Geboorte leven en dood van sterren Paul Groot
Geboorte, leven en dood van sterren Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen pgroot@astro. ru. nl
Overzicht Honours cursus ‘Geboorte, leven en dood van sterren’. 10 cursus avonden: 9 x hoorcollege + 1 x excursie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. De Aarde en de Mens: onze plek in het Heelal De Zon, onze ster; kijken naar sterren Waterstof: de schone motor De geboorte van sterren Het leven van sterren: diversiteit aan de hemel De nadagen van sterren en hun dood De overblijfselen van sterren Eén, twee, veel sterren. De sterren in het Melkwegstelsel Excursie
Overzicht Honours cursus ‘Geboorte, leven en dood van Sterren’ Cursus avonden: College 1: 17/9 College 2: 24/9 College 3: 1/10 College 4: 8/10 College 5: 15/10 22/10 NIET: Herfstvakantie College 6: 29/10 College 7: 5/11 College 8: 26/11 College 9: 3/12 Colleg 10: 10/12
Literatuur Honours cursus ‘Geboorte, leven en dood van sterren’. Boek bij het college: ‘An introduction to the Sun and Stars’ Simon F. Green and Mark H. Jones Online materiaal: http: //www. cambridge. org/catalogue. asp? isbn=0521546222&ss=res Presentaties op het web: http: //www. astro. ru. nl/ -> Studiemateriaal
1: De Aarde in het Heelal: Ø Ø Ø Ø De Aarde: hoe en wat Het Zonnestelsel: hoe en wat De afstanden tussen de planeten en de Zon Seizoenen, de beweging van planeten, de kalender Tijdsrekening De leeftijd van de Aarde en het Zonnestelsel De Zonsomgeving
De Aarde Basis gegevens: Ø Ø Ø Ø Straal: 6380 km* Massa: 5. 98 x 1024 kg Aantal mensen: 6. 5 miljard Land oppervlak: 30 % Water oppervlak: 70 % Atmosfeer: druk 1 atmosfeer Samenstelling: N 2, O 2, CO 2 Ø Volume water: ~1. 4 miljard kubieke kilometer…. * Zie Appendix A 1 in het boek.
Doorsnede van de Aarde
De Aarde: atmosfeer
De Aarde & De Maan Vormen een dubbelplaneet. Maan: ¼ van de Aarde Afstand: 385000 km
Het Zonnestelsel De Zon met negen (nee, ACHT!) planeten: Pluto Jupiter Neptunus Aarde Mars Saturnus Uranus Mercurius Venus
Exotische werelden • Niet allemaal saai en bekraterd. • Verkenning van ons Zonnestelsel is cruciaal geweest voor een beter beeld van ons Zonnestelsel, maar ook van andere zonnestelsels en hoe sterren en planeten vormen.
Mercurius
Venus
Maan
Maan
Maan landing 1969
Mars
De Gasreuzen Jupiter Saturnus Neptunus Uranus
Jupiter: de reus
De Galileische manen van Jupiter Io Europa Ganymedes Callisto Exact 400 jaar geleden!!!
Wonderlijke werelden Io
Europa Subterrane oceaan
Saturnus: magistraal
Saturnus, de ringen
Titan!
Uranus & Neptunus
Het Zonnestelsel Ø Banen zijn (bijna) cirkelvorming Ø Alle planeten draaien in dezelfde richting rond de Zon Ø Bijna alle planeten draaien in dezelfde richting rond hun as (en rond de Zon) Ø De rots-achtige planeten zitten aan de binnenkant en de gasreuzen buiten
Het Zonnestelsel
Het Grut Ø Tussen Mars en Jupiter de asteroiden gordel: voornamelijk steengruis
Het Grut II Ø Buiten de baan van Neptunus: de Kuiper gordel van ‘vuile sneeuwballen’.
![De Dwergplaneten Ø Maar er zijn ook grotere ‘Plutinos’ Xena [2100 miles]](http://slidetodoc.com/presentation_image_h/2284406bd381378a074bf18dc5cab10e/image-32.jpg "De Dwergplaneten Ø Maar er zijn ook grotere ‘Plutinos’ Xena [2100 miles]")
De Dwergplaneten Ø Maar er zijn ook grotere ‘Plutinos’ Xena [2100 miles]
De Seizoenen • Wat veroorzaakt de seizoenen? A. De schuine stand van de Aardas B. De eccentriciteit van de Aardbaan.
De Seizoenen
De Seizoenen
De Seizoenen
Een Zonsverduistering
Een Zonsverduistering
Een Zonsverduistering
Een Zonsverduistering
Een Maansverduistering
Een Maansverduistering
De Sterrenbeelden bv. Orion: De Krijger
De Ecliptica (Dierenriem) Is de verzameling sterrenbeelden die in het pad staan dat de Zon aan de hemel beschrijft in de loop van het jaar (de ecliptica = baanvlak van de Aarde).
Van tijd en afstand • De afstand van de Aarde naar de Zon noemen we 1 Astronomische Eenheid (1 AU)
Van tijd en afstand • De tijd voor de Aarde om 1 keer rond Zon te gaan (t. o. v. de sterren) is een jaar. • De tijd voor de Aarde om 1 keer rond zijn as te gaan is 1 dag. Maar let op! Ø Zonnedag: tijd tussen twee meridiaandoorgangen van de Zon Ø Sterrendag: tijd tussen twee meridiaandoorgangen van de sterren! ØDat scheelt 4 minuten per dag!
Het meten van afstanden • Meten van relatieve afstanden makkelijk, maar absolute afstanden moeilijk. • Beste manier: een eclips van Venus!!! • Het moment van start van eclips is cruciaal. Zon Venus A B Aarde
Het meten van afstanden • Overgang van Venus op 8 juni 2004, gezien met de 20 cm telescoop van de RU
De parallax meting 2 p 1 AU Zon Aarde d De afstand van de ster: tan p = d / 1 AU ≈ p Dit is de definitie van de afstandsmaat ‘parsec’ : een ster staat op 1 parsec afstand als hij een parallax vertoont van 1 boogseconde.
De Ruimte Is leeg!
De Afstand Aarde - Zon Ø De afstand van de Aarde naar de Zon is 200 Zon-stralen (bv 1 mm tot 20 cm) Ø De afstand van de Zon tot Pluto is 8000 Zon-stralen (bv 1 mm tot 8 meter) Ø De afstand van de Zon tot de eerste ster is 6 miljoen zonstralen (bv 1 mm tot 6 kilometer) Ø En daar tussen: zit niets….
Zon in de Melkweg
Zon in de Melkweg
De Andromedanevel
Messier 74
- Slides: 55
