FINANSIJSKO PLANIRANJE POSLOVANJA PREDUZEA PREDMET FINANSIJSKI MENADMENT PROFESOR

FINANSIJSKO PLANIRANJE POSLOVANJA PREDUZEĆA PREDMET: FINANSIJSKI MENADŽMENT PROFESOR: DR. SCI. SEAD MUŠINBEGOVIĆ FAKULTET ZA MENADŽMENT I POSLOVNU EKONOMIJU

SADRŽAJ PREDAVANJA: • Uvod: Planiranje • Projekcija finansijskih izvještaja 1. Projekcija novčanih tokova a. Plan prodaje, b. Plan nabavki, c. Plan ostalih izdataka i d. Plan novčanih tokova. 2. Projekcija poslovnog rezultata (bilansa uspjeha) 3. Projekcija strukture sredstava i finansijske strukture (bilansa stanja) • Pitanja

UVOD: PLANIRANJE • Planiranje: • jedan od temeljnih stubova finansijskog menadžmenta; • Preduslov za postavljanje realnih i utemeljenih ciljeva preduzeća kao osnovni orijentir u realizaciji poslovnih aktivnosti

UVOD: PLANIRANJE • Pozitivni efekti planiranja: • • • Planiranje poslovnih aktivnosti, rezultata poslovanja, strukture investicija i instrumenata finansiranja određuje okvir za postupanje svih organizacionih struktura preduzeća; Planirani ciljevi predstavljaju orijentaciju za mjerenje ostvarenih rezultata; Finansijski plan pruža mogućnost korektivnog djelovanja ukoliko dođe do ozbiljnih poremećaja inputa koji su korišteni prilikom planiranja.

PROJEKCIJA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA • Prilikom predviđanja budućih rezultata poslovanja, redoslijed sastavljanja projiciranih finansijskih izvještaja: 1. Projekcija novčanih tokova; 2. Projekcija bilansa uspjeha i 3. Projekcija bilansa stanja.

1. PROJEKCIJA NOVČANIH TOKOVA • Primarni cilj: osigurati buduću likvidnost preduzeća • Identificirati očekivanje novčane primitke i izdatke – za sve novčane deficite osigurati adekvatne instrumente finansiranja koji će biti korišteni za privremeno pokriće predviđenih nedostataka novca • Proces strukturiraja očekivanih novčanih tokova: a. b. c. d. Plan prodaje, Plan nabavki, Plan ostalih izdataka i Plan novčanih tokova.

A. PLAN PRODAJE • Projekcija prodaje za period od jedne godine treba rezultirati: • • Osvrtom na ostvarenja prodaje u prethodnih nekoliko godina; Očekivanim globalnim uticajima na nivo tražnje; Potencijalnim uticajima konkurencije na promjene u tržišnim udjelima i Internoj perspektivi i očekivanjima preduzeća.

A. PLAN PRODAJE – INTERNA PERSPEKTIVA • • Interna perspektiva projekcije prodaje – nekoliko scenarija: • Snažan rast, • Umjeren rast, • Zadržavanje postojećeg nivoa, • Umjeren pad, • Značajan pad i • Napuštanje projekta. Od izuzetnog je značaja da ova perspektiva bude jasno identificirana – od nje zavise očekivanja i planirani parametri.

A. PLAN PRODAJE – EKSTERNA PERSPEKTIVA • Eksterna perspektiva – faktori koji utiču na realnost planiranja: • Agregatna tražnja (tržište na kojem preduzeće nastupa), • Tržišni udio (individualna pozicija na tom tržištu), • Elastičnost tražnje ( faktori koji dovode do promjene tražnje) i • Osnovna pitanja vezana za konkurenciju. • Na osnovu navedenih pretpostavki preduzeće će pojicirati: • Količine proizvoda po mjesecima, • Cijene po jedinici proizvoda i • Planirani prohod od prodaje. • Na osnovu ove projekcije, preduzeće će projicirati novčane tokove od prodaje proizvoda vodeći računa o: • Iznosu i obrtu potraživanja, • Očekivanom periodu obrta potraživanja • Vjerovatnoći naplate potraživanja.

A. PLAN PRODAJE • Neka je planirani koef. obrta potraživanja 8 (45 dana), iznos potraživanja iz prethodnog perioda 500. 000 KM. Preduzeće je planiralo prodaju u narednoj godini u skladu sa slj. dinamikom: u 000 KM jan feb mart apr maj 300 400 700 800 jun jul aug sept okt nov dec 1000 800 700 500 • Neka je koef. nenaplaćenih potraživanja na nivou 5%. Projicirani novčani prilivi iz poslovanja preduzeća: u 000 KM Opis jan feb mar apr maj jun jul sug sep okt nov dec Σ Potraž. 2011. 250 Prilivi – prodaja 2012 285 380 665 760 950 950 760 665 7980 Ukupno 250 535 - prilivi 380 665 760 950 950 760 665 8480 500 Tabela 1: Mjesečna projekcija neto novčanih priliva

B. PLAN NABAVKI • Planirani novčani izdaci za nabavke – naslanjaju se na projiciranu prodaju • Neophodni su sljedeći podaci: • • • Obaveze prema dobavljačima iz ranijeg perioda po osnovu inputa vezanih za direktne troškove koji dospijevaju u projiciranom periodu; Odnos cijene (prihoda) i direktnih troškova koji podrazumijevaju novčani izdatak; Planirani koeficijent obrta obaveza prema dobavljačima po ovom osnovu.

B. PLAN NABAVKI Opis jan feb Obaveze 2011. 150 Izdaci – direktni 2012 Ukupno izdaci 150 mar apr maj jun jul sug sep okt nov u 000 KM dec Σ 300 210 280 490 560 700 700 560 490 5880 360 280 490 560 700 700 560 490 6180 Tabela 2: Mjesečna projekcija neto novčanih izdataka • 70% cijene čine direktni novčani izdaci po jedinici prodaje; • Moguće je ovako projicirati novčani tok ukoliko se zalihe ne povećavaju i ne postoje sezonska odstupanja zaliha; • Alternativa iskustvenom odnosu procentualnog učešća varijabilnih troškova u prihodu jeste strukturiranje pojedinačnih izdataka za sirovine, energiju i zaposlenike.

C. PLAN OSTALIH IZDATAKA • Izdaci po osnovu rashoda perioda koji ne zavise od nivoa poslovnih aktivnosti Opis jan u 000 KM feb mar apr maj jun jul aug sep okt nov dec Σ Administr. 15 izdaci 15 15 15 165 Ost. izdaci 20 perioda 20 20 20 220 Ukupno izdaci 35 35 35 420 35 Tabela 3: Mjesečna projekcija neto novčanih izdataka po administrativnim i ostalim troškovima

C. PLAN OSTALIH IZDATAKA • Novčani primici iz investicione akivnosti – prodaje stalnih sredstava, udjela ili VP, koji su u vlasništvu preduzeća; • Novčani tokovi iz finansijske aktivnosti – neto kreditna aktivnost, izdaci i primici po osnovu kamata, te izdaci po osnovu isplata dividendi. u 000 KM Opis jan feb mar apr Izdaci investicije jun jul aug sep okt nov dec 300 Izdaci dividende Ukupno izdaci maj 300 500 0 300 Σ 500 100 0 0 0 400 Tabela 4: Mjesečna projekcija neto novčanih izdataka po osnovu investicija i isplata dividendi

D. PLAN NOVČANIH TOKOVA • Nakon što se projiciraju svi novčani primici i izdaci obuhvatni plan novčanih tokova za period • Planiranjem novčanih tokova, preduzeće stvara predodžbu o: • • Novčanim primicima prema iznosu, strukturi i dinamici, Novčanim izdacima prema iznosu, strukturi i dinamici, Eventualnim privremenim ili trajnijim viškovima ili nedostacima novčanih sredstava, Opcijama investiranja viškova ili pribavljanja nedostajućih novčanih sredstava.

Opis jan feb Potraž. 11 250 Prilivi – prodaja 12 Obav. 11 285 150 Izdaci – direktni 12 mar apr maj jun jul sug sep okt nov dec Σ 500 380 665 760 950 950 760 665 150 7980 300 210 280 490 560 700 700 560 490 5880 Admin. izdaci 15 15 15 180 Izdaci – ostali 20 20 20 240 Izdaci – invest. 300 Izdaci – dividende 500 Otplata glavnice 10 10 10 120 Izdaci po osn. kamata 2, 4 2, 3 9, 8 5, 5 5, 4 5, 3 5, 2 1, 8 1, 7 51, 9 627 780 908 Krediti Neto tok novca 500 53 180 426 -500 550 175 324 524 724 423 Tabela 5: Projekcija neto novčanog toka na godišnjem nivou

POJAŠNJENJE TABELE 6: • Projicirani novčani izdaci privremeni nedostatak novca u martu plan kreditnog zaduženja • Potrebe za kreditnim zaduženjem su privremene povrat kratkoročnog kredita u septembru • Novčani tok projiciran uz pretpostavku da se u buduću godinu ulazi bez novčanih sredstava na računu iz prethodne godine

2. PROJEKCIJA POSLOVNOG REZULTATA • Kraće: projekcija bilansa uspjeha • Projicirane novčane tokove korigirati: • za razliku koja proizilazi iz aktualnog sistema evidentiranja prihoda i rashoda i • obračun amortizacije. • Projekciju poslovnog rezultata iz prethodno sastavljenog plana novčanih tokova izvesti uvažavajući: • • Očekivani obrt potraživanja, Planirani % nenaplaćenih potraživanja, Očekivani obrt obaveza i Iznos amortizacije.

2. PROJEKCIJA POSLOVNOG REZULTATA u 000 KM Opis jan feb mar apr Maj jun jul sug sep okt nov dec Σ Prihodi od prodaje 300 400 700 800 1000 800 700 500 8900 Trošk. Za prodano 210 280 490 560 700 700 560 490 350 6230 90 120 210 240 300 300 240 210 150 2670 15 15 15 180 Ostali rashodi 20 20 20 240 Operativn a dobit 55 85 175 205 265 265 165 205 175 115 2250 Trošk. finansir. 2, 4 2, 3 9, 8 5, 5 5, 4 5, 3 5, 2 1, 8 1, 7 52 Neto-dobit za period 53 83 165 169 200 260 260 203 173 113 2198 Bruto dobit Admin. Rashodi Tabela 6: Projekcija rezultata poslovanja na osnovu neto novčanih tokova

3. PROJEKCIJA STRUKTURE SREDSTAVA I FINANSIJSKE STRUKTURE • Kraće: projekcija bilansa stanja • Korigovanje početnih stanja iz bilansa stanja prethodne godine za iznose iz projekcije novčanih tokova i bilansa uspjeha Potraživanja od kupaca na poč. perioda + Planirani prihodi od prodaje - Planirani prilivi novca od naplate potraž. = Potraživanja od kupaca na kraju perioda Obaveze po kreditima na poč. peroda + Planirani priliv novca od kredita - Planirani izdaci za povrat kredita = Obaveze po kreditima na kraju perioda Obaveze prema dobavljačima + Planirana nabavka od dobavljača - Planirani izdaci novca dobavljačima = Obaveze prema dobavlj. a na kraju perioda Kapital na početku perioda + Planirani priliv od dokapitalizacije - Planirani poslovni rezultat - Izdaci za dividende = Kapital na kraju perioda Stalna sredstva na početku perioda + Planirana nabavka stalnih sredstava - Amortizacija = Stalna sredstva na kraju perioda

HVALA NA PAŽNJI! PITANJA