FOTOSENTEZ ENERJNN BALANMASI FOTOSENTEZ Yeryzndeki enerjilerin ilk kayna

FOTOSENTEZ ENERJİNİN BAĞLANMASI

FOTOSENTEZ Yeryüzündeki enerjilerin ilk kaynağı güneştir. Hiçbir canlı bu enerjiyi doğrudan kullanamaz ve depolayamaz. Enerjinin kullanılabilir hale gelmesi farklı bir enerji türüne dönüşmesi ile gerçekleşir. Fotosentez bu dönüşümü sağlayan bir olaydır. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Bitkilerin CO 2 ve H 2 O gibi inorganik maddelerden güneş enerjisi ve klorofil yardımı ile organik besin üretmeleridir. Bu sırada atmosfere O 2 verilir. Genel Denklemi: ışık enerjisi 6 CO 2 +12 H 2 O klorofil C 6 H 12 O 6+6 O 2+6 H 2 O Eşitlik sadece net su tüketimini gösterecek şekilde sadeleştirilirse: ışık enerjisi 6 CO 2 + 6 H 2 O klorofil C 6 H 12 O 6+6 O 2 Eşitliği 6 ile sadeleştirelim: CO 2+H 2 O ışık enerjisi klorofil E. ÖNAL (CH 2 O)n+O 2

FOTOSENTEZ Fotosentezde kullanılan ve oluşan maddelerdeki C, H ve O atomlarının dağılımı şöyledir: (Robert Hill tarafından gösterilmiştir) Tepkimeye girenler: Ürünler: 6 CO 2 C 6 H 12 O 6 12 H 2 O 6 H 2 O E. ÖNAL 6 O 2

FOTOSENTEZ Güneş ışığı • Bütün canlıların enerji kaynağı güneştir. • Hücrelerimizin kullandığı enerjinin temeli, bitkiler aracılığı ile bize taşınan güneş enerjisidir. • Dalgalar halinde yayılan ışığın oluşturduğu iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafeye ışığın dalga boyu denir. • Işığın dalga boyu nm (nanometre)’den küçük olabileceği gibi km’den büyük olabilir. • Örneğin gama ve x-ışınlarının dalga boyu nm’den küçük radyo dalgalarınınki km’den büyüktür. • Işığın dalga boylarına göre sıralanmasına elektromanyetik spektrum denir. Spektrumda yer alan yaklaşık 380 nm ile 750 nm arasındaki ışığın dalga boyları insan gözüyle görülebildiğinden görünür ışık olarak isimlendirilir. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Güneş ışığı • Tüm renklerin karışımı olan beyaz ışık, prizmadan geçirildiğinde mor-mavi-yeşil-sarı-turuncu-kırmızı renkli ışık bantları oluşur. • Dalga boyu en uzun olan kırmızı ışık, en kısa olan ise mor ışıktır. • Enerji miktarı ile dalga boyu arasında ters orantı vardır. • Bitkiler fotosentez yaparken spektrumdaki görünür ışığı kullanır. • Görünmeyen ışık ise klorofil tarafından tutulamadığı için fotosentezde kullanılmaz. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ KLOROFİL • Çeşitli dalga boylarındaki ışınları emerek bitkide fotosentez olayının gerçekleşmesini sağlayan yeşil renkli bir pigmettir. Prokaryot hücrelerin hücre zar kıvrımlarında, ökaryot hücrelerin kloroplastın tilakoit denilen yapılarında bulunur. • Klorofil C, H, O ve N atomlarından oluşur. Merkezinde ise Mg atomu bulunan halkasal bir bölüm ile C ve H atomlarından oluşmuş bir kuyruktan meydana gelir. Kuyruk kısmı tilakoit zara tutunmayı sağlar. Klorofil, yapı bakımından hayvanlardaki hemoglobine benzer. Hemoglobinden farklı olarak merkezde demir yerine magnezyum atomunun bulunmasıdır. • Klorofil; Yapraklarda üretilir. Işığı emerek fotosentezi başlatır. Bitkiye yeşil rengi verir. Işıksız bir ortamda klorofil bozulur ve bitki beyaz (Albino) renk alır. Fe klorofil sentezi için katalizör görevi görür. Mg klorofilin yeşil renkli olmasını sağlar. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ KLOROFİL ÇEŞİTLERİ • 20 çeşit olup Klorofil a, b, c, d ve e şeklinde adlandırılır. Bunlar içinde en yaygın olanı Klorofil a ve b dir. Klorofil a Klorofil b Tüm yeşil bitkilerde bulunur. Bazı yeşil bitkilerde ve bazı alglerde bulunur. Belirli bir karbonuna metil (CH 3) grubu bağlanır Aynı karbonuna aldehit (CHO) grubu bağlanır Kapalı formülü: C 55 H 72 O 5 N 4 Mg Kapalı formülü: C 55 H 70 O 6 N 4 Mg Bir O atomu eksik, iki H atomu fazladır. Bir O atomu fazla, iki H atomu eksiktir. Petrol eterinde çözünür Alkolde çözünür. Dalga boyu 662 nm olan ışığı soğurur. Dalga boyu 654 nm olan ışığı soğurur. v. Bazı bitkilerde karoten (turuncu), ksantofil (sarı), fikoeritrin=likopin (kırmızı), fikosiyanin (mavi) pigmentleri fotosentezde etkilidir. Bunlara karotenoitler denir. v Soğurdukları enerjiyi klorofile aktararak fotosentezde kullanılmasını sağlarlar. v. Ayrıca klorofile zarar verecek aşırı ışığı da emerek yayarlar. v. Bunlar çiçek ve meyveye renk verir. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Engelman Deneyi Amaç: Işığın dalga boyunun fotosentez hızına etkisini bulmak. Sonuç : Mor –mavi daha sonra da kırmızı ışıkta fotosentez en hızlıdır. Yeşil ışık yansıtıldığı için fotosentezde en az kullanılan ışıktır. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Klorofilin ışık tarafından etkinleştirilmesi • Işığın emildiği ve kimyasal enerjiye dönüştürüldüğü birimlere fotosistem denir. • Tilakoit zarda bulunur. • Her fotosistemde anten kompleksi ve tepkime merkezi bulunur. • Anten kompleksi, çok sayıda klorofil ve karotenit pigmentleri içerir. Bu kompleksteki pigmentler ışığı toplayıp tepkime merkezine iletir. • Tekime merkezinde ise klorofil a ve elektron alıcı molekül vardır. • Tilakoit zarda fotosentezin ışığa bağımlı tepkimelerinde iş gören iki tip fotosistem bulunur. • Bunlar fotosistem I (FS I) ve fotosistem II (FS II) olarak isimlendirilir. • Her ikisinde de klorofil a bulunur. Ancak klorofil a farklı proteinlerle birleştiği için ışık emme özelliklerinde farklılık vardır. • FS I’in tepkime merkezindeki klorofil, P 700 olarak isimlendirilir. Çünkü bu pigment 700 nm dalga boyundaki ışığı en iyi soğurur. • FS II’nin tepkime merkezindeki klorofil ise 680 nm dalga boyundaki ışığı en iyi soğurduğu için P 680 olarak isimlendirilir. E. ÖNAL

Şekil: Işığın bir fotosistem tarafından toplanması Tepkime merkezi • Işığın yapısında yüksek hızla hareket eden ve enerji yüklü olan taneciklere foton denir. • Bir foton (enerji yüklü tanecik) bir pigment molekülüne çarptığı zaman enerji tepkime merkezine ulaşıncaya kadar bir molekülden diğerine geçer. Tepkime merkezindeki klorofilden ayrılan uyarılmış bir elektron, özelleşmiş bir molekül tarafından yakalanır. Bu molekül ilk elektron alıcısı olarak adlandırılır. • Elektron aktarımı enerji dönüşümlerinin başlangıcıdır. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Fotosentezde görev yapan ETS elemanları • Kloroplastların granumları oluşturan tilakoit zarda klorofilden ayrılan elektronu tutan bir sistem vardır. • Bu sisteme Elektron Taşıma Sistemi (ETS) denir. • Bu ETS elemanları; ferrodoksin (fd), sitokrom b ve sitokrom c’den oluşan sitokrom kompleksi (stk), plostokinon (pq), ve plastosiyanin (pc)’dir. • Bu sistemde klorofilden ayrılan elektronlar, yükseltgenme-indirgenme kurallarına göre hareket ederek bir molekülden diğerine aktarılır. • Bu sırada elektronların yüksek enerjisi ile ATP sentezlenir. Buna fotofosforilasyon denir. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ TEPKİMELERİ Fotosentez İki ana basamakta gerçekleşir. Bunlar; -Işığa bağımlı tepkimeler -Işıktan bağımsız tepkimeler *Şimdi bu basamaklarda kullanılan ve oluşturulan maddeleri bir tabloda görelim: IŞIK 6 H 2 O IŞIĞA BAĞIMLI TEPKİMELER BASAMAĞI (Tilakoit zarda) 6 O 2 i 18 ATP 12 NADPH 12 NADP 18 Pi E. ÖNAL 6 CO 2 IŞIKTAN BAĞIMSIZ TEPKİMELER (Stromada) C 6 H 12 O 6

FOTOSENTEZ Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimeleri: Genel özellikleri: 1. Kloroplastın granumların tilakoit zarında gerçekleşir. (Granumların lameller şeklinde olması fazla ışığın absorbe edilmesini sağlar. ) 2. Reaksiyonların başlaması için ışık enerjisi ve klorofile ihtiyaç vardır. 3. Yapılan en önemli iş suyun parçalanmasıdır. 4. Amaç; karanlık devre için gerekli ATP ve NADPH 2 üretmektir. 5. Enzimler görevli değildir. 6. Olay indirgenme ve yükseltgenme reaksiyonları şeklindedir. 7. ETS elemanları görev alır. 8. Sıcaklıktan çok ışık şiddeti önemlidir. (Kullanılan enzimler koenzim olduğu için ) Işıklı devre reaksiyonları devirli ve devirsiz fotofosforilasyon olmak üzere 2'ye ayrılır. Bunun temel sebebi klorofilden ayrılan elektronların akış yönüdür. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ a. Devirsiz Fotofosforilasyon: H 2 O kullanılarak ATP ve NADPH üretilir. Atmosfere O 2 verilir. Bu evrede suyun işlevi: Fotosistem II için elektron kaynağıdır. NADPH için H+ kaynağıdır. Atmosfer için O 2 kaynağıdır. İlk alıcı tron Pq e- Stk Taşım Fd a Sis e- temi (ETS ) Pc S ET Elek e- İlk alıcı e- e- Enzim P 680 H+ H 2 O Fotosistem II H+ ışık H+ + + H H + H e-+ H + + O 2 ATP sentaz ADP+Pi H+ NADPH -ee ışık H+ + NADP P 700 Fotosistem I Atmosfere verilir. ATP E. ÖNAL H+

FOTOSENTEZ b. Devirli fotofosforilasyon: Hiçbir madde harcanmadan fotofosforilasyon ile ATP sentezlenir. -FS I tepkime merkezinde klorofilin uyarılan elektronu ilk alıcı tarafından tutulur. -ETS’ye aktarılan elektronlar önce ferrodoksin, Sonra sitokrom, ondan da plastosiyanin üzerinden tekrar klorofile döner. Klorofil kaybettiği elektronu kazandığı için olaya devirli fotofosforilasyon denir. e. Fd e. Stk e- e. ETS Pc ADP+Pi e- ışık P 700 ATP sentaz *Işığa bağımlı tepkimelerin genel sonucu : İlk alıcı FS I ATP Işıktan bağımsız tepkimelerinde 1 molekül CO 2 ‘in kullanılması için ışığa bağımlı tepkimelerinde 3 ATP ve 2 NADPH üretilir. O 2 ise yan ürün olarak açığa çıkar. Kimyasal denklemi: 2 H 2 O + 3 DP+3 Pİ+NADP+ 2 NADPH+3 ATP+O 2+2 H+ E. ÖNAL

Etkinlik_Model oluşturma Amaç: Fotosentezin tepkimelerini karşılaştırma Karşılaştırılan özellikler Işığa bağımlı tepkimeler Işıktan bağımsız tepkimeler Gerçekleştiği yer Garanumların tilakoit zarında Stromada (Kloroplast iç sıvısı) Kullanılanlar Işık, Su CO 2 ATP, NADPH Üretilenler ATP, O 2 Organik maddeler Fosforilasyon çeşidi Fotofosrolasyon Yok Enzim kullanımı Kullanılmaz Kullanılır E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Işıktan bağımsız tepkimeler: Genel özellikleri: 1. Kloroplastın stromasında gerçekleşir. 2. Reaksiyonun başlaması için CO 2 'in ortamda yeterli miktarda bulunması gerekir. 3. Reaksiyonlar enzimatiktir. Yani sıcaklık değişimlerine karşı hassastır. 4. Yapılan en önemli iş CO 2 'in yakalanmasıdır. 5. Gerekli enerji ışıklı devrenin ATP'sinden, gerekli H 2'lerde ışıklı devrenin NADPH'sından sağlanır. 6. Amaç; organik besin üretmektir. 7. Bu devreye karbon devri yada kelvin çemberi de denir. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Işıktan bağımsız tepkimeler: - Ortamdan alınan CO 2 ‘in enzimlerin yardımı ile 5 C’lu ribulaz difosfat (RDP) tarafından tutulması ile başlar. -6 C’lu iki fosfatlı kararsız bir bileşik oluşur. -Bu bileşik suyun tpkimeye girmesi ile parçalanarak 3 C’lu ve bir fosfatlı iki molkül PGA (fosfogliserik asit) oluşur. (ilk kararlı bileşik) -PGA’lara ATP’den birer fosfat katılınca DPGA (difosfoglilesirik asit) oluşur. -DPGA’lara NADPH’lerden gelen hidrojenler aktarılınca PGAL (fosfogliseraldedhit)’ler oluşur. Bu sırada inorganik fosfat çıkışı olur. -Oluşan PGAL’lerin bir kısmı 5 C’lu bir fosfatlı ribulaz mono fosfat (RMP) oluşumuna katılır. -RMP’ye ATP’den bir fosfot aktatılarak tekrar RDP oluşur. Ve devam eder. -Geriye kalan PGAL’lerden ise glikoz, amino asit, yağ asidi vitamin gibi organik besinler sentezlenir. - 1 molekül CO 2 için 3 ATP ve 2 NADPH harcanır. Dolayısı ile 1 glikoz sentezi için 6 CO 2, 12 NADPH 2 ve 18 ATP harcanmış olur. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimeleri (Atmosferden) 6 CO 2 6 H 2 O P 5 C 6(RDP) P 6 C P 6(6 C’lu kararsız arabileşik) P 6 ADP 6 ATP 5 C 3 C P 12 (PGA) Işıktan bağımsız olarak gerçekleşen tepkimeler P 6(RMP) p 12 ATP 12 ADP + 3 C p 12 (DPGA) 12 NADPH + 12 NADP 3 C P 10 PGAL Pİ 3 C P 2 (PGAL) 3 C P 12(PGAL) 12 Pİ 6 C Glikoz diğer organik bileşiklerin sentezi E. ÖNAL

FOTOSENTEZ PGAL’den organik moleküllerin sentez basamakları : PGAL Yağ asidi Gliserol C C Amino asit Vitamin C Organik baz RMP Selüloz Nişasta Topraktan azotlu bileşikler GLİKOZ C C C Disakkritler (Fruktoz, sükroz, maltoz) E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Fotosentezi Etkileyen Etmenler: Klorofil taşıyan bir hücrenin birim zamanda kullandığı CO 2 veya ürettiği O 2 miktarı fotosentez hızını gösterir. Fotosentez hızına etki eden faktörlerden birin in eksik olması fotosentezin yavaşlamasına veya durmasına neden olurken normalin üzerinde olması ise fotosentez hızına etki etmez. Çünkü fotosentezin hızı, fotosenteze etki eden faktörlerden miktarı en düşük olana göre belirlenir. Buna ‘minimum yasası’ denir. v. Fotosentezi etkileyen etmenler çevresel ve genetik(kalıtsal)faktörler olmak üzere ikiye ayrılır. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ. Fotosentezi etkileyen çevresel faktörler: 1. CO 2 miktarı: Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimelerinin başlaması için gereklidir. Arttığında fotosentez hızı belirli birseviyeye kadar artar. Sonra da sabit kalır. • CO 2 ve ışık şiddeti bir arada düşünülürse CO 2 miktarı arttkça ışığın şiddetine bağlı olarak fotosentezin hızında değişiklikler gözlenir. Işık şiddeti arttıkça fotosentez hızı da artar. CO 2 miktarı artsa bile fotosentezin hızını ışık şiddeti belirler. (Minimum yasası) E. ÖNAL Not: Ortama Kalsiyum Hidroksit (Ca(OH)2 ) veya Potasyum Hidroksit (KOH) gibi CO 2 tutucular eklenirse ortamdaki CO 2 miktarı azalır ve fotosentez hızı düşer. Fotosentez hızı %0, 34 CO 2 miktarı (%) Grafik: CO 2 miktarının fotosentez hızına etkisi Fotosetez hızı Yüksek şiddette ışık Orta şiddette ışık Düşük şiddette ışık CO 2 miktarı 0 0, 5 0, 10 0, 15 Grafik: CO 2 miktarına bağlı olarak farklı ışık şiddetlerinde fotosentez hızının değişim grafiği

FOTOSENTEZ 2. Işık şiddeti : Bitkiler ışıksız ortamda yapamaz. Işık, fotosentezin ışığa bağımlı tepmelerinde ATP ve NADPH’nin sentezlenmesinde kullanılır. Işık şiddeti arttıkça fotosentez hızı artar. Ancak belirli bir sınırı geçtikten sonra sabit kalır, değişmez. Fotosentez hızı Işık şiddeti Grafik: Işık şiddetinin fotosentez hızına etkisi E. ÖNAL

FOTOSENTEZ 3. Işığın dalga boyu: Bitkiler fotosentez yaparken elektro manyetik spektrumdaki görünür ışığı kullanır. Fotosentez mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renklerdeki ışıkta gerçekleşir. Ancak fotosentez mor ve kırmızı ışıkta en yüksek iken yeşil ışıkta en düşüktür. (Engelman Deneyini hatırlayınız !) Fotosentezin gerçekleşebilmesi için ışığın klorofil pigmenti tarafından soğurulması gerekir. Klorofil pigmentinin mor ışığı diğer ışıklara daha fazla soğurması fotosentez hızını arttırır. Fotosentez hızı Işığın dalga boyu (nm) 380 nm 750 nm Grafik: Işığın dalga boyunun fotosentez hızına etkisi E. ÖNAL

FOTOSENTEZ 4. Sıcaklık: Fotosentezin en çok ışıktan bağımsız tepkimelerini etkiler. Çünkü ışıktan bağımsız tepkimelerde bir çok enzim görev yapmaktadır. Sıcaklık artışı tepkimelerin hızını arttırır: belirli bir noktadan sonra ise bu artış tepkimeleri durdurabilir. Fotosentezin ideal sıcaklık derecesi 25 -35 0 C arasındadır. 350 C ‘un üstüne çıktığında genellikle enzim yapısı bozulacağından fotosentez hızı düşer ve durur. E. ÖNAL Fotosentez hızı Yüksek ışık şiddeti Düşük ışık şiddeti Sıcaklık( 0 C) 0 10 20 30 40 50 Grafik: Sıcaklığın fotosentez hızına etkisi

FOTOSENTEZ 5. Su: Fotosentezin gerçekleşebilmesi için su mutlaka gereklidir. Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimelerinde su iyonlarına + ayrılarak FS II için elektron, NADP için hidrojen ve atmosfefr için oksijen kaynağı olur. Ortamdaki suyun artışı fotosentez hızını arttırır. Fakat belli bir değerin üzerine çıkan su fotosentez hızını etkilemez. Bazı durumlarda (tohumda) su miktarı %15’in altına inerse enzimler inaktif olacağından fotosentez durur. E. ÖNAL Fotosentez hızı Su miktarı (%) 0 10 20 30 Grafik: Sıyun fotosentez hızına etkisi

FOTOSENTEZ 6. Mineraller: Fe, Mg, Ca, K, N, S gibi mineraller fotosentezde etkilidir. Örneğin Fe, ferrodoksinin yapısına girer. P, ATP’nin ve nükleik asitlerin; N, aminoasitler, nükleik asitler ve vitamin gibi organik moleküllerin yapısına katılır. Mn, K, Ca gibi bazı mineraller de enzim yapısında kofaktör olarak bulunur. Bitkilerin fotosentez hızı dolayısı ile büyüme hızı, bitkinin bulunduğu topraktaki minerallerden miktarı en az olana (minimum yasası) göre belirlenir. E. ÖNAL Ca P K Mg Grafik: Topraktaki farklı minerallerin miktarının bitkilerin büyüme hızına etkisi

FOTOSENTEZ 7. Ortam p. H‘si: Fotosentezdeki biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşebilmesi için bitkinin p. H‘sinin belirli bir düzeyde tutulması gerekir. Asitler ve bazlar arasındaki denge bitkinin büyümesi için oldukça önemlidir. Işıktan bağımsız tepkimelerde enzimler görev aldığından p. H fotosentez hızını etkiler. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Fotosentezi etkileyen çevresel faktörler: 1. Kloroplast sayısı : Bitkide kloroplast sayısı az ise fotosentez yavaş, kloroplast sayısı fazla ise fotosentez hızlı gerçekleşir. Yapraktaki palizat parankimasının kloroplast sayısı sünger parankimasından fazla olduğu için palizat parankimasında fotosentez daha fazla oranda gerçekleşir. 2. Yaprak yapısı ve sayısı: Bitkilerde yaprak genişliği arttıkça yaprakta bulunan kloroplast sayısı arttığından fotosentez hızı da artar. Yaprak konumu da fotosentez hızını etkiler. Örneğin aynı bitkinin doğrudan ışık gören yaprakları ile alt kısımda ışığı tam olarak alamayan yaprakları aynı hızda fotosentez yapamaz. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ 3. Stoma sayısı: Stomalar yapraktaki gaz alışverişini sağlayan yapılardır. Açılıp kapanabilirler. Bu nedenle yaprakta sayıları ne kadar fazla olursa bitkinin karbondioksitten yararlanma oranı o kadar artacağından stoma sayısı fotosentez hızını etkileyecektir. 4. Kutikula kalınlığı: Kutikula yaprak yüzeyinde bulunan koruyucu tabakadır. Bitkilerde su kaybı bu tabakanın kalınlığına bağlı olarak önlenir. Su bitkilerinde kutikula ince, kurak bölge bitkilerinde ise kalındır. Yapraktaki kutikula kalınlığının fazla olması su kaybını önleyen bir adaptasyondur. Bitkilerde kutikula kalınlaştıkça güneş ışığı bitki hücreleri tarafından yeterince kullanılamaz. Böylece fotosentez tepkimeleri yavaşlar. 5. Enzim miktarı: Fotosentez enzimleri ne kadar fazla ise fotosentez o kadar fazla olacaktır. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Fotosentez ve Solunum İlşkisi Işık enerjisi Kloroplasttaki fotosentez CO 2 + H 2 O Mitokondrideki hücre solunumu Organik moleküller +O 2 ATP Hücrede metabolik faaliyetlerde kullanılır. Isı enerjisi E. ÖNAL

FOTOSENTEZ Bitki ve Bakteriyel fotosentezin farklı ve benzer yönleri: Bitki fotosentezi Bakteri fotosentezi Ortak yönleri Genel denklemi: Fotosentetik bakterilerin fotosentezi: Işık CO 2+2 H 2 S Klorofil (CH 2 O)n+2 S+H 2 O 1. Klorofilin görev yapası. 6 CO 2+6 H 2 O Işık Klorofil C 6 H 12 O 6+6 O 2 Işık Klorofil CO 2+2 H 2 (CH 2 O)n + H 2 O Bitkiler ve siyano bakterilerin Işık fotosentezi: Klorofil 2. Enzimlerin görev yapması Yan ürün olarak O 2 açığa çıkar. H 2 S kullanılırsa kükürt (S) oluşur. H 2 O kullanırlarsa O 2 oluşur. 3. Organik maddelerin sentezlenmesi e (hidrojen) kaynağı; H 2 O’dur. e (hidrojen) kaynakları; H 2 O, H 2 S veya H 2 ‘dir. Klorofi molekülü kloroplast içerisinde bulunur. Kloroplast bulunmaz. Klorofil molekülü sitoplazma içinde bulunur. 4. Reaksiyonların ışık varlığında gerçekleşmesi. 6 CO 2+6 H 2 O E. ÖNAL C 6 H 12 O 6+6 O 2

FOTOSENTEZ KONU SONU DEĞERLENDİRME A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. 1. I. Selüloz II. Nişasta III. Disakkritler (Fruktoz, sükroz, maltoz) 2. I. Işık enerjisi II. Klorofil III. (CH 2 O)n IV. 2 S 3. I. Organik moleküller +O 2 II. CO 2 + H 2 O 4. Azot (N) elementi sınırlandırır. Azot; aminoasitler, nükleik asitler ve vitamin gibi organik moleküllerin yapısına katılır. 5. 1 molekül glikoz için 18 ATP gerekirse, 5 molekül glikoz için; 5 x 18= 90 ATP gerekir. 1 molekül glikoz için 12 NADPH gerekirse, 5 molekül glikoz için 5 X 12= 60 NADPH gerekir. 6. Işığa bağımlı tepkimelerinde oluşanlar: ATP, NADPH, oksijen, Işıktan bağımsız tepkimelerinde oluşanlar: Organik maddeler E. ÖNAL

FOTOSENTEZ KONU SONU DEĞERLENDİRME 7. Üretilen organik maddelerde ve suda rastlanılır. 8. 1 glikoz için 18 ATP harcanırsa, 180/18= 10 glikoz için 180 ATP harcanır. 1 glikoz için 12 NADPH harcanırsa, 120/12=10 glikoz için 120 NADPH harcanır. 9. Fotosentez hızı düşer. Çünkü fotosentezi düzenleyen enzimlerin 0 yapısı 35 C’den sonra bozulmaya başlar. 10. Yakaladıkları böcekleri salgıladıkları enzimlerle hücre dışında sindirerek yapılarındaki proteinlerden azot ihtiyaçlarını karşılarlar. E. ÖNAL

FOTOSENTEZ HAZIRLAYAN Biyoloji öğretmeni: Ergün ÖNAL Kaynaklar: Biyoloji 10 (MEB) Biyoloji 12 (Zambak)