Funkcionalna analiza ta je funkcionalna analiza Keramika posuda

Funkcionalna analiza

Šta je funkcionalna analiza? • Keramička posuda je alatka • Cilj: utvrđivanje namene posude i rekonstrukcija aktivnosti u kojoj je korišćena • 2 faze istraživanja: – Identifikacija funkcije pojedinačnih posuda ili fragmenata – Analiza arheološkog konteksta, prostorne distribucije i učestalosti pojedinačnih funkcionalnih klasa

Funkcije keramičkih posuda

Metode i tehnike • Arheološka analiza – Analiza morfologije – Analiza arheometrijskih parametara – Analiza tragova upotrebe • Etnoarheologija • Hemijske analize – organski sadržaj • Eksperiment

Hemijske analize • Analize organskih ostataka (organic residues): analize lipida • Hemijske analize: identifikacija smola, katrana, voska i različitih vrsta hrane biljnog i životinjskog porekla • U porama

Kako? • Poređenjem pojedinačnih komponenti ili njihovih mešavina (biomarkeri) sa onima prisutnim u savremenim bljnim i životinjskim vrstama (referentni materijal)

Lipidi • Pojavljuju se u različitim količinama i kombinacijama u svakoj biljnoj i životinjskoj vrsti • Opstaju na uobičajenim temperaturama kuvanja • Ostaju gotovo nepromenjeni u dugom vremenskom periodu u postdepozicionom okruženju • Podaci o: – Režimu ishrane – Prirodno okruženje • Analitičke tehnnike GC/MS i analiza stabilnih izotopa

Nekoliko glavnih ciljeva • Identifikacija lipida biljnog i životinjskog porekla • Načini razgradnje na temperaturama kuvanja i u postdepozicionom okruženju • Distribucija lipida na zidovima posuda • Utvrđivanje veze između forne i vrste hrane

Uzorkovanje • Više faktora: – Postdepozicioni uslovi – Kontaminacija – Vidljivi ostaci

Morfologija • 2 aspekta: – Oblik • otvorenost-zatvorenost • prisustvo/odsustvo drški – Dimenzije • zapremina • odnos visine i najvećeg prečnika • stabilnost posude itd.

Tragovi upotrebe • Vrste: – Oštećenja, koja se manifestuju udubljenjima i deformacijom površine (surface attrition, usewear) – Naslage na zidovima (surface accretion)

Oštećenja • 2 vrste: – Oštećenja nastala abrazivnim procesima, tj. Kao posledica mehaničkog delovanja – Oštećenja nastala neabrazivnim procesima, tj. Kao posledica delovanja hemijskih reakcija

Abrazija • Trag nastao kao posledica mehaničkog kontakta, prevlačenja ili grebanja ili delovanja abraziva (čestica, predmet ili površina), koji se ogleda u odstranjivanju ili deformaciji površine keramike • Pokret • Oblik i gustina oštećenja

Vrste abrazije • Abrazija koja nastaje kontaktom sa materijalom sitne granulacije (pedestalled temper) • Abrazija koja nastaje kontaktom sa materijalom veće tvrdoće i granulacije od keramike (pits)

Neabrazivni procesi • Surface pitting • Fermentacija – alkoholna pića ili mlečni proizvodi • Velika kiselost

Naslage gara (sooting clouds) • Posledica izlaganja vatri i sagorevanja goriva • Na spoljnim zidovima • 2 vrste- položaj u odnosu na vatru – Na donjim delovima posuda i otiru se – Na gornjim delovima posuda i ne otiru se

Ugljenisane naslage (carbon deposits) • Nastaju sagorevanjem organskih materija i njihovim deponovanjem na zidovima i u porama • Na unutrašnjim površinama • Distribucija ukazuje na način kuvanja (prisustvo/odsustvo vode)

Oksidacija • Promena boje na spoljnoj površini • Na mestima gde je temperatura najviša