GEBELK DNEMNDE BESLENME Dr Hlya YARDIMCI A Beslenme

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A. Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü

GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ • Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. • Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin bedensel ve zihinsel olarak büyümesi ve gelişmesini sağlar

Gebe kadının beslenmesinde amaç; Ø Annenin gereksinmelerini karşılamak Ø Vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutmak Ø Anne karnındaki bebeğin normal büyüme gelişmesini sağlamak Ø Emziklilik döneminde süt salınımı için gerekli enerji ve besin öğelerini karşılamak

Gebelik Süresince Annenin Yetersiz ve Dengesiz Beslenmesi v Erken doğum v Düşük doğum ağırlıklı bebek(D. A: <2500 g) v Bebekte bedensel ve zihinsel gelişim yetersizliği vÖlü doğumlar

GEBELİKTE AĞIRLIK KAZANIMI • Yetersiz ağırlık kazanımı (6 kg ‘ın altında) düşük doğum ağırlıklı bebek • Gebe kadının vücudundaki değişikliklere uyumu için ağırlık kazanımı önemlidir.

Annenin ağırlık kazanımına; Bebeğin ağırlığının yanı sıra; v Artan kan hacmi v Büyüyen göğüsler v Plasenta v Amniyotik sıvı katkıda bulunur.

Gebelik Öncesi Vücut Ağırlığı; v. Normal. . . . 10 -14 kg v. Düşük. . . . 13 -16, 5 kg v. Fazla. . . . 7, 5 -12, 5 kg Ağırlık kazanımı önerilir.

RİSKLİ GEBELİKLER • • • Adölesan çağı gebelikler 35 yaş gebelikler Gebelik öncesi vücut ağırlığı olanlar Gebelikte 7 kg ağırlık kazananlar 2 yıldan az doğum aralıklı gebelikler

RİSKLİ GEBELİKLER • 4 ve gebelikler • Daha önce düşük doğum ağırlıklı bebek doğuranlar • Sistematik hastalığı olanlar (diyabet, anemi, mental depresyon, tüberküloz , ilaç bağımlılığı )

GEBELİKTE ENERJİ VE BESİN ÖĞELERİ GEREKSİNİMLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Annenin yaşı • Gebelik sayısı • Son iki gebelik arasındaki süre • Kronik hastalıklar • İlaç kullanımı • Genetik yapı

GEBELİKTE ARTAN ENERJİ VE BESİN ÖGELERİ GEREKSİNİMLERİ GEBELİK ÖNCESİ AĞIRLIK ENERJİ EKLEMELERİ (kkal) İLK 3 AY SONRAKİ AYLAR NORMAL 150 300 ZAYIF 250 300 ŞİŞMAN EK YOK 300 ÇOK ŞİŞMAN 1200 Kısıtlama 1500 kkal/gün yapılmaz

• PROTEİN: v Büyüyen ve gelişen bebeğin vücut hücrelerinin yapımı v Anne vücudundaki değişiklikler v Plasenta için ÖNEMLİDİR !!!

v. Gebe olmayan kadınlar için önerilen protein 0. 8 -1. 0 g/kg iken gebelik döneminde 1. 2 -1. 5 g/kg’a çıkmaktadır. (normal gereksinim + 20 g)

v Bitkisel kaynaklı proteinlere göre, hayvansal kaynaklı proteinler daha KALİTELİDİR. Örnek: 90 g kırmızı et ………. . 20 g 240 ml süt ……………. . . 8 g (1 büyük SB ) 1 adet yumurta ………. . 6 g 1 KK beyaz peynir……. 6 g

• MİNERALLER: v Gebelikte minerallere gereksinim v Bu dönemde Demir ve Kalsiyum en önemli minerallerdir.

• DEMİR: v. Gebelikte 20 mg ek demir v. Demir Yetersizliğinde ANEMİ v. Hb 11 g/dl Ek demir suplemanı önerilir. . . v. Kırmızı et, kümes hayvanları, kurubaklagiller, tam tahıl ürünleri

v. Yemeklerle birlikte çay, kahve içilmemeli. v. Yemeklerde C vitamininden zengin besinler bulunmasına özen gösterilmeli Demirin vücutta kullanımı

• KALSİYUM: v. Bebeğin iskelet yapısının gelişimi v. Annenin kemik kütlesinin korunması v. Sonraki dönemde osteoporoz riskinden koruyucu

v. Gebe kadınlar için günlük kalsiyum ihtiyacı: 1000 -1300 mg v. En İyi Kaynakları: Süt ve süt ürünleri Örnek : 240 ml süt/ yoğurt ~ 300 mg kalsiyum

• VİTAMİNLER: v. Yeni vücut hücrelerinin yapımında proteine yardımcı olduğu için; v. B 6 vitamini, B 12 vitamini, folik asit gereksinimi v. Kırmızı et, balık, tavuk, yumurta ile süt ve süt ürünleri gibi hayvansal kaynaklı besinler B 12 vitamininden zengindir.

v. Nöral tüp defektleri riskinin azalması için ; v. Folat kaynakları: yeşil yapraklı sebzeler, mercimek, kuru fasulye gibi kurubaklagiller, zenginleştirilmiş tahıllar ve bazı meyveler.

Gebelikte oluşan hormonal değişikler barsak hareketlerinin yavaşlamasına neden olur. Bu durum kabızlıkla sonuçlanabilir. Bu yüzden günlük sıvı tüketiminizi artırınız. Sebze, meyve, tam tahıl ürünleri, kurubaklagiller gibi posa içeriği yüksek besinleri tüketiniz.

GEBE KADINLAR İÇİN GEREKLİ GÜNLÜK BESİN TÜKETİM MİKTARLARI BESİN GRUPLARI Süt, yoğurt Peynir Et, tavuk, balık Yumurta, kurubaklagiller Taze sebze ve meyveler Tahıllar-ekmek pirinç, makarna vb MİKTAR 3 SB 2 KK 3 -4 porsiyon 1 porsiyon 5 -7 porsiyon 4 -6 dilim Hiç/2 -3 porsiyon

Sıvı alımı asla ihmal edilmemeli, günde en az 8 -10 bardak su içilmelidir.

Yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalıdır. Hipertansiyon varsa yemekler tuzsuz veya az tuzlu pişirilmelidir. Yeterli D vitamini alımı için güneşlenmeye özen gösterin.

GEBELİKTE GÖRÜLEN BESLENMEYE BAĞLI SAĞLIK SORUNLARI v Kansızlık (anemi) v Ödem v Osteomalasia (kemik dokusu harabiyeti) v Gebelik zehirlenmesi(toksemi) v Mide- barsak rahatsızlıkları (sabah bulantıları, kabızlık, mide yanması, aşerme) v Gebelikte görülen şeker hastalığı

v. Bebek ve gebe sağlığının temel taşlarından birisi yeterli ve dengeli beslenmedir.

v. Besin Grupları: v Süt ve süt ürünleri v. Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller, yağlı tohumlar v. Sebze ve meyveler v. Ekmek, Tahıllar

Besin çeşitliliğine önem verilmeli, dört besin grubu her öğünde dengeli olarak tüketilmelidir.

v. Süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyumdan zengin besinleri yeterli miktarda tüketilmeli. v. Et, tavuk, balık, yumurta tüketin, bu besinler tüketilemiyorsa kurubaklagil yemekleri tüketilebilir.

v. Yemeklerle birlikte C vitamininden zengin besinler ( maydanoz, biber, turunçgiller, taze meyve suları. . ) tüketilmelidir. v. Sebzelerin ve kurubaklagillerin haşlama suları dökülmemelidir. v. Günde en az 8 -10 bardak su içilmelidir. v. Gebelikte ağırlığık normal ise, her ay 1 -1, 5 kg ağırlık kazanacak şekilde beslenme düzeni olmalıdır.