FORM KAVRAMI BM LE LKS SINIFLANDIRILMASI VE PSKOLOJK

FORM KAVRAMI, BİÇİM İLE İLİŞKİSİ, SINIFLANDIRILMASI VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ ÖĞR. GÖR. BETÜL HALİME UZUNAY

FORM KAVRAMI • FORM YAPITI TOPTAN KAPSAYAN, BÜNYE ANATOMİ, RENK, RİTİM VE DIŞ GÖRÜNÜŞÜN UYANDIRDIĞI HAVADIR. • DAHA KISA BİR DEYİŞLE YAPITIN KARAKTERİNİ YAPAN ÖĞELERİN (UNSURLARIN) BÜTÜNÜDÜR. • DİĞER BİR YÖNDEN İSE FORM, DOKUNABİLİR BİR OBJE OLARAK ELE ALINMAKTADIR. • FORMUN, ÜÇÜNCÜ BOYUTU YANİ HACİMSEL YAPISI VARDIR VE BÜTÜN NESNELERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ FORMLARININ OLUŞLARIDIR.

FORM KAVRAMI

A)FORM - BİÇİM İLİŞKİSİ • BİÇİM, İKİ BOYUTLU BİR ÖZELLİKTİR VE DÜZ BİR YÜZEY OLARAK DÜŞÜNÜLÜR. • FORM İSE ÜÇ BOYUTLUDUR, KÜTLE VE HACİM İFADE EDER. • BİÇİMLE FORM ARASINDAKİ EN BÜYÜK FARK BİÇİMİN GÖRSEL YOLLA ALGILANMASININ YANINDA FORMUN, HEM GÖRME DUYUSUNA HEM DE DOKUNMA DUYUSUNA HİTAP ETMESİDİR.

A)FORM - BİÇİM İLİŞKİSİ

B)FORMUN SINIFLANDIRILMASI • GENEL BİR İFADEYLE FORMLAR BİÇİMLERDE OLDUĞU GİBİ ORGANİK VE GEOMETRİK FORMLAR OLARAK İKİ GRUPTA İNCELENEBİLMEKTEDİR.

B)FORMUN PSİKOLOJİK ETKİLERİ • ORGANİK VE YUMUŞAK FORMLARIN RAHATLATICI VE HUZUR VERİCİ OLDUĞU, • KESKİN HATLARIN İSE HAREKET VE DİNAMİZM DUYGUSU UYANDIRDIĞI BİLİNMEKTEDİR. • DİĞER BİR YÖNDEN, DİKDÖRTGEN FORMLAR DENGELİ VE DİNAMİK ETKİ, • DAR AÇILI FORMLAR DENGESİZ VE RAHATSIZ ETKİ, • DAİRESEL FORMLAR, RAHATLATICI VE DİNLENDİRİCİ ETKİ YARATMAKTADIR.

İÇ MEKANDA FORM KAVRAMI • FORM KAVRAMI, DOKUNABİLİR BİR ÖGE OLARAK ELE ALINMAKTADIR. • BU ÖGELER ODAK YÜZEYİ ÜZERİNDE YÜZEYİN BİR PARÇASI YA DA YÜZEYDEN BAĞIMSIZ OLARAK DÜŞÜNÜLEBİLİR.

İÇ MEKANDA FORM KAVRAMI • BİR ÖGENİN FORM ETKİSİ VEREBİLMESİ İÇİN; • ÜÇ BOYUTLU (DOKUNSAL) İSE, • ÜZERİNDE BULUNDUĞU YÜZEY İLE NET OLARAK ALGILANACAK BİÇİMDE KONTRAST İSE

FORM ÖGESİNİN ANALİZİ

A)ÇEŞİT(TÜR) AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • STRÜKTÜREL FORM: ÜÇ BOYUTLU BİR OBJENİN, YÜZEY ÖZELLİKLERİNDEN (RENK, DOKU, DEĞER…) ARINDIRILMIŞ ŞEKLİDİR. • BU TARZ OBJELER GÖRSEL OLARAK ZİHİNDE FORM ETKİSİ YARATIR, FAKAT GERÇEK BİR FORMUN DAHA ÖNCE BELİRTİLEN YÜZEY ÖZELLİKLERİNİN TAMAMINI TAŞIMAZLAR. • UZAY İÇİNDE KAPLADIĞI BOŞLUĞUN, HACMİN, ORTAMIN, GEOMETRİK KARAKTERİSTİĞİNİN ORTAYA KONULDUĞU FORM ÇEŞİDİDİR. ÖRNEĞİN; ODAK YÜZEYİ ÜZERİNDE BULUNAN TAM VEYA YARI BOŞLUKLU NİŞLER BU GRUBA ÖRNEK OLARAK VERİLEBİLİR.

STRÜKTÜREL FORM

A)ÇEŞİT(TÜR) AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • GERÇEK FORM: ÜÇ BOYUTLU BİR OBJENİN, TÜM YÜZEY ÖZELLİKLERİ (RENK, DOKU, DEĞER, VB…. ) İLE BERABER İFADE EDİLMİŞ ŞEKLİDİR.

GERÇEK FORM

B)YÜZEYLE İLİŞKİ AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • YÜZEYE BAĞIMLI FORM ÖGESİ: • YÜZEYİN KENDİ FİZİKSEL YAPISINDAN KAYNAKLI FORM ÖGELERİDİR. • BAŞKA BİR İFADEYLE FİZİKSEL OLARAK YÜZEYDEN KOPARILIP ALINAMAYAN FORMLARDIR. • BU ÖGELER YÜZEY ÜZERİNDE KABARTMA, YARI BOŞLUK YA DA TAM BOŞLUK OLARAK DÜZENLENEBİLİRLER.

B)YÜZEYLE İLİŞKİ AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • YÜZEYDEN BAĞIMSIZ FORM ÖGESİ: • YÜZEYİN KENDİ FİZİKSEL YAPISINDAN KAYNAKLI OLMAYAN FORM ÖGELERİDİR. • BAŞKA BİR İFADEYLE FİZİKSEL OLARAK YÜZEYDEN KOPARILIP ALINABİLEN FORMLARDIR. • BU ÖGELER YÜZEY ÜZERİNE MONTE EDİLMİŞ, TUTTURULMUŞ OLARAK YA DA YÜZEYİN FİZİKSEL YAPISINI OLUŞTURAN SERBEST PARÇALAR OLARAK DÜZENLENEBİLİRLER.

YÜZEYE BAĞIMLI FORM ÖGESİ

YÜZEYDEN BAĞIMSIZ FORM ÖGESİ

C)ŞEKİL AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • EĞRİSEL ŞEKİLLİ FORM ÖGESİ: • KIVRIMLI BİR YAPIDA OLAN ÜÇ BOYUTLU ÖGELERDİR.

EĞRİSEL ŞEKİLLİ FORM ÖGESİ:

C)ŞEKİL AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • DOĞRUSAL ŞEKİLLİ FORM ÖGESİ: • DOĞRUSAL BİR YAPIDA OLAN ÜÇ BOYUTLU ÖGELERDİR.

EĞRİSEL ŞEKİLLİ FORM ÖGESİ:

D)YAPI AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • DOLULUK: • FORMUN, KATI BİR KÜTLEDEN OLUŞMASI DURUMUDUR. • BOŞLUK: • FORMUN, BİR TAKIM BOŞUKLARLA VERİLMESİ DURUMUDUR. BU BOŞLUKLAR ‘YARI BOŞLUK’ VE ‘TAM BOŞLUK’ OLMAK ÜZERE İKİ ŞEKİLDEDİR.

D)ORGANİZASYON AÇISINDAN ALT AÇILIMLAR • ELEMANTER ORGANİZASYONLU BİÇİM ÖGESİ: • ODAK YÜZEYİ ÜZERİNDE TEKİL GÖRÜNEN ÜÇ BOYUTLU ÖGELERDİR. • ÜNİTER ORGANİZASYONLU BİÇİM ÖGESİ: • ODAK YÜZEYİ ÜZERİNDE İKİ VEYA DAHA FAZLA GRUPLAR HALİNDE GÖRÜNEN ÜÇ BOYUTLU ÖGELERDİR.