FZYOTERAPDE LME VE DEERLENDRME R GR CHAN CCK

FİZYOTERAPİDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK 1

FİZYOTERAPİ NEDİR? Fizyoterapi: Yaralanma, hastalık, travma ya da yaşlılık gibi durumlarda azalan fonksiyonel hareketleri geri kazandırmak için yapılan elektrik akımı, sıcak-soğuk uygulamalar, egzersizler ya da çeşitli dalgalarla hastaların tedavisine verilen isimdir. 2

TARİHÇE Fizyoterapinin geçmişi Hipokrat zamanına kadar gider. Hasta olanlar masaj ile manuel terapi yöntemleri ya da hidroterapi ile yani suyun tedavi edici özellikleri kullanılarak tedavi edilmeye çalışılırdı. 3

TARİHÇE 1813 yılında İsveç’te kurulan Royal Central Institute of Gymnastics (RCIG), fizik tedavinin yapıldığı bilinen ilk kurumdur. Burada masaj, manipulasyon ve egzersiz yapılmaktaydı. 4

TARİHÇE Türkiye’de ise 1961 yılında Hacettepe Üniversitesi'nde Prof. Dr. İhsan Doğramacı tarafından Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu'nun açılmasıyla mesleğin Türkiye'de temelleri atılmıştır. İlk aşamada masaj, traksiyon ve egzersizden ibaret olan fizik tedavi tekniklerinin gün geçtikçe arttığı ve fizyoterapistlere ve fizyoterapi teknikerlerine hastanelerde, tıp merkezlerinde, ortopedi kliniklerinde ve daha birçok alanda çalışabilme yetkisi kazandırmıştır. 5

KAVRAMLAR Sağlık: Sadece hastalık ve sakatlıg ın olmaması deg il, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali. Hastalık: Organizmada birtakım değişikliklerin ortaya çıkmasıyla sağlığın bozulması durumu. Engellilik: Yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketlerin, duyuların veya işlevlerin kısıtlanması durumu. (Yeti yitimi) 6

DÖNEM PLANI • HASTA HİKAYESİ VE DEĞERLENDİRME • POSTÜR ANALİZİ • KAS-İSKELET SİSTEMİ (İNSPEKSİYON-PALPASYON) • ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER • NORMAL EKLEM HAREKETLERİ • KAS KUVVET DEĞERLENDİRMELERİ 7

HİKAYE 1. Ana Şikayet ve Yakınma 8 • Temel sorun • Yakınmanın şekli • Fonksiyon kaybı ?

HİKAYE 2. Semptomlar • Şikayetin başlangıç tarihi • Lokalizasyonu ve genişliği • Yakınmayı etkileyen faktörler ? • Geçmişteki tedavileri • Hastalığın seyri ve alevlenme dönemleri 9

HİKAYE 3. Fonksiyonel Hikaye • Günlük yaşam aktiviteleri ? • Bağımsızlık düzeyi 4. Özgeçmiş - Soygeçmiş 10

HİKAYE 5. Vücut Sistemlerinin Gözden Geçirilmesi 6. Sosyal Hikayesi 11 • Kimlerle ve nerede yaşadığı • Alışkanlıklar ve bağımlılıklar

HİKAYE 7. Uğraşı Hikayesi • Meslek ve Hobiler 8. Psikolojik ve Psikiyatrik Hikayesi 9. Kardiovasküler ve Hastalığa Ait Risk Faktörleri 10. Aldığı İlaçlar 12

DEĞERLENDİRME S: Subjektif Değerlendirme (Hikaye ve Gözlem) O: Objektif Değerlendirme (Testler) A: Analiz (Elde Edilen Bilgilerin Analizi) P: Plan (Tedavi Programının Planlanması) 13

DEĞERLENDİRME 1. Nörolojik Değerlendirme a. Mental Durum: Değerlendirmede hastanın yer, zaman, kişi, hafıza, dikkat toplama, hesaplama, davranış, bilinç düzeyi gibi kriterleri dikkate alınır. b. Motor Sistem: Palpasyonla hassasiyet, sertlik, azalmış veya artmış tonus ve nodüller. 14

DEĞERLENDİRME c. Duyu Sistemi: Ağrı, sıcak, soğuk, dokunma duyusu, vibrasyon, iki nokta ayrımı, anestezi(bütün duyuların tamamen kaybolması), hipoestezi(duyuların azalması), parestezi(iğnelenme, karıncalanma hissi), distezi(ağrı hissi), hiperestezi(aşırı hassasiyet) değerlendirilir. d. Refleksler e. Görme, İşitme, Yutma ve Konuşma f. Yürüme ve Ambulasyon 15

DEĞERLENDİRME 2. Kas-İskelet Sistemi, Yumuşak Doku ve Eklem Değerlendirmesi • • Gözlem-Palpasyon Pasif ve Aktif Hareket Açıklığı Kas Kuvvet Testi Eklem Stabilitesi 16

DEĞERLENDİRME 3. Kardiyak ve Pulmoner Sistemin Değerlendirilmesi • • • Efor Testleri Akciğer Fonksiyon Testleri Göğüs Çevre Ölçümleri 4. Deri 5. Mesane ve Barsak Fonksiyonu 17

DEĞERLENDİRME 6. Ağrı • Değerlendirmesinde skalalar kullanılır. 7. Fonksiyonel Değerlendirme 8. Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi • Bağımsızlık düzeyinin belirlenmesi: Yemek yeme, diş bakımı, yatak-banyo-tuvalet transferleri, giyinme, araç kullanımı, tekerlekli sandalye kullanımı 18

ANATOMİK POZİSYON, EKSENLER VE DÜZLEMLER 19

SAGİTTAL EKSEN Önden arkaya doğru horizontal uzanan bir çizgidir. Eksen, frontal düzlemdedir. Frontal düzlem, sağdan sola doğru vücut içinden geçerek gövdeyi ön-arka yarılara ayırır. 20

SAGİTTAL EKSEN Sagittal eksen, frontal düzlemdeki hareketler: 1. Abduksiyon 2. Adduksiyon 3. Lateral fleksiyon İki hareket bu eksen ve düzlemde yapılan hareketlerin dışında kalır. • Radial deviasyon: Başparmak tarafına doğru elin abduksiyona gitmesidir. • Ulnar deviasyon: Küçük parmak tarafına doğru elin abduksiyona gitmesidir. 21

FRONTAL EKSEN Frontal eksen, sağdan sola doğru horizontal olarak uzanan bir çizgidir. Eksen sagittal düzlemdedir. Sagittal düzlem, önden arkaya doğru vücudun ortasından geçerek gövdeyi sağ ve sol yarılara ayırır. 22

FRONTAL EKSEN Frontal eksen sagittal düzlemdeki hareketler: 1. Fleksiyon 2. Ekstansiyon Ayaktaki İki hareket bu eksen ve düzlemde yapılan hareketlerin dışında kalır. • Dorsifleksiyon: Ayağın yukarı doğru çekilmesi • Plantar fleksiyon: Ayağın aşağı doğru itilmesi 23

VERTİKAL-LONGİTUDİNAL EKSEN Yerçekimi çizgisine paralel bir çizgidir. Eksen horizontal düzlemdedir. Horizontal düzlem, gövdeyi üst ve alt parçalara böler. 24

VERTİKAL-LONGİTUDİNAL EKSEN Vertikal eksen horizontal düzlemdeki hareketler: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Horizontal abduksiyon Horizontal adduksiyon İnternal rotasyon Eksternal rotasyon Pronasyon Supinasyon 25

TEŞEKKÜRLER 26