Finansijska strategija I planiranje poreza n n 1

Finansijska strategija I planiranje poreza

n n 1. 2. 3. Vezan je za određenu ličnost i pogađa njene zbirne prihode Tri koncepta oporezivanja. Oporezivanje cedularnim porezom na dohodak Oporezivanje sintetičkim porezom na dohodak Mešoviti sistem oporezivanja Cedularni – uveden nekon Francuske revolucije La cedule- označavaju pojedinačne vrste prihoda Svaki prihod poreskog obveznika oporezuje se pojedinačno nezavisno od činjenice po kom osnovu je ostvaren taj prihod Serija pojedinačnij poreza na dohodak 2

n n Globalni sistem oporezivanja – svi prihodi poreskogobveznika terete se sveobuhvatnim porezom Vodi računa o ekonomskoj snazi poreskih obveznika, njegovim ličnim, profesionalnim i porodičnim prilikama Mešovito oporezivanje – kombinacija cedularnog i globalnog oporezivanja. Cedularno oporezivanje određenih prihoda, na koje se kasnije nadovezuje komplementarni porez na dohodak koji se plaća na kraju godine tzv. romanski tip oporezivanja jer je bio dugo godina u primeni u romanskim zemljama (Francuska, Belgija, Italija, Portugalija) 3

Nedostaci cedularnog oporezivanja - Ne može se ostvariti pravičnost - Diferencijalni tretman pojedinih vrsta prihoda - Pružanje specifičnog poreskog tretmana za pojedine kategorije prihoda sveden je na minimum Prednosti cedularnog oporezivanja: - Jednostavnost sa aspekta administrativne i tehničke primene n Prednosti globalnog oporezivanja: - Postiže se ravnomernost u oporezivanju - Izdašnost 4

Rasprostranjenost poreske obaveze - Rezidenstvo - Državljanstvo - Izvor dohotka Rezidenstvo – lica koja su rezidenti određene zemlje su neograničeno odgovorni za svoju poresku obavezu (za sve prihode koje ostvare u zemlji i inostranstvu) Nerezidenti – lica koja nisu rezidenti određene zemlje su ograničeno odgovorni za svoju poresku obavezu (za prihode koje ostvare samo na teritoriji zemlje čiji su nerezidenti) n Rezidenstvo – stalno ili privremeno prisustvo nekog lica na određenoj teritoriji Poresko rezidenstvo se utvrđuje za svaku fiskalnu godinu Uobičajno rezidenstvno postoji ukoliko neko lice boravi u određenoj državi duže od određenog vremenskog limita (npr. u Italiji duže od 6 meseci) 5

n n n n Državljanstvo – državljanin jedne zemlje koji ima prebivalište u drugoj zemlji plaća porez na pojedine prihode ostvarene u u drugim zemljama onoj zemlji čiji je državljanin (princip koji važi u SAD) Izvor dohotka – teritorija na kojoj je ostvaren dohodak U pojedinim zemljama porez na dohodak plaćaju i društva lica Poreski položaj društva lica (ortačko društvo i komanditna društva) zavisi od sistemskih zakona kojima je uređen njihov pravni položaj – činjenica da li im je trgovačkim pravom priznat samostalni pravni status ili ne anglosakonsko i germasnko trgovačko pravo im ne priznaje samostani pravni status (Italija, Švedska, Belgija) Romansko trgovačko pravo im priznaje samostalni pravni status (Francuska, Španija, Belgija) Postoje i specijalni režimi oporezivanja (Mađarska, Nemačka, Portugal) 6

kao korporacija (porez na dobit korporacija) specijalni režim oporezivanja Potpuna integracija poreza na dobit i poreza na dohodak fizičkih lica (porez na dohodak fizičkih lica) Francuska Mađarska Finska Španija Nemačka Velika Britanija Belgija Portugal Austrija Italija Grčka Danska 7

n Specijalni režim oporezivanja – Mađarska Od 1. jula 2003. godine Pojednostavljeni režim preduzetničkog poreza Opcioni sistem oporezivanja – društva lica se opredeljuju samostano da li će biti oporezovana porezom na dohodak fizičkih lica ili porezom na dobit korporacija Uslovi: - Godišnji promet za dve godine manji od 99 322 evra - Ne obavlja nijedu aktivnost koja je regulisana specijalnim carinskim ili drugim propisima - Nije dodeljen EU PIB - Bankarski račun u Mađarskoj - Nije povezano lice i ne učestvuje u upravljanju i kontroli druge kompanije - Osnivači su isključivo fizička lica 8

PORESKA OSNOVICA n n n n Oporeziv dohodak – zbir neto prihoda poreskog obveznika ostvarenih u toku godine Dohodak za oporezivanje – dohodak umanjen za zakonska izuzeća Princip enumeracije – nabrajanje izuzimanja Dohodak grupisan u tri grupe: dohodak od rada, dohodak od kapitala i ostali prihodi Dohodak od rada – aktivan dohodak odnosno naknada za obavljanje nesamostalnih ličnih usluga Dodatna primanja – različiti oblici naknada koje se isplaćuju zaposlenima u obliku bonusa, akcija, roba, kirije za stan i sl. Dohodak od kapitala – pasivan dohodak odnosno zbir prihoda koje lice ostvaruje bez aktivnog učestvovanja u određenom poslovnom poduhvatu (prihodi od nekretnina, kamate, dividende, prihodi od hartija od vrednosti i sl. ) 9

n n n Oporezivanje dohotka od kapitala: oporezivanje konačnim analitičkim porezom na dohodak (porez po odbitku), oporezivanje u okviru globalnog poreza na dohodak fizičkih lica, oporezivanje analitičkim porezom na dohodak, a zatim u okviru godišnjeg oporezivanja dohotka, potpuno ili delimično poresko izuzeće dohotka od kapitala. Različiti poreski tretman u zavisnosti od vrste prihoda koji ulaze u poresku osnovicu Prihodi od zakupnine – prihodi od rentiranja nepokretne imovine Realni prihodi od zakupnine – iznos preciziran u ugovoru Inputirana zakupnina – pretpostavljeni iznos zakupnine koji bi vlasnik mogao ostvariti da određenu nepokretnost rentira (Holandija, Španija, Švedska, Italija ) 10

n n n n Zakupnine se uključuju u oporezivi dohodak po prinicpu neto vrednosti Neto vrednot znači da se od ukupne vrednosti zakupnine odbijaju triškovi neposredno povezani sa očuvanjem i održavanjem nepokretnosti (troškovi hipotekarnog zajma, amortizacije, osiguranje i sl) Kapitalni dobitak – pozitivna razlika između prodajne cene imovine i njene nabavne vrednosti Oporezivanje kapitalnog dobitka: kapitalni dobici se oporezuju sa ostalim oblicima prihoda (Austrija, Danska, Finska, Nemačka, Italija, Luksemburg, Portugalija, Španija, Švedska), poseban porez na kapitalne dobitke (Belgija, Francuska, Grčka, Irska i Velika Britanija), dualni sistem (dvostruke poreske skale: jedna za dohodak od rada i druga za dohodak od kapitala). 11

n n n n Ukoliko se kapitalni dobici integrišu u oporeziv dohodak na njih se primenjuju progresivne poreske strukture Razlika između kratkoročnog kapitalnog dobitka i dugoročnog kapitalnog dobitka Krakoročni – pozitivan rezultat od prodaje imovine u kratkom roku, smatraju se špekulativnim dobicima Propisuje se vremenski interval na osnovu koga se razlikuju ove dve vrste kapitalnih dobitaka Vremenski interval za kratkoročne kapitalne dobitke od nekretnina od 2 -10 godine, za ostalu imovinu od 6 meseci do godinu dana Eksplicitno se navode kapitalni dobici koji ne podležu oporezivanju Prebijanje kapitalnih gubitaka od kapitalnih dobitaka (Danska, Hrvatska, Luksemburg, Švedska, Velika Britanija) Porez na kapitalni dobitak kao samostalni poreski oblik pojavljuje se u Belgiji, Francuska, Grčka, Irska, Holandija i Velika Britanija) 12

poreski tretman prihoda od kapitala država dividende obveznice korporacijske državne kapitalni dobici kamate na depozite Austrija 25% 25% max 50% 25% (KPO) Belgija 15%/25% 15% 16, 5%-33% (Z) 15% (KPO) Danska 28%/43% 59% 59% (PD) Finska 29% 29% 28% 29% (KPO) Francuska 48, 09% 15%+10% 26% (Z) 25%(KPO) Nemačka 44, 31% 47, 48% 44, 3% (UPD) Grčka 0% 0% 0% 5% /20% (KPO) Mađarska 20% 0% 0% 20% 0% Italija 12, 50% 12, 5%-45% 27% (KPO) Poljska 19% 20% 0% 10%/19% (Z) 20% (KPO) Rumunija 5% 1% 1% 1% (Z) 0%-1% Holandija 25% /30% 30% 25% (Z) 39% (KPO) Češka 0% 25% 0% 32% 15% (KPO) Bugarska 15% 20% 0% 29% 0% Portugal 40% 25% 40% (KPO) Slovačka 0% 19% 19% (KPO) Slovenija 50% 0% 0% 50% 0% Španija 45% 45% 30% (UPD) Švedska 30% 30% 30% (KPO) 32, 5% 40% 40%(Z) 40% (KPO) V. Britanija 13

Poreske olakšice – u vidu poreskog kredita za povlašćene kategorije štednje (Irska) ili u vidu neoporezivog minimuma (Luksemburg 1500 evra, Irska 5210 evra, Belgiji 1500 evra, Danska na štedne uloge u korist dece, Holandija 17 600 evra) Povoljniji tretman državnih obveznica – Poljska, Češka, Slovačka i Bugarska Dvostruke poreske skale – Holandija n I grupa- dohodak od rada – stope 32, 5% do 52% n II grupa – dohodak od kapitala (dividende i kapitalni dobici) za poreskog obveznika koji direkno ili indirektno učestvuje u upravljanju korporacijom i ukoliko njegovi udeli iznose najmanje 5% - poreska stopa 25% n III grupa- dohodak od kapitala (prihodi od štednje i investiranja) – poreska stopa 30% 14

n n - - Identifikovanje prihoda od samostalne delatnosti (bussines income) Prihodi od samostalne komercijalne i industrijske delatnosti, poljoprivrede i šumarstva Prihodi od samostalne delatnosti oporezuju se prihodom na dohodak građana – ne uvode se zasebni poreski režimi, već specijalne poreske olakšice Cedularno oporezivanje – najčešće prihoda od kapitala, mnogo manje prihoda od rada (npe. porez na zarade). Porez na zarade – Austrija, Nemačka, Luksemburg, Nemačka, Švedska, Srbija 15

Poreske stope n n Stope proporcionalne Prilikom poređenja koriste se marginalne poreske stope – pokazuju za koliko se povećava poreska obaveza ako se poreska osnovica poveća za jednu novčanu jedinicu Najniža marginalna poreska stopa pokazuje stopu koja se primenjuje za prvu poresku jednicu Najviša marginalna poreska stopa pokazuje stopu koja se primenjuje na poslednju poresku jedinicu 16

država broj poreskih jedinica Najniža marginalna stopa Maksimalna marginalna stopa Nulta poreska stopa neporezivi minimum Austrija 5 21% 50 870 € 3 640 € 8 720 € Belgija 7 25% 50% 29 740 € 5 570 € Bugarska 2 20% 22% 17 600 € 2 100 € Poljska 3 19% 40% 18 990 € Švedska 3 28% 60% 46 140 € Italija 5 23% 45% 69 580 € Finska 7 13% 35, 50% 55 200 € Francuska 11 7, 05% 58% 77 334 € 5 666 € Velika Britanija 3 10% 47 400 € 7 180 € Mađarska 3 20% 40% 53 260 € 1 420 € Grčka 3 15% 40% 23 400 € 10 000 € Kipar 3 20% 30% 16 500 € Luksemburg 17 8% 34 500 € Holandija 4 32, 90% 52% 49 464 € Portugal 6 12% 40% 52 276 € Španija 7 15% 45 000 € 4 000 € Nemačka 2 15% 42% 52 153 € 7 664 € 1 075 € 11 600 € 8 200 € 9 750 € 4 872 € 17

Skala A - zaposleni i penzioneri ukupan dohodak poreska stopa poreske jedinice poreska obaveza 10 000 € 0% 10 000 € 0€ 13 400 € 15% 3 400 € 510 € 23 400 € 30% 10 000 € 3 000 € iznad 23 400 € 40% ukupna poreska obaveza 0€ 510 € 3 510 € Skala B - poreski obveznici koji ostvaruju prihode po osnovu samostalne delatnosti ukupan dohodak poreska stopa poreske jedinice poreska obaveza 8 400 € 0% 8 400 € 50 € 13 400 € 15% 5 000 € 750 € 23 400 € 30% 10 000 € 3 750 € iznad 23 400 € 40% ukupna poreska obaveza 18

Standardni i nestandardni odbici Standardni poreski odbici – poreske olakšice koje se odobravaju svakom poreskom obvezniku koji ispunjava određene zakonske uslove n Određeni kao normirani odbici n Pojavljuju se u dva poreska oblika: -kao odbici za koje se umanjuje poreska osnovica - u obliku poreskih kredita STANDARDNI PORESKI ODBICI: -neporezivi minimum Oslobađanja po osnovuizdržavanih članova porodice Starosno oslobađanje Oslobađanje za izdržavane članove porodice sa smetnjama u fizičkom i psihočkom razvoju n 19

NESTANDARDNI PORESKI ODBICI Zavise od veličine rashoda koje je poreski obveznik imao Princip enumeracije – nabrajanja Nestandardni poreski odbici priznaju se celosti (celokupna visina rashoda koji je nastao) Ili delimično (u fiksnom iznos ili do određenog nivoa) Nestandardni poreski odbici koji se priznaju u celosti: Troškovi nabavke lekova, ortopedskih pomagala, lečenja, rehabilitacije i sl. Plaćeni porezi i druge javne dažbine Doprinosi za socijalno osiguranje Nestandardni poreski odbici koji se priznaju delimično: Troškovi usavršavanja i školovanja poreskog obveznika ili izdržavanih članova Donacije u kulturi, obrazovanju i za druge javno korisne aktivnosti Premije za životno osiguranje n 20