Fryderyk Pautsch 1908 Wersyfikacja Rytm Jakby go okreli

Fryderyk Pautsch - 1908

Wersyfikacja Rytm • Jakbyś go określił własnymi słowami? • Jaki system wersyfikacyjny – przypominam, że masz do wyboru: wiersz intonacyjno –zdaniowy (średniowieczny) – długość wersu reguluje długość zdania, ale te zdania są dobierane tak, by w ich długości były pewne regularności, by odpowiednie wersy miały podobną długość wiersz sylabiczny – regularna liczba sylab w wersach wiersz sylabotoniczny –regularna liczba sylab w wersach i rozkład akcentów wiersz toniczny – regularny rozkład akcentów (od łać. tonus) wiersz wolny – bez żadnych regularności w budowie • Rytm tworzą wszelkie regularne powtórzenia, a więc… Co o go w tym wierszu jeszcze buduje?

Wersyfikacja –warstwa dźwiękowa - rodzaj, układ rymów - czy dostrzegasz jeszcze jakieś inne zabiegi oprócz rymów i akcentów związane z samym brzmieniem wyrazów w tym wierszu? Uwaga! Teraz FUNKCJA – po co taki rytm, takie brzmienia?

O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno. . . Jęk szklany. . . płacz szklany. . . a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny. . . O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny. . . Amfibrach (gr. amphíbrachys, dosł. z obu stron krótki)

O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno. . . Jęk szklany. . . płacz szklany. . . a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny. . . O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny. . . Instrumentacja głoskowa, aliteracja

Świat przedstawiony • Kolorystyka • Światło • Dźwięki (te o których się mówi w wierszu) • Przywoływane rodzaje pejzażu, krajobrazu

Język słownictwo • Czy zauważasz z jakiego typu słownictwa jest tu dużo? • - z jakimi sferami życia połączonymi znaczeniowo (pola semantyczne) • - jak nacechowanego emocjonalnie • - jakie skojarzenia budzące

Przyjmy się temu słownictwu – uważniej • W pierwszej zwrotce (strofie) podkreśl wszystkie wyrazy nacechowane negatywnie • W pierwszej i drugiej strofie podkreśl wszystkie wyrazy należące do pola semantycznego śmierci i żałoby • W pierwszej i trzeciej zwrotce podkreśl wszystkie słowa kojarzące się z pustką lub jałowością • W pierwszej i trzeciej zwrotce podkreśl słowa należące do pola semantycznego szarości i mroku • W pierwszej i drugiej strofie znajdź słowa, które budują wrażenie nieokreśloności opisywanych rzeczy i zdarzeń, niewyrazistości pejzażu itd. . Uwaga! Teraz FUNKCJA – po co takie słownictwo tutaj?

Nastrój wiersza • Określ go – używając 10 epitetów.

Obrazowanie • Wymień kilka pojawiających się w wierszu obrazów • Nie pytam cię już, jakimi cechami się one odznaczają ( że są zamglone, szare, nieostre), bo do tego już doszliśmy – a może coś jeszcze dodasz…? • Ale proszę, powiedz, które z nich są realistyczne, a które nie i dlaczego tak myślisz?

Sytuacja komunikacyjna • Określ typ liryki • - pośrednia czy bezpośrednia • Określ podmiot liryczny i sytuację liryczną w wierszu Sytuacja liryczna = sytuacja, w której jest podmiot w chwili wypowiadania monologu lirycznego Jakie uczucie osoba mówiąca w wierszu wyznaję? Określ typ tego monologu lirycznego, tzn. co to za „gatunek mowy”, akt mowy – co ten podmiot liryczny robi – przemawia? , spowiada się? , wznosi toast? itp.

Kompozycja wiersza • Jak w tym wierszu łączą się zwrotki z refrenami – na mocy jakiej logiki? • O czym one kolejno są – jakie mają tematy, czy może jakie odczucia opisują? • Czy jakaś zasada rządzi kolejnością ich następowania po sobie?

Świat przedstawiony – motywy, zdarzenia, wyglądy rzeczy cd. • Kim są „snów mary powiewne, dziewicze” • Kto umarł bohaterowi lirycznemu? • Czy w pobliskiej wsi naprawdę tego wieczoru spaliły się dzieci? (czemu bohater nie biegnie na pomoc? ) • Co dziwnego jest w przedstawionym tutaj wizerunku szatana • Gdzie mieści się ogród bohatera? • Uwaga! Teraz FUNKCJA – po co te rzeczy zostały tu w ten sposób przedstawione?

Konteksty – czyli wiedza spoza wiersza, która może pogłębić Twoją interpretację • Wiersz pochodzi z tomu „Dzień duszy” z 1903 roku] – kontekst historyczno-literacki • Wykorzystaj tytułu tomu do interpretacji wiersza • Wiedzę o tendencjach epoki • Porównaj sposób użycia poszczególnych symboli w tym wierszu np. szatana i ogrodu ze sposobem ich używania utrwalonym w tradycji europejskiej i wykorzystaj to do interpretacji wiersza • Kontekst kulturowy • Czy ten wiersz w jakiś sposób przypomina Ci pod jakimś istotnym dla jego interpretacji względem inne teksty kultury

Franz von Stuck „Lucyfer” 1890 Inni szatani modernistyczni, np. : Tadeusz Miciński – wiersz „Lucyfer” Jan Kasprowicz – obraz świata pod władzą szatana w „Hymnach” Fascynacja Przybyszewskiego szatanem jego wykłady o satanizmie

Spis treści Zapis Budowa wiersza: • Rytm, system wersyfikacyjny, rymy, budowa (podział na strofy lub inna) Warstwa dźwiękowa • Rytm, rym, melodyczność, zabiegi z użyciem dźwięku słów Język • Słownictwo (pola semantyczne, wartościowanie, konotacje wyrazów) Styl Użyte środki stylistyczne i retoryczne Tytuł Kompozycja Sytuacja komunikacyjna • Podmiot liryczny, adresat, sytuacja liryczna, typ liryki, typ monologu lirycznego, uczucia i refleksje wyrażane w wierszu Obrazowanie • Jakie są, jaki typ obrazowania, jak się je robi i kadruje Świat przedstawiony • Motywy obecne w wierszu (wspominane fakty, zdarzenia, rzeczy, rekwizyty, osoby, pejzaże itd. ) Symbolika Nawiązania intertekstualne obecne w tekście Konteksty • Historyczne, historyczno-literackie, filozoficzne, kulturowe, biograficzny, porównawcze