Finanse Publiczne wiczenia Zajcia nr 3 Zakres przedmiotowy

Finanse Publiczne Ćwiczenia Zajęcia nr 3

Zakres przedmiotowy u. f. p. z 2009 r. art. 1 • Czy art. 1 odpowiada faktycznej regulacji zawartej w ustawie o finansach publicznych ?

• Katalog spraw określonych w art. 1 nie jest wyczerpujący i nie odpowiada ani użytej w ustawie terminologii, ani systematyce ustawy (por. C. Kosikowski, Finanse publiczne, 2010, s. 21, 2011, s. 17; Lipiec-Warzecha, Ustawa o finansach publicznych; Smoleń, Ustawa o finansach publicznych).

• Dlaczego art. 1 u. f. p. budzi tak wiele kontrowersji ?

• - art. 1 pkt 2) u. f. p. w przeciwieństwie do pkt 1) tego artykułu pomija w swojej treści „organizację” agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej i państwowych funduszy celowych • - nie została wyjaśniona relacja zakresu i zasad działania jednostek należących do sektora finansów publicznych wymienionych w pkt 1 i 2 wobec zasad funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych ( pkt 3) • - nie jest jednoznaczne czy "zasady działania" i "zasady funkcjonowania„ (pkt 1, 2, - 3) to jednak synonimy czy też stanowią one odrębne znaczeniowo pojęcia • -Nie jest również jednoznaczne, czy "zasady funkcjonowania" jednostek sektora finansów publicznych w zakresie gospodarki finansowej są w rozumieniu art. 1 pkt 3 Fin. Publ. U tym samym, o czym mowa jest w rozdziale 5 jako o "zasadach gospodarowania środkami publicznymi„

• - art. 1 pkt 1 i art. 1 pkt 2 Fin. Publ. U nie odpowiada dalszej regulacji ustawy, bowiem zgodnie z art. 1 pkt 1 Fin. Publ. U ustawa określa "zakres i zasady działania oraz organizacji jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych", podczas gdy ustawa ta określa jedynie zasady gospodarki finansowej tych podmiotów, natomiast kwestie dotyczące innego rodzaju działalności i organizacji regulowane są przez statuty, do których ustawa odsyła, oraz uchwały organu stanowiącego j. s. t. , w odniesieniu do samorządowych zakładów budżetowych.

• Artykuł 1 Fin. Publ. U oceniany jest negatywnie tylko ze względu na wskazane rozbieżności i niekonsekwencje pomiędzy zakresem art. 1 Fin. Publ. U a zakresem ustawy. • Jest też uznawany wyłącznie za "spis treści", przepis bierny, fasadowy, pozorny, przepis bez funkcji normatywnej (por. H. Dzwonkowski (red. ), Ustawa o finansach publicznych, kom. do art. 1). • Sugerowana właściwa treść art. 1 Fin. Publ. U powinna zawierać określenie zasad i celów ustawy, pewnych założeń aksjologicznych, których art. 1 Fin. Publ. U jest pozbawiony (por. A. Pomorska, Kierunki reformy finansów publicznych, s. 381 i n. ; H. Dzwonkowski (red. ), Ustawa o finansach publicznych, kom. do art. 1).

Zakres finansów publicznych art. 3 u. f. p. • Artykuł 3 Fin. Publ. U zawiera normatywną definicję finansów publicznych i nakazuje termin ten rozumieć funkcjonalnie – jako "procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem".

• Definicja zawarta w obowiązującej ustawie o finansach publicznych w przeciwieństwie do poprzednio obowiązującej ustawy (2005) pomija jeden z procesów ujętych we wcześniejszej ustawie, a mianowicie finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

• Artykuł 3 Fin. Publ. U uznawany jest za quasi-definicję legalną finansów publicznych o charakterze otwartym (por. E. Ruśkowski, w: Ruśkowski, Salachna, Nowa ustawa o finansach publicznych, s. 31). • Jest jednocześnie krytykowany za swoją ogólnikowość i uznawany za pseudodefinicję, niepełniącą żadnej funkcji normatywnej. • Definicja finansów jako procesu gromadzenia i rozdysponowywania środków publicznych nie stanowi novum, a otwarty katalog przykładowych działań składających się na ten proces nie wyjaśnia i nie precyzuje pojęcia samego procesu gromadzenia i rozdysponowywania środków publicznych [por. H. Dzwonkowski (red. ), Ustawa o finansach publicznych, kom. do art. 3].

Zakres podmiotowy – art. 4 u. f. p. • Artykuł 4 Fin. Publ. U określa podmiotowy zakres jej stosowania, który pojawił się po raz pierwszy w Fin. Publ. U z 2009 r. Ratio legis wprowadzenia art. 4 nie wynika jednak ani z uzasadnienia do projektu ustawy, ani z innych materiałów dokumentujących prace legislacyjne.

• Wprowadzenie do ustawy o finansach publicznych art. 4 miało na celu, jak się wydaje, rozstrzygnięcie sporu istniejącego w doktrynie oraz orzecznictwie administracyjnym i sądowoadministracyjnym w zakresie dopuszczalności egzekwowania odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez podmioty nienależące do sektora finansów publicznych (art. 4 pkt 4 u. d. f. p. ).

• Spór ten doprowadził do powstania dwóch przeciwstawnych stanowisk: • zgodnie z pierwszym odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają podmioty nienależące do jednostek sektora finansów publicznych gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi przez takie jednostki; • według przeciwnego stanowiska takie podmioty nie mogą ponosić odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, gdyż w chwili przekazania środków publicznych poza sektor finansów publicznych środki takie tracą charakter środków publicznych. • Powyższe wywody znalazły odzwierciedlenie w orzeczeniu GKO z 14. 9. 2006 r. (DF/GKO-4900 -36/49/06/965, z glosą J. M. Salachny, FK 2007, Nr 7– 8, s. 105– 109).

• Pogląd dopuszczający ustalenie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w stosunku do podmiotów spoza sektora finansów publicznych znalazł wsparcie w orzeczeniu WSA w Warszawie z 5. 9. 2007 r. (V SA/WA 495/07, Legalis). Zgodnie ze stanowiskiem tam wyrażonym celem ustawodawcy było objęcie odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych także tych osób spoza sektora finansów publicznych, które w ramach konstrukcji przewidzianych przez ustawę o finansach publicznych otrzymują do gospodarowania środki z budżetu państwa, j. s. t. lub innych jednostek sektora finansów publicznych. • Obecnie z uwagi na treść art. 4 u. f. p nie ulega wątpliwości o konieczności stosowania ustawy o finansach publicznych także do podmiotów spoza sektora finansów publicznych korzystających lub dysponujących środkami publicznymi.

• Art. 2 pkt 9 (scenariusz makroekonomiczny) dodany ustawą z dnia 6. 06. 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1366), która weszła w życie 31. 07. 2018 r. , ma zastosowanie po raz pierwszy do projektu ustawy budżetowej na rok 2019 i rocznego sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej za rok 2019. • Wprowadzenie do u. f. p. scenariusza makroekonomicznego było wynikiem zarzutów jakie KE kierowała pod naszym adresem w zakresie nie pełnego wdrożenia w życie dyrektywy Rady nr 2011/85/UE z 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów ram budżetowych państw członkowskich (wzbogaciliśmy jedynie WPFP o program konwergencji)

• Ustawą z 20. 7. 2017 r. o zmianie ustawy –Ordynacja podatkowa, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1537) został wprowadzony do ustawy o finansach publicznych art. 3 a. • Zmiana ta wynika z konieczności wyłączenia stosowania art. 18 ust. 1 ustawy z 15. 12. 2016 r. o Prokuratorii Generalnej RP (Dz. U. z 2016 r. poz. 2261) w stosunku do czynności wskazanych w art. 3 a u. f. p. Wyłączenie stosowania art. 18 ust. 1 oznacza, że do czynności wymienionych w nowowprowadzonym art. 3 a u. f. p. nie ma obowiązku zasięgania opinii Prokuratorii Generalnej RP, gdy wartość przedmiotu planowanej czynności przekracza kwotę 100 000 zł

• Uzasadniając konieczność takiego wyłączenia projektodawcy wskazali na specyfikę czynności związanych z wykonywaniem budżetu państwa, finansowaniem potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, zarządzaniem długiem Skarbu Państwa i płynnością budżetu państwa. W szczególności wskazali, że stoi to w sprzeczności z koniecznością bieżącej i niezwłocznej realizacji powyższych zadań, a jednocześnie wskazali, że czynności prawne związane z budżetem państwa i długiem Skarbu Państwa zazwyczaj przekraczają ustawowy próg 100 000 zł. Wobec powyższego, zdaniem projektodawców ustawy, stosowanie wymogu zasięgania obligatoryjnie opinii Prokuratorii Generalnej RP prowadziłoby do paraliżu decyzyjnego w zakresie wykonywania budżetu państwa i przekazywania środków na realizację zadań oraz finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa.

Środki publiczne – art. 5 u. f. p. • Omawiany przepis zawiera sformułowany przez ustawodawcę katalog środków publicznych według źródeł ich pochodzenia. • Użyte przez ustawodawcę sformułowanie "środki publiczne" różni się od użytego w art. 216 ust. 1 Konstytucji RP pojęcia "środki finansowe na cele publiczne". Termin, którym posługuje się Konstytucja RP, odnosi się bardziej do celów, którym służą określone środki finansowe ("cele publiczne"), natomiast termin użyty w u. f. p. łączy środki finansowe z ich pochodzeniem, które decyduje o ich publicznym charakterze.

• Czy zamieszczony w art. 5 u. f. p. katalog ma charakter zamknięty ?

• - art. 5 ust. 1 pkt 4) lit. e) Fin. Publ. U mówi o przychodach z innych operacji finansowych • - art. 5 ust. 1 pkt 5) Fin. Publ. U mówi o przychodach z innych źródeł • - w ust. 2 pkt 1 jest mowa o innych świadczeniach pieniężnych, których obowiązek ponoszenia wynika z odrębnych ustaw • - ust. 2 pkt 4 traktując o dochodach z mienia wskazuje że , "zalicza się w szczególności"; • art. 5 ust. 3 pkt 6 posługuje się formułą "inne środki".

• Dlatego też uznać należy, że katalog ten nie ma charakteru zamkniętego ze względu na użyte przez ustawodawcę określenia niepozwalające na precyzyjne (tylko na podstawie art. 5) określenie, o jakie źródła środków publicznych chodzi.

Rodzaje środków publicznych: 1. Dochody ( art. 5 ust. 2 ) 2. Środki zagraniczne (art. 5 ust. 1 pkt 2), 2 a, 3) oraz ust. 3 ) 3. Przychody zwrotne ( art. 5 ust. 1 pkt 4) oraz ust. 1 a) 4. Przychody z działalności oraz innych źródeł ( art. 5 ust. 1 pkt 5)

Ad. 1 Dochody publiczne • W pierwszej kolejności jako środki publiczne zostały wymienione dochody publiczne. Następnie ta kategoria została uszczegółowiona w art. 5 ust. 2 Fin. Publ. U z 2009 r. Nie jest ona jednolita, gdyż obejmuje zróżnicowane pod wieloma względami środki. W art. 5 ust. 2 wymieniono osiem grup "wpływów" mieszczących się w tej kategorii. Każda z tych grup obejmuje ujęte w sposób jeszcze bardziej szczegółowy różne rodzaje świadczeń.

• • • • • Art. 111. Dochodami podatkowymi i niepodatkowymi budżetu państwa są: 1) podatki i opłaty, w części, która zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych; 2) cła; 3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych; 4) wpłaty z tytułu dywidendy; 5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego; 6) wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych; 7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne ustawynie stanowią inaczej; 9) odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębneustawy nie stanowią inaczej; 10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa; 11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych; 12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa; 14) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 lit. a i b, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych; 16) środki europejskie i środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b, na realizację projektów pomocy technicznej oraz środki, o których mowa wart. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d i pkt 6 oraz w art. 4 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz. Urz. UE L 347 z 20. 12. 2013, str. 549), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1306/2013", po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu państwa; 17) odsetki wykupywane przez nabywców obligacji skarbowych lub nadwyżka wynikająca z różnicy pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną zbywanych obligacji skarbowych.

• Należy pamiętać, że dochody publiczne stanowią definitywne, bezzwrotne zasilenie finansowe władz publicznych, a ich wydatkowanie oznacza ostateczne zużycie przez władzę publiczną. • Odnosząc się do kategorii dochodów należy pamiętać o ich prognostycznym charakterze. Dochody ujęte są w wielkości prognozowanej, oznacza to że ich faktyczne wykonanie może być zarówno wyższe jak i niższe od wielkości przyjętych np. w budżecie państwa.

1. Daniny publiczne: • Ustawa do tej kategorii zalicza podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw. Wyliczenie w komentowanym przepisie danin publicznych ma charakter niewyczerpujący.

• Podstawową i najbardziej charakterystyczną daniną publiczną jest ?

• W art. 217 Konstytucji RP użyto pojęcia daniny publicznej z jednoczesnym wskazaniem podstawowej daniny, jaką jest podatek. Oznacza to, że podatki nie są jedynymi dopuszczalnymi konstytucyjnie daninami

• Podatek. Definicja legalna podatku wynika z art. 6 ustawy z 29. 8. 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm. ): jest to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

2017 r. • Dochody podatkowe 301 155 210 315 257 413 1. 1. Podatek od towarów i usług 143 483 000 156 801 211 1. 2. Podatek akcyzowy 69 000 68 261 286 1. 3. Podatek od gier 1 709 000 1 640 203 1. 4. Podatek dochodowy od osób prawnych 29 817 000 29 758 467 1. 5. Podatek dochodowy od osób fizycznych 51 000 52 668 801 1. 6. Podatek od wydobycia niektórych kopalin 1 000 1 786 224 1. 7. Podatek od niektórych instytucji finansowych 3 937 000 4 341 221 1. 8. Pozostałe dochody podatkowe 1 209 210 1. 9. Podatek tonażowy 0

• Składki wymienione w grupie danin publicznych nie zostały zdefiniowane w ustawodawstwie. Niemniej możemy wskazać podstawowe cechy charakterystyczne tego rodzaju danin publicznych: władczy i publicznoprawny charakter, przymusowe, celowy charakter, odpłatność

Podstawowe znaczenie mają składki uiszczane na rzecz państwowych funduszy celowych: • 1) składki na ubezpieczenia społeczne (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych), uiszczane na podstawie ustawy z 13. 10. 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm. ); • 2) składki na ubezpieczenia społeczne rolników (fundusze zarządzane przez KRUS), uiszczane na podstawie ustawy z 20. 12. 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm. ); • 3) składki na ubezpieczenie zdrowotne (Narodowy Fundusz Zdrowia; NFZ nie jest państwowym funduszem celowym, ale jest zaliczony do sektora finansów publicznych – zob. art. 9 pkt 9 Fin. Publ. U z 2009 r. ), które reguluje ustawa z 27. 8. 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm. ); • 4) składki na rzecz Funduszu Pracy, działającego na podstawie ustawy z 20. 4. 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm. ); • 5) składki na rzecz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na podstawie ustawy z 13. 7. 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121 ze zm. ).

• Składki na ubezpieczenia społeczne obejmują cztery kategorie świadczeń o zróżnicowanej wysokości: • 1) na ubezpieczenie emerytalne (19, 52% podstawy wymiaru składki); • 2) na ubezpieczenie rentowe (8% podstawy wymiaru składki); • 3) na ubezpieczenie chorobowe (2, 45% podstawy wymiaru składki); • 4) na ubezpieczenie wypadkowe (od 0, 40% do 8, 12% podstawy wymiaru składki).

• Opłaty jako forma władczego dochodu publicznego jest świadczeniem pieniężnym pobieranym przez podmiot prawa publicznego na rzecz systemu budżetowego (tak J. Gliniecka, Opłata publiczna, s. 257). - Opłata jest świadczeniem odpłatnym, co odróżnia ją od podatku (zob. P. Smoleń, Opłaty, s. 283). Oznacza to bezpośrednie powiązanie opłaty z wzajemnym świadczeniem organu publicznego (por. A. Drwiłło, Opłaty jako dochody niepodatkowe, s. 621). - Zgodnie z art. 217 Konstytucji RP podobnie jak w odniesieniu do podatków, pobór opłaty musi wynikać z ustawy, w której określone są zasady ustalania jej wysokości (por. P. Czerski, Opłata skarbowa, s. 182).

• • • Przykłady opłat uregulowanych w ustawach szczegółowych: 1) opłata skarbowa pobierana na podstawie ustawy z 16. 11. 2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1282 ze zm. ); 2) opłata targowa i miejscowa pobierana na podstawie ustawy z 12. 1. 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm. ); 3) opłaty pobierane na podstawie ustawy z 9. 6. 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 ze zm. ); 4) opłaty pobierane na podstawie ustawy z 19. 3. 2004 r. – Prawo celne (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 727 ze zm. ); 5) opłaty pobierane na podstawie ustawy z 19. 11. 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540 ze zm. );

• Natomiast kryterium przedmiotowe pozwala na rozróżnienie opłat na: • 1) związane z czynnościami urzędowymi organów państwowych (w tym opłaty ogólne i specjalne opłaty administracyjne oraz opłaty sądowe); • 2) za usługi świadczone przez jednostki sektora finansów publicznych (np. związane z kulturą, oświatą, ochroną zdrowia); • 3) związane z uzyskaniem prawa (np. opłaty reglamentacyjne, rejestracyjne); • 4) za prawo korzystania z dóbr natury objętych w interesie publicznym szczególną ochroną (opłaty związane z ochroną środowiska, opłaty eksploatacyjne).

• Wpłaty z zysków, wymieniane w przedmiotowym artykule jako jedna z kategorii dochodów publicznych realizowane są w oparciu o ustawę z 31. 1. 1989 r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (t. j. Dz. U. z 1992 r. Nr 6, poz. 27 ze zm. ), natomiast wpłaty z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa dokonywane są na podstawie przepisów ustawy z 1. 12. 1995 r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 286).

! Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz wpłaty z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa są kalkulowane w oparciu o wartość zysku osiągniętego przez te podmioty w danym okresie, przy czym zysk rozumiany jest jako wartość po opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych i stanowi 15% tak kalkulowanego zysku.

• W roku 2017 dochody z dywidend od udziałów Skarbu Państwa w spółkach oraz wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych zostały zrealizowane w kwocie 2. 427, 4 mln zł i były niższe od planu o 13, 2 mln zł, tj. o 0, 5%. W porównaniu do 2016 r. dochody z tych tytułów były niższe o 387, 3 mln zł, tj. 13, 8%.

• Dywidendy i wpłaty z zysku : 2. 427, 4, z tego: - Dywidendy: 2. 017, 4 - Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek SP: 410, 0 - Wpłata z zysku BGK: 0 zł

• Dochody z dywidend zostały zrealizowane w dziesięciu częściach budżetowych, w tym największe w części Energia (1. 444, 1 mln zł), Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (413, 3 mln zł), Gospodarka (81, 4 mln zł) oraz Sprawy wewnętrzne (60, 0 mln zł). • Najwyższe wpłaty w części Energia pochodziły od spółek: • − Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S. A. 830, 7 mln zł • • • − Polski Koncern Naftowy ORLEN S. A. 353, 1 mln zł − Grupa LOTOS S. A. 98, 3 mln zł − KGHM Polska Miedź S. A. 63, 6 mln zł − ENEA S. A. 56, 8 mln zł − ENERGA S. A. 40, 5 mln zł.

• W części Kancelaria Prezesa Rady Ministrów dochody z dywidend niemal w całości pochodziły od spółki Powszechny Zakład Ubezpieczeń S. A. , która wpłaciła 413, 3 mln zł. W części Gospodarka do budżetu państwa nie wpłynęła dywidenda w planowanej wysokości 240, 0 mln zł od Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego S. A. Dywidenda nie została wypłacona z uwagi na przeznaczenie zysku osiągniętego w 2016 r. w całości na kapitały zapasowy i rezerwowy

• W części Gospodarka uzyskano natomiast dochody w kwocie 81, 4 mln zł. Największe wpłaty pochodziły od trzech spółek: • − Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S. A. 31, 6 mln zł • − Grupa Azoty S. A. 25, 9 mln zł • − Totalizator Sportowy Sp. z o. o. 20, 0 mln zł. W części Sprawy wewnętrzne dochody z dywidend w kwocie 60, 0 mln zł pochodziły od spółki Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S. A.

• • Dochody państwowych jednostek budżetowych i inne dochody niepodatkowe wyniosły 16. 825, 2 mln zł i były o 24, 0% wyższe od zaplanowanych w ustawie budżetowej. Stanowiły one 70, 0% kwoty dochodów zrealizowanych w poprzednim roku, kiedy uzyskano wysokie jednorazowe wpływy (9. 202, 3 mln zł) za rezerwację częstotliwości z zakresu pasma 800 i 2600 MHz. Dochody w tym źródle były natomiast nieznacznie wyższe (o 1, 8%) od dochodów uzyskanych w 2015 r. Największe dochody zostały zrealizowane w następujących częściach: − Środowisko – 2. 694, 0 mln zł, − Województwa – 2. 595, 2 mln zł, − Sądy powszechne – 2. 526, 2 mln zł, − Podatki i inne wpłaty na rzecz budżetu państwa – 2. 381, 5 mln zł, − Rozwój wsi – 1. 296, 9 mln zł, − Obsługa długu Skarbu Państwa – 1. 161, 9 mln zł. Dochody zrealizowane w wymienionych częściach budżetowych stanowiły 75, 2% dochodów w tym źródle.

• Dochody niepodatkowe były o 49, 8% wyższe od planowanych. Zrealizowane zostały w kwocie 33, 7 mld zł, czyli o 11, 2 mld zł większej niż założono. Dochody niepodatkowe były o 16, 1% niższe niż w 2016 r. , kiedy uzyskano wysokie (9, 2 mld zł) jednorazowe wpływy za rezerwację częstotliwości z zakresu pasma 800 i 2600 MHz.

• Dochody niepodatkowe: 33 671 • Dywidendy i wpłaty z zysku: 2 427 406 • Wpłaty z zysku z Narodowego Banku Polskiego 8 740 937 (za 2016 r. ) • Cło: 3 555 681 • Dochody państwowych jednostek budżetowych i inne dochody niepodatkowe 16 825 199 • Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego 2 122 448

• Należności budżetu państwa w trakcie 2017 r. wzrosły o 20, 0 mld zł i na koniec roku wyniosły 127, 2 mld zł. Wzrost ten stanowił 5, 7% dochodów budżetu państwa (w latach 2015 -2016 odpowiednio 8, 0% i 7, 0%). Poprawiła się ściągalność wpływów bieżących, w szczególności w podatku od towarów i usług. Wstępne szacunki Ministerstwa Finansów wskazują na znaczne obniżenie się poziomu luki podatkowej w VAT, tj. z 23, 9% w 2015 r. do około 14% w 2017 r. 20 Osiągnięta poprawa była rezultatem wprowadzenia przez Ministra Finansów różnorodnych rozwiązań mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego, ale zapewne także rosnącej – w okresie korzystnej sytuacji gospodarczej – skłonności przedsiębiorców do wywiązywania się z zobowiązań podatkowych. • Luka VAT to różnica między teoretycznymi wpływami do budżetu (podatkiem, który powinien zostać zapłacony przy określonym wolumenie nabywanych towarów i usług w danym kraju) a rzeczywistymi wpływami do budżetu (tym co podatnicy faktycznie płacą)

• Organy egzekucyjne w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wyegzekwowały w roku 2017 kwotę 3. 731, 9 mln zł, tj. o 19, 3% więcej niż w 2016 r. Relacja kwoty wyegzekwowanych zaległości podatkowych do kwoty zaległości objętych tytułami wykonawczymi zwiększyła się z 31, 9% do 39, 4%. Na koniec 2017 r. zaległości podatkowe wyniosły 92, 4 mld zł i były ponad dwukrotnie wyższe niż na koniec 2014 r. Problemem pozostawał wysoki poziom trudnych do wyegzekwowania zaległości. Mało skuteczne były postępowania egzekucyjne wobec podmiotów dokonujących oszustw podatkowych, w szczególności z wykorzystaniem faktur niedokumentujących rzeczywistego obrotu. Z kwot zaległego podatku, wymierzonego przez organy podatkowe i skarbowe na podstawie art. 108 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług (który nakłada na podmiot wystawiający fakturę obowiązek zapłaty wykazanego w niej podatku), wyegzekwowano w 2017 r. mniej niż 1% narosłych kwot należności. Wysoka wykrywalność oszustw podatkowych nie przełożyła się na odzyskiwanie należnych kwot podatków. Należności pozostałe do zapłaty, wynikające z decyzji wydanych na podstawie art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług przez naczelników urzędów skarbowych, dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, a od 1 marca 2017 r. naczelników urzędów celno-skarbowych, na koniec 2017 r. wyniosły 43, 4 mld zł.

• Czy wpłaty dywidend przez spółki, w których udziały posiadają Skarb Państwa lub j. s. t. , należy zaliczyć do tej kategorii danin publicznych ( dochodów publicznych) ?

• Nie ponieważ takie środki publiczne stanowią dochody z mienia, ujęte w pkt 4 d tego artykułu.

• Czy wpłaty z zysku NBP należy zaliczyć do tej kategorii środków publicznych ?

• Dochody z zysku NBP wymienione zostały w art. 111 Fin. Publ. U, zawierającym katalog dochodów podatkowych i niepodatkowych budżetu państwa. Nie jest zatem jasne, czy np. wpłaty z zysku NBP należy umieścić w obrębie dochodów ujętych w art. 5 ust. 2 pkt 1 Fin. Publ. U jako inne świadczenia pieniężne o charakterze danin publicznych, czy też w obrębie innych dochodów budżetu państwa, o których mowa w pkt 2 art. 5 u. f. p. • (wpłaty z zysku NBP w roku 2017 wyniosły: 627, 6)

2. Inne dochody ( art. 5 ust. 2 pkt 2) • Należą do nich zarówno subwencje i dotacje przekazywane z budżetu państwa do budżetów samorządowych i stanowiące dochód tych budżetów, jak i inne formy transferów środków w obrębie sektora finansów publicznych, np. wpłaty nadwyżki środków finansowych dokonywane przez agencje wykonawcze, będące dochodem budżetu państwa (por. art. 22 ust. 1 Fin. Publ. U), a także wpłaty nadwyżek środków obrotowych przez samorządowe zakłady budżetowe będące dochodem właściwego budżetu samorządowego (por. art. 15 ust. 7 Fin. Publ. U). Do środków tych zaliczyć należy także zwroty dotacji do budżetu, który ich udzielił, oraz zwroty innych środków przekazanych z budżetu, ale podlegających zwrotowi. Dochodami, które należy umieścić w tej kategorii, są także kary pieniężne, grzywny i mandaty nakładane na mocy odrębnych ustaw. Grzywny i mandaty oraz inne kary pieniężne stanowią wpłaty o charakterze sankcyjnym. Mogą one być pobrane na rzecz budżetu państwa, budżetów samorządowych lub innych podmiotów sektora finansów publicznych (np. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej).

3. Dochody z działalności jednostek sektora finansów publicznych – czyli wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych ( art. Art. 5 ust. 2 pkt 3) • Jako przykład można podać uczelnie publiczne, gdzie ustawa z 27. 7. 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn. Dz. U. 2012 r. poz. 572 ze zm. ) z jednej strony wskazuje, jakiego typu opłaty za świadczenie "usług edukacyjnych" mogą być pobierane. Zgodnie z art. 99 Pr. Szkol. Wyższ uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z: • 1) kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych oraz uczestników niestacjonarnych studiów doktoranckich; • 2) kształceniem studentów na studiach stacjonarnych, jeżeli są to ich studia na drugim lub kolejnym kierunku studiów w formie stacjonarnej; • 3) kształceniem studentów na studiach stacjonarnych, w przypadku korzystania z zajęć poza dodatkowym limitem punktów ECTS określonym w przepisach ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym;

4. Dochody, których źródłem jest mienie, prawa majątkowe zarówno Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, jak i jednostek sektora finansów publicznych, oraz jego sprzedaż ( art. 5 ust. 2 pkt 4) • Do tej grupy zalicza się wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze, czyli w wyniku zawarcia ww. umów cywilnoprawnych, a ponadto dochody z kapitałów w postaci odsetek od środków na rachunkach bankowych oraz odsetek od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych. Poza tym są to także dochody bierne w postaci dywidend z tytułu posiadanych praw majątkowych.

5. Dochody o charakterze dobrowolnym i nieodpłatnym ( art. 5 ust. 2 pkt 5) • Do których zaliczyć można spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych. W tym miejscu można oczywiście stwierdzić, że zgodnie z wolą spadkodawcy lub darczyńcy beneficjentem pieniędzy ze spadku zapisu i darowizny może być także jednostka sektora finansów publicznych.

6. Odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych ( art. Art. 5 ust. 2 pkt 6) • Jednostkom sektora finansów publicznych uczestniczącym w obrocie gospodarczym może przysługiwać roszczenie o odszkodowanie. Roszczenia te mogą mieć m. in. podstawę w Kodeksie cywilnym (art. 363).

7. Kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji ( art. 5 ust. 2 pkt 7) • Zagadnienie udzielania poręczeń i gwarancji przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne jest przedmiotem odrębnej ustawy (zob. ustawa z 8. 5. 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 657 ze zm. ). O doniosłości tej problematyki świadczy fakt, że Konstytucja RP nakazuje uregulowanie w ustawie trybu i zasad udzielania przez państwo gwarancji i poręczeń (art. 216 ust. 1 Konstytucji RP), co też powyższa ustawa realizuje.

8. dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b.

Projekt ustawy budżetowej na rok 2019 z dnia 21 sierpnia 2018 r. przekazany Radzie Dialogu Społecznego • Kwota podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa w wysokości : 386 915 150 tys. zł. • Kwota wydatków budżetu państwa w wysokości 415 150 tys. zł. • Deficyt budżetu państwa ustala się na dzień 31 grudnia 2019 r. na kwotę nie większą niż 28 500 000 tys. zł.

Ad. 2 Przychody publiczne: • Przychody mają charakter nieostateczny i zwrotny, odroczonym w czasie skutkiem ich realizacji jest wystąpienie rozchodów.

• W art. 5 u. f. p. wyodrębniono wyraźnie dwie grupy: 1. przychody z wybranych kategorii źródeł (pkt 4 ust. 1 art. 5), 1. przychody jednostek sektora finansów publicznych z prowadzonej przez nie działalności (pkt 5 ust. 1 art. 5),

• Kategoria pierwsza (przychody zwrotne) obejmuje przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące: • 1) ze sprzedaży papierów wartościowych, • 2) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, • 3) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, • 4) z otrzymanych pożyczek i kredytów, • 5) z innych operacji finansowych.

• Charakteryzują się one – co do zasady – zwrotnym charakterem, a ich uzyskiwanie wiąże się z zaciąganiem długu publicznego. • W literaturze wskazuje się także na ich czasowy i nieostateczny charakter (por. E. Chojna-Duch, Podstawy systemu finansów publicznych, s. 51). • Ratio legis wspólnego zaliczenia wskazanych wpływów do przychodów jest to, że zwiększają one zasób środków pieniężnych znajdujących się w dyspozycji jednostek sektora finansów publicznych, lecz nie zwiększają jej majątku. Uzyskanie takich przychodów co prawda poprawia płynność finansową jednostki i – co za tym idzie – umożliwia dokonanie większych wydatków, ale w konsekwencji rodzi obciążenie – konieczność późniejszego zwrotu otrzymanych środków (zob. E. Malinowska-Misiąg, W. Misiąg, Finanse publiczne w Polsce, s. 142). Wskutek tego przyszłe wpływy są niższe nie tylko dlatego, że konieczny jest zwrot w postaci rozchodów, lecz także dlatego, że podwyższone są wydatki, np. związane z kosztami obsługi długu (odsetki).

• A co z prywatyzacją ?

• Prywatyzacja polega na nabywaniu akcji lub udziałów Skarbu Państwa w spółkach powstałych w wyniku komercjalizacji przez osoby inne niż Skarb Państwa lub rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez sprzedaż przedsiębiorstwa, wniesienie przedsiębiorstwa do spółki lub oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

• Prywatyzacja została zaliczona do przychodów publicznych, mimo iż nie można tu mówić o jej zwrotnym charakterze. Prywatyzacja polegająca na sprzedaży należącego do jednostek sektora finansów publicznych majątku nie powoduje wzrostu aktywów, następuje w tym wypadku tylko zmiana ich struktury – sprzedany majątek zostaje zastąpiony przez środki pieniężne. Prywatyzacja zatem powoduje upłynnienie aktywów, a co za tym idzie – ich wydatkowanie, ale sprzedaż majątku jest brzemienna w skutki, w tym znaczeniu, że następuje utrata majątku i ewentualnych przyszłych korzyści z niego płynących. Te względy przesądzają o niezaliczeniu wpływów z prywatyzacji do dochodów.

• Kategoria druga to przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł ( art. 5 ust. 1 a) • Należy uznać, że chodzi tu o wszystkie wpływy jednostek sektora finansów publicznych, które nie zostały enumeratywnie wskazane wyżej. Przychody nie mają ani charakteru zwrotnego, ani nie są ograniczone czasowo (nieostateczne). Wydaje się, że raczej chodzi tu o te wszystkie wpływy, które są wynikiem prowadzonej odpłatnie działalności jednostek sektora finansów publicznych. Trzeba przyznać rację prof. E. Ruśkowskiemu, który twierdzi, że wprowadzając tę grupę przychodów, ustawodawca zamierzał "domknąć" listę wpływów jednostek sektora finansów publicznych, tak aby żadne wpływy tych jednostek nie zostały pominięte (zob. E. Ruśkowski, w: E. Ruśkowski, J. M. Salachna (red. ), Nowa ustawa o finansach publicznych, s. 61).

• Problem "przychodów pochodzących z innych źródeł„ ( art. 5 ust. 1 pkt 5)

• W doktrynie podnosi się, że należy zaliczyć do tej grupy m. in. nadwyżki budżetowe czy nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym wynikające z rozliczeń kredytów i pożyczek z lat ubiegłych (zob. E. Chojna-Duch, Podstawy systemu finansów publicznych, s. 57; E. Ruśkowski, w: E. Ruśkowski, J. M. Salachna (red. ), Nowa ustawa o finansach publicznych, s. 61; P. Panfil, Środki publiczne, s. 444). Wymienione przychody należy traktować jako nadzwyczajne i incydentalne.

Ad. 3 Środki ze źródeł zagranicznych. • Odrębną grupę stanowią środki, które mając charakter bezzwrotny, pochodzą ze źródeł zagranicznych. Środków tych dotyczy ust. 1 pkt 2 i 3 komentowanego artykułu. Można je podzielić na trzy rodzaje: 1. środki pochodzące z budżetu UE, 2. środki związane z pomocą udzielaną Polsce przez państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), 3. inne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych.

• Wskazane środki podlegają szczególnemu reżimowi prawnemu:

1. 2. 3. 4. 5. 6. Stanowiły one do końca roku budżetowego 2009 dochody budżetu państwa po ich przekazaniu w złotych na rachunek dochodów budżetu (z wyjątkiem środków przeznaczonych na projekty w ramach programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa). Dysponentem tych środków był Minister Finansów, a bankową obsługę tych rachunków prowadził NBP. Od roku budżetowego 2010, środki pochodzące z budżetu UE oraz niepodlegające zwrotowi środki pochodzące z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) są gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych i nie stanowią dochodów budżetu państwa. Obsługę bankową rachunków prowadzą NBP lub BGK. Dysponentami środków są Minister Finansów lub jego pełnomocnicy, a także w zakresie środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009– 2014 i Mechanizmu Finansowego EOG 2009– 2014 oraz Szwajcarsko. Polskiego Programu Współpracy – minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Dochodami budżetu państwa są natomiast środki przeznaczone na realizację projektów pomocy technicznej oraz środki Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2004– 2009 i Mechanizmu Finansowego EOG 2004– 2009.

• Obecnie znowelizowany przepis art. 5 ust. 3 pkt 5 Fin. Publ. U uwzględnia nowe rodzaje środków przewidzianych przez UE jako wsparcie w obszarach uznanych za najbardziej problemowe. • Wymienione w art. 5 ust. 3 pkt 5 a Fin. Publ. U środki przeznaczone są na mocy decyzji Rady Europejskiej na cele związane ze wsparciem osób młodych, tj. w wieku od 15 do 24 lat niepracujących, niekształcących się ani nieszkolących się. Pomoc finansową z tych środków uzyskają regiony o szczególnie wysokiej stopie bezrobocia młodzieży (powyżej 25%). Część środków (ogółem wyniosą one 6 mld euro) pochodzić będzie ze specjalnej linii budżetowej, część z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Budżet środków europejskich – art. 117 u. f. p. • • • Nową instytucją wprowadzoną przez u. f. p. jest budżet środków europejskich, który zgodnie z art. 117 Fin. Publ. U jest rocznym planem dochodów i podlegających refundacji wydatków programów finansowanych z udziałem środków europejskich (tj. w ramach funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz na Wspólną Politykę Rolną) z wyłączeniem środków na projekty pomocy technicznej. Różnica między dochodami a wydatkami tego budżetu stanowi odpowiednio nadwyżkę albo deficyt, przy czym wynik nie jest wliczany do wyniku budżetu państwa. Zgodnie bowiem z metodologią ESA saldo przepływu środków pomiędzy Polską a UE w zakresie środków unijnych nie jest wliczane do wyniku budżetu sektora finansów publicznych. Deficyt budżetu środków europejskich jest finansowany w ramach potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, nadwyżka zaś jest i będzie źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich. Dochody i wydatki tego budżetu są ujmowane w ustawie budżetowej według podziałek klasyfikacji budżetowej właściwych dla całego budżetu państwa oraz według podziału na programy finansowane z udziałem środków europejskich. W budżecie tym przewidziane jest także utworzenie rezerwy celowej.

• Zgodnie z art. 186 Fin. Publ. U wydatki na realizację programów i projektów finansowanych z udziałem środków europejskich mogą być przeznaczone na: 1. realizację projektów przez jednostki budżetowe, 2. płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, 3. dotacje celowe dla beneficjentów, 4. realizację projektów finansowanych w ramach Programu Środki Przejściowe, 5. realizację Wspólnej Polityki Rolnej zgodnie z odrębnymi ustawami.

• Dochody budżetu środków europejskich zostały wykonane w kwocie 47, 6 mld zł (w 2016 r. wyniosły one 39, 1 mld zł, a w 2015 r. 64, 5 mld zł) i stanowiły 79, 0% planu po zmianach. Niepełne wykonanie dochodów budżetu środków europejskich w 2017 r. wynikało przede wszystkim z niż- szego od zakładanego wykonania wydatków zgłoszonych przez dysponentów na etapie planowania ustawy budżetowej. Dochody budżetu środków europejskich pozwoliły na sfinansowanie 99, 1% wydatków tego budżetu.

Zaliczenie środków do środków publicznych w drodze rozporządzenia (art. 5 ust. 4 u. f. p. ) • W art. 5 ust. 4 Fin. Publ. U ustawodawca przewidział możliwość określenia przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, które ze środków publicznych, mogą zostać wyłączone z grupy środków, o których mowa w ust. 3 pkt 6 (czyli "innych środków"). Rozporządzenie RM z 23. 7. 2010 r. w sprawie wykazu środków niezaliczanych do środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 6 ustawy o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1883 ze zm. ). Zostało ono zmodyfikowane przez rozporządzenie RM z 23. 10. 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1508), a następnie treść upoważnienia do wydania rozporządzenia została skorygowana i dostosowana do treści ustawy o finansach publicznych przez art. 2 ustawy z 7. 7. 2016 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1257). Zaliczało ono do tej grupy: 1. niepodlegające zwrotowi środki pochodzące z dotacji Komisji Europejskiej w ramach Instrumentu Finansowego LIFE i LIFE+, przeznaczone na realizację projektów na rzecz środowiska 2. niepodlegające zwrotowi środki pochodzące z dotacji Komisji Europejskiej lub Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich Eurostat, przeznaczone na realizację wskazanych w umowach badań statystycznych, prac metodologicznych, standardów klasyfikacyjnych oraz opracowań i analiz statystycznych, •

Przeznaczenie środków publicznych: art. 6 u. f. p. • Przepis nie zawiera definicji wydatków ani rozchodów. O ile rozchody zostały określone poprzez ich prezentację rodzajową, o tyle nie zastosowano takiej prezentacji w odniesieniu do kategorii wydatków publicznych. Należy także zauważyć, że pojęcie wydatków publicznych należy odróżnić od pojęcia kosztów ponoszonych przez jednostki zaliczone do sektora finansów publicznych.

• ! Wydatki – inaczej nakłady finansowe (limity) ostateczne i bezwzrotne, przeznaczone na finansowanie zadań państwa na poziomie centralnym, za realizację których odpowiadają organy państwa i które dokonywane są za pośrednictwem albo jednostek organizacyjnych, albo państwowych osób prawnych ( Dębowska-Romanowska, prawo finansowe część konstytucyjna, s. 209) • Wydatki publiczne widziane przez pryzmat funkcji finansów publicznych zostały w doktrynie zdefiniowane jako ostateczny skutek fiskalnej aktywności państwa, związany z realizacją jego funkcji, który przejawia się właśnie w wydatkowaniu zgromadzonych środków pieniężnych (Owsiak, Finanse publiczne, s. 233)

• O uznaniu danej płatności za wydatek publiczny lub rozchód publiczny powinno przesądzić kryterium podziału o charakterze ekonomicznym. W przypadku wydatków publicznych płatność ma charakter finalny, bezwzrotny, zaś rozchody publiczne mają charakter zwrotny (Wójtowicz, Zarys finansów publicznych, s. 37)

• ! Ustawodawca dokonał w u. f. p. podziału wydatków publicznych według kilku kryteriów. • - w art. 124 u. f. p. zostały wymienione kategorię wydatków • - kolejny podział oparty na kryterium dokonywania wydatków został zawarty w art. 112 u. f. p. • - Katalog wydatków nie ma charakteru zamkniętego, o czym przesądza użycie zwrotu „ w szczególności”

• - Ponadto: Regulacja ustawowa dotycząca wydatków publicznych została rozproszona w u. f. p. Oprócz ogólnej regulacji zawartej w art. 112 przepisy dotyczące wydatków publicznych zawierają : Art. 36 ust. 1 pkt. 1 u. f. p. Art. 39 ust. 2 u. f. p. Art. 40 ust. 2 pkt 1 -2 u. f. p. Art. 44 ust. 1 u. f. p. 51 ust. 1 -2 u. f. p. Art. 52 u. f. p. Art. 110 pkt 2 u. f. p. Art. 113 ust. 1 u. f. p. 114. ust. 5 u. f. p. Art. 116 ust. 2 u. f. p. Art. 212 ust. 1 pkt 2 u. f. p. Art. 216 ust. 2 u. f. p. Art. 266 ust. 1 pkt 1 -2 i ust. 2 u. f. p. Art. 236 u. f. p.

• Def. Subwencji jako wydatku ( bezzwrotny, nieodpłatny transfer środków z zasobów finansowych budżetu państwa do budżetów samorządowych, o której ostatecznym przeznaczeniu decydują samodzielnie organy właściwych j. s. t. Jest zatem formą redystrybucji dochodu narodowego, a więc instrumentem o charakterze publicznoprawnym. SN w orz. Z 10. 11. 2004 r. II CK 199/04)

• Def. Pojęcia dotacje zawiera art. 126 u. f. p. , zgodnie z którym dotacje to podlegające szczególnym zasadom rozliczenia z budżetu państwa, j. s. t. oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy , odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.

• Wydatki budżetu państwa wykonane zostały w 2016 r. w wysokości 360. 843. 115 tys. zł (w tym 750. 333 tys. zł to wydatki przesunięte do realizacji w roku 2017 na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie wydatków budżetu państwa, które w 2016 r. nie wygasają z upływem roku budżetowego) i były niższe o 7. 705. 411 tys. zł w stosunku do kwoty ustalonej w ustawie budżetowej na rok 2016, tj. o 2, 1%.

• Budżet państwa w 2017 r. został wykonany zgodnie z ustawą budżetową. Dochody budżetu państwa wyniosły 350, 4 mld zł i były o 7, 7% wyższe niż zaplanowano oraz o 11, 4% większe niż w 2016 r. • Wydatki budżetu państwa wyniosły 375, 8 mld zł. W kwocie tej 1, 3 mld zł stanowiły wydatki, które nie wygasły z upływem 2017 roku. Zrealizowane wydatki były o 2, 3% niższe od limitu ustawowego. W rezultacie deficyt budżetu państwa wyniósł 25, 4 mld zł i ukształtował się o 57, 3% poniżej kwoty planowanej w ustawie budżetowej (59, 3 mld zł). Uzyskane dochody pozwoliły na sfinansowanie 93, 3% wydatków budżetu państwa.

• Zrealizowane wydatki budżetu środków europejskich wyniosły 48, 0 mld zł (51, 7 mld zł w 2016 r. i 67, 7 mld zł w 2015 r. ), tj. 68, 7% limitu określonego w ustawie budżetowej. Na niepełne wykonanie planu wydatków złożyło się głównie niskie tempo wydatkowania środków w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 -2020 spowodowane realizacją inwestycji o skomplikowanym charakterze, co oddalało w czasie realizację płatności. W związku z powyższym deficyt budżetu środków europejskich wyniósł 0, 4 mld zł i był niższy od planu o 9, 2 mld zł.

Wydatki elastyczne i wydatki sztywne • Wydatki sztywne to takie, których wysokość, czas i tryb finansowania są tak prawnie zdeterminowane, że wyłącza to całkowicie lub częściowo swobodę decyzyjną organu władzy publicznej decydującego o tych wydatkach. Natomiast co do wydatków elastycznych istnieje możliwość bardziej swobodnego określenia wysokości świadczeń.

• • Za wydatki sztywne należy uznać wymienione w art. 50 ust. 6 Fin. Publ. U z 2009 r. (w wersji obowiązującej od 1. 1. 2014 r. ; do końca 2013 r. –art. 112 a Fin. Publ. U z 2009 r. ): 1) wydatki na obsługę długu publicznego; 2) środki własne UE oraz obligatoryjne składki wpłacane do organizacji międzynarodowych; 3) wydatki na realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 Fin. Publ. U z 2009 r. , w tym wydatki budżetu środków europejskich; 4) wypłaty i obsługa świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz finansowanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne; 5) składki na ubezpieczenie społeczne za osoby przebywające na urlopach wychowawczych i macierzyńskich oraz za osoby niepełnosprawne; 6) świadczenia emerytalno-rentowe funkcjonariuszy i uprawnionych członków ich rodzin oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku; 7) dotacje dla FUS, Funduszu Emerytur Pomostowych i Funduszu Emerytalno. Rentowego KRUS na sfinansowanie wypłat świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo (zob. komentarz do art. 112 a).

• Rozchody – są ściśle związane z kategorią przychodów publicznych. Przychody publiczne (budżetowe) wynikają głównie z przeprowadzonych przez jednostki operacji dłużnych, w związku z tym są pozycjami o charakterze zwrotnym. Ze względu na swój uzupełniający charakter zaliczane są do tzw. „budżetu pod kreską”.

Środki publiczne w praktyce: za rok 2017 1. Dochody budżetu państwa: 350 414 702 2. Wydatki budżetu państwa: 375 768 453 3. Deficyt budżetu państwa: 25 353 751 (a planowano na poziomie 59 345 500) 4. Dochody budżetu środków europejskich: 47 591 42 5. Wydatki budżetu środków europejskich: 48 002 217 6. Deficyt budżetu środków europejskich: 410 792 7. Przychody budżetu państwa: 238 829 375 8. Rozchody budżetu państwa: 213 064 832