Gecekondu Sorunu ve Politikas 14 Hafta Ders eriinin

Gecekondu Sorunu ve Politikası 14. Hafta Ders İçeriğinin Başlıkları • Gecekonduya Yönelik Tanımlar • Türkiye’de Gecekondu Sorunu • Türkiye’de Gecekondu Politikası ve 775 Sayılı Gecekondu Yasası

Gecekonduya Yönelik Tanımlar • Gecekondu için çeşitli tanımlar yapılmıştır. • «Gecekondu, imar yasalarına aykırı olarak, çoğu zaman ilkel, denetimsiz ve sağlık koşullarından da yoksun olarak, acele yapılmış olan konutlara verilen isim» dir. • Gecekondu, «Kendisine ait olmayan yerde, imar yasalarına, sağlık ve fen kurallarına aykırı olarak, alelacele yapılmış bir barınak» tır. • Kentbilim Terimleri Sözlüğünde gecekondu «Bayındırlık ve yapı kurallarına aykırı olarak, gerçek ya da tüzel, kamusal ve özel kişilerin toprakları üzerine, toprak sahibinin istenç ve bilgisi dışında, onamsız olarak yapılan, barınma gereksinmeleri devletçe ve kent yönetimlerince karşılanamayan yoksul ya da dar gelirli ailelerin yaşadığı barınak türü» şeklinde tanımlanmıştır. • 1966 yılında kabul edilmiş olan Gecekondu Yasası, gecekonduyu, «İmar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arazi veya arsalar üzerinde, sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapılar» biçiminde tanımlamıştır.

Türkiye’de Gecekondu Sorunu • Gecekondu, Türkiye’de II. Dünya Savaşı yılları içinde ortaya çıkmış toplumsal bir olaydır. 1948 yılında, gecekonduları önlemeyi amaçlayan ilk yasa çıkarılıncaya değin, büyük kentlerde 25 -30 bin gecekondunun yapıldığı sanılmaktadır. Bu sayı, 1960 yılında 240 binden, 1983 yılında 1. 250. 000’e, 2003 yılındaysa 2. 250. 000’e yükselmiştir.

775 Sayılı Gecekondu Yasası • Gecekondu konusunda, planlı dönemde, 1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Yasası düzenlenmiştir. Kanunun kapsamı, mevcut gecekonduların ıslahı, tasfiyesi, yeniden gecekondu yapımının önlenmesi ve bu amaçlarla alınması gereken tedbirler olarak belirlenmiştir. • 1966 yılında çıkarılmış bulunan 775 sayılı Gecekondu Yasası, Türkiye’de adında «gecekondu» bulunan ilk yasadır. • Bugün de uygulanmakta olan bu yasa, çıkarıldığı tarihlerde yürürlükte olan Kalkınma Planının benimsediği ilkelere ana çizgileriyle uyan bir gecekondu politikası belirlemiştir. • «İyileştirme» , «ortadan kaldırma» ve «önleme» , bu yasanın ulaşmak istediği başlıca amaçlardır.

Gecekondu Bölgelerinin Saptanması • Yasa, iyileştirme ve ortadan kaldırma bölgelerinin sınırlarını belediyelerin belirlemesini istemektedir. Belediyeler bunu yapmak için Valiliklerden yardım isteyebilirler. • Bu bölgeler içinde bulunan bütün yapılar, gerek belediyelerin ve gerekse yardımcı olabilecek diğer daire ve kurumların durum ve imkanları da göz önüne alınarak, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca tayin edilecek şekil ve süreler içerisinde, mümkünse hava fotoğraflarında veya haritalarda, mümkün olmayan yerlerde ise ölçekli krokilerde gösterilir.

Gecekondu Tasfiye Bölgelerinin Tespiti • Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliğine göre • Madde 86 - Gecekondu Kanununun 16. maddesi gereğince tespiti gereken ıslah ve tasfiye bölgelerinin tespitinde aşağıdaki esaslar göz önünde tutulacaktır. 1 - Afete maruz sahalar, 2 - Gayri sıhhi ve iskana müsait olmayan sahalar, 3 - Tarihi ve turistik sahalar, 4 - Amme hizmetlerinin götürülmesine imkan olmayan veya çok gayri iktisadi olan sahalar, • 5 - Normal şehircilik prensipleri içerisinde tahsisi mümkün olmayan sahalar, • 6 - Gecekondu ıslah bölgesi olarak ayrılması arsa kıymeti bakımından gayri iktisadi olan sahalar. • •

Gecekonduların Yıkımı • Gecekonduların yıkılması duruma göre farklı işlemler gerektirir. • Gecekondular, kamu tüzel kişilerine ait arsalar üzerinde yapılmış ya da yaptırılmaktaysalar yıktırılırlar. • Kamu tüzel kişileri dışında kalan tüzel kişilerle gerçek kişilere ait arsalar üzerinde yapılan gecekonduların yıktırılabilmesi için ise iki yol vardır. • Saldırıya uğrayan arsanın sahibi yazılı olarak belediyeye başvuruda bulunur ve arsanın iyeliğinin kendisine ait olduğunu belgelerle kanıtlayabilirse, doğrudan doğruya yıktırma yolu seçilir. • Tersi durumda, yani, mülkiyet durumu belgelerle kanıtlanamadığı durumlarda, İmar Yasası’nın kaçak yapılarla ilgili kuralları uygulanır.