FOTOSENTEZ HIZINA ETK EDEN FAKTRLER Fotosentez hzn lmek

FOTOSENTEZ HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

�* Fotosentez hızını ölçmek için; klorofil taşıyan bir hücrenin birim zamanda ürettiği O 2 veya kullandığı CO 2 miktarı ölçülmelidir. � Minimum yasası: � Fotosentezi etkileyen tüm faktörler düşünüldüğünde , bunlardan etkisi en az olan faktör fotosentez hızının belirler. Diğerlerinin iyi olması önemli değildir. (Zayıf halka).

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 1 - Işık şiddeti: (Birim zamanda yayılan foton sayısıdır) �Işık şiddeti arttıkça, fotosentez de hızlanır. Ancak bir süre sonra sabitlenir. �Işık yoksa fotosentez olmaz.

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 2 - Işık Dalga Boyu : �En hızlı fotosentez, mor kırmızı, en az fotosentez de yeşil ışıkta olur. Neden? �*Seralarda yapay ışıklandırma (Mor –kırmızı led) ile fotosentez hızlandırılmaktadır

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 3 - CO 2 miktarı : � CO 2 konsantrasyonu arttıkça fotosentez de bir süre artar. Sonra sabit kalır. �Sabit kalmasının nedeni : sınırlayıcı olan diğer faktörlerdir. Atmosferde % 0, 03 CO 2 vardır. Bu bitkiler için idealdir. � Tüm faktörler sabit tutulmak üzere: Işık ve CO 2 birlikte düşünüldüğünde, CO 2 miktarı az ise fotosentez hızını CO 2 miktarı belirler (minimum yasası). �CO 2 yeterli olduğunda ise fotosentez hızı ışık şiddetine göre değişir.

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 4 - Sıcaklık: � Sıcaklık özellikle enzimleri etkilediğinden önemlidir. Optimum sıcaklık bitki türüne ve yaşadığı ortama göre değişse de genellikle 33 C ‘dir. � Sıcaklık artışı fotosentezi belirli bir seviyede hızlandırır. � Ancak belirli bir sıcaklıktan sonra (35 C) fotosentez yavaşlar ve durur. (enzimler boz. )

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 5 - Su miktarı: � Ortamdaki su miktarı artışı fotosentez hızını arttırır. Ancak belirli bir değerin üzerindeki su miktarı hızı etkilemez. �Suyun %15’in altında olması halinde Fotosentez durur. (enzimler çalışmaz)

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 6 - Mineral tuzlar: � Fe, Mg, Ca, K, S , P , N, Mn fotosentezde etkili. � Mg , Fe ve Mn(mangan) minerallerinin eksikliği klorofil eksikliğine yol açar. Bu da fotosentezi azaltır. �K ve S , Karbon tutma reaksiyonlarında enzim aktivitesinde ve ATP sentezini (ışıklı) etkilediği için önemlidir. � Minimum yasasına göre fotosentez hızı mineral tuzların en az olanına göre düzenlenir.

A- ÇEVRESEL ETMENLER: � 7 - Ortamın p. H’sı: � Enzimlerin çalışması p. H’dan etkilendiğinden ortam p. H’sının uygun olması gerekir.

B – KALITSAL (Bitkisel) FAKTÖRLER � 1 - Kloroplast sayısı : � Kloroplast sayısı fazla olan yapraklarda fotosentez daha hızlı olur. � Bir yaprak hücresinde 20 -100 arası kloroplast vardır. Koyu yeşil yapraklı bitkilerde daha boldur. � 2. Yaprak sayısı ve yapısı: � Arttıkça güneş ışığından yararlanma oranı ve birim alandaki kloroplast sayısı artacağından fotosentez hızı artar.

B – KALITSAL (Bitkisel) FAKTÖRLER � 3. Stoma sayısı: � Arttıkça bitkide CO 2’den yararlanma oranı artacağından fotosentez hızlanır. Çünkü CO 2 stomalardan alınır � 4. Enzim miktarı: � Fotosentez enzimlerinin miktarı arttıkça, fotosentez hızlanır � 5. Kutikula kalınlığı: � Kutikula bitkide su kaybını önleyen mumsu tabakadır. Kurak bölge bitkilerinde kalın, nemli bölge bitkilerinde incedir. �Kutikula kalınlaştıkça bitkinin güneş ışığından yararlanması zorlaşacağından fotosentez yavaşlar.

YORUM / DENEY

YORUM / DENEY

YORUM / DENEY

YORUM / DENEY

YORUM / DENEY

KEMOSENTEZ �* Doğada ototrof olan sadece klorofil taşıyan canlılar değildir. Işık enerjisi kullanmayıp ototrof olan canlılar da vardır. �* Bunlar enerji kaynağı olarak güneş ışığı yerine kimyasal enerji kullanarak organik madde üretirler. �* İnorganik maddelerin oksidasyonu (yükseltgenmesi) ile açığa çıkan kimyasal enerjiyi kullanarak organik madde sentezlenmesi olayına “kemosentez” denir. � Besinlerini kemosentezle üreten ototroflar ise kemoototrof canlılar denir.

�* Doğada kemosentez yapan canlılar, sadece bazı bakteri ve arkebakteri türleridir. �* Kemosentetik bakterilerin türüne göre kullanabileceği farklı enerji kaynakları; � Demir ( Fe) , Metan (CH 4), Nitrit (NO 2), Nitrat (NO 3), Hidrojen (H 2) , Hidrojen sülfür (H 2 S), Kükürt(S) , Amonyum (NH 4) gibi… �* Sonra bu enerjiyi kullanarak CO 2 özümlemesi yaparlar ve besin üretirler. � Çoğu kemoototrofların CO 2’yi kullanma şekli fotosentezdeki ile aynıdır. Bazılarında ise farklıdır.

Kemosentez….

�** Kemosentetik bakteriler doğada madde döngülerinde önemli role sahiptirler. � Mesela Nitrit ve nitrat bakterileri N döngüsünde etkilidir. �* Toprakta azot genellikle NH 3 (amonyak), NH 4+(Amonyum), NO 2 - ya da NO 3 - bileşikleri şeklinde bulunur. � Bitkiler bu azottan Ancak NO 2 - ya da NO 3 - şeklinde yararlanabilir. Ölü bitki ve hayvanlar saprofitlerce parçalanarak toprakta amonyağa (zehirli) dönüştürülür.

� Nitrit bakterisi bu amonyağı nitrite (NO 2 - ), Nitrat bakterisi ise bu nitriti nitrata (NO 3 - ) dönüştürür (yükseltger) = NİTRİFİKASYON. � Bu sırada açığa çıkan elektronları bir ETS’den geçirir ve ATP üretilir. Bu ATP’nin bir kısmını NADPH oluşumunda kullanır. � Bu NADPH ve ATP ile CO 2 ve H 2 O’yu glikoza dönüştürür. Böylece hem kendi besinini üretirken hem de N’lu bileşiklerin toprakta tutulmasını sağlar. �Nitrit ve Nitrat bakterileri aerobiktir. S bakterileri anaerobik

Nitrifikasyon

�NOT: Kemosentezde Oluşan oksijeni Atmosfere verilmez. , Kemosentez için kullanırlar. Bazıları da Oksijenli solunumda kullanırlar. �* Kemosentez yapan bakterilerin hepsi organik besin üretmez (H, Fe, bakterileri…. )

ÖZELLİK CO 2 kullanılması Su kullanımı Enzim kullanımı ETS kullanımı Klorofil kullanımı Kullanılan enerji çeşidi Kullanılan enerji kaynağı Açığa çıkan ürünler FOTOSENTEZ KEMOSENTEZ + + + Işık + + Kimyasal Güneş İnorganik maddeler Glikoz - O 2 (atmosfere verir) Glikoz - O 2 (Atm. vermez)

�SORULAR:

D/Y? �Kemosentez olayında ışık gereklidir. �Işık, fotosentez hızına etki eden kalıtsal bir faktördür. �Sıcaklık arttıkça fotosentez hızı sürekli artar �Bitkiler kemosentez yapabilir. �Kemosentez ve fotosentez gece -gündüz yapılabilir. �Su tüm fotosentez olaylarında şarttır. �Kloroplast miktarı fotosentez hızına etki eden kalıtsal bir faktördür. �CO 2 miktarı arttıkça fotosentez bir süre hızlanır, sonra sabitler. �Kemosentezde açığa çıkan oksijen atmosfere verilir.

D/Y? �Bazı hayvanlar kemosentez yapabilir. �Kemosentez madde döngülerinde etkilidir. �Enzim miktarı artarsa fotosentez hızlanır. �Yapraktaki kutikula kalınlığı arttıkça fotosentez hızlanır. �Nitrifikasyon bakterileri kemosentetik bakterilerdir. �Fotosentez veya kemosentez yapan canlılar ototrof canlılardır. �Bir canlı hem fotosentez, hem kemosentez yapabilir. �Doğada kemosentez yapan, sadece bazı bakteri ve arkebakteri türleridir. �Fotosentez yeşil ışıkta en hızlı gerçekleşir. �Yaprakta stoma (gözenek) sayısı arttıkça fotosentez hızlanır.

Boşluk doldurma �İnorganik maddelerin oksidasyonu (yükseltgenmesi) ile açığa çıkan kimyasal enerjiyi kullanarak organik madde sentezlenmesi olayına ………… denir. �Fotosentezi etkileyen tüm faktörler düşünüldüğünde , bunlardan etkisi en az olan faktör fotosentez hızının belirler. Buna …………………. yasası denir. �Fotosentez hızı en fazla …………………renkli ışıklarda olur. �Fotosentede …………. . enerjisi kullanılırken; kemosentezde ……………enerji kullanılır.