Francisella Enfeksiyonlar Do Dr Arzu FINDIK Giri Francisellaceae

Francisella Enfeksiyonları Doç. Dr. Arzu FINDIK

Giriş • Francisellaceae familyası – Francisella • F. tularensis • F. novicida • F. philomiragia İnsan ve hayvanların Tularemi Hastalığına neden olan F. tularensis en önemli türdür. Tularemi aslında rodentlerin bir hastalığı olup keneler ile insan ve evcil hayvanlara bulaşır. Özellikle koyunlar arasında ölümlere yol açan akut ve septisemik bir hastalıktır.

F. tularensis-Etiyoloji Gram negatif, çok küçük, pleomorfik kokobasiller Hareketsiz, sporsuz Aerobiktir Oksidaz (-); F. philomiragia hariç Üretme faktörlerine ihtiyaç duyar (glukoz, yumurta sarısı, sistein, sistin, kan, serum ilavesi) • 37°C’de 3 -6 günde ürer • Mac Coy, Chapin, Francis besi yerleri, embriyolu tavuk yumurtasının sarı kesesi içinde (3 -4 gün sonra ölüm); çıkıntılı, yuvarlak, transparent, koyu kıvamlı koloniler ile sıvı besi yerinde bulanıklık ve bazen üstte pelikül oluşumu • • •

Etiyoloji • Sakkarolitik etkisi zayıf olup bazı şekerler gaz oluşturmadan fermente eder. • Katalaz(+), indol (-) • Penisilin ve sülfanamidlere direnç vardır • Fakültatif intrasellüler patojendir • 4 alt türü vardır F. t. subsp. tularensis F. t. subsp. holarctica F. t. subsp. mediasiatica F. t. subsp. novicida

Doğal Habitat • Doğada yaygın • Kuzey yarımküre, özellikle İskandinavya, Kuzey Amerika, Japonya, ve Rusya’da görülür • Türkiye’de de görülmektedir. • Yabani hayvanlar, özellikle rodentler (en çok tavşanlar) rezervuardır. • Çevre koşullarına oldukça dirençlidir

Epidemiyoloji • Yabani tavşan, su sıçanı, kunduz, vb • Kene, bit, pire, tahta kurusu ve kan emici sineklerle bulaşma • İçme ve kullanma suları ile bulaşma (ağız, burun, göz mukozası ve deriden etken girebilir) • İnsanlara ısırılma ve laboratuvar kazaları ile de bulaşabilir

Patogenez Asit fosfataz A proteini; oksidatif yıkımı önler Kapsül; seruma direnç Tip IV pili Francisella patojenite adası; makrofajlar içindeki lizozomal füzyondan kaçış • Makrofaj içinde replikasyon için ve farede virülens için gerekli proteinler • •

Antijenik Özellikler • Tüm suşları hemen aynı antijenik yapıya sahiptir – Somatik “O” – Kapsüler “K”

Patogenez • Primer olarak konağın makrofajlarını enfekte eder. Fagozom içinde replike olabilir. Sonunda enfekte hücre apoptozise uğrar, serbest bakteriler yeni hücreleri enfekte eder. • Etken girdiği noktada derin ve yüzlek lenf yumrularına ve sonra ilişkili lenf yumrularına ulaşarak ürer. Lenf yumruları şişkin ve ağrılıdır. Sonra açılır ve içinden irin akar. Etken kan dolaşımına girerse çeşitli iç organlara (KC, akciğer, dalak) yayılabilir. Sağlam deriden girebilir

Klinik • İnkubasyon süresi uzun olup latent seyir görülebilir • Seyri ağırdır • Sert yürüme, başın geriye çekilmesi, arka ayakların bükülmesi, nabız ve solunumun artması, yüksek ateş, öksürük, kötü kokulu koyu renk ishal, az fakat sık idrar yapma, paraliz.

Laboratuvar Teşhisi • Çalışırken Biyogüvenlik kabini (BSL-3) kullanılmalı (aerosol yolla da bulaşabilir) • Ülser veya yara svabları, taze dokular veya lenf dokusu aspiratları, dondurulmuş dokular lab. ra uygun koşullarda gönderilir. Seroloji için kan örnekleri de gönderilebilir • Direkt bakteriyoskopi; FAT, immunhistokimya • İzolasyon; sistin, sistein, tiyosülfat, veya Iso. Vitalex (sülfidril bileşikleri) içeren besi yerleri, Sistein Kalp Kanlı Agar (lize edilmiş koyun kanı ilaveli), Thayer. Martin Agar kullanılabilir • Koloni morfolojisi; S tipli, inci beyazı-fildişi renkli koloniler

Laboratuvar Teşhisi • Bakteriyoskopi; Gram negatif küçük kokobasiller • Biyokimyasal testler; sistin/sistein ihtiyacı, glukoz, sukroz ve gliserolden asit oluşturma özellikleri • Hayvan deneyi • Serolojik testler; Aglutinasyon ve mikroaglutinasyon testi (Brucella abortus ile çapraz reaksiyon olabilir), ELISA, IFAT • Allerjik testler; tularin (allerjen) ile • Moleküler testler

Tedavi ve Koruma • Streptomisin etkili bir antibiyotik olup amikasin, florokinolonlar da kullanılabilir • Hastalığı geçirenlerde güçlü ve sürekli bağışıklık • Kenelerle mücadele • İnsanlarda

Zenginleştirilmiş kanlı Agar’da F. tularensis kolonileri

Bakteriyoskopi-Gram boyama