FUZUL 10 3 2021 Ak derdiyle hoem el

  • Slides: 48
Download presentation
FUZULİ 10. 3. 2021

FUZULİ 10. 3. 2021

Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman kim helakim zehr-i dermanındadır. (Aşk

Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman kim helakim zehr-i dermanındadır. (Aşk derdinden hoşnudum. Ey doktor ilacımdan, tedaviden el çek. Derman kılma ki helak olmam dermanının zehirindedir. ) Divan edebiyatında ve Fuzuli’de sevgiliden şikayet edilmez. Sevgilinin eziyet etmesi onun hakkıdır. Ayrıca ıstırabın insanı olgunlaştırdığına inanılır. Istırap insanı dünyadan soğutur. Zaten istenen de budur. Çünkü tasavvufa göre bu dünyadan vazgeçmek, sadece Allah’a yönelmek gerekir. Allah da kuluna değişik belalar vererek onu imtihan eder. 10. 3. 2021

YAŞAMI 1480'de Kerbela'da doğduğu ve 1556'da yine Kerbela'da öldüğü sanılır. Temelini bireysel duygu ve

YAŞAMI 1480'de Kerbela'da doğduğu ve 1556'da yine Kerbela'da öldüğü sanılır. Temelini bireysel duygu ve sevgide bulan bir şiir anlayışını geliştirmiştir. Gerçek adı Mehmed b. Süleyman'dır. Yaşamı, özellikle gençlik dönemi ve öğrenimi konusunda yeterli bilgi yoktur. 10. 3. 2021

Şiirde "Fuzûlî" adını, kendi şiirlerinin başkalarınınkilerle, başkalarının şiirlerinin de kendisininkilerle karşılaştırılması için aldığını, böyle

Şiirde "Fuzûlî" adını, kendi şiirlerinin başkalarınınkilerle, başkalarının şiirlerinin de kendisininkilerle karşılaştırılması için aldığını, böyle bir takma adı kimsenin beğenmeyeceğini düşündüğünden kullandığını, Farsça Divan'ının girişinde açıklar. Ama "işe yaramayan", "gereksiz" gibi anlamlara gelen "fuzûlî" sözcüğünün başka bir anlamı da "erdem"dir. Onun bu iki karşıt anlamdan yararlanmak amacını güttüğünü ileri sürenler de vardır. 10. 3. 2021

Fuzûlî, kendinden sonra gelen Türk Divan şairleri arasında Bâkî, Ruhî, Nâili, Neşâti, Nedim ve

Fuzûlî, kendinden sonra gelen Türk Divan şairleri arasında Bâkî, Ruhî, Nâili, Neşâti, Nedim ve Şeyh Galib gibi sevgiyi şiirlerinin odağı durumuna getiren şairleri etkilemiştir. 10. 3. 2021

*Divan edebiyatının en büyük şairidir. Kerbela’da yaşamıştır. Türbedarlık yapmış iyi bir eğitim görmüştür. *Şiirlerin

*Divan edebiyatının en büyük şairidir. Kerbela’da yaşamıştır. Türbedarlık yapmış iyi bir eğitim görmüştür. *Şiirlerin Azeri Türkçesi ile yazılmıştır, Dönemine göre dili sadedir. Gazel şairi olarak bilinir. Divan şiirinin bütün ölçülerini, biçimlerini kullanan Fuzûlî'nin yaratıcı gücü, düşünce derinliği, söyleyiş akıcılığı daha çok gazellerinde görülür. 10. 3. 2021

Temelini bireysel duygu ve sevgide bulan bir şiir anlayışını geliştirmiştir Şiirde uyumu sağlayan öğe

Temelini bireysel duygu ve sevgide bulan bir şiir anlayışını geliştirmiştir Şiirde uyumu sağlayan öğe genellikle, sözcükler arasında ses benzerliğinden kaynaklanır. Fuzûlî'de halk dilinde geçen sözcükler, deyimler, atasözleri önemli bir yer tutar. 10. 3. 2021

ESERLERİ. Divan (Türkçe Divan). Sıhhat ve Maraz, . Enisü'l-Kalb. Terceme-i Hadis-i Erbain ("Kırk Hadis

ESERLERİ. Divan (Türkçe Divan). Sıhhat ve Maraz, . Enisü'l-Kalb. Terceme-i Hadis-i Erbain ("Kırk Hadis Çevirisi"); . Beng ü Bâde. Hadikatü's-Süedâ ("Mutluların Bahçesi"); . Leylâ ve Mecnun. Rindü Zahid. Divan (Arapça Divançe). Mektuplar (Şikayetname de içinde). Divan (Farsça Divançe). Heft Câm 10. 3. 2021

SU KASİDESİ Nazım Şekli: Kaside Vezni: Aruz Nazım Türü: Nat Kalıbı: Fâilâtün / Fâilün

SU KASİDESİ Nazım Şekli: Kaside Vezni: Aruz Nazım Türü: Nat Kalıbı: Fâilâtün / Fâilün Kafiyesi: “-ar”: Zengin kafiye Redifi: “-e su” (İsimlendirme redife göre) Kafiye Düzeni: Gazel tipi kafiye Kafiye şeması: aa ba ca da ea fa. . Nazım Birimi: Beyit 10. 3. 2021

Birinci beytin taktii: Saç ma ey göz / es k(i) den gön / lüm

Birinci beytin taktii: Saç ma ey göz / es k(i) den gön / lüm de ki od / lâ re su Kim bu den lü / du tu san od / la ra kil maz / çâ re su Aruz Hataları: eşk: med, ki: imale, la: imale, lü: imale, du: imale, la: imale 10. 3. 2021

Su Kasidesi Saçma ey göz eskden gönlümdeki odlare su Kim bu denlü dutusan odlara

Su Kasidesi Saçma ey göz eskden gönlümdeki odlare su Kim bu denlü dutusan odlara kilmaz çâre su Nesir Ey göz gönlümdeki odlare (=ateşlere) su saçma Ki su bu denlü tutuşan odlare (=ateşlere) çare olmaz. Edebi Sanat ey: Nida sanatı, göz: Teşhis= kişileştirme, od: (aşk ateşi): Açık istiare 10. 3. 2021

Vehm ilen söyler dil-i mecrûh peykânun sözin Ihtiyât ilen içer her kimde olsa yâre

Vehm ilen söyler dil-i mecrûh peykânun sözin Ihtiyât ilen içer her kimde olsa yâre su Dil-i mecruh(=yaralı gönül) peykanın (=okun demir ucu)nun (kirpiklerinin) sözünü vehm ile (=korkarak) söyler. (Çünkü) her kimde yare olsa su(yu) ihtiyat ilen içer. Dil-i mecruh: Teşhis, peykan: (=kirpik): Açık istiare, 10. 3. 2021

Suya virsün bâg-bân gül-zâri zahmet çekmesün Bir gül açilmaz yüzün tek virse min gül-zâre

Suya virsün bâg-bân gül-zâri zahmet çekmesün Bir gül açilmaz yüzün tek virse min gül-zâre su Bağban (=bahçıvan) gülzarı (=gül bahçesini) suya versin , zahmet çekmesin (sulayıp da yorulmasın). (Çünkü) Gülzare (gül bahçesine) bin su verse (bin defa sulasa orada) yüzün tek (=gibi) bir gül açılmaz. Abartma (=Mübalağa): Beytin tamamı, yüz - gül: Teşbih-i Beliğ (Güzel benzetme) 10. 3. 2021

 rızun yâdiyla nem-nâk olsa müjgânum n'ola Zayi olmaz gül temennâsiyla virmek hâre su

rızun yâdiyla nem-nâk olsa müjgânum n'ola Zayi olmaz gül temennâsiyla virmek hâre su Müjganum (=kirpiklerim) arızun (=yanağının) yadıyla (hatırlamasıyla) nemnak (nemli) olsa n’ola? Gül temennasiyle (=saygısıyla, (elde etmek için)) hara (dikene ) su virmek zayi olmaz (boşa gitmez. ) lk 10. 3. 2021

Gam güni itme dil-i bîmârdan tîgun dirîg Hayrdur virmek karanu gicede bîmâre su Gam

Gam güni itme dil-i bîmârdan tîgun dirîg Hayrdur virmek karanu gicede bîmâre su Gam günü dil-i bimardan (=hasta gönlümden) tigın ((kılıç gibi)= kirpiğin) diriğ etme (=esirgeme). Karanu gicede bimara (=hastaya) su virmek hayrdur. Dil-i bimar: Teşbih-i Beliğ, tig: Açık istare. 10. 3. 2021

Ravza-i kûyuna her dem durmayup eyler güzâr sik olmis galibâ ol serv-i hos-reftâre su

Ravza-i kûyuna her dem durmayup eyler güzâr sik olmis galibâ ol serv-i hos-reftâre su Ravza-i kuyuna (köyünün bahçesine (Ravza-i Mutahharaya)) durmayıp güzar eyler (geçer (akar)) Su galiba ol(=o)serv-i hoş-reftare (=hoş yürüyüşlü serviye (Peygamberimize)) aşık olmuş. Su: Teshis. 10. 3. 2021

Dest-bûsi ârzûsiyla ger ölsem dostlar Kûze eylen topragum sunun anunla yâre su Dostlar! Ger

Dest-bûsi ârzûsiyla ger ölsem dostlar Kûze eylen topragum sunun anunla yâre su Dostlar! Ger (=eğer) , dest-busi ((Peygamberimizin) =el(ini) öpme) arzususyla ölürsem, toprağım kuze eylen (=testi yapın) anunla (=onunla) yare (=dosta (Peygamberimize)) su sunun. Su: Aliteresyon 10. 3. 2021

Tiynet-i pâkini rûsen kilmis ehl-i âleme Iktidâ kilmis târîk-i Ahmed-i Muhtâre su (Su Hz.

Tiynet-i pâkini rûsen kilmis ehl-i âleme Iktidâ kilmis târîk-i Ahmed-i Muhtâre su (Su Hz. Muhammed'in (s. a. v) yoluna uymus (ve bu hâli ile) dünya halkina temiz yaratilisini açikça göstermistir. ) 10. 3. 2021

Dosti ger zehr-i mâr içse olur âb-i hayât Hasmi su içse döner elbette zehr-i

Dosti ger zehr-i mâr içse olur âb-i hayât Hasmi su içse döner elbette zehr-i mâre su (Dostu yilan zehri içse (bu zehir onun dostu için) âb-ı hayat olur. Aksine düsmani da su içse (o su, düsmanina) elbette yilan zehrine döner. ) 10. 3. 2021

Hâk-i pâyine yetem dir ömrlerdür muttasil Basini dasdan dasa urup gezer âvâre su Su

Hâk-i pâyine yetem dir ömrlerdür muttasil Basini dasdan dasa urup gezer âvâre su Su ayaginin topragina ulasayim diye basini tastan tasa vurarak ömürler boyu, durmaksizin basibos gezer. ) Su: Teşhis. Hüsn-i Talil: Beytin tamamı 10. 3. 2021

Umduğum oldur ki ruz-i haşr mahrum olmayam Çeşme-i vaslın vere ben teşne-i didâre su

Umduğum oldur ki ruz-i haşr mahrum olmayam Çeşme-i vaslın vere ben teşne-i didâre su Umduğum odur ki haşir günü mahrum olmayayım. Ben yüzüne susamışa vuslat çeşmesi vere. 10. 3. 2021

LEYLA ile MECNUN Nazım Şekli: Mesnevi Nazım Birimi: Beyit Ölçüsü: Aruz Kafiye şeması: aa

LEYLA ile MECNUN Nazım Şekli: Mesnevi Nazım Birimi: Beyit Ölçüsü: Aruz Kafiye şeması: aa bb cc dd. . 10. 3. 2021

Ya rab! Bela-yı aşk ile kıl aşina beni! Bir dem bela-yı aşkdan kılma cüda

Ya rab! Bela-yı aşk ile kıl aşina beni! Bir dem bela-yı aşkdan kılma cüda beni Ey Rabb’im! Aşk belası ile beni tanışık kıl! Bir an bile beni aşk belasından uzak kılma. 10. 3. 2021

Gördü ki bir avcı dam kurmuş Damına gazeller yüz urmuş Gördü ki bir avcı

Gördü ki bir avcı dam kurmuş Damına gazeller yüz urmuş Gördü ki bir avcı tuzak kurmuş. Tuzağına ceylanlar yüz vurmuş. 10. 3. 2021

Bir ahu esir-i damı olmuş Kan yaşı kara gözine dolmuş Bir ceylan tuzağının tutsağı

Bir ahu esir-i damı olmuş Kan yaşı kara gözine dolmuş Bir ceylan tuzağının tutsağı olmuş. Kanlı göz yaşı kara gözüne dolmuş. 10. 3. 2021

Baynu burulu ayağı bağlu Şehla gözi nemli canı dağlu Buynu bükük, ayağı bağlı, Güzel

Baynu burulu ayağı bağlu Şehla gözi nemli canı dağlu Buynu bükük, ayağı bağlı, Güzel gözü nemli, canı yaralı 10. 3. 2021

Ahvaline rahm kıldı Mecnun Bakdı ana tökdi eşk-i gülgun Mecnun, durumuna acıdı. Ona baktı,

Ahvaline rahm kıldı Mecnun Bakdı ana tökdi eşk-i gülgun Mecnun, durumuna acıdı. Ona baktı, gül renkli göz yaşı döktü. 10. 3. 2021

Gönlüne katı gelip bu bidad Yumşak yumşak dedi ki sayyad Bu adaletsizlik gönlüne katı

Gönlüne katı gelip bu bidad Yumşak yumşak dedi ki sayyad Bu adaletsizlik gönlüne katı geldi. Yumuşak yumuşak dedi ki: Avcı! 10. 3. 2021

Rahmeyle bu müşk-bu gazale Rahmetmez mi kişi bu hale. Bu misk kokulu ceylana acı.

Rahmeyle bu müşk-bu gazale Rahmetmez mi kişi bu hale. Bu misk kokulu ceylana acı. Kişi bu duruma acımaz mı? 10. 3. 2021

Sayyad bu natüvane kıyma Kıl canına rahm bu cane kıyma Avcı! Bu acize kıyma!

Sayyad bu natüvane kıyma Kıl canına rahm bu cane kıyma Avcı! Bu acize kıyma! Canına acı, bu cana kıyma! 10. 3. 2021

Sayyad sakın cefa yamandır Bizmezsin mi ki kane kandır Avcı! Sakın, eziyet kötüdür. Bilmezsin

Sayyad sakın cefa yamandır Bizmezsin mi ki kane kandır Avcı! Sakın, eziyet kötüdür. Bilmezsin mi ki kana kandır. 10. 3. 2021

Sayyad bana bağışla kanın Yandırma cefa odına canın Avcı! Bana bağışla canını. Eziyet ateşine

Sayyad bana bağışla kanın Yandırma cefa odına canın Avcı! Bana bağışla canını. Eziyet ateşine canını yandırma Cefa-od: Teşbih-i Beliğ 10. 3. 2021

Sayyad dedi budur maaşum Açmam ayağın giderse başum Avcı, geçimim budur, dedi. Başım giderse

Sayyad dedi budur maaşum Açmam ayağın giderse başum Avcı, geçimim budur, dedi. Başım giderse (gitse bile) ayağını açamam. 10. 3. 2021

Katlinde bu saydın etsem ihmal Evlad u ıyalime n’olur hal Bu avın öldürülmesinde ihmal

Katlinde bu saydın etsem ihmal Evlad u ıyalime n’olur hal Bu avın öldürülmesinde ihmal etsem (edersem), çoluk çocuğuma ne hal olur? 10. 3. 2021

Mecnun ana verdi cümle rahtın Pak eyledi bergden dırahtın Mecnun bütün eşyasını ona verdi.

Mecnun ana verdi cümle rahtın Pak eyledi bergden dırahtın Mecnun bütün eşyasını ona verdi. (Vücut) Ağacını yapraktan pakladı. Dıraht: (vücut): Açık istiare. Raht-berg: Teşbih-i Beliğ 10. 3. 2021

Ol turfa gazalin açtı bendin Şad eyledi can-ı derd-mendin O taze ceylanın bağını açtı.

Ol turfa gazalin açtı bendin Şad eyledi can-ı derd-mendin O taze ceylanın bağını açtı. (Ceylanın) dertli canını mutlu etti. 10. 3. 2021

Yüz urdı yüzüne kıldı efgan Göz sürdi gözine oldu giryan Yüz vurdu yüzüne feryat

Yüz urdı yüzüne kıldı efgan Göz sürdi gözine oldu giryan Yüz vurdu yüzüne feryat etti. Göz sürdü gözüne ağlayıcı oldu. 10. 3. 2021

GAZEL Benim tek hiç kim zar u perişan olmasun ya Rab Esir-i derd-i aşk

GAZEL Benim tek hiç kim zar u perişan olmasun ya Rab Esir-i derd-i aşk u dağ-ı hicran olmasın ya Rab Ey Rabb’im! Benim gibi hiç kimse ağlayan ve perişan olmasın. Ey Rabb’im! Aşk derdinin ve ayrılık yarasının tutsağı olmasın. 10. 3. 2021

Demadem cevrlerdir çektiğim bi-rahm bütlerden Bu kafirler esiri birmüselman olmasın Ya Rab Acımasız put

Demadem cevrlerdir çektiğim bi-rahm bütlerden Bu kafirler esiri birmüselman olmasın Ya Rab Acımasız put (gibi güzel)lerden çektiğim devamlı eziyetlerdir. Ey Rabb’im bu kafirler (güzeller) tutsağı bir müslüman olmasın 10. 3. 2021

ŞİKAYETNAME Biçimine göre türü: Süslü nesir Konusuna göre türü: Hiciv Secileri: perişan-nişan, almadılar-mültefit olmadılar,

ŞİKAYETNAME Biçimine göre türü: Süslü nesir Konusuna göre türü: Hiciv Secileri: perişan-nişan, almadılar-mültefit olmadılar, çin-i ebrudur-budur, görmüşlervermişler, behremend olam-dua kılam, mezalimine girmişler-sermaye-i tereddüt vermişler, cidal idesün-işidesün, suret bulmazmümkün olmaz, zevaidsüz olur mı-kalur mı, vebaldür-helaldür, bulınur-alınur, işitmişüz-razı etmişüz, vermezler-reva görmezler. 10. 3. 2021

Huzurlarına gitdüm. Bir cem (=topluluk) gördüm, hikayetleri perişan, ne safadan (=mutluluktan) anda (on(lar)da) eser

Huzurlarına gitdüm. Bir cem (=topluluk) gördüm, hikayetleri perişan, ne safadan (=mutluluktan) anda (on(lar)da) eser ve ne sıdkdan (=doğruluktan) nişan (=iz) var. Selam verdüm. Rüşvet değüldür deyü (=değildir diye) almadılar. Hükm (=padişah fermanı) gösterdüm. Faidesüzdür deyü mültefit olmadılar. (=ilgi gösterdmediler) Eğerçi (=her nekadar) zahirde (=görünüşte) suret-i itaat (=itaat eder gibi) gösterdiler, amma zeban-ı hal ie (=davranış diliyle) cemi (=tüm) sualime (=sorularıma) cevap verdiler. 10. 3. 2021

Dedüm: Ya eyyühel- ashab! (=Ey arkadaşlar!) Bu ne fi’l-i hata (=hatalı davranış) ve çin-i

Dedüm: Ya eyyühel- ashab! (=Ey arkadaşlar!) Bu ne fi’l-i hata (=hatalı davranış) ve çin-i ebrudur? (=çatık kaş(lılık)tır? ) Dediler: Muttasıl (=devamlı) halimiz budur. 10. 3. 2021

Dedüm: Benüm riayetim (=görülecek işlerimi) vacip (=zorunlu) görmüşler ve bana berat-ı tekaüd (=maaş belgesi)

Dedüm: Benüm riayetim (=görülecek işlerimi) vacip (=zorunlu) görmüşler ve bana berat-ı tekaüd (=maaş belgesi) vermişler ki evkaftan (=vakıflardan) hemişe (=sürekli) behremend (=hissedar) ola(yı)m ve padişaha ferağ-ı hal (=huzur dolu bir kalp) ile dua kılam. Dediler: Ey miskin (=tembel, çaresiz), senin mezalimine girmişler (=sana zulmetmişler) ve sana sermaye-i tereddüt (=tereddüt sermayesi) vermişler ki müdam (=devamlı) bifaide (=faydasız) cidal (=tartışma) idesün ve namübarek yüzler görüp, na-mülayim (=yumuşak omayan) sözler işidesün. 10. 3. 2021

Dedim: Beratımun (=belgemin) mazmunu (=içindekiler) niçin suret bulmaz? (Neden elimdeki emrin gereğini yerine getir

Dedim: Beratımun (=belgemin) mazmunu (=içindekiler) niçin suret bulmaz? (Neden elimdeki emrin gereğini yerine getir miyorsunuz? Dediler: Zevaiddit (=artanlardır) husulü (=olması) mümkün olmaz. (Gelirlerin artanından vereceğiz. Ama gelir fazlasının oluşması mümkün olmaz. 10. 3. 2021

Dedüm: Böyle evkaf (=vakıflar) zevaidsüz (=gelir fazlalıksız) olur mu? (Bu kadar vakıf gelirlerinden gelir

Dedüm: Böyle evkaf (=vakıflar) zevaidsüz (=gelir fazlalıksız) olur mu? (Bu kadar vakıf gelirlerinden gelir fazlası olmaz mı? ) Dediler: Zaruriyyat-ı asitaneden (=devletin zorunluluklarından) kalsa bizden kalıur mı? ( İstanbul’a göndermek zorunda olduğumuz bir miktarın dışında artan olursa onları da biz yeriz. ) 10. 3. 2021

Dedim: Vakıf malın ziyade (=fazlaca) tasarruf etmek (=kullanmak) vebaldür. (=günahtır) (Vakıf gelirlerini haksız yere

Dedim: Vakıf malın ziyade (=fazlaca) tasarruf etmek (=kullanmak) vebaldür. (=günahtır) (Vakıf gelirlerini haksız yere kullanmak günahtır. ) Dediler: Akçamüzle satın almışız bize helaldür. (Biz rüşvetle, kayıtları tutan katiplere rüşvet vererek bu haksız kazancı elde ediyoruz. Öyleyse bize helaldir. Yani kimse bizim haksız kazanç elde ettiğimizi iddia edemez. ) 10. 3. 2021

Dedim: Hisab alsalar (=denetleseler) bu sülukinüzün (=tuttuğunuz yolun) fesadı (bozukluğu) bulunur. (=anlaşılır) Dediler: Bu

Dedim: Hisab alsalar (=denetleseler) bu sülukinüzün (=tuttuğunuz yolun) fesadı (bozukluğu) bulunur. (=anlaşılır) Dediler: Bu hisab kıyamette alınır. (Dünyada kimse denetleyemez. Denetlese de kayıtlar düzgün görüldüğü için bir şey çıkmaz. ) Dedim: Dünyada dahi hisab olur, haberin işitmişüz. Dediler: Andan (=ondan) dahi bakimüz (=ağlamamız, parçada korku) yoktur. Katipleri razı etmişiz. (Katiplere de pay vererek susturduk. ) 10. 3. 2021

Gördüm ki sualime (=soru(ları)ma) cevapdan gayrı (=başka) nesne vermezler (sadece lafla karşılık verdiklerini gördüm.

Gördüm ki sualime (=soru(ları)ma) cevapdan gayrı (=başka) nesne vermezler (sadece lafla karşılık verdiklerini gördüm. ) ve beraat (=(elimdeki) padişah fermanı) ile hacetüm (=ihtiyaç(lar)ım) reva görmezler (=terine getirmezler (=paramı, maaşımı vermezler)), naçar (=çaresiz (bir şekilde)) terk-i mücadele (=(onlarla) mücadele (etme)yi bıraktım) ve me’yus (=ümitsiz) ü (=ve) mahrum (=yoksun (olarak)) guşe-i uzletime (=yalnızlık köşeme) çekildüm. 10. 3. 2021