FONOGESTY Warsztaty Wykorzystanie metody fonogestw w rozwoju mowy

FONOGESTY Warsztaty Wykorzystanie metody fonogestów w rozwoju mowy werbalnej dzieci słabo słyszących i niesłyszących

CO TO SĄ FONOGESTY? l to specjalne ruchy jednej ręki, prawej lub lewej, które towarzyszą mówieniu i pomagające dokładnie odczytywać mowę z ust, l towarzyszą ruchom artykulacyjnym, są z nimi ściśle zsynchronizowane i nierozdzielnie połączone, l sprawiają, iż osoba śledząca wzrokiem ruchy ust ma możliwość odróżniać wypowiadane w danym momencie dźwięki mowy, dzięki jednoczesnemu dostrzeganiu ruchów rąk.

FONOGESTY są wzorowane na metodzie znanej w świecie pod nazwą CUED SPEECH lub inaczej język uzupełniany CORNETTA – LPC, l są zalecane przez specjalistów UNESCO oraz Międzynarodowe Biuro Audiofonologiczne jako metoda uzupełniająca wychowanie słuchowe oraz naukę mowy, l zostały przystosowane do kilkudziesięciu języków i są stosowane z dużym powodzeniem edukacyjnym na całym świecie; do języka polskiego zostały przystosowane i szczegółowo opisane przez prof. Kazimierę Krakowiak (KUL), l

JAK ZBUDOWANY JEST SYSTEM FONOGESTÓW? ściśle odpowiada systemowi fonetycznemu języka polskiego, l uwzględniono w nim wszystkie głoski podstawowe, tj. fonemy, czyli takie elementy dźwiękowe, które trzeba umieć rozpoznawać i wymawiać, l do głosek podstawowych należy 8 samogłosek i 35 spółgłosek, l y o u

JAK ZBUDOWANY JEST SYSTEM FONOGESTÓW? l l l składa się z tzw. lokacji, czyli punktów w pobliżu ust, które wskazuje dłoń wykonując ruch towarzyszący wymawianiu samogłosek oraz układów palców, które przyjmuje dłoń w momencie wymawiania spółgłosek, wyróżniamy 4 lokacje dłoni odpowiadające samogłoskom. Są to punkty 1, 2, 4, 5, oraz jedna lokacja, w której wykonujemy gesty towarzyszące spółgłoskom, po których nie ma samogłosek – punkt 3 tablica A, podstawowych układów palców dla spółgłosek jest 8 – patrz tablica C; odpowiadają one spółgłoskom twardym, spółgłoskom miękkim i zmiękczonym odpowiadają odmiany układów podstawowych, które wykonuje się lekko uginając palce ku wnętrzu dłoni – tablica C, jeśli przed samogłoską nie występuje żadna spółgłoska, dłoń przyjmuje palce zwinięte w garść – tablica B,

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY DOT. FONOGESTÓW l l l fonogesty to środek wspomagający odczytywanie mowy z ust i uważne słuchanie wypowiedzi ustnych, fonogesty pozwalają zobaczyć elementy dźwiękowe mowy, fonogesty pozwalają korzystać z uważnej obserwacji ruchów narządów artykulacyjnych i rozpoznawać sylaby oraz głoski w wymawianych słowach, system fonogestów dokładnie odpowiada systemowi fonologicznemu języka i umożliwia naukę języka obcego dzieciom niesłyszącym, fonogesty pozwalają trwale opanować słownik i zasady budowania zdań w odpowiednich formach fleksyjnych,

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY DOT. FONOGESTÓW l l l fonogesty są doskonałym narzędziem do rozwijania umiejętności i sprawności czytania – dotyczy to też dzieci z trudnościami w koncentracji uwagi, dzieci z dysleksją, z fonogestami można mówić w naturalnym tempie, płynnie, melodyjnie z prawidłową intonacją i akcentem, dzieci z uszkodzonym słuchem potrzebują na opanowanie podstaw mowy tyle samo czasu wspomagając się fonogestami, co dzieci słyszące, tj. około 3 – 4 lat, korzystanie z fonogestów prowadzi przede wszystkim do poprawy rozumienia wypowiedzi, a dzięki temu przyczynia się do rozwoju mówienia, system fonogestów jest systemem zamkniętym,

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY DOT. FONOGESTÓW l l l osoba słysząca może się go nauczyć w ciągu 15 -20 godzin, a biegłość osiągnie po pół roku stosowania, mowa uzupełniana fonogestami jest systemem otwartym, z fonogestami można mówić tak, aby pobudzać małe dziecko do gaworzenia i uczyć je pierwszych słów, stosując fonogesty można mówić językiem potocznym, można śpiewać, recytować, opowiadać i dyskutować, można je wykorzystywać w nauczaniu nowych słów, wyjaśnianiu trudnych i niezrozumiałych słów i terminów specjalistycznych, używanie fonogestów pozwala zachować wszystkie właściwości języka, konstrukcje zdaniowe, końcówki fleksyjne, zwroty, wyrażenia frazeologiczne, idiomy,

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY DOT. FONOGESTÓW fonogesty nie uzależniają od siebie – w miarę opanowywania języka dzieci wspierają się fonogestami tylko w niektórych sytuacjach bądź wątpliwościach językowych, l dzieci stosujące fonogesty mogą swobodnie wykorzystywać resztki słuchowe poprzez trening słuchowy, l dzieciom z głębokim niedosłuchem wspomaganie się fonogestami pozwala rozwijać inicjatywę i aktywność językową; dzieci takie są bardziej aktywne i twórcze językowo, chętniej nawiązują kontakty społeczne, słowne, chętniej mówią niż ich rówieśnicy z klas, w których pracuje się metodami oralnymi bez wspomagania, l fonogesty przynoszą znacznie większe korzyści jeżeli są równocześnie stosowane także w sytuacjach pozaszkolnych, w domu etc. l

CO O FONOGESTACH SĄDZĄ NASI WYCHOWANKOWIE? l l l l z fonogestami mogę łatwiej mówić, mogę mówić więcej i szybciej, mogę szybciej i łatwiej czytać, łatwo pisać dyktanda, bo mogę robić zakupy i pani mnie rozumie, mogę śpiewać, łatwiej czytać książki i gazety, rozumiem, co pani do mnie mówi

CO O FONOGESTACH SĄDZĄ NAUCZYCIELE I WYCHOWAWCY? l l l l fonogesty pomagają precyzyjniej odczytywać mowę z ust nie tylko nauczycieli, ale także innych osób, uczą uważnego słuchania i koncentracji, pomagają w nauce czytania, pomagają nam rozumieć, co dzieci do nas mówią, pomagają dzieciom w pisaniu dyktand, są pomocne w pracy z dziećmi dyslektycznymi, pomagają różnicować litery o podobnych kształtach i głoski o podobnym brzmieniu, uczą mówić poprawnie, zachowując odpowiedni akcent i intonację, dzieci interesują się literaturą, chętniej sięgają po czasopisma,

CO O FONOGESTACH SĄDZĄ NAUCZYCIELE I WYCHOWAWCY? l l l dzieci są bardziej twórcze i ekspresyjne w kontaktach, także z osobami słyszącymi, po kilku latach stosowania fonogestów dzieci płynnie odczytują mowę z ust i często rezygnują z ich dalszego stosowania, fonogesty są jedynym środkiem pomagającym i dającym szansę osobom niesłyszącym do pełnego i kompletnego korzystania z języka ojczystego, używanie fonogestów w nauce języka, w tym też obcego, pozwala swobodnie i twórczo nim operować, ucząc się reguł budowania zdań, fonogesty są pośrednim narzędziem wpływającym na jakość życia w społeczeństwie osób niesłyszących.

Katarzyna Łojko, Piotr Borkowski SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY DLA DZIECI SŁABO SŁYSZĄCYCH I NIESŁYSZĄCYCH 62 -800 Kalisz, ul. Kordeckiego 19, tel. 062 502 35 55, fax 062 502 32 67, e-mail: info@os-w. pl, www. os-w. pl