. Her organizma varlığını sürdürebilmek ve içinde bulunduğu koşullara uyum sağlayabilmek için çeşitli eylemlerde bulunur.

DAVRANIŞ UYARICI DÜRTÜ GÜDÜ MOTİV DAVRANIŞ

DAVRANIŞ Doğuştan Gelen Davranışlar: • İçgüdüsel davranışlar • (Refleksler) Geçici Davranışlar: • Alkol, ilaç, hastalık etkisi ile oluşan davranışlar İstendik Davranışlar: • Planlı eğitimin ürünü olan davranışlar Sonradan Kazanılan Davranışlar: • Öğrenme ürünü olan davranışlar • İstenmedik Davranışlar: Uygun olmayan koşullarda kazanılan ve eğitimin hatalı ürünü olan davranışlar

Davranış, içten ve dıştan gelen uyarımlar sonucu organizmanın bozulan dengesini yeniden kurmak amacıyla yaptığı tepkilerin tümüdür. Psikoloj, organizmanın uyum sürecini kendine özgü yöntem ve tekniklerle inceleyen, vardığı sonuçlara dayalı olarak ilke ve kurallar koyan sosyal ve pozitif bir bilimdir.

Felsefe, gerçeği tümüyle ele alıp inceleyen ve bunun sonucunda ulaşılan bilgileri yorumlayan ve sistemleştiren bir uğraşı alanıdır. Bilimlerin anası felsefe, Bilimlerin babası matematiktir. Felsefe akıl yürütme, analoji ve diyalektik yollarla bilgiye ulaşmaya çalışır. Bilim deney ve gözlem gibi yöntemlerden yararlanarak herkes tarafından kanıtlanabilir sonuçlara ulaşmaya çalışır.

Wilhelm Wundt • Wundt, “bilinçlilik” düşündükten sonra bilinçlerinden geçenleri betimleyen anlatımlarına ise, “deneysel içebakış” ya da “iç gözlem” adını vermiştir. • Psikolojiyi alanında deneyi benimseyerek, onu bir laboratuar bilimi durumuna getirmiştir. • Psikolojiyi “bilinçliliğin ya da bilinç verilerinin bilimi” olarak tanımlamıştır.

Yapısalcılık (Structualism) Ekolü: Edward Brodford Titchner • Psikolojinin konusunun: bilinci meydana getiren birimlerin yapısıdır. • Psikolojinin yöntemi: içebakıştır. • Psikolojinin amacı: bilincin yapısını çözümleyerek iç yaşayışı anlamaktır.

İşlevcilik (Fonksiyonalism) Ekolü William James, John Dewey ve James Rowlad Angel Psikolojinin konusu, bilinci oluşturan birimlerin görevlerini inceleyerek, düşünme, anlama ve tepkinin nasıl oluştuğunu açıklayarak ilke ve kurallara varmaktır. Psikolojiye bugünkü anlamda biyoloji ve psikolojisi arasında bir yer vermişlerdir.

Davranışçı (Behaviorisim) Ekol John Broadus Watson, Edward L. Thorndike, Max Mayer, İvan Petroviç Pavlov ve Skinner, John Locke ve Edwin Ray Gutheri • Psikoloji, ölçülen deneylerle anlaşılabilen, gözlenip incelenebilen davranışları incelemelidir. • Psikolojiyi gözlenebilir davranışların bilimi olarak tanımlayan davranışçılar, davranışın nedenlerini değil, nasıl oluştuğunu açıklamaya çalışmışlardır. • Davranış: uyarcı–tepki

Psikanaliz Ekol Sigmund Ferud • İnsan doğuştan saldırgan ve cinsel güdülerinin eğilimi doğrultusunda davranan bir varlıktır. • Davranışları, birey toplum çatışmasının bir ürünüdür. • Yöntemi, serbest çağrışım

Adler, bireyin tutum ve davranışlarının gerisinde “üstün olma, sivrilme ve başarı sağlama” gibi güdülerin bulunduğunu belirterek bireysel psikolojinin ve sosyal psikolojinin temellerini atmıştır. Jung, Kişisel bilinçaltının yanında “kollektif bilinçaltının” da varlığını benimser. Davranışlarımızın temelinde Ferud’ün belirttiği gibi cinsiyet, Adler’in iddia ettiği gibi aşağılık ya da üstünlük duyguları bulanabilir. Bu duygular, ayrı şeylerdir. Birincisinde ilgiler, aşk ve sevgi üzerinde, diğerinde ise, bireyin kendi üzerinde toplanır.

Bütüncü (Gestalt) Ekol Max Wertheimer, Kurt Koffka, Kurt Levin, Wolfgang Köhler • Ekolün felsefesi insanı, çevresiyle anlam kazanan ve çevresindekilere anlam katan bir varlık; davranışı ise, ilişkilere ve karşılıklı etkileşime dayalı olarak açıklamayı benimsemektedir.

Bütün kendini oluşturan elemanlarının toplamı değildir, ondan ayrı ve başkadır. Davranışı çözümleyerek elemanlarına ayırma yerine; bütün olarak anlamaya ve değerlendirmeye çalışan bu ekol, bütünün parçalarına hâkim olduğunu iddia etmiştir Bütüncül yaklaşımın özü: Yaşantı elemanlarına bölünemez. Yaşantıyı incelerken; yaşantıyı oluşturan elemanların birbirleri ile ilişkileri ve karşılıklı etkileşimleri dikkate alınır. Bütüncül yaklaşım, psikolojinin konu alanına, gözlenebilen davranışlarımızın yanında, algılama, hatırlama, duygulanma ve düşünme gibi içsel nitelikteki zihinsel süreçleri de dahil ederek bilişsel bir yaklaşım sergilemişledir.

Gayeci (Hormik)Ekol Mc Dougall’dir Bu ekolün temel felsefesi insanı, doğuştan nasıl davranacağı yönünde programlanmış bir içgüdüler yumağı olarak nitelendirirken, davranışı da zamanı geldiğinde kendiliğinden ortaya çıkan eylemler olarak kabul etmektedir. Bu ekole göre psikoloji, insan davranışlarını yöneldikleri hedeflere göre değerlendirmelidir. Her davranışın kökeninde temel bir içgüdü vardır. İçgüdü, doğuştan getirilen, değişmeyen ve gelişmeyen, türün gen havuzlarına mal olmuş, zamanı geldiğinde kendiliğinden ortaya çıkan tek düzenli tepkilerdir. Bu tanıma göre, insan davranışlarını içgüdü ile açıklayamayız.

Günümüz Psikolojisi Carl Rogers, Abraham Maslow Psikoloji, bilimsel bir tutum ve yaklaşım içinde çalışarak kısa bir sürede önemli bulgu ve bilgi birikimi yapmış, yeni teknikler ve kavramlar kazanarak bugünkü duruma gelmiş ve sistematik bir disiplin olarak ortaya çıkmıştır. Hümanist psikolojinin temsilcileri, Psikoanalitikçilerin, insanın saldırgan ve doyumsuz bir varlık olduğu görüşüne karşı çıkarak, insanın doğasının iyilik temelleri üzerine kurulduğu görüşünü ileri sürdüler. Özellikle insanın doğasının iyi olduğu, iyiyi ve doğruyu yakalama eğilimiyle dünyaya geldiği yönündeki anlayışların da benimsenmesiyle psikoloji, günümüzdeki konumuna gelmiştir.

Psikoloji ve Alt Bilim Dalları Karşılaştırmalı Psikoloji Fizyolojik Psikoloji Deneysel Psikoloji PSİKOLOJİ Toplum karşında bireyin davranışlarını inceleyenler 1. 2. 3. 4. 5. Sosyal Psikolojisi Endüstriyel Psikoloji Yönetim Psikolojisi Adalet Psikolojisi Din Psikolojisi Uygulamalı Psikoloji Bireyin gelişimine katkıda bulunanlar 1. Eğitim Psikolojisi a. Gelişim Psikolojisi b. Öğrenme Psikolojisi 2. Klinik Psikolojisi 3. Danışmalık Psikolojisi