FNANSMAN FONKSYONU Prof Dr Dilber Ula A S

FİNANSMAN FONKSİYONU Prof. Dr. Dilber Ulaş A. Ü. S. B. F.

! • İşletmelerimiz genel anlamda aile şirketi şeklinde örgütlendiğinden genel olarak öz kaynaktan finansman sağlamaktadırlar. Yetersiz kaldıklarında ise banka kredisi ya da leasing gibi finansal kaynakları kullanmaktadırlar.

Finans, • Kişi ya da kurumların faydalanabileceği para, fon ya da sermaye anlamına gelmektedir. • İhtiyaç duyulan fonların uygun şartlarda sağlanması ve etkin bir şekilde kullanılmasıyla ilgili faaliyetlerdir. • PARA DENİNCE, NAKİT ve BANKADAKİ VADESİZ MEVDUAT AKLA GELİR. • Fon, Paradan daha geniş kapsamlıdır. Nakit, vadesiz mevduat, nakde çevrilebilir değerleri kapsar.

Finansman • Bir işletme veya kuruma ihtiyaç duyduğu para veya krediyi sağlama faaliyeti, Finansal Yönetimin yalnızca para bulma ile ilgili yönü. • İşletmeler yatırım, üretim, satış ve stoklama gibi faaliyetlerini yürütebilmek için finansmana ihtiyaç duyarlar.

FİRMA FİNANSMANI? Artan rekabet ortamında, yeni yatırımlara giderken en uygun finansman alternatifleri neler olabilir? İşletmenin ihtiyaç duyduğu fonların hangi kaynaklardan karşılanması ve nereye kullanılması gerekir?

FİRMA FİNANSMANI? • İşletmeler borçlanarak ya da öz sermaye yoluyla kaynak sağlarlar. İki kaynağın da avantaj ve dezavantajlarına göre riski daha düşük fonlama nasıl yapılmalıdır? • Gerekli sermayenin ne kadarı borçla? Ne kadarı öz sermaye ile finanse edileceğinin yanında; borçlanmanın ne kadarının kısa vadeli, ne kadarının uzun vadeli olacağına da karar verilmelidir. İşletmenin niteliği, sektör koşulları ve ekonominin koşullarına bağlı olarak çeşitli finansman seçenekleri maliyet ve risk açısından karşılaştırılarak işletmeye en uygun bir sermaye yapısı oluşturulmalıdır.

Optimal sermaye yapısı; • Sermaye maliyetinin minimum, şirket değerinin de maksimum olmasını sağlayacak bir borç/özkaynak bileşimi olarak tanımlanabilir. • Optimal sermaye yapısı; işletmeden işletmeye, aynı işletmede de zaman içinde değişebilecek dinamik bir yapı olarak algılanmalıdır.

Finansın Kapsamına Giren Konular Ø Finansal yönetim veya İşletme finansı Ø Para ve sermaye piyasaları Ø Yatırım 8

Finansal Piyasalar • Bir ekonomide fon fazlasını fon eksiği olan kesimlere aktarma işlerini düzenleyen piyasa sistemidir. 1. Para Piyasası: Bir veya bir yıldan az süreli (vadeli) fon alış verişlerinin yapıldığı finans piyasalarıdır. 2. Sermaye Piyasası: Bir yıldan uzun süreli (vadeli) fon alış verişlerinin yapıldığı finans piyasalarıdır

Finans Yöneticisi • Finans yöneticisi, bir işletmenin yatırım ve finans kararlarından sorumlu olan kişidir. • Finans yöneticisi, iki temel sorunla karşıyadır: 1. İşletme, hangi tür varlıklara, ne miktarda yatırım yapacaktır? (Sermaye Bütçelemesi veya Yatırım Kararı) 2. Yatırım için gerekli fonlar nasıl elde edilecektir? 10 (Finanslama Kararı)

İşletme Sermayesi: • Firmanın bir hesap döneminde paraya çevrilebilir ekonomik değerlere yaptığı yatırımdır. • (Para, serbest menkul değerler, alacaklar, stoklar) • Finans açısından ise borç olarak sağlanan kaynaklar dışındaki kendi imkanlarını, kurucuların koyduğu fonları ifade eder.

Sermaye • İktisat Bilimi sermayeyi, üretilmiş üretim araçları olarak tanımlar. • Bir işadamı ise, bir girişimin başlaması ve yürütülebilmesi için gerekli bütün unsurları sermaye sayar. • Muhasebede sermaye, bir pasif hesaptır ve varsa ödenmemiş sermaye düşüldükten sonra işletme sahiplerinin işletmeye tahsis ettikleri para ve diğer (maddi ve maddi olmayan) varlıklardır. •

Sermaye 1. Kaynağına Göre Sermaye – Öz Kaynak Sermayesi: Girişimci veya ortakların işletmeye tahsis ettikleri maddi veya maddi olmayan ekonomik değerlerdir. – Dış Kaynak Sermayesi: İşletmenin borçlanma yoluyla işletme dışı kişi, kurum ve kuruluşlardan sağladığı sermayedir.

Sermaye 2. Kullanılış Biçimine göre Sermaye – Sabit Sermaye: Şekil değiştirmeden olduğu gibi kalan ve birden fazla üretim dönemine katılarak yavaş tükenen sermaye unsurlarıdır. – Döner Sermaye (İşletme Sermayesi): İşletmenin bir faaliyet veya şekil değiştiren sermaye dönemi içinde paraya çevrilebilir varlıkları toplamıdır. • Net Çalışma Sermayesi: Döner varlıklar toplamından kısa vadeli borçların çıkarılması sonucu kalan sermaye miktarıdır.

Sermaye 3. Niteliklerine Göre Sermaye – Maddi Sermaye: Elle tutulup gözle görülebilen sermaye unsurlarıdır, işletmenin maddi nitelikli varlıklarıdır. – Maddi Olmayan Sermaye: Elle tutulup gözle görülemeyen sermaye unsurlarıdır. na maddi olmayan sermaye denir.

Sermaye Maliyeti • İşletmenin kullandığı fonların ortalama maliyetidir. 1. Dış Kaynak Sermayesi Maliyeti 2. Öz Kaynak Sermayesi Maliyeti • • • İmtiyazlı Hisse Senetlerinin Maliyeti Adi Hisse Senetlerinin Maliyeti Dağıtılmayan Kâr'ların Maliyeti

Finansman Türleri 1. Kaynağına Göre Finansman Türleri 1. 2. 3. Öz Kaynaklardan Finansman Dış Kaynaklardan Finansman Oto Finansman 1. 2. Uzun süreli finansman, Kısa süreli finansman. 2. Süreye Göre Finansman Türleri

FİNANSMAN KAYNAKLARI VE SERMAYE YAPISI 1. Menşeine göre; • Yabancı kaynaklar • Öz kaynaklar 2. Belli bir süre ile üçüncü kişilerden sağlanan kaynaklar da vadesine göre; • Kısa vadeli finansman kaynakları • Uzun vadeli finansman kaynakları

KISA VADELİ FİNANSMAN KAYNAKLARI 1. Banka kredileri • Kısa vadeli banka kredileri 2. Ticari krediler • Satıcı kredileri 3. Menkul kıymetler • Finansman bonosu • Varlığa dayalı menkul kıymet 4. Finansal teknikler • Faktoring (alacakların finansmanı) • Barter (stokların finansmanı) 5. Kendiliğinden oluşan kaynaklar • Alınan avanslar • Alınan depozito ve teminatlar • Ödenecek vergi ve fonlar • Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri

UZUN VADELİ FİNANSMAN KAYNAKLARI 1. Banka kredileri • Uzun vadeli banka kredileri 2. Ticari krediler • Satıcı kredileri 3. Menkul kıymetler • Tahvil 4. Finansal teknikler • Forfaiting • Leasing 5. Kendiliğinden oluşan kaynaklar • Alınan avanslar • Alınan depozito ve teminatlar

ÖZ KAYNAKLAR 1. 2. Hisse Senedi İhracı Otofinansman

KAYNAK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • • Uygunluk Maliyet Risk Esneklik

SERMAYE YAPISI İşletmelerin sermaye yapıları, finansman temini ile ilgili kararları yansıtır. Başka bir deyişle, sermaye yapısı içinde yer alan borç ve öz sermaye kalemlerinin oluşturduğu optimum bir yapıyı ortaya koyar.

Oto Finansman • İşletmenin faaliyetleri sonucu elde ettiği kârların tümünün veya bir kısmının dağıtılmayarak işletmede alıkonulması yoluyla sermaye ihtiyacının karşılanmasıdır.

Finansman Kaynakları 1. Geleneksel Finansman Kaynakları a) Uzun Süreli Finansman Kaynakları • Öz Kaynaklardan Uzun Süreli Finansman • Dış Kaynaklardan Uzun Süreli Finansman b) Kısa Süreli Finansman Kaynakları 2. Yeni Finansman Kaynakları a) Finansal Kiralama (Leasing) b) Faktoring (Factoring) c) Forfaiting d) Risk Sermayesi (Venture Capital)

FİRMA FİNANSMANI • ÖZKAYNAK FİNANSMANI • KREDİ (YABANCI KAYNAK) FİNANSMANI

ÖZKAYNAK: Firmanın sahip ve ortakları tarafından sağlanan kaynaklardır. Para, mal, bina, patent hakkı, marka vb. tüm varlıklar girer. Sabit bir yükü yoktur. Sürekli tahsis edilir. Kredi değerliliğini yükseltir.

Tamamen öz kaynak finansmanın sakıncası? ?

? Alternatif kullanım alanlarından sağlanacak gelirden yoksun kalınabilinir.

YABANCI KAYNAKLAR İşletmenin borçlanması suretiyle sağlanan fonlar, “yabancı kaynaklar” dır. Vadesi bir yıla kadar olan krediler, bir yıldan uzun vadeli borçları kapsar. Belirli zamanlarda anapara ve faiz ödemeleri gerektirir. Yabancı kaynak için ödenen faiz vb. maliyetler vergi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmektedir. Yetersiz kalan öz kaynağın imdadına yetişerek büyük projelerin devamlılığını da sağlar. Finansal kuruluşlar, bankalar!

Varlıkları yabancı kaynaklarla finanse edilmesi? ?

? Finansman giderleri artar.

İşletmeler niçin kredi alma yoluna giderler? ?

Kredi ile finansmanın nedeni: • Mevcut işletme sahiplerinin işletme üzerinde egemenliği korumak isteği • Kredi ile finansmanda mülkiyetin değişmemesi • Başkalarının parasıyla para kazanmak

Kısa Süreli Finansman Kaynakları: • Kısa süreli ticari krediler (Malzeme, mal alışlarının diğer firmalardan kedili yapılması) Kısa süreli banka kredileri (Uzun süre faaliyet, kar, yönetim kadrosu, güvence)

Uzun Süreli Finans Kaynakları • Bankalar • Tahvil çıkarma

Otofinansman: • Firmanın normal işletmecilik faaliyetleri sonucu elde ettiği nakit girişidir.

Finansal Tablolar 1. Bilanço: Bir işletmenin belli bir tarihteki iktisadi ve mali yapısını gösteren bir tablodur. 2. Gelir Tablosu: Bir faaliyet dönemi içinde cereyan eden faaliyetlerin sonuçlarını gösteren tablodur. Gelir tablosunun içermesi gereken bilgiler: • Satışlara ilişkin bilgiler • Satılan malların maliyetine ilişkin bilgiler • Faaliyet giderlerine ilişkin bilgiler • Diğer gelir ve giderlere ilişkin bilgiler • Kâr veya zararla ilgili bilgiler Fon Akım Tablosu: İşletmelerin fon plânlamasında kullandıkları fon kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren tablodur. 3.

Finansal Analiz • İşletme yöneticileri, plânlanan hedeflere ulaşıp ulaşılmadığını denetlemek, işletme sahip ya da hissedarları, kendi paylarındaki değer artış ve azalışlarını öğrenmek, işletmeye kredi verecek kuruluşlar ise işletmenin borç ödeme yeteneğini ölçmek için finansal analizden yararlanırlar. • Başlıca finansal analiz araçları: – Başa baş analizi, – Fon akış analizi.

BİLANÇO Belirli bir tarihte, bir işletmenin varlık ve kaynak yapısını gösteren temel mali tablodur. Bilanço AKTİF (VARLIKLAR) I. Dönen Varlıklar LİKİDİTECARİ AKTİF (İşletme Sermayesi) Ekonomik Yapı PASİF (KAYNAKLAR) 31/12/…. I. Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar CARİ PASİF ØHazır Değerler ØAlacaklar ØStoklar II. Duran Varlıklar AKTİF TOPLAMI SÜRE II. Uzun Süreli Yabancı Kaynaklar Mali (finansal) Yapı Sermaye Yapısı III. Özkaynaklar PASİF TOPLAMI 40

Finansal Yapı ile sermaye yapısı • Finansal Yapı ile sermaye yapısı çoğu zaman aynı anlamda kullanılmasına karşılık, ikisi aynı şeyi ifade etmez. FİNANSAL YAPI; işletmenin pasifini tamamen içine alır. SERMAYE YAPISI ise, pasif kalemlerden sadece uzun vadeli borçlar ile öz kaynak sermayesini kapsar. Örn, Hisse senetleri, dağıtılmayan kar, tahvil borcu, orta ve uzun süreli kredi borcu; bir işletmenin sermaye yapısının unsurlarıdır. • O halde, “FİNANSAL YAPI, SERMAYE YAPISINA GÖRE DAHA GENİŞ KAPSAMLIDIR” diyebiliriz. •

BİLANÇONUN BÖLÜMLERİ NELERDİR? Bilançonun varlıkları oluşturan tarafı “aktif”, borçlardan ve öz kaynaklardan oluşan kaynak tarafı ise “pasif” olarak adlandırılır. AKTİF = VARLIKLAR = EKONOMİK YAPI PASİF = KAYNAKLAR = FİNANSAL YAPI Belirli bir dönemin sonunda düzenlendiği tarihteki durumu yansıtan bilanço “statik” bir mali tablodur.

AKTİF 31. 12. 200. . . TARİHLİ. . . . İŞLETMESİ BİLANÇOSU PASİF DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR DURAN VARLIKLAR UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ÖZ KAYNAKLAR AKTİF TOPLAMI NAZIM HESAPLAR PASİF TOPLAMI NAZIM HESAPLAR Hesap Tipi Bilanço

Rapor Tipi Bilanço 31. 12. 200. . TARİHLİ ………………İŞLETMESİ BİLANÇOSU AKTİF DÖNEN VARLIKLAR DURAN VARLIKLAR AKTİF TOPLAMI NAZIM HESAPLAR PASİF KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ÖZ KAYNAKLAR PASİF TOPLAMI NAZIM HESAPLAR

Finansal Tabloların Analizinde Kullanılan Oranlar 1. 2. 3. Likiditeyi Ölçen Oranlar Faaliyet Oranları Finansal Yapı Oranları (Kaldıraç Etkisini Ölçme Oranları) 4. Kârlılık Oranları

Finansal Tabloların Analizinde Kullanılan Oranlar 1. Likiditeyi Ölçen Oranlar • Cari Oran = Döner Değerler / Kısa Vadeli Borçlar • Asit-Test Oranı (Likidite Oranı) Likidite Oranı = Döner Değerler - Stoklar Kısa Vadeli Borçlar

Finansal Tabloların Analizinde Kullanılan Oranlar 2. Faaliyet Oranları • Stokların Dönme Çabukluğu Satılan Malların Maliyeti Ortalama Stok • Alacakların Dönme Çabukluğu Satışlar ½ (Dönem Sonu Alacaklar+Dönem Başı Alacaklar) • Sabit Varlıkların Dönme Çabukluğu Satışlarla sabit değerler arasındaki orandır.

Finansal Tabloların Analizinde Kullanılan Oranlar 3. Finansal Yapı Oranları (Kaldıraç Etkisini Ölçme Oranları) • Borçların Toplam Varlıklara Oranı: İşletmenin toplam yatırımının yüzde kaçının borç fonlarla (dış kaynaklarla) finanse edildiğini gösterir. • Faizin Kaç Kere Kazanıldığı Oranı: Faiz düşülmeden önceki gelir (vergiden önceki gelir) rakamı faize bölünerek hesaplanır.

Finansal Tabloların Analizinde Kullanılan Oranlar 4. Kârlılık Oranları • Toplam Varlıkların Kârlılığı Net Kâr Toplam Net Varlıklar • Öz Sermayenin Kârlılığı Net Kâr Öz Sermaye Tutarı

BAŞABAŞ ANALİZİ Kara geçiş analizi, bir işletmenin toplam gelirlerinin, toplam maliyet ve giderlerinin tamamını karşılamaya başlandığı satış düzeyini (hasılatını ) belirtir. 50

Başa-baş analizinin tanımı • Başa-baş noktası, üretim miktarı, maliyet akışları ve satış gelirleri arasındaki ilişkilere dayanarak, Giderler = Gelirler olduğu faaliyet düzeyini gösterir. • Kar ve zararın sıfır olduğu bu noktaya, Sıfır kâr noktası, Ölü nokta, Kâr’a geçiş noktası gibi adlar da verilir.

Sabit masraflar nelerdir? Bir işletme üretim yapsın veya yapmasın mecburen katlanacağı ve yapacağı masraflardır; • • Amortisman gideri, Sabit vergiler (emlak, çevre, vb), Sigorta giderleri, Direk üretimi etkilemeyen elektrik, su gibi giderler, Üretime bağlı olmayan hizmet araçlarının giderleri, Üretime bağlı olmayan diğer giderler, Genel yönetim giderleri, Çekirdek kadroyu oluşturan teknik ve idari personel giderleri, • Sabit yatırım finansman ödemeleri.

Değişken masraflar nelerdir? Üretime bağlı olarak yapılan masraflardır; İşçilik, Malzeme giderleri (hammadde), Üretim miktarına bağlı değişen işçilik giderleri, Üretim miktarına bağlı değişen enerji giderleri, Tamir ve bakım, Depolama / nakliye, Diğer üretime bağlı artan değişken giderler.

Başa-baş analizinin kullanıldığı yerler İşletme faaliyetini zarardan koruyacak en düşük kapasite kullanım oranının bulunması, Yeni yapılacak yatırımların en az kapasite oranının bulunması, Çeşitli kapasite kullanımları için sermaye ihtiyacı ve birim maliyetlerin tespiti, Planlanan başa-baş noktası ile gerçekleşen başa-baş noktasının karşılaştırılması yoluyla uygulanan yönetim ve politikaların değerlendirilmesi, Üretim, yatırım, fiyat politikalarında kararlara yardımcı olmak, Fiyat, gider, kapasite kullanım oranı ve satış hacmi değişmelerinin kâr’a etkisini bulmak.

Başa Baş ( Kâr'a Geçiş) Analizi • İşletmenin değişken ve sabit maliyetleri ile kârları arasındaki ilişkinin belirlenmesi analizidir. • Başa Baş noktası iki yolla bulunabilir: 1. Grafik Çizimi Yoluyla Baş Noktası 2. Matematiksel Yöntemle Başa Baş Noktası

Başa Baş ( Kâr'a Geçiş) Analizi 1. Grafik Çizimi Yoluyla Baş Noktası

Gelir ve değişken giderlerin doğrusal değişmediği durumlarda, Satış Giderleri, Toplam Maliyet ve Toplam Kârların satışlara göre değişimi

Başa-baş grafiği

BAŞABAŞ ANALİZİ • Başabaş analizi, satış geliri, maliyet ve kar arasındaki ilişkileri inceleyen analitik bir yöntemdir. • Başabaş noktası, toplam gelirler ile toplam maliyetlerin birbirine eşit olduğu noktadır. Kar=Top. Gelir – Top. Maliyet Top. Gelir = Top. Maliyet (BB Noktasıdır) 59

Başabaş Analizinin Varsayımları • Giderler, sabit (İşletme binasının kirası veya amortismanı gibi) ve değişken olarak ikiye ayrılmaktadır. • Değişken giderler, üretim hacmi ile aynı oranda artıp, azalmaktadır. Hammadde maliyeti gibi • Birim satış fiyatı sabittir. • İşletmenin tek bir ürün ürettiği kabul edilmektedir. • Sabit giderler, çeşitli üretim seviyelerinde aynı kalmaktadır. • Satışlar ile stoklar arasında tam bir zaman uyumu mevcuttur. 60

p =birim satış fiyatı F =sabit maliyet KO=katkı oranı TM=toplam maliyet v =birim değişken maliyet KP=katkı payı TG=toplam gelir TG= TM (p-v)=KP Kar = TG-TM KO = KP/p TG= p. Q TM=F+v. Q K = p. Q-(F+v. Q) K =p. Q-v. Q-F K = (p-v). Q-F

Başabaş Noktasının Bulunması • Üretim Miktarına göre, BBN= Top. Sabit Maliyet/(Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet) • Satış Tutarına göre, BBN= Top. Sabit Maliyet/[1(Top. Değişir Maliyet / Top. Satışlar)] 62

ÖRNEK 1 • X matbaacılık AŞ firması mühendislik ekonomisi konusunda kitap çıkarmak istemektedir. Kitabın başabaş satış adedini bulunuz. • Kitabın Satış Fiyatı (Fi) = 500 TL • Sabit Maliyet (SM)’ ler; • Telif ücreti = 300 000 TL • Resim gideri = 80 000 TL • Dizgi giderleri = 150 000 TL Toplam = 530 000 TL

ÖRNEK 1 • Birim Değişken Maliyet (BDM)’ ler; • Baskı ve kıvırma • Mürekkep ve kağıt • Kitabevi iskontosu • Diğer değişken giderler Toplam = 35 TL = 110 TL = 5 TL = 200 TL Q = F / (p – v) Q = 530 000 / (500 – 200) = 1767 adet

ÖRNEK 1 Maliyet veya Hasılat Kârlılık Alanı Başa baş noktası TSH (Toplam Satış Has TÜM (Toplam Üretim Maliyeti) SM (Sabit Maliyet) Zarar Alanı Üretim Miktarı 1767

ÖRNEK 2 1) Başa – Baş analizi metodunu açıklayınız. Neden kulanılır, yöneticilerin işletmelerinde yatırım kararları almalarına nasıl fayda sağlar belirtiniz. 2) Aşağıda bir ürüne ilişkin sabit maliyetler, değişken maliyetler ve ürün satış fiyatı verilmektedir. Buna göre; a) Başabaş noktasını hesapla bulunuz, b) Başabaş noktasını tablo düzenleyerek gösteriniz, c) Başabaş noktasının grafiğini mümkün olduğu kadar ölçekli ve anlamlı şekilde (üzerinde hesaplanan değerleri de göstererek) çiziniz. VERİLEN BİLGİLER: • • • Sabit Maliyetler (SM) Değişken Maliyetler (DM) Satış Fiyatı (Fi) = 75 000 TL = 15 TL

ÖRNEK 2 Sabit Maliyet = 75 000 TL Değişken Maliyet = 10 TL Satış Fiyatı = 15 TL a) n = SM / (Fi - DM) = 75 000 / (15 – 10) = 15 000 adet

ÖRNEK 2 b) Başa baş noktası tablosu n (ürün sayısı) Birim Değişken Maliyet Toplam Sabit Maliyet Toplam değişken maliyet Toplam maliyet Satış Hasılatı Kar / Zarar 5 000 10 75 000*10=50 000 75000+50000= 125 000 75 000 -50 000 10 75 000 10 000*10=100 000 175 000 150 000 -25 000 10 75 000 15 000*10=150 000 225 000 0 20 000 10 75 000 20 000*10=200 000 275 000 300 000 25 000 10 75 000 25 000*10=250 000 325 000 375 000 50 000

ÖRNEK 2 c) Maliyet / Satış – Üretim (*000) 375 325 300 275 225 150 TSH TÜ Başabaş noktası Zarar Kar 75 50 Üretim Miktarı 5000 10 00015 00020 00025 000

Örnek • A İşletmesinin Toplam Sabit Maliyetleri 60 bin TL, Birim Satış fiyatı 1. 200 TL ve Birim Değişken Giderleri 800 TL ise, A İşletmesi, hangi üretim miktarında başabaş noktasına ulaşır? • BBN=60 bin / (1. 200 – 800) = 150 adet 70

Örnek • A işletmesinin Toplam Sabit Giderleri 24 bin TL, Toplam Değişir Giderleri 40 bin TL’dir. İşletmenin toplam satışları 100 bin TL olduğuna göre , satış tutarına göre BBN’nı hesaplayınız. • BBN= 24 000 TL/[1 -(40 000 TL/100 000 TL)] BBN= 40 000 TL’dir. 71

Örnek • 60. 000 adet ürün üretmeyi planlayan A firması gerçekleştireceği üretim için toplam olarak 70. 000 TL sabit, 180. 000 TL ise değişken maliyete katlanması gerektiğini tespit etmiş ve üreteceği her bir ürün için 8 TL satış fiyatı belirlemiştir. Bu durumda firmanın satış ve miktar bazında baş noktaları nedir?

Cevap • 70 000/8 -3= 14 000 br • 70 000/ 1 - (3/8) = 112 000 TL Buna göre işletme 14. 000 birim ürün ürettiğinde yada 112. 000 TL’lik satış hacmine ulaştığında gelir toplamı, gider toplamına eşit olacak yani sıfır kara ulaşacak, fakat bu noktadan sonra ürettiği her birim üründen kar elde etmeye başlayacaktır. Başa baş noktası formülü belirttiğimiz gibi karın sıfır olduğu noktayı

işletmenin 100. 000 TL kar hedeflediğini düşündüğümüzde hedef kar noktasına ulaşmak için gerekli miktar • BBN= (100 000+70 000) (8 -3) BBN: 34 000 br

ALTERNATİF FİNANSMAN YÖNTEMLERİ Factoring, Forfaiting, İşlemlerin Niteliği, Türleri Finansal Kiralama (Leasing), İşleyişi, Avantajları, Dezavantajları, Türleri Barter

Faktoringde amaç nedir?

FACTORİNG YOLUYLA FİNANSMANIN AMACI? Satıcının üretim ve satışta yoğunlaşması, Satıcıyı satış sonrası bürokratik, mali sorumluluktan kurtarmak

FACTORİNG YOLUYLA FİNANSMAN • Kredili satış yapan firmaların bu satışlardan doğan alacak haklarını bu konuda uzmanlaşmış finansman kuruluşlarına satmalarıdır.

Factoring Yoluyla Finansman : • Factoring, mal satan veya hizmet arz eden ticari işletmelerin yurt içine veya yurt dışına yapacakları kredili satışlardan kaynaklanan kısa vadeli senede bağlı olacak haklarının factor veya factoring şirketi adı verilen finansal kuruluşlar tarafından satın alınması temeline dayanan bir faaliyettir

Faktoringden kimler yararlanabilir?

Faktoringden kimler yararlanabilir? • • Tüketim malları, Ara mallar ve hammadde (gıda, plastik, mobilya, tekstil, metal, ev aletleri, kimya, bilgisayar vb. ) üreten sanayi firmaları ve ticari firmalar yararlanabilir.

Devredilecek alacakların vadesi ne olmalıdır? • Alacakların vadesi 30 ile 180 gün arasında olmalıdır

İstediğim kadar finansman sağlayabilir miyim? ?

? • Finansman limiti, alacakların kalitesine bağlı olup, herhangi bir alt veya üst sınır yoktur.

Faktoring kuruluşu tarafından satıcı firmada aranan özellikler: • • Kaliteli ürün ve hizmet, İşinde ehil bir yönetim, Belirlenmiş satış koşulları, Uzun vade olmaması, Konsinye satış olmaması, Büyüme potansiyeli, Belirlenmiş borçlular.

FAKTORING IN AVANTAJLARI • • Anında peşin ödeme Vadeli alacakların tahsili Borçlunun istihbaratı Borçlunun mali sıkıntıya düşmesi halinde zararı üstlenmesi, garanti

Faktoring kuruluşu; • Garanti altında olan veya olmayan tüm alacakların takibinden, tahsilatından, • İlgili muhasebe kayıtlarının tutulmasından, • Alacakların tahsili için ihbar, ihtar gibi işlemlerin yerine getirilmesinden sorumludur.

Faktoring kuruluşu; • Alacakların tahsilat riskini üstlenmektedir. • Faktoring şirketi vadesinden önce temlik aldığı alacakların belli bir kısmını (%80) satıcıya ön ödeme kapsamında nakit olarak öder ve bir maliyet karşılığında firmanın nakit ihtiyacının belli bir kısmının karşılanmasını sağlar.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Vadeli ihracat alacaklarını nakde çevirerek işletme sermayesi ihtiyacını karşılar ve faturalar karşılığında nakit finansman imkanı sağlar. • Alacak, stok ve ticari borçlarının devir hızını yükselterek, bilançonun likidite oranını yükseltir.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Alacakların tahsilatının takibi devredilmiş olur. Alacak takibi için personel istihdam gereksinimi azaltılır ve buna bağlı olarak zaman ve eleman tasarrufu sağlar. • Müşterilerin kredi derecelendirilmesi uzman bir kuruluş tarafından saptanmış olur.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Kaynak Kullanım Destekleme Fonu’ndan muaf olunduğu için maliyet avantajı sağlar. • Faktoring işlemi kredi kullanımının aksine bilançonun pasifinde banka borçları arasında yer almaz. Bu nedenle kredi limitlerini doldurmaz, borç/özkaynak oranını ve özkaynak karlılığını olumlu etkiler.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Şirkete giren nakdi finansman sayesinde peşin hammadde ve mamul alımlarında iskonto imkanı sağlanır. • Faktoring ile sağlanan finansmanın maliyeti ticari kredi kullanımına oranla daha düşüktür. O nedenle maliyet düşürücü etkisi vardır.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Garanti hizmetini alan satıcı, tahsilat riskini göz ardı ederek yeni piyasalara güvenle girebilir ve içinde bulunduğu pazarda rekabet üstünlüğü sağlar. • Uluslararası işlemlerde akreditif açmak yerine mal mukabili satış yapma olanağı sağlar. Bu hem daha maliyeti düşük hem de daha basit bir işlemdir.

FAKTORİNG İN AVANTAJLARI • Faktoring kuruluşunun muhabir ağı sayesinde yabancı pazarlarda yapılan satışlarla ilgili alacaklar takip edilir. Alacakların alıcının ülkesindeki muhabir tarafından takip edileceğinden olabilecek dil, hukuk ve mevzuat sorunlarını çözmek kolaylaşır. Farklı ülkelerde tanımadıkları müşteriler ile kolay koşullarda çalışma, bu yolla ihracatlarını artırma fırsatı sağlar

FAKTORING TÜRLERİ • YAPILDIĞI YERE GÖRE • Yerel faktoring • Uluslararası faktoring • ÖZELLİKLERİNE GÖRE • Gayrikabilirücu faktoring • Kabilirücu faktoring • Bildirimli • Bildirimsiz faktoring

İstenen faktoring hizmetinin türü: • • • Satıcının hangi hizmete ihtiyaç duyduğu, Satıcının finansman yapısı, Endüstrinin türü, Satıcının iş hacmi Faktoring hizmetlerinden istenilen servisin maliyeti • Faktor’un güvenliğine göre değişir.

Gayrikabilirücu faktoring (Non-Recourse): • Faktoring şirketinin, devir aldığı alacakların ödenmeme riskini tümüyle üstlendiği şeklidir. Bu tür faktoring işlemlerinde, alıcının mali güçlüğe düşüp ödeme yapmaması durumunda, faktoring şirketi vadeden sonraki 90. gün garanti limiti kapsamındaki bedelin tamamını öder.

Kabilirücu faktoring (Recourse): • Faktoring şirketinin devir aldığı alacakların ödenmeme riskini kısmen üstlendiği şeklidir. Tahsilat işlemleri yine faktoring şirketi tarafından sağlanır. Ancak tahsili mümkün olmayan alacaklar için faktoring şirketi satıcıdan bu miktarı talep etme hakkına sahiptir. Ülkemizin ekonomik ve politik şartları dolayısıyla yurtiçi faktoring işlemlerinin tamamına yakını kabilirücu olarak oluşmaktadır.

Bildirimli ve bildirimsiz faktoring: • Bildirimli faktoring: Satıcının alacaklarını faktoring şirketine devrettiğini borçlulara bildirdiği faktoring çeşididir. • Bildirimsiz faktoring: Satıcının alacaklarını faktoring şirketine devrettiğini borçlulara bildirmediği faktoring çeşididir.

KAPSAMINA GÖRE FAKTORING TURLERİ • Geleneksel Faktoring (Full Service Faktoring ) : Satıcının tahsilat, finansman ve garanti hizmetlerinin tümünden yararlandığı faktoring işlemidir.

Faktoring İşlemlerinin Satıcıya Maliyeti Nedir? • Hizmetlerin türüne göre değişmekte olup, • komisyon + faiz (iskonto)

Faktoring Maliyeti: • Yasal Maliyetler (Faiz, Komisyon ve Damga Vergisi üzerinden %5 BSMV ve Sözleşme tutarı üzerinden %0. 75 DV) • Iskonto Maliyeti (Faiz Oranı) Garanti Komisyonu (İstendiği Takdirde) Faktoring Hizmet Komisyonu ( Minumum 20 Milyon TL olmak üzere işlem başına alınan tutar)

Faktoring Komisyonu: • Alacakların garanti edilmesi ve tahsilat hizmetleri karşılığında temlik alınan faturaların toplamı üzerinden belli bir oran karşılığı alınan bedeldir. Bu oran, riskin büyüklüğüne, faturaların toplamına, alıcının sayısına, sektörüne, ürünün cinsine ve alacakların vadesine bağlı olarak değişmektedir. Uluslararası faktoring işlemlerinde risk değerlendirilmesi yapılırken, alacaklının yerleşik olduğu ülke riski de hesaba katılmaktadır

Finansman Masrafı : • Yapılan ön ödemenin kullanım süresine bağlıdır. Genelde uygulanan faiz oranı, ihracat satışlarında faturanın düzenlendiği para biriminin liboruna, yurtiçi satışlarda ise güncel YTL. faiz oranlarına bağlı olarak belirlenmektedir. İhracat işlemleri için alınan faizlerde vergi yoktur, ancak yurtiçi işlemlerde vergi olarak sadece yüzde 5 BSMV söz konusudur.

ÖRNEK • Satıcının 200. 000 Euro tutarında 3 aylık ihracat alacağı olduğunu varsayalım. Komisyon oranını % 2, uluslararası faiz oranını (Libor+spread) ise % 12 olarak alalım. Bu durumda komisyon (200. 000 Euro x % 2) 4. 000 Euro, faiz ise (200. 000 Euro x % 3 *) 6. 000 Euro olarak hesaplanmaktadır. Genelde faktoring şirketleri bu miktarın % 80'i civarındaki bölümünü nakit olarak ön ödeme şeklinde, kalan bölümü ise alıcıdan mal bedelinin tahsilatını takiben ödemeyi garantilemektedir.

Forfaiting: • Forfaiting, genellikle yatırım mallarının ihracat işlemlerinden oluşan, 1 -5 yıl arasında değişen vadeli alacakların satın alınması ve satıcıya (ihracatçı) ödenmesidir.

FORFAITING’DE • Her çeşit alacak forfaiting işlemine konu edilebilirse de, uygulamada emre yazılı senet ve poliçe şeklindeki ticari alacaklar daha güvenli olduklarından tercih edilmektedirler.

FORFAITING’İN AVANTAJLARI • • Ekonomik ve politik tüm riskler forfaiter'a yansıtılmaktadır. İhracattan doğan alacak haklarının, belgelerin forfaiter'a, iskonto oranı üzerinden devri esasına dayandığından, bu finansman şeklinin maliyeti ihracatçı açısından önceden belli olmakta, böylece ihracatçı uzun vadeli faaliyet planı yapabilmektedir.

FORFAITING’İN AVANTAJLARI • İhracatçı firma, vadeli satışlarını anında paraya çevirebildiğinden, kredili satışlarının finansmanı için kaynak araması gerekmemektedir. • İhracatçının likidite durumunu iyileştirmekte, yeni kaynaklar elde etmesini sağlamakta ve senedin ödenmemesi durumunda müracaat hakkının bulunmaması, ihracatçı firmayı şarta bağlı bir borçtan kurtarmaktadır.

FORFAITING’İN AVANTAJLARI • Alıcının kredi değerliliğinin saptanması, alacağın tahsili yüklerinden kurtulmaktadır. • İhracatçı, kredili satış öncesinde bankanın alacak hakkını alma taahhüdünü sağladığından, faiz ile diğer koşullar da bilindiğinden, ithalatçıya kredi maliyetini ve kur riskini içeren fiyatlar önerebilmektedir.

FORFAITING’İN AVANTAJLARI • Forfaiting genel olarak, basit ve hızlı bir uygulama olup, ayrıca bir kredi sigortasına ve fazla belgeye de gereksinim duyulmamaktadır. • İhracatçının likitidesi, alacak hakkının devri ile artmakta, bu da finansman olanağı yaratmaktadır.

FORFAITING’İN AVANTAJLARI • Forfaiting genel olarak, basit ve hızlı bir uygulama olup, ayrıca bir kredi sigortasına ve fazla belgeye de gereksinim duyulmamaktadır. • İhracatçının likitidesi, alacak hakkının devri ile artmakta, bu da finansman olanağı yaratmaktadır.

FAKTORING FORFAITING FARKLILIKLARI 30 -120 gün %80 finansman Tüketim malları Her çeşit ihracat Fatura yeterli Min tutar yok Ulusal-uluslararası Denetleme, muhasebe Tahsilat ana amaçtır. Kusur halinde ihracatçıya başvurulur. 1 -5 yıl %100 finansman Yatırım malları Belgeli ihracat Poliçe bono gerekli Min tutar 25 bin$ Uluslararası Ödememe riskini Kaldırmak Kusur halinde Başvurulmaz.

FORFAITING HİZMETİ VEREN KURULUŞLAR • • AKBANK KOÇBANK PAMUKBANK OYAKBANK

FİNANSAL KİRALAMA NEDİR? ?

FİNANSAL KİRALAMA • Finansal Kiralama; işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmek ve yatırımlarını gerçekleştirebilmek için gereksinim duydukları yatırım mallarının satın alınması yerine, belli dönemlerde ödemelerde bulunmak üzere bir finansal kiralama şirketi tarafından belli bir süre ve ücretle kullandırılmasıdır.

LEASING (FİNANSAL KİRALAMA) • Satıcı işletme • Kiralayan işletme • Kiracı işletme

Leasing konusu bazı malları şu şekilde sıralayabiliriz; • Tıbbi Cihazlar Bilgisayarlar ve Diğer Bilgi İşlem Üniteleri Santraller ve haberleşme cihazları Enerji tesisleri Kara Nakil Vasıtaları Hava Taşıma Araçları Kuru Yük Gemileri, Tanker ve Diğer Deniz Taşıtları İnşaat, Vinçler, İş Makineleri Matbaa Makineleri Her Türlü Tezgah ve Üretim Makineleri Tekstil Makineleri Komple Fabrikalar Komple Hastane, Otel ve Büro donanımları

LEASING İŞLEMİ NASIL GERÇEKLEŞİR ? • Kiracı gereksinim duyduğu yatırım malını ya da ekipmanı seçer ve karar verir, kiralama şirketine başvurur, kiralama şirketi gerekli gördüğü araştırmaları yapar, leasing sözleşmesi imzalanır. Satıcı firma ile satış anlaşması (bakım ve satış sonrası hizmetler de dahil) yapılarak ekipman kiracıya teslim edilir. Kiracı sözleşmede belirlenen şartlar ve süreyle kira öder, süre sonunda yapılan anlaşmaya bağlı olarak leasing sona erdirilir.

FİNANSAL LEASING • Kira süresi malın ekonomik ömrünün %75’inden fazla olmalıdır. • Kira süresince ödenen kiraların toplamının bugünkü değeri, malın satın alma bedelinin %90’ından fazla olmalıdır. • Sözleşme süresi sonunda mülkiyetin kiracıya devredileceği öngörülmelidir. • Sözleşme sonunda malın piyasa değerinin altında kiracıya satın alma hakkı vermelidir.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Projelerinize %100 finansman, • Yatırım projesinin tümü bu yolla finanse edilebildiği gibi, yatırım malının satın alma bedeli dışında kalan nakliye, vergi, montaj giderleri gibi maliyete yansıyan masraflarda bu kapsamda karşılanabilir.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Leasing işleminden doğan anapara ve faizlerden oluşan tüm borç yükü kar/zarar hesabında masraf olarak gösterilebilir. • Esnek Kira Ödeme Planı; Fon akışınıza uygun esnek Kira ödemeleri ile nakit akışınızı planlayabilirsiniz

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Leasing (kiralama) bir kredi değildir. Bu nedenle bilançonun pasifinde yer almadığından borç/özkaynak oranını etkilemez. • KDV avantajı sağlayarak maliyetleri azaltır.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Risk nedeniyle gelmekte tereddüt eden yabancı sermayenin gelmesi için daha güvenli bir seçenek olduğundan ekonomik ve siyasi riski azaltmaktadır. • Finansman kaynaklarının etkin ve esnek kullanımını sağlar ve bu kaynakları üretime kanalize ederek sermaye birikimine katkıda bulunur.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • İmalatçı firmaların tanıtım ve pazarlama olanaklarını arttırır. • Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin yararına olarak, orta ve uzun vadeli yatırım olanaklarının sınırlı olduğu dönemlerde, işletmelere uygun koşullu finansman kolaylığı sağlar.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Kira ödemeleri, kiracının durumuna göre belirlendiğinden, kira konusu ekipmanın yarattığı gelire göre ödeme planı yapılabilmekte, bu da işletmeye nakit akımı avantajı sağlamaktadır.

FİNANSAL KİRALAMANIN YARARLARI • Teknolojik gelişmenin hızlı olduğu sektörlerde işletmeyi ölü yatırımlardan kurtarır. (Örn, uçak) • Leasing ödemeleri masraf yazılıp vergiden düşülebilir. • Kira süresi sonunda malın mülkiyeti kiracıya geçer. • Bilançonun borç hanesi büyümez. • Yatırımın tamamı krediye bağlanarak taksitlendirilmektedir.

Faaliyet Kiralaması (Operational Leasing) : • Kira konusu olan mal, bir leasing anlaşması ile sözkonusu varlığın ekonomik ömrünü kapsamayan daha kısa bir süre için kiralanmaktadır. Burada sözleşme belirli bir süreyi kapsadığı halde, önceden belirtilen süreler içinde ihbar yapılarak feshedilebilmektedir

Finansal Kiralama (Financial/Capital Leasing) : • Yasal olarak makina-tesisin mülkiyetinin kiraya verende kalmasına rağmen, ekonomik açıdan kiralanan varlık üzerindeki kontrolü kiracıya devreden ve kiracıyı varlığın fiili sahibi haline getiren uzun süreli leasing türüdür.

LEASING TÜRLERİ • Yurtiçi kiralama • Uluslararası kiralama • Satış ve geri kiralama

LEASING TÜRLERİ • Yurtiçi Kiralama: Yatırım malının yurt içinden veya yurt dışından, kiralayan tarafından satın alınarak yatırımcıya kiralanmasıdır.

LEASING TÜRLERİ • Uluslararası Kiralama: Yurt dışında faaliyet gösteren bir leasing firması aracılığı ile yurt dışında faaliyet gösteren şirket tarafından yapılan bir leasing işlemidir.

LEASING TÜRLERİ • Satış ve Geri Kiralama: Leasing kuruluşları, nakit sıkıntısı duyulan bazı hallerde firmanın yatırım mallarından birini satın alarak karşılığını nakit olarak öder. Leasing şirketi, bu yatırım malını yeni bir kira sözleşmesi yeniden kiracıya kullandırır.

BARTER • Diyelim ki iki kişiden birinin pantolona, diğerinin ise gömleğe ihtiyacı var. Ve bu kişilerin birinin elinde ihtiyaç fazlası pantolon ve diğerinin elinde de fazladan gömlek var. İhtiyaçlarının farkında olan bu iki kişi karşılıklı anlaşarak gömlek ve pantolonu değişiyor.

Barter Sistemine her firma üye olabilir mi? • Temelde pazar ve sektör kısıtlaması olmaksızın her firma barter sistemine üye olma hakkına sahiptir. Ancak sadece Barter Şirketinin müracaatını onayladığı firmalar üye olmaktadırlar.

Üyelik ücreti nedir? • Yeni Dünya Barter sistemine üye olan firmalardan bir senelik üyelik bedeli olarak 600 $ + KDV, ayrıca yapılan her barter işleminden alıcıdan ve satıcıdan %4 komisyon + KDV alınmaktadır.

Barter sisteminde mal satın alan ödemeyi nasıl yapar? • Barter sisteminin üyeleri bir mal veya hizmet satın aldıklarında para ve diğer ödeme araçları ile ödeme yapmazlar ve bedeli karşılığı USD olarak barter sistemine borçlanırlar.

Borçlu firmalar ödemeyi nasıl yaparlar? • Barter sistemi ile mal veya hizmet alıp borçlanan firma borcunu 12 aylık sürede ürünü diğer bir üye firmaya satarak öder.

On iki ayda ürününü diğer üyelere satamaz ise borcunu nasıl öder? • On iki aylık sürede ödeme yapamaz ise borcunu USD karşılığı nakit olarak öder.

Barter kredisinin avantajları nelerdir? • Barter kredisinin banka kredisi ile karşılaştırıldığında en büyük avantajı maliyetidir. Barter finansmanı ucuz maliyetli bir Amerikan Doları kredisidir ve üyeye maliyeti Amerikan Dolarının on iki ayda TL karşısında yaptığı prim kadardır. Ayrıca herhangi bir faiz ödemesinde de bulunmaz.

Ne tür teminat istenmektedir? • Gayrimenkul ipoteği, banka teminatı veya firma çeki teminat olarak kabul edilebilir.

Firmalar ürünlerine nasıl müşteri bulurlar? • Firmalar barter sistemine üye olduklarında sisteme arz ettikleri mallar ve hizmetler ile ilgili Arz Bildirim Formunu Barter şirketine verirler. Barter şirketi bütün üyelerin ürünleri ile ilgili bilgileri bilgi bankasına kaydederek Internette yayınlar. Üyeler sisteme arz edilen malları ve hizmetleri Internet adresine girerek görürler. Üye firma ayrıca kendisi internet üzerinden arz kaydı yapabilmektedir.

Adresler • Türk Barter : www. turkbarter. com • Yeni Dünya Barter A. Ş. : www. ydbarter. com • WTC Barter : www. wtcbarter. com • İhlas Holding : www. ihlasbarter. com

BARTER • Satın alınan mal ve hizmetin bedelinin üretilen mal ve hizmet ile ödendiği bir finans ve ticaret sistemidir.

BARTER İLE: • 1. Nakit para kullanmadan takas • 2. Atıl kapasite ve stoklarının eritilmesi, • 3. Finansman maliyetinin düşürülmesi, • 4. Yeni pazar ve müşteri kazanarak ciro artışının sağlanması, • 5. Yurtdışı pazarlara açılmada kolaylık Hiçbir yere gitmeden ihracat, • 6. Otomatik olarak bir pazarlama bilgi • iletişim hizmet, ücretsiz reklam sağlar.