Finanse publiczne i prawo finansowe mgr Monika Zieniewicz

Finanse publiczne i prawo finansowe mgr Monika Zieniewicz Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego Katedra Prawa Finansowego rok akademicki 2015/2016

ĆWICZENIA NR 4 1. 2. 3. 4. 5. Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych Budżet jednostki samorządu terytorialnego Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego Dochody budżetu jednostek samorządu terytorialnego Dotacje i subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego.

FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Sektor finansów publicznych tworzą: 1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały; 2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki; 3) jednostki budżetowe; 4) samorządowe zakłady budżetowe; 5) agencje wykonawcze; 6) instytucje gospodarki budżetowej; 7) państwowe fundusze celowe;

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; 9) Narodowy Fundusz Zdrowia; 10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej; 11) uczelnie publiczne; 12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne; 13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego. Zróżnicowany charakter ze względu na funkcje i zadania. � Katalog zamknięty. �

Tworzenie � Jednostki sektora finansów publicznych są tworzone w formach określonych w niniejszym rozdziale. � Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone na podstawie niniejszej ustawy albo na podstawie odrębnych ustaw.

Jednostki budżetowe jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które finansują swoje wydatki bezpośrednio z zasobów budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek dochodów budżetu państwa albo budżetu j. s. t. � działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności, w tym działalności podstawowej. � prowadzi gospodarkę finansową wg zasad określonych w ustawie o finansach publicznych. � podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany „planem finansowym jednostki budżetowej”. �

jednostki budżetowe są taktowane jako samodzielne podmioty - ustawodawca przyznaje im prawa i obowiązki w zakresie gospodarki finansowej, mimo że jednostki budżetowe nie mają osobowości prawnej. � Forma podstawowa, w pełni utożsamiana z budżetem; � Forma budżetowania brutto; � Wydzielone rachunki dochodów; � Państwowe lub samorządowe jednostki budżetowe. �

Budżetowanie brutto i netto Budżetowanie brutto Wchodzenie jednostki organizacyjnej do budżetu całością realizowanych przez jednostkę wpływów oraz traktowanie wydatków tej jednostki jako wydatków budżetu jako całości. Wydatki i przychody nie łączą się Podporządkowanie rygorom wewnątrzbudżetowym (roczność, dyrektywny charakter planów, dyscyplina budżetowa) Budżetowanie netto Rozliczanie przez jednostkę organizacyjną jej wynikiem finansowym (nadwyżką/niedoborem) Pokrywanie kosztów uzyskanymi dochodami własnymi.

Państwowe jednostki budżetowe, dla których organem prowadzącym są organy administracji państwowej, prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty, gromadzą na wydzielonym rachunku dochody uzyskiwane: 1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej; 2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej; 3) z działalności wykraczającej poza zakres działalności podstawowej, określonej w statucie, polegającej między innymi na świadczeniu usług, w tym szkoleniowych i informacyjnych; 4) z opłat egzaminacyjnych, za wydawanie świadectw i certyfikatów, jak również za sprawdzanie kwalifikacji; 5) z tytułu odpłatności za wyżywienie i zakwaterowanie uczniów i młodzieży w bursach i internatach, ponoszonych przez rodziców lub opiekunów; 6) z dopłat bezpośrednich i innych płatności stosowanych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, otrzymanych na podstawie odrębnych przepisów. � Powyższe dochody są przeznaczone na: 1) sfinansowanie wydatków bieżących i majątkowych; 2) cele wskazane przez darczyńcę; 3) remont lub odtworzenie mienia w przypadku uzyskania dochodów z tytułu wymienionego w ust. 1 pkt 2. � Dochody, o których mowa w ust. 1, wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczone na finansowanie wynagrodzeń osobowych. �

Tworzenie i likwidacja Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują: 1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe; 2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe. � Tworząc jednostkę budżetową, właściwy organ nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd. � Likwidując jednostkę budżetową, organ określa przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 7. W przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa. � Co do zasady należności i zobowiązania likwidowanej: 1) państwowej jednostki budżetowej - przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji; 2) gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jednostki budżetowej - przejmuje urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. � Likwidując jednostkę budżetową, organ może postanowić o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej. �

Uprawnienie Prezesa RM Prezes Rady Ministrów może utworzyć jednostkę budżetową realizującą zadania na rzecz administracji rządowej. � Prezes Rady Ministrów, tworząc jednostkę budżetową, określi zakres realizowanych przez nią zadań. � Jednostka budżetowa podlega Prezesowi Rady Ministrów albo wskazanemu przez niego ministrowi lub kierownikowi urzędu centralnego. �

Samorządowe zakłady budżetowe Kiedyś także państwowe, obecnie jedynie zakłady budżetowe na poziomie jst; � Ograniczony zakres działania: � Zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie: � › gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, › dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, › wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

› › lokalnego transportu zbiorowego, targowisk i hal targowych, zieleni gminnej i zadrzewień, kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, › pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, › utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, › cmentarzy

Działalność samorządowego zakładu budżetowego Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając co do zasady koszty swojej działalności z przychodów własnych. � Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego. � Samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego: � › dotacje przedmiotowe; › dotacje celowe na zadania bieżące finansowane; › dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji. � W zakresie określonym w odrębnych ustawach samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać dotację podmiotową.

Nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe. � Dotacje dla samorządowego zakładu budżetowego, co do zasady, nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności. � Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. � W planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego ani zwiększenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego. �

Tworzenie i przekształcenie � � � Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy. Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa m. in. nazwę i siedzibę zakładu, przedmiot jego działalności, źródła przychodów własnych zakładu. Likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu. Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji. Należności i zobowiązania likwidowanego samorządowego zakładu budżetowego przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji, z wyjątkiem należności i zobowiązań samorządowego zakładu budżetowego likwidowanego w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną (przejmuje utworzona jednostka).

Państwowy fundusz celowy � � � Tworzony na podstawie odrębnej ustawy; Przychody państwowego funduszu celowego pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych. Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej. Państwowy fundusz celowy stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie. Podstawą gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego jest roczny plan finansowy. Koszty państwowego funduszu celowego mogą być pokrywane tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z budżetu państwa i pozostałości środków z okresów poprzednich.

W planie finansowym państwowego funduszu celowego mogą być dokonywane zmiany polegające na zwiększeniu prognozowanych przychodów i odpowiednio kosztów. � Ograniczenie - zmiany planu finansowego państwowego funduszu celowego nie mogą powodować zwiększenia dotacji z budżetu państwa. � Jeżeli państwowy fundusz celowy posiada zobowiązania wymagalne, w tym kredyty i pożyczki, zwiększenie przychodów w pierwszej kolejności przeznacza się na ich spłatę. � Zmiany kwot przychodów i kosztów państwowego funduszu celowego ujętych w planie finansowym dokonuje odpowiednio minister lub organ dysponujący tym funduszem po uzyskaniu zgody Ministra Finansów i opinii sejmowej komisji do spraw budżetu. �

Agencja wykonawcza Państwowa osoba prawna; � Tworzona na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa. � Zasady działania agencji wykonawczej określa dana ustawa oraz statut. � Agencja wykonawcza prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w niniejszej ustawie i w określonej ustawie. �

� Podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej jest roczny plan finansowy, obejmujący: › 1) przychody z prowadzonej działalności; › 2) dotacje z budżetu państwa; › 3) zestawienie kosztów: �a) funkcjonowania agencji wykonawczej, �b) realizacji zadań ustawowych, z wyszczególnieniem kosztów realizacji tych zadań przez inne podmioty - z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych wynikających z zaciągniętych zobowiązań oraz zakupu towarów i usług; › › › 4) wynik finansowy; 5) środki na wydatki majątkowe; 6) środki przyznane innym podmiotom; 7) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; 8) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

Projekt rocznego planu finansowego agencji wykonawczej ustala jej właściwy organ w porozumieniu z ministrem sprawującym nadzór nad agencją wykonawczą. Po zatwierdzeniu przez ministra sprawującego nadzór projekt jest przekazywany Ministrowi Finansów, w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej. � W ramach projektu planu finansowego sporządza się plan dochodów i wydatków agencji wykonawczej ujmowanych w terminie ich zapłaty �

W planie dochodów i wydatków agencji wykonawczej planowane wydatki nie powinny być wyższe od planowanych dochodów. Planowane wydatki mogą przekraczać planowane dochody za zgodą ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wydaną w porozumieniu z Ministrem Finansów. � W planie finansowym agencji wykonawczej mogą być dokonywane zmiany przychodów i kosztów po uzyskaniu zgody ministra sprawującego nadzór nad agencją, wydanej po uzyskaniu opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu, a o dokonanych zmianach należy niezwłocznie powiadomić Ministra Finansów. �

Zmiany planu finansowego agencji wykonawczej nie mogą powodować zwiększenia zobowiązań agencji ani pogorszenia planowanego wyniku finansowego agencji, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej (nie dotyczy zwiększenia planu finansowego agencji wykonawczej z tytułu uzyskania pożyczki z budżetu państwa na finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej); � Agencja wykonawcza może otrzymywać dotacje z budżetu państwa; � Agencja wykonawcza może zaciągać zobowiązania na okres realizacji danego zadania przekraczający rok budżetowy, jeżeli wydatki niezbędne na obsługę zobowiązania znajdują się w rocznym planie finansowym. �

Rozliczenie Agencja wykonawcza jest obowiązana corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych. � Nadwyżkę agencja wykonawcza przekazuje niezwłocznie po uregulowaniu zobowiązań wymagalnych z okresu sprawozdawczego, nie później jednak niż do dnia 30 czerwca roku następującego po roku, w którym nadwyżka powstała. � W szczególnie uzasadnionych przypadkach wynikających z konieczności zapewnienia sprawnego i pełnego wykonywania zadań agencji wykonawczej Rada Ministrów może, na wniosek ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wyrazić zgodę, w formie uchwały, na niewpłacenie nadwyżki. �

Instytucja gospodarki budżetowej � Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która: › odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania; › pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów. � Instytucja gospodarki budżetowej może być tworzona przez: › 1) ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek; › 2) organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego.

Gospodarka finansowa Instytucja gospodarki budżetowej może otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. � Podstawą gospodarki finansowej instytucji gospodarki budżetowej jest roczny plan finansowy, obejmujący: � › przychody z prowadzonej działalności; › dotacje z budżetu państwa; › zestawienie kosztów: � funkcjonowania instytucji gospodarki budżetowej, � realizacji wyodrębnionych zadań - z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych wynikających z zaciągniętych zobowiązań oraz zakupu towarów i usług; › › � środki na wydatki majątkowe; wynik finansowy; stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; stan środków pieniężnych na początek i koniec roku. Koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących uzyskane przychody oraz środki z poprzedniego okresu.

Nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może być przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe. � W planie finansowym instytucji gospodarki budżetowej mogą być dokonywane zmiany przychodów i kosztów w trakcie roku budżetowego po uzyskaniu zgody organu wykonującego funkcje organu założycielskiego, z tym że nie mogą one spowodować zwiększenia dotacji z budżetu państwa i pogorszenia planowanego wyniku finansowego. O dokonanych zmianach należy niezwłocznie powiadomić Ministra Finansów. �

Likwidując instytucję gospodarki budżetowej, organ wykonujący funkcje organu założycielskiego określa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa, przeznaczenie mienia tej instytucji. � Należności i zobowiązania likwidowanej instytucji gospodarki budżetowej przejmuje organ wykonujący funkcje organu założycielskiego. � Należności i zobowiązania instytucji gospodarki budżetowej likwidowanej w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka. �

Instytucja gospodarki budżetowej działa na podstawie statutu nadanego przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego. � Statut instytucji gospodarki budżetowej określa w szczególności: � › › › 1) nazwę i siedzibę tej instytucji; 2) przedmiot działalności podstawowej tej instytucji; 3) źródła uzyskiwania przychodów tej instytucji; 4) tryb i zasady dokonywania zmian w statucie tej instytucji; 5) stan wyposażenia w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane tej instytucji; › 6) zasady prowadzenia działalności innej niż podstawowa, jeżeli ta instytucja będzie prowadzić taką działalność. � Organizację wewnętrzną instytucji gospodarki budżetowej określa regulamin organizacyjny nadawany przez dyrektora instytucji gospodarki budżetowej.

Dyrektora instytucji gospodarki budżetowej powołuje i odwołuje organ wykonujący funkcje organu założycielskiego. � Do zadań dyrektora instytucji gospodarki budżetowej należy: � › 1) zarządzanie instytucją gospodarki budżetowej; › 2) reprezentowanie instytucji gospodarki budżetowej na zewnątrz; › 3) przygotowanie i nadanie regulaminu organizacyjnego instytucji gospodarki budżetowej; › 4) przygotowanie projektu rocznego planu finansowego; › 5) przygotowanie rocznego sprawozdania instytucji gospodarki budżetowej, w tym bilansu, rachunku zysków i strat. � Projekt rocznego planu finansowego jest przekazywany organowi wykonującemu funkcje organu założycielskiego, w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej.

Instytucja gospodarki budżetowej samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą efektywności jego wykorzystania. � Na mienie instytucji gospodarki budżetowej mogą składać się: � › 1) przeniesione na własność nieruchomości; › 2) mienie stanowiące wyposażenie przekazane przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego w formie użyczenia; › 3) mienie nabyte z własnych środków. Instytucja gospodarki budżetowej w celu zaciągnięcia zobowiązania przewyższającego 30% rocznych przychodów jest obowiązana uzyskać zgodę organu wykonującego funkcje organu założycielskiego. � Instytucja gospodarki budżetowej może zbywać środki trwałe. Zbycie (najem, dzierżawa, użyczenie) aktywów może nastąpić wyłącznie na zasadach określonych przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego, z uwzględnieniem przepisów o gospodarce nieruchomościami. �

Wartość majątku instytucji gospodarki budżetowej odzwierciedla fundusz instytucji gospodarki budżetowej. � Fundusz instytucji gospodarki budżetowej zwiększa się lub zmniejsza o kwotę zmian wartości majątku będących skutkiem: � › 1) aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie odrębnych przepisów; › 2) nieodpłatnego przekazania lub otrzymania środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych; › 3) łączenia i podziału instytucji gospodarki budżetowej na podstawie bilansów zamknięcia dzielonych lub łączonych jednostek. � Fundusz instytucji gospodarki budżetowej zwiększa się o: › 1) zysk pozostający w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej; › 2) środki z innych źródeł.

Państwowe i samorządowe osoby prawne � � � Są tworzone na podstawie odrębnych ustaw. Podstawą gospodarki finansowej jest plan finansowy. Jednostki wyodrębniają w planach finansowych: › 1) przychody z prowadzonej działalności; › 2) dotacje z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego; › 3) koszty, w tym: �a) wynagrodzenia i składki od nich naliczane, �b) płatności odsetkowe wynikające z zaciągniętych zobowiązań, �c) zakup towarów i usług; › 4) środki na wydatki majątkowe; › 5) środki przyznane innym podmiotom; › 6) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; › 7) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

Planowanie Agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, dysponenci państwowych funduszy celowych oraz państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14, sporządzają plany finansowe w układzie zadaniowym na rok budżetowy i dwa kolejne lata.

Metoda budżetowania brutto stanowi formę prowadzenia gospodarki finansowej: a) samorządowych zakładów budżetowych b) państwowych i samorządowych jednostek budżetowych w pełni utożsamianych z budżetem c) państwowych funduszy celowych

Metoda budżetowania netto stanowi formę prowadzenia gospodarki finansowej: a) Państwowych jednostek budżetowych b) Państwowych funduszy celowych c) Samorządowych jednostek budżetowych

Samorządowe zakłady budżetowe: a) Mogą otrzymywać z budżetu dotacje podmiotowe, przedmiotowe i celowe b) Nie mogą prowadzić działalności w zakresie gospodarki mieszkaniowej c) Zobowiązane są odprowadzić wszystkie uzyskane dochody na rachunek budżetu j. s. t.

Agencja wykonawcza: a) Nie może otrzymywać dotacji z budżetu państwa b) Nie posiada osobowości prawnej, stanowi wyodrębniony rachunek bankowy c) Jest państwową osobą prawną powoływaną w celu realizacji zadań państwa

Jednostka budżetowa jako forma organizacyjna sektora finansów publicznych: a) Charakteryzuje się tym, że nie posiada osobowości prawnej b) Część swoich wydatków pokrywa bezpośrednio z budżetu c) Ponieważ jest jednostką w pełni utożsamianą z budżetem nie przyjmuje własnego planu finansowego

Ćwiczenie Jednostki budżetowe Samorządowy zakład budżetowy Agencje wykonawcze Instytucja gospodarki budżetowej Państwowe fundusze celowe Osobowość prawna Forma budżetowania Podmiot tworzący Podstawa gospodarki finansowej Przykłady

Jednostki budżetowe Osobowość prawna Forma budżetowania Podmiot tworzący Podstawa gospodarki finansowej Przykłady Samorządowy zakład budżetowy Agencje wykonawcze Instytucja gospodarki budżetowej Państwowe fundusze celowe Brak Tak Tak, z chwilą wpisu do KRS Brak Brutto Netto Odrębna ustawa ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego , prezes RM Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego Odrębna ustawa minister lub Szef Kancelarii Prezesa RM, za zgodą RM, udzieloną na jego wniosek; organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego Plan finansowy jednostki budżetowej roczny plan finansowy Roczny plan finansowy Komunalne przedszkole ANR, WAM, ARM, PARP, ARR, ARi. MR Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP FUS, Fundusz Pracy, PFRON Urzędy organów państwowych, sądy, trybunały, część jednostek organizacyjnych służby zdrowia, oświatowych, urzędy jst

Kazus 1 Szkoła Podstawowa w P. działająca jako gminna jednostka budżetowa zatrudniała 15 nauczycieli. W szkole uczyło się jednak tylko 20 dzieci. Minister Finansów, w trosce o racjonalne wykorzystywanie środków publicznych, podjął decyzję o likwidacji tej jednostki budżetowej. Jak należy to ocenić pod względem prawnym?

Kazus 2 Wydatki gminnego zakładu budżetowego wynikające z planu finansowego na rok 2014 to 1 mln zł. Z uwagi na to, że planowane przychody własne zakładu budżetowego będą znacznie mniejsze niż wydatki, konieczne będzie przekazanie dotacji z budżetu gminy. Ile maksymalnie może wynieść ta dotacja?

BUDŻET JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Art. 211 i nast. ustawy o finansach publicznych

Pojęcie budżetu jst i jego istota Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. • Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany na rok budżetowy. • Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy. • Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa. • Uchwała budżetowa składa się z: 1) budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 2) załączników.

Zakres uchwały budżetowej Uchwała budżetowa określa: 1) łączną kwotę planowanych dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych; 2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych; 3) kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 4) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 5) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90; 7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego; 8) szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw; 9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy; 10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Dochody i wydatki jst Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego określa odrębna ustawa. � Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na: � › 1) zadania własne jednostek samorządu terytorialnego; › 2) zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami jednostkom samorządu terytorialnego; › 3) zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia; › 4) zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego; › 5) pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego; › 6) programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3.

Dotacje Z budżetu jednostki samorządu terytorialnego mogą być udzielane dotacje podmiotowe, o ile odrębne ustawy tak stanowią. � Z budżetu jednostki samorządu terytorialnego mogą być udzielane dotacje przedmiotowe dla samorządowych zakładów budżetowych, kalkulowane według stawek jednostkowych, a także innym podmiotom niż wymienione w ust. 1, o ile odrębne przepisy tak stanowią. � Kwoty i zakres dotacji określa uchwała budżetowa. � Stawki dotacji przedmiotowych ustala organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. �

Pomoc finansowa/rzeczowa innym jst � Z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. � Podstawą udzielenia pomocy jest umowa. � Spory w zakresie zwrotu dotacji rozstrzygają sądy powszechne.

Rezerwy W budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę ogólną, w wysokości nie niższej niż 0, 1% i nie wyższej niż 1% wydatków budżetu. � W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe: � › 1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego; › 2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2; › 3) gdy odrębne ustawy tak stanowią. Suma rezerw celowych, o których mowa w pkt 1 i 3, nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego. � Podziału rezerw dokonuje zarząd jednostki samorządu terytorialnego. �

Plan dochodów W planie dochodów budżetu jst wyszczególnia się, w układzie działów klasyfikacji budżetowej, planowane kwoty dochodów bieżących i dochodów majątkowych według ich źródeł, w tym w szczególności z tytułu dotacji i środków na finansowanie wydatków na realizację zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3. � Przez dochody bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie się dochody budżetowe niebędące dochodami majątkowymi. � Do dochodów majątkowych zalicza się: � › 1) dotacje i środki przeznaczone na inwestycje; › 2) dochody ze sprzedaży majątku; › 3) dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. � Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może ustalić większą szczegółowość planu dochodów budżetu.

Plan wydatków W planie wydatków budżetu jst wyszczególnia się, w układzie działów i rozdziałów klasyfikacji budżetowej, planowane kwoty wydatków bieżących i wydatków majątkowych. � Przez wydatki bieżące budżetu jst rozumie się wydatki budżetowe niebędące wydatkami majątkowymi. � W planie wydatków bieżących wyodrębnia się w układzie działów i rozdziałów planowane kwoty wydatków bieżących, w szczególności na: � › › › � W planie wydatków majątkowych wyodrębnia się w układzie działów i rozdziałów planowane kwoty wydatków majątkowych, do których zalicza się wydatki na: › › › � 1) wydatki jednostek budżetowych, w tym na: � a) wynagrodzenia i składki od nich naliczane, � b) wydatki związane z realizacją ich statutowych zadań; 2) dotacje na zadania bieżące; 3) świadczenia na rzecz osób fizycznych; 4) wydatki na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w części związanej z realizacją zadań jst; 5) wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jst, przypadające do spłaty w danym roku budżetowym; 6) obsługę długu jst. 1) inwestycje i zakupy inwestycyjne, w tym na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego; 2) zakup i objęcie akcji i udziałów; 3) wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego. Organ stanowiący jst może ustalić większą szczegółowość planu wydatków.

W planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego określa się także dochody i wydatki finansowane z tych dochodów, związane ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu jednostki wynikającymi z odrębnych ustaw. � W planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego wyodrębnia się dochody i wydatki związane z realizacją: � › 1) zadań z zakresu administracji rządowej i innych zleconych jednostce samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami; › 2) zadań wykonywanych na mocy porozumień z organami administracji rządowej; › 3) zadań realizowanych w drodze umów lub porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego

Dotacje � Zarząd jst, udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę, która określa w szczególności: › › › 1) wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację są przekazywane środki dotacji; 2) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego; 3) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej, z tym że termin ten nie może być dłuższy niż terminy zwrotu określone w niniejszym dziale. Dotacje udzielone z budżetu jst w części niewykorzystanej do końca roku budżetowego podlegają zwrotowi do budżetu tej jednostki w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. � W przypadku podjęcia uchwały niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie 15 dni od dnia określonego w tej uchwale. � Wykorzystanie dotacji następuje w szczególności przez zapłatę za zrealizowane zadania, na które dotacja była udzielona, albo, w przypadku gdy odrębne przepisy stanowią o sposobie udzielenia i rozliczenia dotacji, wykorzystanie następuje przez realizację celów wskazanych w tych przepisach. � Od kwot dotacji zwróconych po terminach określonych w ust. 1 -3 nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia następującego po upływie terminów zwrotu. �

� Dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego: › 1) › 2) � � wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności. Dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania. Dotacjami nienależnymi są dotacje udzielone bez podstawy prawnej. Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości. Odsetki od dotacji podlegających zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nalicza się począwszy od dnia: › 1) przekazania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem; › 2) następującego po upływie terminów zwrotu określonych w ust. 1 i 2 w odniesieniu do dotacji pobranej nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

DOCHODY JST

Dochody jst � Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: › 1) › 2) › 3) dochody własne; subwencja ogólna; dotacje celowe z budżetu państwa. W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych. � Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być: � › 1) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi; › 2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej; › 3) inne środki określone w odrębnych przepisach.

Źródła dochodów gminy � Źródłami dochodów własnych gminy są: › 1) wpływy z podatków: �a) od nieruchomości, �b) rolnego, �c) leśnego, �d) od środków transportowych, �e) dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, �f) (uchylona), �g) od spadków i darowizn, �h) od czynności cywilnoprawnych; › 2) wpływy z opłat: �a) skarbowej, �b) targowej, �c) miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów, �d) eksploatacyjnej - w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze �e) innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów; › 3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych;

› 4) dochody z majątku gminy; › 5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy; › 6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach; › 7) 5, 0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; › 8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; › 9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy; › 10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; › 11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego; › 12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy wynosi 39, 34%, z zastrzeżeniem art. 89. � Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi 6, 71%. �

Źródła dochodów powiatu � Źródłami dochodów własnych powiatu są: › › › 1) wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów; 2) dochody uzyskiwane przez powiatowe jednostki budżetowe oraz wpłaty od powiatowych zakładów budżetowych; 3) dochody z majątku powiatu; 4) spadki, zapisy i darowizny na rzecz powiatu; 5) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach; 6) 5, 0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 7) odsetki od pożyczek udzielanych przez powiat, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 8) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody powiatu; 9) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych powiatu, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 10) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego; 11) inne dochody należne powiatowi na podstawie odrębnych przepisów. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze powiatu wynosi 10, 25%. � Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze powiatu, wynosi 1, 40%. �

Źródła dochodów województwa � Źródłami dochodów własnych województwa są: › › › › › 1) dochody uzyskiwane przez wojewódzkie jednostki budżetowe oraz wpłaty od wojewódzkich zakładów budżetowych; 2) dochody z majątku województwa; 3) spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa; 4) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach; 5) 5, 0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 6) odsetki od pożyczek udzielanych przez województwo, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 7) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody województwa; 8) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych województwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 9) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego; 10) inne dochody należne województwu na podstawie odrębnych przepisów. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze województwa wynosi 1, 60%. � Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze województwa, wynosi 14, 75%. �

Subwencje ogólne � Subwencja ogólna składa się z części: › 1) � a) � b) � wyrównawczej, równoważącej; 2) dla powiatów: � a) � b) � dla gmin: wyrównawczej, równoważącej; 3) dla województw: � a) � b) wyrównawczej, regionalnej; 4) oświatowej - dla gmin, powiatów i województw. Jednostki samorządu terytorialnego dokonują, na zasadach określonych w ustawie, wpłat do budżetu państwa. � O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. � �

Dotacje celowe � Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być dotacje celowe z budżetu państwa na: › 1) zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami; › 2) zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej; › 3) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych; › 4) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych; › 5) realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych. Dochodami powiatu są dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań straży i inspekcji, o których mowa w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. � Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być środki z funduszy celowych, pozyskiwane na podstawie odrębnych przepisów. � Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być dotacje udzielane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej na podstawie odrębnych przepisów. �

Rozdział 3 Zasady ustalania i gromadzenia dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego

Ulgi Do udzielania ulg podatkowych, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności należności z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego, a także zwalniania z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru tych należności mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. � W przypadku pobieranych przez urząd skarbowy podatków i opłat stanowiących w całości dochody jednostek samorządu terytorialnego, naczelnik tego urzędu może umarzać, odraczać termin zapłaty lub rozkładać na raty należności oraz zwalniać płatnika z obowiązku pobrania bądź ograniczać pobór należności wyłącznie za zgodą przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego. � Na postanowienie przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego w przedmiocie ulg, o których mowa w ust. 1, nie przysługuje zażalenie. � W przypadkach, o których mowa w pkt 2, naczelnik urzędu skarbowego przekazuje jednostce samorządu terytorialnego informacje o wydanych decyzjach, w terminie 10 dni po upływie każdego kwartału. �

� � � � Art. 19. Kwoty przeznaczone na części subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 7 ust. 1, oraz kwoty wpłat, o których mowa w art. 7 ust. 2, odpowiednio dla gmin, powiatów i województw określa ustawa budżetowa. Art. 20. 1. Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla gmin stanowi suma kwoty podstawowej oraz, z zastrzeżeniem ust. 9, kwoty uzupełniającej. 2. Kwotę podstawową otrzymuje gmina, w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie, zwany dalej "wskaźnikiem G", jest mniejszy niż 92% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin, zwanego dalej "wskaźnikiem Gg". 3. Przez dochody podatkowe, o których mowa w ust. 2, rozumie się łączne dochody z tytułu: 1) podatku od nieruchomości; 2) podatku rolnego; 3) podatku leśnego; 4) podatku od środków transportowych; 5) podatku od czynności cywilnoprawnych; 6) podatku od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej; 7) wpływów z opłaty skarbowej; 8) wpływów z opłaty eksploatacyjnej; 9) udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych; 10) udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych. 4. Wskaźnik G oblicza się dzieląc kwotę dochodów podatkowych gminy, ustalanych z uwzględnieniem art. 32 ust. 1 i 3, za rok poprzedzający rok bazowy przez liczbę mieszkańców gminy. 5. Wskaźnik Gg oblicza się dzieląc sumę dochodów podatkowych, ustalanych z uwzględnieniem art. 32 ust. 1 i 3, wszystkich gmin za rok poprzedzający rok bazowy przez liczbę mieszkańców kraju.

� � � � 6. Wysokość należnej gminie kwoty podstawowej oblicza się dla gmin, w których: 1) wskaźnik G jest równy lub niższy od 40% wskaźnika Gg - mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez liczbę stanowiącą sumę: a) liczby stanowiącej 99% różnicy między 40% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G, b) liczby stanowiącej 41, 97% wskaźnika Gg; 2) wskaźnik G jest wyższy od 40% i nie wyższy od 75% wskaźnika Gg - mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez liczbę stanowiącą sumę: a) liczby stanowiącej 83% różnicy między 75% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G, b) liczby stanowiącej 12, 92% wskaźnika Gg; 3) wskaźnik G jest wyższy od 75% i niższy od 92% wskaźnika Gg - mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez liczbę stanowiącą 76% różnicy między 92% wskaźnika Gg i wskaźnikiem G. 7. Kwotę uzupełniającą otrzymuje gmina, w której gęstość zaludnienia jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju. 8. Wysokość należnej gminie kwoty uzupełniającej oblicza się jako iloczyn: 1) 17% wskaźnika Gg; 2) liczby mieszkańców gminy; 3) ilorazu różnicy średniej gęstości zaludnienia w kraju i gęstości zaludnienia w gminie do średniej gęstości zaludnienia w kraju. 9. Jeżeli w gminie, o której mowa w ust. 7, wskaźnik G jest wyższy od 150% wskaźnika Gg, gmina ta nie otrzymuje kwoty uzupełniającej. Kwota uzupełniająca, wyliczona w sposób określony w ust. 8, zwiększa część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin.

� Część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin ustala się w wysokości stanowiącej sumę łącznej kwoty wpłat gmin określonych w art. 29 oraz łącznej kwoty uzupełniającej części wyrównawczej subwencji ogólnej, o której mowa w art. 20 ust. 9. � Część równoważącą subwencji ogólnej dzieli się między gminy w sposób określony w art. 21 a.

� Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla powiatów stanowi suma kwoty podstawowej oraz kwoty uzupełniającej. � Kwotę podstawową otrzymuje powiat, w którym wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w powiecie, zwany dalej "wskaźnikiem P", jest mniejszy niż wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich powiatów, zwany dalej "wskaźnikiem Pp".

Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla województw stanowi suma kwoty podstawowej oraz kwoty uzupełniającej.

� Część regionalną subwencji ogólnej dla województw ustala się w wysokości łącznej kwoty wpłat województw określonych w art. 31. � Kwotę stanowiącą 20% części regionalnej, o której mowa w ust. 1, dzieli się między województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110% średniej stopy bezrobocia w kraju.

Wielkość części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa. � Kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych. � Od kwoty, o której mowa w ust. 1, odlicza się 0, 4% na rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej. �

� � � � Art. 29. 1. Gminy, w których wskaźnik G jest większy niż 150% wskaźnika Gg, dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin. 2. Kwotę rocznej wpłaty oblicza się mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez kwotę wynoszącą: 1) 20% nadwyżki wskaźnika G ponad 150% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest nie większy niż 200% wskaźnika Gg; 2) 10% wskaźnika Gg, powiększoną o 25% nadwyżki wskaźnika G ponad 200% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest większy niż 200% i nie większy niż 300% wskaźnika Gg; 3) 35% wskaźnika Gg, powiększoną o 30% nadwyżki wskaźnika G ponad 300% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest większy niż 300% wskaźnika Gg. Art. 30. 1. Powiaty, w których wskaźnik P jest większy niż 110% wskaźnika Pp, dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla powiatów. 2. Kwotę rocznej wpłaty oblicza się mnożąc liczbę mieszkańców powiatu przez kwotę wynoszącą: 1) 80% nadwyżki wskaźnika P ponad 110% wskaźnika Pp - dla powiatów, w których wskaźnik P jest nie większy niż 120% wskaźnika Pp; 2) 8% wskaźnika Pp, powiększoną o 95% nadwyżki wskaźnika P ponad 120% wskaźnika Pp - dla powiatów, w których wskaźnik P jest większy niż 120% i nie większy niż 125% wskaźnika Pp; 3) 12, 75% wskaźnika Pp, powiększoną o 98% nadwyżki wskaźnika P ponad 125% wskaźnika Pp - dla powiatów, w których wskaźnik P jest większy niż 125% wskaźnika Pp. Art. 31. 1. Województwa, w których wskaźnik W jest większy od 110% wskaźnika Ww, dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część regionalną subwencji ogólnej dla województw. 2. Kwotę rocznej wpłaty oblicza się mnożąc liczbę mieszkańców województwa przez kwotę wynoszącą: 1) 80% nadwyżki wskaźnika W ponad 110% wskaźnika Ww - dla województw, w których wskaźnik W jest nie większy niż 170% wskaźnika Ww; 2) 48% wskaźnika Ww, powiększoną o 95% nadwyżki wskaźnika W ponad 170% wskaźnika Ww - dla województw, w których wskaźnik W jest większy niż 170% wskaźnika Ww.

� Minister właściwy do spraw finansów publicznych informuje właściwe jednostki samorządu terytorialnego o: › 1) rocznych planowanych kwotach części subwencji ogólnej i planowanych wpłatach, przyjętych w projekcie ustawy budżetowej, oraz o planowanej kwocie dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych - w terminie do dnia 15 października roku bazowego; › 2) rocznych kwotach części subwencji ogólnej, wynikających z ustawy budżetowej, oraz o rocznych wpłatach, wynikających z ustawy budżetowej - w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej; › 3) zmianach kwot części subwencji ogólnej w wyniku podziału rezerwy tej części subwencji.

� Minister właściwy do spraw finansów publicznych przekazuje właściwym jednostkom samorządu terytorialnego: › 1) część oświatową subwencji ogólnej, w dwunastu ratach miesięcznych - w terminie do 25 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty wynagrodzeń, z tym że rata za marzec wynosi 2/13 ogólnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej; › 2) część wyrównawczą subwencji ogólnej, w dwunastu ratach miesięcznych - w terminie do 15 dnia każdego miesiąca; › 3) część równoważącą i regionalną subwencji ogólnej, w dwunastu ratach miesięcznych - w terminie do 25 dnia każdego miesiąca.

� � � Art. 42. 1. Jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa w zakresie, o którym mowa w przepisach o rozwoju regionalnym. 2. Oprócz dotacji, o których mowa w ust. 1, jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych: 1) (uchylony); 2) z zakresu zadań inwestycyjnych szkół i placówek oświatowych; 3) związanych z inicjatywami wspierania edukacji na obszarach wiejskich, w tym na stypendia i pomoc materialną dla młodzieży wiejskiej; 4) związanych z wdrażaniem reformy systemu oświaty, wyrównywaniem szans edukacyjnych oraz zapewnianiem kształcenia praktycznego; 5) realizowanych w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych jednostce samorządu terytorialnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zagospodarowaniu nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej (Dz. U. Nr 79, poz. 363, z późn. zm. ); 5 a) związanych z budową i remontami obiektów sportowych oraz rozwijaniem sportu, w szczególności wśród dzieci i młodzieży a także sportu osób niepełnosprawnych; 5 b) w zakresie przebudowy, budowy lub remontów dróg powiatowych i gminnych; 6) o których mowa w odrębnych przepisach - na zasadach w nich określonych. 3. Dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie zadań, o których mowa w ust. 2 pkt 2, mogą być udzielane do wysokości 50% planowanych wydatków jednostki samorządu terytorialnego na realizację danego zadania, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

� � � � 4. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego, która otrzymała dotację określoną w ust. 2 pkt 2, nie przeznaczyła w danym roku budżetowym na realizację zadania objętego dofinansowaniem, środków własnych w wysokości co najmniej 50% planowanych wydatków na jego realizację, jest obowiązana zwrócić kwotę dotacji w wysokości ustalonej jako różnica między kwotą otrzymanej dotacji a wysokością wydatków poniesionych ze środków własnych. 5. Rozliczenie i zwrot dotacji z budżetu państwa, o której mowa w ust. 2 pkt 2, następuje na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych. 6. Podziału środków, o których mowa w ust. 2 pkt 3 i 4, na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego dokonuje, po uzgodnieniu z wojewodami, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. 7. Minister właściwy do spraw kultury fizycznej dokonuje podziału środków, o których mowa w ust. 2 pkt 5 a, oraz przekazuje je jednostkom samorządu terytorialnego. 8. Minister właściwy do spraw kultury fizycznej określi, w drodze rozporządzenia, zakres zadań, o których mowa w ust. 2 pkt 5 a, objętych dofinansowaniem z budżetu państwa oraz sposób i tryb udzielania dotacji na te zadania, uwzględniając w szczególności znaczenie i charakter zadań związanych z budową i remontami obiektów sportowych oraz rozwijaniem sportu przede wszystkim wśród dzieci i młodzieży, a także sportu osób niepełnosprawnych. 9. Minister właściwy do spraw administracji publicznej dokonuje podziału środków, o których mowa w ust. 2 pkt 5 b. 10. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb udzielania dotacji z budżetu państwa na zadania, o których mowa w ust. 2 pkt 5 b, uwzględniając konieczność efektywnego wykorzystania oraz rozliczenia przez jednostki samorządu terytorialnego otrzymanych w formie dotacji środków budżetowych oraz zabezpieczenie przez te jednostki udziału własnych środków w planowanych inwestycjach, a także zachowanie dyscypliny finansów publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotacje na zadania objęte mecenatem państwa w dziedzinie kultury. � Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w drodze rozporządzenia: � › 1) zakres zadań objętych mecenatem państwa w dziedzinie kultury, na które jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotacje; › 2) sposób i tryb przyznawania dotacji, o których mowa w pkt 1, w tym tryb i terminy składania oraz kryteria oceny wniosków o ich przyznanie. � Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 2, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego uwzględnia w szczególności znaczenie zadań dla realizowanej polityki kulturalnej państwa, charakter zadań objętych mecenatem państwa oraz sytuację finansową jednostki samorządu terytorialnego.

� Art. 45. Jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania z zakresu administracji rządowej, na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, otrzymuje od tych organów dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia.

� Art. 46. Jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania z zakresu działania innych jednostek samorządu terytorialnego, na mocy porozumień zawartych z tymi jednostkami, otrzymuje od tych jednostek dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

� Art. 47. 1. Jednostka samorządu terytorialnego może udzielać dotacji innym jednostkom samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizowanych przez nie zadań. � 2. Wysokość dofinansowania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący tej jednostki samorządu terytorialnego, która udziela dotacji.

� � � Art. 49. 1. Jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. 2. Na realizację zadań wykonywanych przez straże i inspekcje, o których mowa w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiat otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa w wysokości zapewniającej ich realizację przez te straże i inspekcje. 3. Kwoty dotacji celowych, o których mowa w ust. 1, ustala się zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa do określania wydatków podobnego rodzaju. 4. Dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, są przekazywane przez wojewodów, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, na zasadach określonych w odrębnych przepisach. 5. Dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań. 6. W przypadku niedotrzymania warunku określonego w ust. 5, jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych, w postępowaniu sądowym.

Kazus 1 Uchwałą nr 2234/09 Rada Gminy w P. postanowiła, że z dniem 1 stycznia następnego roku dochodami gminy będą 2 nowe podatku: od posiadania rowerów i od posiadania kotów. Jako uzasadnienie tej uchwały wskazywano głównie na cel fiskalny (dodatkowe dochody). � Co należy sądzić o legalności tej uchwały?

Kazus 2 Spółka akcyjna „Wytwórni Octu, Musztardy i Majonezu” to podmiot wielozakładowy. Siedziba spółki znajduje się w gminie A, zakład produkcyjny w gminie B, a magazyny w gminie C. Spółka miesięcznie płaci 100 000 zł podatku dochodowego od osób prawnych. � Jaki jest udział (w skali roku, wyrażony w zł) w podatku dochodowym płaconym przez spółkę gmin A, B i C, jeżeli spółka zatrudnia: w siedzibie 6 osób (2 – umowy o pracę na pełny etat, 2 – umowy o pracę na pół etatu, 2 – umowy zlecenia), w zakładzie produkcyjnym 1 000 osób (950 – umowy o pracę na pełny etat, 45 – umowy o dzieło, 5 – umowy zlecenia), w magazynie 22 osoby (18 – umowy o pracę na 9/10 etatu, 4 osoby – umowy o pracę na 1/3 etatu).

Następne zajęcia Opracowywanie i uchwalanie budżetu jednostek samorządu terytorialnego; � Zmiany w budżecie jednostek samorządu terytorialnego; � Deficyt budżetowy jednostek samorządu terytorialnego; � Źródła jego finansowania. �